تاريخچه :
تونس برای اولین بار توسط فنیقی ها در قرن 12 پیش از میلاد مسكوني گرديد. پس از آن، در قرن 5 پیش از میلاد، دولت شهر کارتاژ ، منطقه ای که امروز تونس و همچنین بخش عمده ای از منطقه مدیترانه را شامل مي¬شود، تحت تسلط خود درآورد. در 146 پیش از میلاد ، منطقه مدیترانه توسط امپراطوري روم تصرف گرديد و از آن پس تونس تا سقوط امپراطوري در قرن پنجم ، بخشي از امپراتوری روم بود. پس از سقوط امپراتوری روم ، تونس مورد تاخت و تاز قدرت های مختلف اروپایی قرار گرفت اما نهايتا در قرن هفتم ميلادي به استيلاي مسلمانان درآمد.
در سدهٔ هفتم میلادی اعراب مسلمان حملات خود را به تونس آغاز کردند. آنان سرانجام به فرماندهی عقبة بن نافع بخشهایی از سرزمین تونس را تصرف و شهر قیروان را ساختند. حسان بن نعمان تونس را به طور کامل فتح کرد. در سدهٔ نهم میلادی اغلبیون - که از قبیلهٔ بنی تمیم بودند- به فرماندهی ابراهیم بن اغلب از سوی خلفای عباسی به حکومت تونس رسیدند.
در سال ۹۰۹ میلادی خلفای اسماعیلی مذهب فاطمی اغلبیون را شکست داده و شهر مهدیه را بنا کردند. در سال ۹۶۱ میلادی المعز خلیفهٔ فاطمی مصر را تصرف کرد و مقر حکومت فاطمی را از مهدیه به آن سامان انتقال داد. پس از این رویداد دودمان بربری زیریون که از قبیلهٔ صنهاجه بودند به سرکردگی بلقین بن زیری در تونس قدرت را به دست گرفتند. زیریون از خلفای فاطمی مصر پیروی میکردند، اما پس از سرپیچی از ایشان در سال ۱۰۵۰ توسط جنگجویان قبیلهٔ بنی هلال قلع و قمع شدند. از این پس زیریون بخش بزرگی از قلمرو خود را از دست دادند و تنها به شهر ساحلی مهدیه و حومهٔ آن محدود شدند.
در سدهٔ دوازدهم میلادی جزیرهٔ جربه و بخشی از سواحل تونس (از جمله شهر مهدیه) به همراه جزایرمالت به دست نورمنها افتاد و حکومت زیریون به پایان رسید. در سال ۱۱۵۹ میلادی دودمان مراکشی موحدون بر تونس مسلط شدند، اما در سال ۱۲۳۰ میلادی از حفصیون شکست خوردند. فرمانروایی حفصیون بر تونس تا سده شانزدهم میلادی ادامه یافت. امیران هر دو دودمان از تبار بربر آمازیغ بودند.
در قرن 15 ميلادي تعداي از یهوديان به تونس مهاجرت كردند. در اوایل دهه 1570، تونس بخشی از امپراتوری عثمانی شد.
در سده نوزدهم فرانسه و بریتانیا، شروع به دخالت در امور این کشور کردند. فرانسه بر اساس پیمان باردو که در سال ۱۸۸۱ میلادی بسته شد، تونس را مستعمره خود اعلام کرد. با آغاز جنگ جهانی دوم، ارتش آلمان برای تقویت پایگاه متحدین در شمال آفریقا، در تونس نیرو پیاده کرد. در سال ۱۹۴۳ نیروهای ارتش آلمان از تونس عقب نشینی کردند و تونس به کنترل متفقین درآمد. کشور تونس طی پیمان پاریس که در سال ۱۹۵۶ میلادی امضاء شد، استقلال خود را به دست آورد.
