سوریه کشوری است در خاورمیانه و پایتخت آن شهر تاریخی دمشق است.

 

موقعیت جغرافیایی و طبیعی سوریه

سوریه با ۱۸۵۱۸۰کیلومتر مربع وسعت، هشتاد وهفتمین کشور جهان است که در جنوب غربی قاره آسیا، کنار دریای مدیترانه و در همسایگی کشورهای ترکیه در شمال، عراق در شرق و جنوب شرقی، اردن در جنوب، فلسطین در جنوب غربی و لبنان در غرب واقع شده‌است. آب و هوای آن در کناره‌ها و نواحی جنوب غربی معتدل و مرطوب (مدیترانه‌ای)و در سایر نقاط گرم و خشک است. بلندترین نقطه آن از دریا، جبل شیخ با ۲۸۱۴ متر ارتفاع است. از رودهای مهم آن می‌توان به فرات، خابور، عاصی، عفرین، قوین و دجله اشاره داشت که رود فرات ، با ۶۹۶/۲ کیلومتر طولانی‌ترین آنها و حدود نیمی از آن در ترکیه و عراق جاری است.

 

رودخانه فرات

بندرهای مهم سوریه عبارت‌اند از لاذقیه، طرطوس و بانیاس که در کنار دریای مدیترانه واقع شده‌اند.

 

وجه تسمیه شام و سوریه

سوریه کنونی در گذشته بخش عمده‌ای از شام بوده‌است. سرزمین شام، کشورهای کنونی سوریه، لبنان، فلسطین و اردن را در بر می‌گرفته‌است و در حقیقت (الشام والشام) نامی بوده که جغرافیدانان عرب بر منطقه‌ای که از طرفی به دریای روم و بیابان ممتد- از ایله تا فرات - و از طرفی دیگر - از فرات تا مرز روم - محدود می‌شود نهاده‌اند.

 

تئاتر رومی در بصری

نام کنونی سوریه را فرانسویان پس از فروپاشی عثمانی و مستعمره نمودن این کشور از روی تاریخ کهن این بخش از جهان و آشوریان باستانی بر این سرزمین نهادند.

 

تاریخ سوریه

سوریه کنونی که در گذشته همراه با کشورهای اردن، لبنان، فلسطین، بخشی از سرزمین شام محسوب می‌شد، سابقه‌ای بس دراز در تاریخ دارد که مورخان، این قدمت را به حدود پنج هزار سال پیش ‍ می‌رسانند. از آنجا که این سرزمین در طول مدت یاد شده، از فرهنگ و تمدن درخشانی برخوردار بوده، آثار و نشانه‌هایی از این تمدن بر جای گذاشته‌است.

 

شهر رومی تدمر

قبل از تسلط مسلمانان بر این کشور، اقوام مختلفی از جمله: اقوام سامی، آموری، آرامی، مصری، آشوری، بابلی، یونانی، رومی و ایرانی که هر از چند گاهی این کشور را سکونت گاه خویش نموده نشانه‌هایی از تمدن خاص خویش را برای اعصار بعدی به یادگار گذاشته‌اند. با تصرف شام در سال سیزده یا شانزده هجری به وسیله سپاه اسلام، فرهنگ این دین جدید بر تمدن‌های چندین سده اقوام مذکور غلبه یافت. در قرنهای پنجم و ششم هجری که با جنگهای صلیبی بود، حکام معروفی در این کشور بر تخت سلطنت نشسته و پرچم جهاد علیه صلیبی‌ها و رومیان را برافراشتند. کسانی چون نورالدین محمود زنگی شهید، سلطان صلاح الدین ایوبی، ملک عادل ایوبی، ملک ظاهر بیبرس البندقدارى، سیف الدوله حمدانی و... که نه تنها امور جنگی و نظامی را در راس اقدامات خود قرار داده و به ایجاد پایگاههای نظامی، ساخت قلعه‌ها، حفر خندق‌ها و... پرداختند که امروزه وجود صدها اثر تاریخی از آن دوران بیانگر این مدعاست. در قرون بعدی، ممالیک و سرانجام ترکان عثمانی پس از استیلا بر این سرزمین، سیاست پیشگامان خود را تداوم بخشیده و ضمن حفاظت و بازسازی آن آثار اسلامی، به احداث بناهای دیگری نیز پرداختند.

