استانبول بعنوان يكي از شهرهاي بزرگ جهان اسلام ، مساجد و مراكز متعدد ديني را در خود جاي داده است و منظره زيباي مساجد با چراغ هاي سبز رنگ بهنگام غروب آفتاب و در تاريكي شب ديدني تر است مشهورترین مساجد اين شهر را می توان مسجد سلطان احمد ، مسجد سلیمانیه ، مسجد رستم پاشا ، مسجد فاتح، مسجد جدید( ینی جامی) ، مسجد سوکولو و محمد پاشا و مسجد مهر شاه سلطان برشمرد .

مسجد ایوب سلطان :

اولین مسجد ساخته شده پس از فتح استانبول می باشد . در سال 1458 از سوی سلطان محمد فاتح همراه با مقبره ساخته شده است . مسجد فعلی نیز در سال 1800 بغیر از مناره های مسجد قبلی ، تا پایه های آن تخریب و با نظارت حسین افندی مجددا" بنا شده است .

مقبره ایوب سلطان :

در این مقبره که در سال 1458 ساخته شده حضرت ایوب ( خالد بن رزید) که با عزیمت به مکه به دین اسلام مشرف شد و سپس علمدار حضرت محمد شد مدفون است . ایوب ، در زمان هفتمین محاصره استانبول توسط اعراب ، در لشکر تحت فرماندهی ابوصفیان از خاندان اموی جنگیده و شهید شده است . مقبره ایوب ، بغیر از دیوارها ، پس از فتح استانبول توسط سلطان محمد فاتح ، از سوی استاد وی اک شمس الدین پیدا شده است . فاتح به روی این گور ، ابتدا مقبره و سپس مسجد بنا نموده است .

مسجد فاتح :

این مسجد از سوی سلطان محمد فاتح بروی کلیسای حواریون که پیش از فتح استانبول به خرابه ای تبدیل شده بود ساخته شده است. این مسجد همراه با وقف های ادیان مختلف یک مجموعه بسیار بزرگی را تشکیل می دهد . بنای این مجموعه که توسط معمار سینان الدین یوسف ساخته شده در بین سالهای 1470-1462 به پایان رسیده است . معماری این مجموعه معماری خاص ترک بوده و از معماری بیزانس تاثیر پذیری نداشته است.

مسجد بایزید :

این مسجد در میدانی به همین نام واقع شده است . این مسجد و مجموعه آن شامل مدرسه ، مکتب خانه ، عمارت ، کاروانسرای و حمام ، از سوی فرزند فاتح بنام بایزید دوم در بین سالهای 1506-1501 بنا شده است. این مسجد دارای 2 مناره گلدسته دار به فاصله 87 متر از یکدیگر قرار دارد . نقشه این مسجد مشابه ایا صوفیه است . ولی از لحاظ تفاوت در سیستم پرستشگاهی ، دارای ویژگیهای خاصی است.

مسجد سلیمانیه و مجموعه آن :

مسجد سلیمانیه و مجموعه آن که شاهکار معمار سینان است یکی از زیباترین و بهترین نمونه های معماری اسلامی است . مجموعه از نظر شهرسازی ، تکنیک ، استقامت و پایداری یک موفقیت بی نظیر است . 6 مدرسه ، طبق خانه ، عمارت ، کاروانسرای ، بیمارستان ، حمام ، مکتب خانه ، حجره و دکانها ، و مقبره سلطان خرم و سلطان قانونی ، مجموعه سلیمانیه را به مجموعه فرهنگی اجتماعی بزرگی تبدیل کرده است که پس از مجموعه فاتح ، در نوع خود بزرگترین است . این مجموعه در بین سالهای 1557-1550 به دستور سلطان قانونی و توسط معمار سینان ساخته شده است . با ساختمانهای طبقه طبقه ای که به روی تپه ساخته شده یک مجموعه جالب توجه با نظمی خاص است . در چهار گوشه این مجموعه چهار مناره ساده ولی ظریف بنا شده است که دو تای آن دارای 2 گلدسته و 2 مناره دیگری دارای 3 گلدسته می باشد. این 10 گلدسته نشانه آن است که سلطان قانونی دهمین سلطان عثمانی است.

در نقشه مسجد که کاملا" ارگانیک است هیچ گوشه ای قربانی زیبایی گوشه دیگری نشده است . این عبادتگاه که مطابق با سلیقه و سنت های فرهنگی دوران خود ساخته شده بدون تاثیر گذاری فنی و افراط در معماری ، با ظرافت خاصی تزیین یافته است . علیرغم اینکه در اوج دوران هنر چینی سازی ساخته شده است لیکن فقط دیوار محراب آن با چینی پوشیده شده است . همچنین اکوستیک بسیار حساس مسجد را نیز نباید فراموش نمود . در مقابل محراب مسجد ، مقبره سلطان قانونی قرار دارد . در سمت چپ این مقبره نیز مقبره سلطان خرم با چینی های بسیار زیبا و رنگهای متنوع و در گوشه سمت چپ آن نیز مقبره بسیار ساده معمار سینان خالق آثار معماری بی نظیر قرار دارد . در شبستان ، مسجد سلیمانیه واقع شده است . معمار سینان ( وفات 1588) این مقبره ساده و زیبای جالب توجه را خود ساخته است . این مقبره ، ظرافت و سادگی ناشی از ذکاوت این استاد بزرگ را به نمایش میگذارد.