در اواسط قرن نوزدهم ميلادي به تدريج نفوذ قدرتهای استعمارگر اروپايي در تونس بیشتر شد. اروپائیان ابتدا از نظر مالی و تجاری و سپس از نظر سیاسی، نظامی، فرهنگی و دینی در تونس نفوذ کردند. ارتش فرانسه در 24 آوریل 1881 ميلادي تونس را اشغال كرد. هم زمان با موج استقلال خواهي در آفريقا پس از جنگ جهاني دوم، نیروهای ملیگرا و مذهبی، فعاليتهاي خود را جهت استقلال تونس آغاز كردند كه در نهايت بر اساس مقاوله نامهای که در 20 مارس 1956 ميلادي در پاریس به امضا رسید، تونس به عنوان کشوری مستقل اعلام موجوديت نمود.
پنج روز پس از استقلال، انتخابات مجلس ملی مؤسسان برگزار و حزب "دستور جدید" با 9/98% آرا به پیروزی رسید. بر اين اساس، "حبيب بورقبيه" رهبر حزب دستور كه نقش موثري در ساماندهي به فعاليتهاي استقلال طلبانه مردم تونس داشت، به عنوان نخست وزیر نظام سلطنتی، انتخاب شد. به اين ترتيب، اولین حکومت بعد از استقلال در تونس شکل گرفت. با اعلام نظام جمهوری، مجلس ملی، حبیب بورقیبه را به عنوان رئیس جمهوری اعلام کرد. به موازات افزایش قدرت بورقیبه، محبوبیت او نزد مردم افزایش یافت؛ به طوری که به عنوان رهبر و پدر استقلال و قائد اعظم و مجاهد اکبر شهرت یافت. در اول ژوئن 1959ميلادي، قانون اساسی جدیدی برای تونس تدوین گردید که به موجب آن نظام سیاسی بر پایه تفکیک قوا و مساوات در برابر قانون و تضمین آزادی عقیده و آزادی اجتماعات شکل گرفت، اما اين مسئله تنها در حد سخن باقی ماند و هيچگاه عملي نشد.
حزب "جنبش گرایش اسلامی"، كه بعدها به "النهضة" تغيير نام داد، در 6 آوریل 1981 ميلادي توسط شیخ راشد الغنوشي اعلام موجودیت کرد و خواستار کسب مجوز فعالیت سیاسی از دولت شد. لازم به ذكر است كه اين درخواست از سوي وزارت كشور مورد قبول واقع نگرديد و اكثر اعضا و رهبران آن دستگیر شدند. با ادامة مشکلات اقتصادی در كشور قیام معروف به " انقلاب نان" در ژوئیة 1984ميلادي حادث شد كه نتيجه آن افزایش112 درصدیِ بهای مواد غذایی و به خصوص قطع یارانة نان بود.
حبیب بورقیبه اولین رئیس جمهور و حاکم مطلقه این کشور بود كه در زمان او، تونس از نظر اقتصادی و سیاسی متحد نزدیک فرانسه بود و روابط نزديكي نيز با کشورهای غربی، از جمله آمريكا برقرار نمود. حبيب بورقيبه اصلاحات اساسي اجتماعي و اقتصادي را در اين كشور آغاز نمود. او نظام آموزش نوين را در اين كشور بنيان نهاد، آموزش عالي را بسط داد . در زمان او روابط تونس با كشورهاي غربي و دنياي عرب هرچه بيشتر مستحكم تر شد. اما فقدان آزادي هاي سياسي و عدم توازن ميان توسعه اقتصادي و توسعه سياسي باعث شد حكومت وي پس از 31 سال استبداد سياسي و کنترل فعالیت های مذهبی، در سال 1987 به دست زین العابدین بن علی سرنگون شود.
