مصرف پروتئین‌‌های حیوانی و گیاهی توسط افراد در سنین مختلف همواره مورد توجه مردم  بوده است، اما استفاده از پروتئین‌های دارای ارزش غذایی برتر؛ همچون گوشت آبزیان و پرندگان در سبد غذایی روزانه، از سوی متخصصان تغذیه مورد تأکید بیشتری قرار دارد.

گوشت «بوقلمون» یکی از مواد پروتئینی است که سرشار از ویتامین‌های گروه B، فسفر، پتاسیم، آهن و زینک است که مواد مغذی مهمی به شمار می‌آیند. این گوشت  سرشار از آنتی اکسیدان سلنیوم نیز است که برای تیروئید، متابولیسم و تقویت سیستم ایمنی ضروری است.

گوشت بوقلمون حاوی تریپتوفان؛ اسید آمینه‌ای که مغز برای تولید سروتونین مورد استفاده قرار می‌دهد  است. سروتونین، یک پیام رسان عصبی است که باعث احساس آرامش در فرد می‌شود  و بسیاری از افراد، گوشت بوقلمون را برای رفع بی‌خوابی می‌خورند؛ زیرا حاوی ویتامین B3 و B6 است که برای رفع این وضعیت مفید هستند.

متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که مصرف غذاهایی را که متابولیسم شما را بهبود می‌دهند، افزایش بدهید. گوشت بوقلمون حاوی ارزش غذایی زیادی است و ویتامین ب 6 مجود در آن به بالا رفتن سطح انرژی ما کمک می‌کند و در بسیاری از کشورها به ویژه در کشورهای آمریکا،کانادا،انگلستان و ایرلند از محبوبیت زیادی  برخوردار است.

* وجود ازت و تبدیل به سم شدن در گوشت 

سید ضیاءالدین مظهری متخصص تغذیه و استاد دانشگاه، درباره «خواص گوشت بوقلمون»، اظهار داشت: ما باید در روز از منابع پروتئین‌های حیوانی مقدار معینی را دریافت کنیم. در گذشته فکر می‌کردند هر چقدر منابع پروتئینی خورده شود، خوب است اما امروزه می‌گویند برخلاف کربوهیدرات‌ها، قندها و چربی‌ها پروتئین‌ها به دلیل داشتن یک ماده اضافی فراتر از کربن، هیدورژن و اکسیژن، ازت دارند که این ازت در بدن تبدیل به سم می‌شود.

وی ادامه داد: از ازت موجود آمین‌ها جدا می‌شوند و آمونیاک را تشکیل می‌دهند و باید آمونیاک خنثی، تبدیل به اوره شده و در نهایت دفع شود.

*120 گرم حداکثر نیاز روزانه بدن به گوشت

این متخصص تغذیه با بیان اینکه در مصرف گوشت محدودیتی داریم، یادآور شد:‌ مصرف گوشت بین دو تا 4 واحد است؛ یعنی باید در روز 60 تا 120 گرم از گوشت قرمز، سفید و گوشت آبزیان مصرف کنیم و این مقدار کافی است.

*بوقلمون بهترین گوشت 

مظهری افزود: اگر این گوشت مصرفی از آبزیان و ماکیان باشد بهتر است؛ به ویژه گوشت بوقلمون؛ به دلیل اینکه این حیوان گیاهخوار است و مانند مرغ آسیب‌پذیر نیست؛ چراکه مرغ با آنتی‌بیوتیک فراوان برای جلوگیری از بیماری و برای وزن‌گیری سریع پرورش پیدا می‌کند.

وی  با اشاره به خواص گوشت بوقلمون، تصریح کرد: گوشت بوقلمون گوشت بابرکتی است و بعد از پخت حجم آن در حد بسیار پایینی تقلیل پیدا می‌کند؛ ضمن اینکه سرشار از مواد مغذی مورد نیاز بدن است.

این متخصص تغذیه متذکر شد: اولین موضوع در تأمین پروتئین بدن استفاده از موادی است که بتواند این پروتئین را تامین کند؛ در اینکه پروتئین را از چه منبعی دریافت می‌کنیم، مقدار و نوع آن بسیار مهم است.