 

مردم سوریه

سوریه کشوری است با گروه‌های نژادی و قومیت‌های گوناگون. در این کشور به طور عمده عرب‌ها که‌ حدود ۹۰٪ جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند زندگی می‌کنند (این تعداد شامل ۴۰۰ هزار پناهنده‌ فلسطینی نیز هست). کردها که‌ ۱۰٪ باقیمانده‌ جمعیت را تشکیل می‌دهند از تبار آریایی هستند و بیشتر در نواحی شمال شرقی و شمالی کشور زندگی می‌کنند. همچنین در این کشور اقلیت‌های کوچک زبانی آرامی (آشوری) و ارمنی نیز زندگی می‌کنند.

کردها بزرگ‌ترین گروه اقلیت نژادی در سوریه هستند.

 

مذاهب و فرق مذهبی در سوریه

مسلمانان این کشور ۸۶  درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند و مسیحیان که حدود ۵/۱۳ درصد جمعیت آن را بخود اختصاص می‌دهند اقلیت نسبآ چشمگیری در این کشور می‌باشند. حدود پنج هزار یهودی نیز در دمشق و اطراف آن زندگی می‌کنند.

 

کلیسای حضرت مریم

استان‌های سوریه

کشور سوریه‌ دارای ۱۴ استان یا (به‌ عربی محافظة) است. شهر دمشق خود یک استان نیز به‌شمار می‌آید:

دمشق بزرگ‌ترین شهر و پایتخت سوریه‌است. حلب دومین شهر پرجمعیت سوریه‌است.

 

نمائی از شهر حلب قبل از جنگ های خانمانسوز داخلی

دیگر شهرهای مهم و پرجمعیت سوریه عبارت‌اند از: لاذقیه، حمص، حماه، دیر الزور، معره النعمان.

بلندی‌های جولان به عربی: (هضبة الجولان ) که‌ جزو خاک سوریه‌است امروزه‌ در تصرف کشور اسرائیل است.

 

نقش سوریه در جنگ ایران و عراق

سوریه پس از آغاز جنگ ایران و عراق روابط خود را با عراق به پایین ترین سطح ممکن رساند و از ایران حمایت کرد.

 

وضعیت توریسم قبل از جنگ های داخلی خانمانسوز سوریه

در سوريه به‌دليل هزينه بالاي سفر و اقامت گردیگری هيچ رونقي نداشت  زيرا تنها مردم ثروتمند اين کشور قادر به تامين مبالغ هنگفت براي اجاره و مراکز توريستي و دريافت خدمات گردشگري بودند و مردم اين کشور تنها در دوران ماه‌عسل شانس سفر و گردش را داشتند.

صنعت گردشگري سوريه درعين‌حال که از روابط و جايگاه قدرتمند سنتي خود در بازار کشورهاي عربي بهره‌مند بود ، ولی با رشد فزاينده توريست خارجي به ويژه از ايران و سپس اروپا برخوردار شده بود که کمک های شاياني به اقتصاد و رشد سود ناخالص ملي اين کشور مي کرد.

74 درصد از کل گردشگران خارجي که از سوريه بازديد مي کردند به ترتيب از کشورهاي عربي، سپس ايران، ترکيه بود . بنابراين گردشگران ايراني خوان پربرکتي براي سوريه بودند که سالانه سود سرشاري را نصيب اقتصاد اين کشور مي‌کردند  .

تعداد کل بازديدکنندگان از کشور سوريه تنها در سال گذشته (2007) نزديک به 4 ميليون گردشگر بود .

 

ساعت هاي كاري

كار وزارت خانه ها و موسسات رسمي كشور از ساعت 8:00 صبح تا ساعت 16:00 بعد از ظهر است.

مغازه هاي تجاري:

در زمستان از ساعت 10:00 صبح تا ساعت 14:00 بعد از ظهر و نيز از ساعت 16:00 بعد از ظهر تا 20:00 شب است، در تابستان از ساعت 10:00 صبح تا 14:00 بعد از ظهر و نيز از ساعت 17:00 تا ساعت 21:00 شب است.

 

تعطيلي رسمي

روزهاي جمعه و شنبه.