در 7 نوامبر 1987 ميلادي ژنرال "زین العابدین بن علی" به استناد یک گواهی پزشکی، بورقیبه را به علت اختلال روانی و بیماری، فاقد توانایی لازم برای ادامة حکومت دانست. به اين ترتيب بورقیبه از مسند قدرت بركنار گرديد و در آوریل 2000 ميلادي درگذشت. طبق قانون اساسی تونس، بن علی که در اکتبر 1987 ميلادي نخست وزیر تونس شده بود، به عنوان رئیس جمهور، سوگند یاد کرد. حملة دولت بن علی به هواداران النهضة در 1990 و 1991ميلادي، حدود سی هزار زندانی و صدها تبعیدی و کشته برجاي گذاشت.
بن علی نیز كماكان همان سياستهاي حبيب بورقيبه را دنبال كرد و همچنان به اعمال حكومت استبدادي ادامه داد. سرانجام حكومت وي نيز پس از 23 سال دیکتاتوری، خودکامگی و اختناق در شرایطی مشابه، در 14 ژانویه 2011 (24 دی 1389) بواسطه قیام مردمی سرنگون شد و خود او به عربستان سعودی گریخت. با خروج بن علی، جایگاه رئیس جمهور تضعیف و نخست وزیر به عنوان رئیس حکومت، نقش اصلی را در اداره امور کشور به عهده گرفت. پس از پیروزی انقلاب تونس، محمد الغنوشی آخرین نخست وزیر دولت بن علی، تلاش نمود با کنترل اوضاع، خود را در رأس دولت حفظ نماید؛ ولی پافشاری مردم و تحصن آنها در مقابل ساختمان نخست وزیری، منجر به خروج تمامی چهره های دولت بن علی از قدرت گردید. آقایان باجی قائد السبسی، حمادی الجبالی و علی العریض نخست وزیران دولت انقلابی بودند که هر کدام بدلایلی ناچار به ترک عنوان خود شدند.
انقلاب تونس
در تاریخ ۱۴ ژانویه ۲۰۱۱ میلادی، (۲۴ دی ۱۳۸۹ شمسی) و در پی ناآرامیها و اعتراضات گسترده مردم تونس و کشتهشدن صدها نفر از معترضان در حمله نیروهای امنیتی به تظاهرکنندگان ضددولتی که با خودسوزی یک جوان تحصیل کرده در این کشور آغاز شد. در صبحگاه جمعه 14 ژانويه 2011 خبر فرار "بن علي" نه تنها ملت تونس بلكه همه ملتهای مسلمان را خوشحال كرد. بن علی كه فرانسه از ورودش به اين كشور ممانعت كرد به سمت كشورهای خليج فارس حركت كرد تا سرانجام دولت عربستان سعودی پذيرای وی شد. چندی پس از خروج بن علی، "شیخ راشد الغنوشی" که ۲۰ سال در تبعید در خارج از تونس به سر میبرد، به همراه 70 تن از مخالفان رژیم زینالعابدین بنعلی به تونس بازگشت.
در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۹۰ مجلس موسسان، آقای منصف المرزوقی را به عنوان اولین رئیس جمهور منتخب مردم انتخاب کرد. المرزوقی در زمره شناخته شده ترین مخالفان حکومت بن علی میباشد که در سالهای حکومت بن علی در تبعید به سر میبرد.
موقعیت جغرافیایی
تونس شمالي ترين كشور قاره آفریقا است که در حاشیه دریای مدیترانه واقع شده و با کشورهای الجزایر و لیبی مرز مشترک دارد.
مساحت این کشور ۱۶۳،۶۱۰ کیلومتر مربع بوده و دارای ۹۶۵ کیلومتر مرز مشترک با الجزایر و ۴۵۹ کیلومتر مرز مشترک با لیبی است. همچنین طول سواحل آن در دریای مدیترانه، ۱۱۴۸ کیلومتر است. بلندترین نقطه سرزمین تونس، کوه الشعانبی با ارتفاع ۱۵۴۴ متر میباشد. این کشور در 30 درجه طول و 37 درجه عرض شمالی واقع شده است.