مظهری عنوان کرد:‌پروتئین‌هایی مفید است که شبیه به پروتئین‌های بدن باشد؛ یعنی دربردارنده همه اسیدهای آمینه ضروری بدن بوده؛ در نتیجه پروتئین‌ گوشت پرندگان، آبزیان و حلال گوشت‌ها از نظر بیولوژیک ارزشمندتر از پروتئین غلات وحبوبات است.

وی اضافه کرد:‌ با وجود آنکه درصد پروتئین غلات و حبوبات  بالاست اما به این دلیل که ماده اسید آمینه ضروری که بدن نمی‌تواند آن را بسازد را ندارد، ارزش بیولوژیکی آن پایین‌تر است.

این متخصص تغذیه با بیان اینکه ارزش بیولوژیک گوشت بوقلمون بسیار بالاست، گفت: به عبارتی می‌توان گفت در بین گوشت پرندگان گوشت بوقلمون در سطح بهتری قرار دارد، روغن کمتری داشته و می‌تواند تمام اسیدهای آمینه ضروری را برای بدن تأمین کند.

مظهری با اشاره به ساختار اسیدهای آمینه ضروری برای بدن، بیان داشت: هر پروتئین از 20 اسید آمینه تشکیل شده که 8 اسید آمینه برای بزرگسالان ضروری است و باید از طریق تلفیق پروتئین‌های غلات، حبوبات و پروتئین‌های گیاهی و حیوانی تامین شود؛ ضمن اینکه 10 اسید آمینه است که برای رشد کودکان ضروری است.

وی ادامه داد: هر کدام از اسیدهای آمینه ضروری که به بدن نرسد، می‌تواند سنتز پروتئین بدن را در جهت ساخت استخوان، عضلات، خون و بافت‌ها دچار اختلال کند. 

 این متخصص تغذیه متذکر شد: پروتئین بوقلمون جزو پروتئین‌های عالی است که از طریق مصرف آن می‌توانیم مینرال‌های مختلف مانند روی را  دریافت کنیم و می‌تواند 150 آنزیم دیگر را فعال کند.

مظهری با اشاره به مواد دیگر موجود در گوشت بوقلمون، تصریح کرد: آهن، ویتامین‌های B1، B2، B3 و B6 در بوقلمون موجود است و به عبارتی گوشت بوقلمون یک گوشت کامل است.

 وی اضافه کرد: هر چقدر بتوانیم گوشت‌ها را با پروتئین گیاهان، غلات و حبوبات تلفیق کنیم، از نظر اقتصادی به صرفه است و از جهت سایر ریزمغذی‌ها و ویتامین‌هایی که باید برای تعادل بدن تأمین شود، بهتر است.

این متخصص تغذیه در پاسخ به این پرسش که «آیا می‌توان گوشت بوقلمون را جایگزین گوشت گوسفند کرد؟»،‌گفت:‌بله صد در صد می‌توانیم گوشت بوقلمون را جایگزین گوشت گوسفند کنیم. اگر افراد بتوانند نسبت به مصرف این گوشت عادت کنند، گوشت بوقلمون سالم‌تر از گوشت گوسفند است و چربی آن مثل چربی حیوانات کلسترول بالایی ندارد و از نظر هضم و جذب نیز بهتر بوده؛ ضمن اینکه این گوشت ضایعات کمتری دارد و از نظر اقتصادی نیز بسیار به صرفه‌ است.

مظهری اضافه کرد: مسئله گوشت حیوانات بسته به نوع تغذیه و محیط پرورش آنها دارد؛ چرا که حیوانات و پرندگان دارای غریزه‌ای هستند که غذایی را انتخاب می‌کنند که برای رشد بدنشان  بیشتر لازم است و از این جهت باید به نوع گوشت توجه کنیم.