 

سوريه كشور شگفتي ها  

سوريه مهد شكوفايي تمدن هاي با شكوه گذشته بوده بطوريكه آثار و بناهاي قديمي نمايانگر اين تمدن ها و گواه ملت هاي پيشين است. قلعه هاي عظيم بر فراز كوه ها و شهر هاي واقع در مرتفعات و دشت ها و ملت هايي كه بدين سرزمين پناه‌ آورده و سپس بوسيله اقوام ديگر منقرض شده اند. همگي بيانگر شكوه اقوام پيشين و مجد و عظمت گذشتگان است.

سوريه با موقعيت جغرافيايي خود كه در شرق درياي مديترانه واقع شده است با سه قاره آسيا، اروپا و آفريقا در ارتباط است. به طوري كه اين كشور در گذشته محل تلاقي كاروان هاي تجاري شرق و غرب راه ابريشم بوده است.

سرزمين شام شاهد تمدن هاي گوناگوني بوده كه بعضي از اين تمدن ها،‌ تمدن خود اهل شام و برخي از آنها تمدن هايي بوده كه به دلايلي وارد اين خاك و سرزمين شده و با اين فرهنگ ممزوج شده اند و اين تمدن با شكوه را به وجود آورده است.

سوريه به لحاظ دارا بودن تاريخ تمدن غني و متنوع از مهم ترين كشور هاي سياحتي به شمار مي آمد . در اين سرزمين اقوام مختلفي مانند سومريان، عموريان، آكادي ها، حثي ها،‌ فرعونيان، حوري ها، آشوري ها، كنعانيان، فنيقيان، آرامي ها، ايرانيان، يوناينان،‌ سلوكيان، بطالمه، روميان، عرب ها، نبطي ها، بيزنطيون و اعراب غساسنه بوده اند.

پس از اين اقوام اين سرزمين به فتح اسلام در آمد و در دوره هاي بعد حكومت هاي امويان، عباسيان، طولوني ها، اخشيدي ها و فاطميون بر اين سرزمين حاكم شدند. اين منطقه بارها در زمان سلجوقيان، اتابكيان، نوري ها، ‌ايوبيان، و مماليك مورد هجوم اقوام اروپايي و مغول واقع شده است و مدتي تحت تصرف عثماني ها درآمده و بعد تحت قيموت فرانسه قرارگرفت كه در نهايت توانستند فرانسوي ها را بيرون رانده و خود مستقل شوند.

مساحت سوريه 185180 كيلومتر مربع است،‌ طول منطقه ساحلي درياي مديترانه 183 كيلومتر است كه دروازه اصلي سوريه از چهار منطقه بزرگ آب و هوايي تشكيل شده است.

1 – منطقه ساحلي كه داراي آب و هواي معتدل مديترانه اي است.

2- منطقه كوهستاني كه از دو رشته كوه تشكيل شده است: رشته كوه هاي لاذقيه در غرب و كوه زاويه در شرق كه در بين اين رشته كوه ها دره جنگلي و رودخانه عاصي جاري است و ديگري رشته كوه هاي لبنان شرقي و كوه حرمون در غرب كشور است كه جلوه خاصي را به اين مناطق داده است.

3- منطقه دشت داخلي: اين منطقه دشت هاي حلب و دشت هاي منطقه الجزيره كه رودخانه فرات در آنجا جاري است و نيز دشت هاي حماه، حمص، حوران را شامل مي شود.

 

مزرعه زیتونی در حمص

4- صحراي سوريه كه شامل مناطق مركزي و شرق سوريه است.

آب و هواي سوريه از تنوع خاصي برخوردار است به طوري كه آب و هوا در مناطق ساحلي معتدل و در مناطق مركزي گرم و خشك است.

موقعيت جغرافيايي سوريه و اختلاف آب و هوايي آن، تنوع گياهي و حيواني ويژه اي را بدين كشور بخشيده است. در اين كشور حدود 3500 نوع گونه گياهي و گونه هاي مختلف حيواني از قبيل: شتر، خرگوش صحرايي، كفتار، شغال، باز، عقاب،‌ آهو، گرگ و اسب وجود دارد.

 

نظام حكومتي:

سوريه يك كشور با نظام جمهوري مي باشد كه رييس جمهور آن هر هفت سال يكبار از سوي مردم انتخاب مي شود.