اقلیم و آب و هوا
تونس دارای آب و هوای عمدتاً گرم و خشک در مرکز و جنوب و آب و هوای معتدل و نسبتاً مرطوب در سواحل دریای مدیترانه است. بخش های داخلی آن از بیابانهای سنگلاخی و بخش جنوبی آن نیز پوشیده از شنزار است، اما نواحی شمالی تونس که همجوار با دریای مدیترانه است، نسبتاً حاصلخیز و پوشیده از جنگل است. در شمال غربی تونس کوههایی کم ارتفاع وجود دارند که بلندای هیچیک از ۱۵۴۴ متر فراتر نمیرود. تونس همچنین دارای چند دریاچه فصلی زمستانی است که طی تابستان، خشک و پوشیده از نمک هستند.
صحرا در تونس
شهر تونس (پایتخت) در منطقهی جلگهای شمال شرقی این کشور در انتهای خلیج تونس قرار گرفته و از آب و هوای بسیار معتدل برخوردار است. درجه حرارت این شهر در ژانویه تا 7 درجه بالای صفر تنزل می یابد و در تابستان تا بیش از 30 درجه گرم می شود. این منطقه سالانه از 622 میلی متر باران، بهره مند است.
شهر تونس
جغرافیای انسانی
تونس قریب به 11 میلیون جمعیت دارد. از این تعداد سن 40 درصد از آنها زیر 24 سال است و قریب به 50 درصد نیز بین 25 تا 54 سال سن دارد. بدین ترتیب ملاحظه می شود که تونس دارای جمعیتی جوان است. نرخ رشد جمعیت در تونس کمتر از یک درصد است. بالغ بر 42 درصد از جمعیت کشور بیکار هستند. زبان مردم تونس، عربی است. البته به ترتیب، زبان های فرانسه، انگلیسی و تا حدی ایتالیایی نیز در امور اقتصادی مورد استفاده قرار می گیرد. بررسیهای ژنتیکی نشان میدهد که این مردم از دیدگاه نژادی همگن نیستند و آمیزهای از تیرههای گوناگوناند که در طول تاریخ پر فراز و نشیب این کشور، از آسیا و اروپا به شمال آفریقا کوچ کردهاند. مردمان کرانههای شمالی تونس به سبب مهاجرپذیر بودن این سامان، آمیزهای از بربرها، فنیقیها و کارتاژیها، رومیان و عربها هستند. این در حالی است که مردمان بخشهای مرکزی و جنوبی تونس بیشتر تبار بربر دارند. در تونس اقلیتی بربرزبان نیز میزیَند.
تقسيمات اداری:
تونس دارای 24 استان شامل: آريانه، باجه، بن عروس، بنزرت، قابص، قفسه، جندوبه، قیروان، قصرین، قبلی، كاف، مهديه، منوبه، مدنين، مونستير، نابل، صفاقس، سيدي بوزيد، سيليانه، سوسه، تطاوين، توزر، تونس و زغوان می باشد. سیدی بوزید زادگاه محمد بوعزیزی، جوان خودسوخته ای است که آتش انقلاب های عربی را شعله ور ساخت.
زمامداران تونس پس از انقلاب، اهتمام ویژه ای در جبران عقب ماندگی های استان های محروم این کشور از جمله سیدی بوزید، به عمل آورده اند.
ساحل بوجعفر
شهر هاي مهم
تونس (العاصمه)، صفاقس، سوسه، نابل، مهدیه، باجه، قیروان، قفصه، و بنزرت از جمله مهمترین شهرهای جمهوری تونس هستند.
ساختار دولت:
حكومت تونس جمهوری است و از سال 1987 تا ژانويه 2011 توسط رئيس جمهور زین العابدین بن علی، اداره می شد. تونس همچنین دارای نخست وزیري است كه همراه با رییس جمهور، قوه مجریه را اداره مي-کنند. قوه مقننه این کشور در حال حاضر به مجلس ملی تأسیسی خلاصه می شود. قوه قضایی كشور نيز با نظارت دیوانعالی کشور فعاليت مي نمايد. کشور به 24 فرمانداری تقسیم شده است.
