مسجد جامع دهلی یا جامع مسجد یا مسجد جهاننما از مهمترین مساجد هندوستان و يكي از بزرگترین و زیباترین مساجد عالم اسلام تا اواخر قرون بیستم بوده است. ابن بطوطه در سفرنامه خود این مسجد را به عنوان بزرگترین مسجد جهان توصیف و از نوادر روزگار دانسته است. حیاط بیرونی مسجد از ماسه سنگ قرمز و دیوارها از سنگ قرمز و مرمر سیاه و سفید ساخته شده و دارای دو منار و سه گنبد مرمرین اصلی و چند گنبد و مناره کوچکتر میباشد. ینا بر نوشته کتاب نقش پارسی بر احجار هند مسجد جامع دهلی بین سالهای ۱۶۵۰ تا ۱۶۵۶ میلادی /۱۰۶۰ تا ۱۰۶۶ هجری قمری به دستور شاه جهان پنجمین امپراتور گورکانی هند و سازنده تاج محل ساخته شده و روز عید فطر 1066 ق مورد بهره برداری قرار گرفته است. این مسجد در قسمت دهلی قدیم قرار دارد .
امروزه از پلههای خارجی مسجد برای جایگیری دکههای غذایی و فروشگاهها هنرمندان خیابانی مورد استفاده قرار میگیرد. عصر هنگام در شرقی مسجد به بازار فروش مرغ و ماهي تبدیل میشود.
قبل از جنگ ۱۸۵۷ استقلال هندوستان نزدیک درب جنوبی مسجد مدرسه اي اسلامی قرار داشت که طی جنگ استقلال هندوستان کاملا تخریب شد.
بازار بزرگ چاندی چوک يا همان چهارراه نقره در قسمت شمالی این مسجد قرار دارد که توسط جهان آرا بیگم دختر شاه جهان ساخته شده كه یادآور هنر و تمدن عصر گورکانیان هند است.
مسجد جامع دهلی دارای دو محراب باشکوه و حیاط وسیعی است که تحسین هر بینندهای را برمیانگیزد. مسجد رو به سمت غرب دارد و هر سه طرف آن با ایوان های طاق دار قوسی شکل پوشانده شده است . این مسجد حدود ۸۰ متر طول و ۲۷ متر عرض دارد و سقف آن داراي سه گنبد مي باشد . هر کدام از گنبدهای این مسجد با مرمرهای سیاه و سفید کار شده اما گنبد بالایی آن با طلا پوشانده شده است. برای ساخت این مسجد ۵۰۰۰ کارگر به مدت بیش از ۶ سال کار کردهاند.
دو مناره این مسجد دارای ۴۰ متر ارتفاع هستند که ۱۳۰ پله دارند و با مرمر سفید و سنگ ماسه قرمز فرش شدهاند. در محوطه پشتی این مسجد نیز چهار مناره کوچک که به منارههای جلویی شباهت دارد قرار گرفته است.
محوطه خارجی این مسجد میتواند بیش از ۲۵ هزار نمازگزار را در خود جای دهد این محوطه از طرف شرق، شمال و جنوب به سه ردیف پلکان منتهی میشود که همگی با ماسه سنگهای قرمز ساخته شدهاند. درب شمالی مسجد ۳۹ پله، درب جنوبی ۳۳ پله و درب شرقی که محل ورود خانواده سلطنتی بوده ۳۵ پله دارد.
غیر از این سالن نیز، شبستان اقامه نماز دیگری در مسجد قرار دارد که حدود ۶۱ در ۲۷ متر مربع است و هفت ورودی قوس دار دارد.
زیر گنبدهای مسجد سالنی قرار گرفته که ۱۰ ورودی قوسدار آن رو به سمت غرب است و دیوارهای مسجد تا ارتفاع کمر با مرمر پوشانده شدهاند. کف مسجد با مرمر سیاه و سفید فرش شده و قسمتی که قرار است سجاده هر نمازگزار باشد با سنگهای مرمر مشخص شدهاست. این سجادههای مرمرین از نظر اندازه ۴۴/۹۱ سانتیمتر در ۵۰ سانتیمتر بوده و در مجموع گویی ۸۹۹ سجاده سیاه مرمرین در کف مسجد جایگذاری شده است.
ازجمله اشیاء باستانی که در این مسجد نگهداری میشود، قرآنی قدیمی است که روی پوست آهو نوشته شدهاست.
در مسجد جامع دهلی مانند سایر مسجدهای شبه قاره سنگ نوشته های فارسی وجود دارد 10 کتبیه فارسی بالای ایوان های ورودی مسجد جامع دهلی این سنگ نوشته ها، به زبان فارسی فصیح به خطّ نسخ نوشته شده و شامل ده خانه مربع مستطیل است. زبان نگارش فارسی دوره صفوی است که جملات با آیات قرانی در هم آمیخته است. و هر خانه 4 سطر است. در بالای ورودیهای قوسی شکل کتیبههایی از مرمر سفید قرار داد که ۲/۱ متر طول و ۷۶ سانتی متر عرض دارد که روی آن با مرمر سیاه حکاکی شدهاست. روی این کتیبهها تاریخ ساخت مسجد حک و از فضائل و سلطنت شاهجهان نقل شده است.
این کتیبهها به زبان فارسی و خط ثلث نورالله احمد است که در سال ۱۰۶۰ ه.ق به روش معرق سنگ اجرا شده است. سبک نگارش آنها همانند سنگ نوشته های تاج محل است.