مسجد سلطان احمد در شهر استانبول که به شهر هزار مسجد شهرت دارد ؛ یکی از بزرگترین شاهکارهای معماری اسلامی در زمان خود تلقی میشود .
این مسجد که به زبان ترکی به مسجد سلطان احمد شهرت دارد و در زبان انگلیسی با نام مسجد آبی از آن یاد می شود در استانبول ، بزرگترین شهر ترکیه واقع شده که طی سالهای 1435 تا 1923 پایتخت امپراطوری عثمانی بوده است .
این مسجد بین سالهای 1609 و 1619 به فرمان سلطان احمد اول ساخته شده که به نام وي نیز نامگذاری شد . پس از درگذشت سلطان احمد وی را در محوطه این مسجد به خاک سپردند .
مسجد سلطان احمد در بخش قدیمی استانبول واقع شده است ، منطقه ای که پیش از سال 1453 مرکز قسطنطنیه و پایتخت امپراطوری بیزانس بود . این مسجد درست مقابل مسجد ایاصوفیه ( کلیسای سابق حکمت مقدس مسیحیان ) قرار دارد و مطابق خواسته سازندگان آن ، گنبد و مناره های مسجد آبی بخش قدیمی شهر استانبول را تحت تسلط خود درآورده است.
این مسجد به عمد رو به روی کلیسای حکمت مقدس ( مسجد ایاصوفیه کنونی ) ساخته شد تا نشان دهد که عثمانی و معماری اسلامی می تواند با هر آنچه که اسلاف مسیحی ساخته اند رقابت کند .
البته سازندگان مسجد سلطان احمد از نظر اندازه نتوانستند آنرا از کلیسای حکمت مقدس بزرگ تر بسازند که این امر موجبات خشم سلطان احمد را فراهم کرد . این دو بنای دینی چشم انداز منحصر به فرد تاریخی و معماری را در شهر استانبول ترکیه ایجاد کرده اند.
این مسجد در چند قدمی کاخ " تاپکاپی " قرار دارد ، کاخی که محل اقامت سلاطین عثمانی تا سال ۱۸۳۵ بود و فقط تا ساحل بوسفوروس چند دقیقه فاصله دارد . اگر از دریا به مسجد نگاه شود ، قبه‌ها و مناره‌های مسجد در بخش قدیمی شهر برجسته بنظر رسيده كه هدف سازندگان هم ایجاد چنین چشم انداز زیبایی بوده است .
این مسجد به علت نقاشی های داخلی آن که اکثریت آنرا رنگ آبی تشکیل داده در غرب به مسجد آبی شهرت یافته است . اگر چه این نقاشی ها و تزئینات آبی رنگ آن از تزئینات اولیه آن محسوب نمی شد ، از این رو از داخل مسجد خارج شد و امروزه محوطه داخلی آن چندان هم تداعی کننده رنگ آبی نیست.
به معمار این مسجد ، محمدآقا دستور داده شده بود که به هیچ وجه نگران هزینه های ساخت زیباترین و با شکوه ترین مسجد مسلمانان در تمام جهان نبوده و تمام تلاش را برای زیباتر ساختن آن صورت دهد . زیربنای این مسجد مکعبی شکل 53 در 51 متر محاسبه شده و مانند تمام مساجد جهان به نوعی طراحی شده است که هنگامی که مسلمانان برای اقامه نماز میایستند رو به سمت مکه قرار گیرند ، به نحوی که محراب مسجد مقابل آنها قرار داشته باشد .
قسمت بالایی ساختمان مکعبی شکل مسجد سلطان احمد گنبدها و نیمه گنبدهایی قرار دارد که گنبد مرکزی آن بالاتر از دیگر گنبدها قرار گرفته و دارای 33 متر قطر و 43 متر ارتفاع است . تصویر کلی این مسجد ، یکی از کامل ترین تصویرهای بصری محسوب می شود که چشم بیننده را تا نقطه اوج گنبد هدایت می کند.
مسجد سلطان احمد تنها مسجد ترکیه است که دارای 6 مناره مي باشد ، هنگامی که مشخص شد سلطان احمد قصد دارد برای این مسجد 6 مناره بسازد به شدت مورد انتقاد قرار گرفت ، چرا که این تعداد مناره ؛ تعداد مناره های مسجدی است که در مکه واقع شده ( مسجدالحرام ) ؛ اما سلطان احمد این مشکل را به واسطه اهداء مبلغی به منظور ساخت هفتمین مناره برای مسجدالحرام در مکه حل نمود .
دیوارهای زیرین مسجد سلطان احمد با بیش از 20 هزار کاشی سرامیک که در شهر باستانی نیسا ( در شمال غربی آسیای صغیر ) مفروش شده و در قسمت های فوقانی آن از نقاشی استفاده شده است ؛
بیش از 200 شیشه منقوش با طراحی های پیچیده در بخش های بالایی مسجد مورد استفاده قرار گرفته که ورود نور طبیعی به محوطه داخلی را تسهیل کند و امروزه با کمک چلچراغ ها این نور دو چندان می شود .
از دیگر تزئینات داخلی مسجد می توان به آیات قرآن اشاره کرد که بسیاری از آنها توسط سید قاسم قباری نوشته شده که به عنوان بزرگترین خطاط و خوشنویس زمان خود محسوب می شد.
کف پوش مسجد نیز با قالی پوشانده شده که توسط مؤمنان به مسجد اهداء می شود و به طور مرتب پس از فرسوده شدن تعویض می شوند . مهمترین عامل داخلی این مسجد محراب آن است که از سنگ مرمر تراشیده و حکاکی شده است . در سمت راست محراب نیز منبر قرار دارد .
طراحی این مسجد به نوعی بوده که هنگام حضور جمعیت بسیار مسلمانان همه آنها میتوانند امام جماعت را دیده و صدای وی را بشنوند .
هر کدام از این مناره ها دارای سه بالکن است و حتی تا همین اواخر مؤذن مسجد پنج بار در روز برای اعلام وقت نماز از پلکان مارپیچی و باریک آن بالا میرفت ، اما امروزه از بلندگوهايی استفاده میشود که صدای اذان در سراسر بخش قدیمی شهر استانبول به گوش می رسد.
هنگام غروب آفتاب مسجد سلطان احمد به واسطه نورافکن های رنگین منور و درخشان به نظر می رسد .