اقتصاد:
امروزه اقتصاد تونس تا حد زیادی بر کشاورزی، معادن، گردشگری و صادرات کالاهای صنعتی استوار است. تونس داراي اقتصادي متنوع و در حال رشد است. صنایع اصلی این کشور شامل صنايع نفت، فرآوري مشتقات فسفات و سنگ آهن، منسوجات، کفش و فرآوري محصولات کشاورزی، ساخت قطعات ماشین آلات صنعتی و تولید انواع نوشیدنی ها مي¬باشد. از آنجا که گردشگری در تونس پیشرفت چشمگیری داشته، بخش خدمات نیز از رونق فراوانی برخوردار شده است.
غروب خورشيد در زبرا
عمده محصولات کشاورزی تونس شامل زیتون و روغن زیتون، غلات، گوجه فرنگی، مرکبات، چغندر قند، خرما، بادام، گوشت گاو و فرآورده های لبنی مي¬گردند. تا سال 2010، نرخ تورم در اين كشور به حدود 5/4 درصد خلاصه می شد؛ ولی از آن پس کنترل موثری بر رشد نرخ تورم صورت نگرفت. طی سه سال گذشته از زمان پیروزی انقلاب تونس، رشد اقتصادی در این کشور با چالش های جدی مواجه بوده و سطح زندگی مردم به حد قابل توجهی، تنزل یافته است.
فرهنگ و آموزش :
با توجه به موقعیت استراتژیک تونس در شمال آفریقا و در کنار دریای مدیترانه، این کشور در طول سه هزار ساله گذشته در معرض رفت و آمد تمدنها و فرهنگهای مختلف قرار گرفته که مهمترین آن عبارتند از قرطاجیها (با پایه گذاری یک زن به نام علیسه)، رومیها، مسلمانها (عربها، خراسانیها وترکها) و اروپاییها (پرتغال، اسپانیا و فرانسه). تونس در سال۱۸۸۱ میلادی تحت حمایت فرانسه قرار گرفت. به گفته خود تونسیها، این تحتالحمایه بودن بالاترین ضرر را به تونس زده است.
دانشآموزان تونسی از آموزش رایگان برخوردارند و تحصیل در دوره دبستان اجباری است. زبان عربی به عنوان زبان نخست و زبان های فرانسوی و انگلیسی به عنوان زبان های دوم و سوم از اول ابتدایی در مدارس آموزش داده میشود.
نخستین مرکز آموزش عالی کشور تونس، دانشگاه تونس میباشد که در سال ۱۹۶۰ میلادی بنیان نهاده شد. از دیگر دانشگاههای مهم تونس میتوان به دانشگاه 9 آوریل، دانشگاه الوسط در شهر منستیر و دانشگاه جنوب در شهر صفاقس اشاره کرد.
بر اساس آخرین آمار، 2/6 درصد از درآمد حاصل از تولید ناخالص داخلی تونس به امر آموزش اختصاص یافته است.
ادیان و مذاهب:
دین رسمی تونس، اسلام و مذهب تونسی ها عمدتاً (سني) مالكي است. در این کشور98% مسلمان، كمتر از يك در صد مسيحي و کمتر از یک درصد یهودی و بقیه معتقدین به ادیان دیگر می باشند.
نخستين خليفه فاطمي «عبيدالله المهدي» نام داشت كه خود را از نسل "محمد بن اسماعيل بن جعفر الصادق(ع)" و از ذريه حضرت فاطمه(س) معرفي كرد. وي در سال 103 با تصرف "اسكندريه" نيت خود را براي فتح مصر آشكار ساخت و سلسله فاطميان را در سال 803 در تونس تشكيل داد كه دامنه آن پس از مدتي به مصر كشانده شد.
در دوران جديد، فرانسه اين كشور را به استعمار كشيد تا سال 1956 كه این کشور به استقلال دست یافت.