مسجد سلیمان سلیم :

در منطقه ادیرنه کاپی و در ناحیه سلطان سلیم می باشد . این مسجد در سال 1522 و در دوران سلطان سلیمان قانونی به پایان رسیده است . در نوشته مدخل ورودی آن ساخت این مسجد به دستور سلطان سلیم اول درج گردیده است . بعضی روایات حاکی از آن است که از سوی پسر و به یادبود پدر ساخته شده است . معماری آن بسیار ساده است . سقف محفل حکمران داخل ساختمان با تزئینات بسیار جالب توجه پوشیده شده است . در سمت محراب مسجد ، مقبره یاووز سلیم با درب و شیشه های صدفی هشت ضلعی و کتیبه های نفیس چینی کاری و همچنین در مدخل ورودی و نزدیک به آن مقبره شاهزادگان و دختران سلطان سلیم قانونی و در پشت آنها نیز مقبره سلیم عبدالمجید قرار دارد .

مسجد هاسکی :

معمار این مسجد که به نام خرم سلطان همسر سلطان سلیمان قانونی در سال 1538 بنا شده است معمار سینان است .مدرسه ، دارالشفقه ( بیمارستان ) ، عمارت و سبیلهای اطراف آن در سال 1612 و در دوران احمد اول توسعه یافته است .

ینی جامی ( مسجد جدید) :

در منطقه امین اونو می باشد. ساختمان این مسجد که در سال 1597 از سوی صفیه سلطان مادر محمد سوم آغاز شده بود وقتی به اندازه پنجره ها ساخته شد ، پادشاه و مادرش وفات یافتند . ساختمان نیمه کاره در سال 1663 با همت توران سلطان مادر محمد چهارم به پایان رسید. تزئینات چینی کاری و طرز معماری محفل حکمران از نظر حجاری بسیار زیباست . در نمای بیرونی نیز ترتیب گنبدهای کوچک و بزرگ بسیار جالب توجه است .

مسجد شاهزاده :

در منطقه سراج خانه و در مقابل ساختمان شهرداری است . قانونی از معمار سینان می خواهد که به یاد فرزندش محمد که در سال 1543 فوت نموده بود یک مسجد بسازد . ساخت این مسجد که در سال 1544 آغاز گردیده بود در سال 1548 به پایان رسیده است . این مسجد که در مرکز شهر واقع شده، در بین مدرسه ها مقبره ها و عمارت ها ساخته شده است . دو مناره آن از نظر معماری بی نظیر است بسیار جلب توجه می نماید. این ساختمان که از نظر ابعادی و خطوط زیبا با سایر مساجد متفاوت است اولین اثر مهم معمار سینان است . در اطراف آن مقبره های بسیاری وجود دارد .

مسجد نور عثمانیه :

این مسجد در بازار سرپوشیده و در ناحیه نور عثمانیه قرار دارد . ساخت این مسجد در سال 1748 به دستور محمود اول آغاز و با وفات وی در دوران عثمان سوم در سال 1755 به پایان رسیده است . کتیبه هایی که از نظر هنری دارای ارزش فراوان است . از آثار خطاطان مشهور آن دوران اغری کاپیلی راسم و احمد مومجی زاده می باشد.

مسجد رستم پاشا :

این مسجد در سال 1561 به دستور رستم پاشا صدر اعظم قانونی و توسط معمار سینان ساخته شده است . با توجه به اینکه اراضی منطقه امین اونو هم مرکز تجاری و هم گود بود معمار سینان در زیر این مسجد مخازن و دکانهایی ساخته است . ارزش اصلی مسجد ناشی از نقوش گلهایی مانند میخک ، مینا ، لاله ، رز و زنبق بعنوان نمونه بسیار زیبایی از چینی کاری از نیک در قرن 16 هم در دیوارهای شبستان ورودی و هم در ستونهای پافیلی داخلی است . این چینی کاریها که جزو آثار هنری بسیار ظریف است در بین زیباترین نمونه های دوران کلاسیک قرار دارد . این مسجد همانند یک موزه چینی کاری می باشد. مسجد سوکولو محمد پاشا : در منطقه کادیترما واقع شده است. این مسجد از سوی اسمه خان سلطان دختر سلطان سلیم سوم و به یادبود شوهرش صدر اعظم محمد پاشا در سال 1671 و توسط معمار سینان ساخته شده است . داخل مسجد و تا دامنه گنبد با زیباترین چینی های آن تزئین یافته است . کلاهک منبر نیز از جنس چینی است.

مسجد ینی والده :

در منطقه اسکودار واقع شده و در سال 1710 از سوی گولنوز سلطان مادر احمد سوم بعنوان یک مجموعه ساخته شده است . این مسجد دارای 2 مناره هر یک با 2 گلدسته می باشد . ساختمان این مسجد که جزو آخرین نمونه های معماری کلاسیک وابسته به سنن قدیمی و در دوران پسرفت ، از نظر مصالح بکار رفته جالب توجه است.

مسجد بزم عالم والده سلطان ( دلما باغچه ) :

طبق کتیبه شاعر زیور که بروی درب شبستان قرار دارد ، آغاز کننده ساختمان این مسجد والده سلطان و تمام کننده آن نیز در سال 1853 عبدالمجید است . در تاریخ 1848 حصارهای اطراف آن برداشته شده و در داخل مسجد موزه دریایی ایجاد گردیده است .