هم چنين مردم هر چهار سال نمايندگان مجلس را انتخاب مي كنند. نخست وزير اين كشور را رئيس جمهور تعيين مي كند. و در حال حاضر آقاي بشار اسد رئيس اين كشور مي باشد.

 

بخش فرهنگي:

غذاهاي سوريه

سوريه از جمله كشورهايي است كه از تنوع غذايي بالايي برخوردار است. در سوريه غذاها مخلوطي از شيوه اروپايي و ادويه جات شرقي مثل سماق و گشنيز هستند كه داراي طعم و مزه فوق العاده ای است. هم چنين در وعده هاي غذايي گوشت و مرغ تركيبي از سبزيجات به ويژه نعناع وجود دارد كه بي نظير و منحصر به فرد است.

در سوريه غذاهاي سنتي گياهي مثل (( تبوله و فتوش )) وجود دارد.

شيريني هاي سوريه انواع مختلفي دارد كه معمولا در طبخ آنها ،‌گلاب و دانه هاي مغزدار گردو و پسته و نيز زردآلو و خرما بكار مي رود.

موزه ها

موزه هاي باستاني سوريه داراي آثار هنري و اشياء‌ تاريخي زيادي وجود داشت که متاسفانه برخی از آنها در اثر جهل گروه های معارض و یا در جنگ های داخلی از بین رفته که تا پایان این برادر کشی ها هرگز نمی توان به میزان خسارت وارده بر تاریخ اسلامی و نیز تاریخ بشری که با سکوت غربی ها نیز توام می باشد پی برد.

اشيا و لوازم كهن و قديمي براي بازديدكنندگان از موزه ها وجود داشت ، بطوريكه شمشيرهاي ساخته شده از سنگ چخماخ، لوازم و تجهيزات كشاورزي و وسايل خانگي كه از سنگ ساخته شده بود ، تاريخ قديم و كهن را براي بازديد كنندگان مجسم مي كر د هم چنين جواهرات و زيور آلات قديمي و تصاوير زنان، گذشته را در برابر ديدگان ترسيم مي كرد.

در گذر از اين موزه ها، معبد هاي عظيم و با شكوه داخل قصر ها نمايان مي شود كه با مشاهده اين نماها و شاهكارهاي حاكمان گذشته و نقش و نگارهاي قديمي قصرها كه با ظرافت كاري تمام صورت گرفته است، تمدن عظيم و با شكوه گذشته را متذكر مي شويم.

اما كاشي كاري ها و معرق كاري هاي بي نظيري كه در اين بناها به كار رفته ياد آور حكايت فلاسفه قديم و اسطوره هاي درياي مديترانه از قبيل بوليبس، الياذه، جيا و اورفيوس است.

در موزه ها با ديدن اكتشافات علمي و ابداعات هنري از جمله معماري ها و تزئينات ظريف و نسخه هاي خطي گرانبها به شكوه و تمدن بزرگ اسلامي پي مي بريم.

دمشق شهري جذاب

دمشق از جمله قديمي ترين پايتخت هايي است كه در سايه سار باغ هاي زيبا و آب هاي رودخانه " بردي "  هم چنان پا برجا مانده است.

 

نمائی از شهر دمشق قبل جنگهای داخلی این کشور

دمشق شهر كهن و تاريخي و در عين حال از شهر هاي مدرن و معاصر بوده كه در برابر حملات شورشيان و هجوم خارجيان ايستادگي كرده و با فرهنگ و تمدن هاي مختلف حاكم بر اين سرزمين هم زيستي داشته است. دمشق از جمله شهر هايي كه در حفظ و نگهداري آثار و ميراث گذشتگان حريص بوده به طوريكه اين آثار و بناهاي قديم،‌ قافيه و الفاظ شاعران و ادبيان گذشته و معاصر را تشكيل مي دهند.

مورخان، اين شهر را به چندين اسم از جمله: جلق، فيحاء‌ و شام و نامگذاري كرده اند و برخي اين شهر را به دمشاق بن كنعان و دمشق بن نمرود و برخي ديگر به حضرت ابراهيم (ع) نسبت داده اند.