بعد از استقلال، سیاست "حذف كامل دین اسلام از نظام دولتی و زندگی مردم تونس" دنبال شد. اين سياست ـ به موازات اقدامات "آتاتورک" و "پهلوي اول" به ترتیب در تركيه و ايران ـ به دست «حبیب بورقیبه» در تونس اجرايي گرديد. اما از سال 1987 كه " زین العابدین بن علي" قدرت را در دست گرفت، دريافت كه سیاست زور برای حذف دین، قابل پیگیری نیست ؛ لذا ميكوشد تا جایی که عوارض نداشته باشد، فعالیت دینی ـ اسلامی را آزاد بگذارد كه نمونه آن توجه جديد به "دانشگاه زیتونه" است كه نماد اسلامی كشور تونس به شمار ميآيد. همچنين راه اندازی رادیو قرآن، توجه به مراکز قرآنی در حد حفظ و قرائت، و نيز تقید شخصي خود او به ظواهر شرع در همین راستا اجرا شد.
سیاست حاكمان تونس در طول تاریخ این بود كه جز مذهب مالکی، مذهب دیگری رواج پیدا نکند؛ لذا مذهب بيشتر مردم تونس "مالکی" است. پیروان مذاهب "تشيع"، "حنفی" و "اباضی" نيز در این کشور زندگي ميكنند.
نتيجه اقدامات لائيك حكومتها در تاريخ اين كشور، اين بوده است كه برخي از مسلمانان ـ عليرغم آنكه بسیار علاقمند به دین و قرآن هستند ـ نگاهشان نسبت به دین، نگاهي سکولار باشد و مثلا "حجاب" را جزء مسلمات دین ندانند و بیحجاب بودن برايشان امری طبيعي جلوه كند. اما اكنون جرياناتي ايجاد شده است كه به دنبال زنده کردن تراث تاريخي است و ميخواهد از لحاظ علمی بداند كه مثلا فاطمیون که بودند و چه کردند و چه دستاوردهايی داشتند.
اكثريت مسلمانان تونس به لحاظ "عقيده" شديدا علاقمند به اهلبيت (ع) بوده و از لحاظ "عمل" نيز پيرو مذهب مالك بن انس ميباشند.
سیستم قانون گذاری
تونس از زمان پیروزی انقلاب در این کشور، دارای یک مجلس تحت عنوان مجلس ملی تأسیسی است. این مجلس که دارای 217 کرسی است وظیفه تدوین قانون اساسی و برگزاری انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری را بر عهده دارد. قانون اساسی این کشور در تاریخ 26 فوریه 2014 به تصویب رسید. حزب اسلامگرای النهضه حائز اکثریت در این مجلس می باشد.
گردشگری
ویرانه های باستانی رومی، جزیره جربه، شهر باستانی قیروان، استحکامات شهر منستیر، موزه باردو و پارک بلوه در در تونس، محل شهر باستانی کارتاژ و پارک های ملی از جمله اماکن دیدنی تونس است.
گذري بر اماكن تاريخي فرهنگي گردشگري تونس
قيروان
قيروان شهري است در 170 كيلومتري تونس كه در سال 50 هجري مطابق با 670 ميلادي به دست عقبه بن نافع فهري، صحابه پیامبر(ص) و سردار مسلمان تاسيس شد. وي با ساختن مسجدی كه امروز به جامع عقبه بن نافع معروف است، از اين مكان به عنوان دژي جهت گسترش اسلام در شمال آفريقا و اروپا استفاده كرد. مقام ابي زمعه البلوي (صحابي پيامبر)، متحف رقاده و سيستم آبرساني اغالبه از مهمترين اماكن تاريخي اسلامي اين شهر است. حضور سپاه خراساني به همراه عقبه يكي از مهمترين اشتراكات تاريخي ايران و تونس است و كلمه قيروان همان معرب نام كاروان در زبان فارسي است.