 وی ابراز داشت: بوقلمون به دلیل اینکه فضای حرکتی و پرورشی آن بیشتر است، قطعا ریزمغذی‌های آن بیشتر از حیواناتی که در قفس پرورش یافته و یا گوسفند و گاو که در گاوداری‌ها پرورش پیدا می‌کنند، است.

این متخصص تغذیه با اشاره به قدرت تطبیق بدن با مواد غذایی یادآور شد: گوشت بوقلمون بهتر از مرغ، گوشت مرغ بهتر از گوسفند و گوشت گوسفند بهتر از گاو است.

مظهری خاطرنشان کرد: مصرف گوشت برای افراد در حال رشد مانند کودکان، افراد دچار کم خونی و بیماران ضروری است؛ چرا که برای تامین پروتئین‌های دفاعی آنها باید از گوشت استفاده کنند. 

بدن ما پس از کلسیم، ویتامین D و ویتامین K، به فسفر نیاز دارد. این ماده‌ی معدنی ضروری است؛ زیرا باعث تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها می‌شود. به غیر از این، فسفر روند تولید پروتئین توسط بدن را تسهیل می‌کند و به آن اجازه می‌دهد که از کربوهیدرات‌ها و چربی‌های مصرفی استفاده کند.

یک وعده گوشت بوقلمون حاوی ۱۹۶ میلیگرم فسفر است که می‌تواند استخوان‌ها و دندان های شما را در درازمدت سالم نگه دارد.

علیرضا یارقلی، متخصص طب سنتی اظهار داشت: هرچه حیوانی متحرک بوده و کوچکتر باشد گوشت لطیف تری دارد.

وی ادامه داد: گوشت بوقلمون گوشت خوبی بوده و هضم آن راحتر است.اسید اوریک کمی دارد و مصرف آن در افرادی که در ناحیه دست و پا دچار درد هستند، مفید و مؤثر است.

این متخصص طب سنتی افزود: آبگوشت بوقلمون خوب است و اینکه این گوشت را مزه دار کرده و عرضه می‌شود، به هضم آن کمک می‌کند.

یارقلی بیان داشت: بهترین نوع خوردن بعد از مزه دار کردن، طبخ آن با خورشت  است؛ البته کبابی کردن آن نیز خوب است.

وی با تأکید بر عدم ترکیب کردن و پخت همزمان دو نوع گوشت، متذکر شد: ترکیب کردن گوشت بوقلمون با مرغ یا هرنوع گوشت دیگر خوب نیست؛ چراکه هضم هر گوشت با گوشت دیگر متفاوت است و وقتی با هم مصرف می‌کنیم در هضم آن تداخل ایجاد می‌شود.

این متخصص طب سنتی با اشاره به وجود املاح معدنی در گوشت بوقلمون، خاطرنشان کرد: به دلیل اینکه کودکان تحرک زیادی دارند، مصرف گوشت بوقلمون را توصیه می‌کنیم؛ ضمن اینکه این گوشت از نظر املاح معدنی غنی است.

یارقلی با بیان اینکه گوشت بوقلمون به دلیل تحرک زیاد این حیوان گوشت مناسبی یرای مصرف است، یادآور شد: بال و ران بوقلمون لطیف تر است.

وی تأکید کرد: با توجه به وضعیت اقتصادی موجود اصرار دارم مردم همه نوع گوشت را مصرف کنند اما نکته مهم این است که هنگام پخت هر نوع گوشت برای اینکه گوشت مصرفی لطیف تر و قابل هضم تر باشد، دو قاشق سرکه به آن اضافه کنید.

ختم کلام اینکه؛ با توجه به وجود مشکلات اقتصادی و بالا بودن قیمت گوشت گوسفند و عدم توانایی بخش زیادی از مردم در خرید آن و با عنایت به این نکته مهم که گوشت‌های پرندگان مختلفی وجود دارد که می‌توان آن را جایگزین و یا به عنوان مکمل پروتئینی در سبد تغذیه‌ای خانواده قرار دهیم، مصرف گوشت بوقلمون یک از مواد پروتئینی دارای ارزش غذایی بالاست که می‌توانیم آن را جزو برنامه غذایی خود قرار دهیم.