دمشق شهری است که مدفن بسیاری از پیامبران الهی است .  با معماری مدیترانه ای و جمعیتی بیش از یک میلیون نفر. این شهر سابقه ای بس طولانی دارد. طبق برخی روایات ، وطن آدم (ع) و نوح (ع) و ابراهیم (ع) بوده است. قابیل برادرش، هابیل، را در این شهر کشت؛ گفته می شود تخته سنگ سرخی که در دامنة تپه ای نزدیک شهر وجود دارد نشانه این حادثه است . دمشق در قرن 15 ق.م تَحُوطِمِس سوم آن را فتح کرد. در قرن 11 ق.م پایتخت پر رونق آرامیان بود و اینان شبکة کانالهای شهر را بسط دادند. مسعودی می نویسد: از فرزندان نوح (ع)، جیرون بن سعد بن عاد به محل دمشق مقام گرفت و آن شهر را ساخت و ستونهای سنگ سپید و مرمر بیاورد و بنای شهر را نهاد و آن را ارم ذات العماد نامید. نیز می نویسد: هم اکنون به سال 332 ق این محل در دمشق به جاست و یکی از بازارهای شهر است که نزدیک مسجد جامع و به نام جیرون معروف است. جیرون بنایی بزرگ است و درهای مسین عجیبی دارد... قسمتی از آن هنوز باقی است. در 732 ق.م دولت دمشق به دست سپاهیان تیگلت پییلسر سوم پادشاه آشور برافتاد، سپس در همان قرن به دست بابلی ها افتاد و در قرن 6ق.م در تصرف هخامنشیان بود. در سال 333ق.م اسکندر مقدونی بعد از جنگ ایسوس بر دمشق دست یافت (در زمان اشکانیان) و در نتیجه، مذهب مسیح در آنجا انتشار پیدا کرد. این شهر مقر اسقفهای مسیحی بود که در سلسله مراتب کلیسا پس از بطریق انطاکیه قرار داشتند و مدرسه ای داشت که گرچه به پای مدرسه اسکندریه و انطاکیه نمی رسید، مقارن با فتح اسلامی مقام برجسته ای یافته بود. 
به نوشتة بلاذری، خالد بن ولید، بُسرِ بن اَبی اَرطاه عامری قریشی و حبیب بن مَسلَمة فهری را به غوطة دمشق فرستاد. خالد خود به گذرگاهی از دمشق که ثنیه العقاب نامیده می شد رفت و در آنجا پرچم خود را به اهتزاز در آورد. این پرچم از آن رسول خدا (ص) و به رنگ سیاه بود؛ از همین روی آن روز مردم آنجا را ثنیه العقاب نامیدند. گویند که خالد بر دروازة شرقی دمشق و به روایتی، بر دروازة جابیه فرود آمد و اسقف دمشق طعام و هدایا برای وی فرستاد. 
در روزگار خلیفه سوم ، معاویه به حکومت شام منصوب شد و دمشق را مرکز فرمانروایی خود قرار داد. قصر خلیفه در دمشق در نهایت شکوه بود. دیوارهای آن با قطعات معرّق و ستونهایش با مرمر و طلا و طاقهایش با جواهرات زینت یافته بود و هوایش به وسیلة فوّاره ها و آبهای جاری و باغهای پر درخت تلطیف می شد.  طرح ساختمان اولیة مسجد جامع دمشق را که در زمان امویان و به دوران خلافت ولید ساخته شد، نخستین بار ابوعبیده بن جرّاح ریخت و پس از آن به سال 97 ق ولید بن عبدالملک آن را بساخت.

ولید برای ساختمان این مسجد هنرمندان ایران و هند و مغرب و روم را آورد. هفت سال مالیات شام را خرج آن کرد و هجده کشتی زر و سیم از راه جزیرة قبرس بدانجا آورد و اینها غیر از هدایای پادشاه روم بوده است. 

حرم حضرت زینب کبری (س)

 

حرم حضرت زینب کبری (س) در شهر دمشق  قرار دارد و یکی از زیارتگاههای مهم مسلمانان و نیز از مساجد بزرگ سوریه به شمار می رود.

قریه‌ای که در آن مزار حضرت زینب (س) قرار دارد، در گذشته به راویه و اکنون به زینبیه مشهور است. در حال حاضر این قریه به شهر متصل و در هفت کیلومتری شرق دمشق قدیم به طرف فرودگاه واقع می‌باشد.