نمائي از مسجد جامع قيروان
مهديه
اين شهر در شرق تونس و در 205 كيلومتري تونس پايتخت قرار دارد و اهميت تاريخي اش به دليل شروع حركت فاطميون از آن مي باشد. اين شهر در سال 921 ميلادي توسط عبيد الله المهدي سردمدار حركت فاطميون تاسيس شد ؛ حركتي كه به شروع نخستين حكومت شيعي اسماعيلي در تونس (910 - 973) و پس از آن تاسيس جامعه الازهر مصر منتهي شد. الجامع الكبير، سوق الكحله و برج و قلعه ي اين شهر از مهمترين اماكن ديدني آن است.
جامع الزيتونه
مسجد زيتونه در پايتخت تونس و در منطقه ي قصبه قرار دارد. اين مسجد به دست حسان بن نعمان در سال 79 هجري ساخته و در سال 116 هجري قمري (734 ميلادي ) توسط عبيدالله بن الحباب تكميل شده است. اين مسجد نقش مهمي در گسترش علوم و معارف اسلامي در آفريقا و اروپا داشته است.
سيدي بوسعيد
كلمه ي سيدي در تونس قرین به مفهوم امام زاده در ايران مي باشد. شهر سيدي بوسعيد در 20 کیلومتری شمال تونس العاصمه (پايتخت) قرار دارد و يكي از مناطق زيباي این کشور است. این شهر کوچک میزبان مقبره بوسعید الباجی، از بزرگان تصوف در تونس است که نام اين منطقه نیز از نام ایشان گرفته شده است. منطقه سیدی بو سعید در ارتفاعات مشرف بر دریای مدیترانه قرار گرفته و دارای چشم اندازی بسیار زیبا است و یکی از جاذبه های گردشگری به شمار می رود.
چندی پیش، افراطیون تونس، مقبره این عارف تونسی را به آتش کشیدند که موجبات خشم دولت و ملت تونس را فراهم آوردند. آرامگاه سیدی بو سعید مورد احترام خاص مردم تونس است.
ارتباطات تاريخي ايران و تونس:
ایرانیان یکی از اقوامی بودهاند که نقش عمدهای در شکلگیری تمدن و فرهنگ به ويژه فرهنگ و تمدن اسلامی در تونس داشتهاند و آثار فرهنگ ایرانی در بخشهای گوناگون تمدني و فرهنگي تونس نمود داشته و دارد. با رجوع به كتاب « العلاقات بين تونس و ايران عبر التاريخ » تاليف ايران شناس معاصر تونس، مرحوم عثمان كعاك مي توان به عمق ارتباطات فرهنگي ايران و تونس پي برد. در بسیاری از عنصرهای فرهنگی کشور تونس همچون زبان، معماري، موسيقي، آداب مردمی، خوردنیها، نوشیدنیها و زینتآلات میتوان نمودهاي بسياري را از فرهنگ ایرانی اسلامي به ويژه با صبغه ي خراساني آن جستجو كرد. با حضور گروهی از سپاهیان ایراني اهل خراسان در میان لشگر عقبه بن نافع كه مسجد تاريخي خويش را در سال 51 هجري در شهر قيروان بنا نهاد، آغاز میشود و در زمان ضعف حکومت صنهاجي ها به اوج خود میرسد. در این دوره، امیران ایرانی از دودمان بنو خراسان مدتی بر این شهر تونس حاكم بودند . برخی از فقیهان و اندیشمندان اسلامی تونس مانند امام سحنون نیشابوری ، اسد بن فرات نیشابوری، عبدالله بن فروخ فارسی و خالد بن یزید فارسی، ایرانی تبار بودهاند.
امروزه برخی از خیابانها، بيمارستانها ، مراكز علمي دانشگاهي تونس با نام شهرها، شاعران و فیلسوفان ایرانی چون اصفهان ، شيراز ، تهران، حافظ ، مولوی ، خیام ، ابن سینا، فارابی و رازی نامگذاری شدهاند.