در خیابان اصلی این شهرک از دور، گنبد و ماذنه‌های آن دیده می‌شود. گنبد ساختمان طلائی است و در سمت شرقی و غربی آن دو مناره کاشی کاری شده قرار دارد.

گلدسته‌های حرم مطهر به عنوان مرتفع‌ترین و زیباترین مناره‌های کاملاً پوشیده شده از کاشی معرق در دوران معاصر در سطح جهان است که کاشی کاری آن توسط هنرمند اصفهانی مرحوم استاد علی پنجه پور به مدت حدوداً ۱۰ سال و به سبک اصفهان اجرا گردیده است.

فضای مزار حضرت زینب (س) و صحن آن به‌صورت مربع مستطیل می‌باشد که شبستان و گنبد و حرم در وسط آن قرار گرفته و دارای چهار درب ورودی می‌باشد سقف شبستان  و مزار از سه قسمت تشکیل شده که به صورت پله‌ای بر روی هم قرار دارند و گنبد نیز در وسط آن قرار یافته‌است. بر روی این گنبد جملاتی از قرآن کریم نوشته شده است.

مزار حضرت زینب (س) در وسط حرم با ضریحی زیبا و اطراف آن هشت ستون کاشی کاری شده که گنبد بر آن استوار شده وجود دارد. دیوارهای مقبره تا نصف آن سنگ سفید و بقیه آئینه کاری بوده و نمونه‌ای از هنر و معماری ایرانی اسلامی است. بنای داخل و خارج ساختمان و همچنین مناره‌ها و گنبد از حدود بیست سال پیش است ولی توسعه‌های اطراف صحن و تزئینات آنها همگی از سوی جمهوری اسلامی انجام شده‌است.

 

دمشق چهره هاي بارز و فيلسوفان مشهوري را در خود پرورش داده است، بطوريكه آثار و شاهكار هاي آنها در فرهنگ و تمدن روم نمايان است ؛‌ كه از جمله ابولودر معمار مشهوري دمشقي است كه اولين پل رودخانه وانوب و ستون معروف تراجان را در روم بنا كرده است و هم چنين چهره هاي معروف حقوق مانند "بابينانو" و "البيانو" است.

دمشق قديم كه با ديوارها و برج هاي دفاعي احاطه شده است هشت دروازه دارد كه شش باب در دوره قبل از اسلام و دو باب آن در دوره اسلام بنا نهاده شده است، در بافت شهر دمشق آثار باستاني و بناهاي مهم تاريخي وجود دارد كه از بين آنها مسجد اموي با مناره هاي سه گانه اش بارز و مشخص است.

 

مسجد اموی در دمشق

در دمشق آثار باستاني زيادي از قبيل ستون هاي معبد ژوپيتر دمشقي، مقبره صلاح الدين، مدارس عدلي،‌جمقمقي "موزه خوشنويسي عربي " و كتابخانه ظاهريه و هم چنين در قسمت جنوبي مسجد اموي قصر العظم ،‌خان اسعد باشا و حمام نورالدين وجود دارد.

هم چنين در قسمت شرقي شهر دمشق كليساي قديس حنانيا و در جنوب شرقي آن كليساي قديس بولص واقع شده است. و نيز در شمال غربي دمشق قديم نزديك ورودي بازار حميديه دژ معروف دمشق قرار دارد كه به قلعه ايوبي معروف است.

تكيه سليماني و موزه هاي جنگي و موزه ملي در قسمت غرب دمشق واقع شده است، گفتني است در بالاي كوه قاسيون زيارتگاه و غار اربعين قرار دارد كه حوا بعد از كشتن هابيل اولين قرباني تاريخ بدست قابيل بدان غار پناه برد. در محله هاي قديم دمشق علاوه بر قهوه خانه سنتي و مشهور "نوفره" ، خانه هاي قديمي، حمام ها و خانه هاي باستاني، مدارس تاريخي،‌ از دوران اسلام و سفره خانه هاي سنتي وجود دارد. در محله مدارس منطقه صالحيه تكيه سليماني و مسجد شيخ محيي الدين ابن عربي واقع شده است.

محله هاي دمشق جديد در خارج از محدوده ديوار هاي قديمي شهر بنا شده است.