یکی از مواردی که انسان را بدجور به غفلت می اندازد همین فضاهای مجازی است. فضای مجازی بسیار خطرناک است که از یک طرف نمی شود از آن فرار کرد چرا که به آن نیاز داریم اما می توانیم مدیریت کنیم اگر ضرورتی برایمان نداشت وارد آن نشویم که برایمان غفلت می آورد.
جنود عقل و جنود جهل
نیرویی که انسان را به سمت پرستش و بندگی خداوند سوق می دهد عقل می گویند و هر وسیله و ابزاری که ما را به سمت بندگی سوق می دهد مثل نماز و روزه و حج و ... لشگریان عقل می گویند.
هرچیزی که ما را در مقابل غیر خدا و پرستش و تعظیم در مقابل غیر خدا و شیاطین سوق می دهد جهل می گویند و هر ابزاری که این جهل را در وجود ما تقویت می کند لشگریان جهل می گویند.
نشانه های انسان جاهل
1-کوتاهی کردن در امر واجبات:
هرچه بخواهد به ما برسد از رهگذر خداوند است، کسی که شخصیت والایی دارد و کار من به او گیر است همه جا او را بیشتر تحویلش می گیرم، ولیکن کار ما گیر خداوند است و اگر در امر واجبات کوتاهی کنیم جاهل هستیم.
«و کسى که خدا و پیامبرش را اطاعت کند، (در روز رستاخیز) همنشین کسانى خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان و آنها رفیق هاى خوبى هستند» (نساء/69)
« و هر کس اطاعت خدا و رسولش کند، به رستگارى (و پیروزى) عظیمى دست یافته است!» (احزاب/71)
این جمله وعده اى است به کسانى که همه اعمال صالح را بجا آورند و از همه گناهان اجتناب کنند؛ چون فوز عظیم را مترتب بر طاعت خدا و رسول کرده است. مساله اطاعت خدا و رسول، کلام جامعى است که همه احکام سابق از واجبات و محرمات را شامل مى شود. (طباطبایی، سیدمحمدحسین؛ تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمد باقر موسوى همدانى، ج16، ص523-524)
در روایتی امام صادق (علیه السلام) فرمود: «خداوند مى فرماید هیچ بنده اى نمى تواند محبت مرا به خود جلب کند مگر اینکه واجبات مرا دوست داشته باشد و به آن عمل کند.» (کلینى، محمد؛ الکافی، ج2، ص81)
روشن است کسی که بخواهد نظر شخص دیگری را به خود جلب کند، می بایست به خواسته های او اهمیّت داده، و همّت خویش را مصروف اجابت خواسته های وی کند. البته در دوستی با دیگر انسان ها این خطر نیز وجود دارد که خواسته های آنان در تعارض با خواسته های شخص باشد، اما در دوستی با خالق هستی که هرچه قرار داده در جهت آسایش انسان هاست، این خطرات نیز وجود ندارد و آنچه که او از بنده اش می خواهد، جملگی مورد تأیید عقل سلیم می باشد و آسایش دو گیتی را برای انسانی که خواستار جلب محبّت خداست، دربر دارد.
2-مسخره کردن بندگان خداوند:
من از حسن خدادادی که یوسف داشت دانستم/ به آرایش رخ زشت کسی زیبا نمی گردد.
پیری به سراغ همه ی بندگان خداوند می آید مبادا کسی را به خاطر لرزش دستانش یا چروک صورتش و یا توانایی اش مسخره کنیم.
خداوند متعال درآیه 11 سوره حجرات در رابطه با ضرورت پرهیز از مسخره کردن دیگران فرموده است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا یَسْخَرْ قَومٌ مِّن قَوْمٍ عَسَى أَن یَکُونُوا خَیْرًا مِّنْهُمْ وَلَا نِسَاء مِّن نِّسَاء عَسَى أَن یَکُنَّ خَیْرًا مِّنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنفُسَکُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِیمَانِ وَمَن لَّمْ یَتُبْ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ»
در این آیه خداوند فرموده است: «اى کسانى که ایمان آورده اید نباید گروهى از مردان شما گروه دیگر را استهزاء کنند، شاید آن ها که مورد استهزاء واقع مى شوند بهتر از مسخره کنندگان باشند و همچنین زنان یکدیگر را مسخره نکنند، زیرا ممکن است زنان مسخره شده از آن ها که مسخره مى کنند بهتر باشند و مبادا از یکدیگر عیب جویى کنید و زنهار از این که یکدیگر را با القاب زشت و ناپسند یاد کنید که پس از ایمان آوردن، نامى که نشان از فسق و فجور دارد بسیار زشت است و هر کس که از این رفتار توبه نکند ستمگر و ظالم است.»
همچنین در آیه 67 سوره بقره آمده است: «وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تَذْبَحُواْ بَقَرَةً قَالُواْ أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا قَالَ أَعُوذُ بِاللّهِ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْجَاهِلِینَ؛ و هنگامى که موسى به قوم خود گفت خدا به شما فرمان مى دهد که ماده گاوى را سر ببرید گفتند آیا ما را به ریشخند مى گیرى گفت پناه مى برم به خدا که [مبادا] از جاهلان باشم.»
یکی از آسیب هایی که جوامع به ویژه جامعه های دینی با آن بیشتر روبه رو می شوند، شایعه پراکنی و انتشار اخبار نادرست و خلاف واقع یا اخباری است که نصف آن واقعی ونصف آن غیرواقعی است.
یک تهمتی را در فضای مجازی به کسی زدند چرا ما باید این همه جک در مورد این مسائل بسازیم و انتشار بدهیم؟
قرآن کریم نیز در واقعه ای که نزد مفسدان به داستان «افک» معروف است، طی چندین آیه نحوه برخورد با شایعه پراکنی را بیان کرده است.
داستان افک که به گفته آیت الله مکارم شیرازی به هدف منحرف کردن اذهان عمومی و مشوش کردن جامعه از سوی منافقان صورت گرفت، در سوره نور آیه 19 مطرح شده است. خداوند در این آیه می فرماید: «ان الذین جاءوا بالافک عصبة منکم لا تحسبوه شرالکم بل هو خیر لکم لکل امرء منهم ما اکتسب من الاثم والذی تولی کبره منهم له عذاب عظیم: کسانی که آن تهمت عظیم را مطرح کردند گروهی از شما بودند، اما گمان نکنید این ماجرا برای شما بد است، بلکه خیر شما در آن است، آن ها هر کدام سهم خود را از این گناهی که مرتکب شدند دارند، و کسی که بخش عظیم آن را بر عهده گرفت عذاب عظیمی برای اوست.»
3-زیاد سخن می گوید و کمتر ذکر خداوند را بر زبان جاری می کند
خداوند متعال نعمتهای زیادی را به بندگان ارزانی داشته که هر کدام از آنها شکر مخصوص به خود دارند؛ چرا که علاوه بر شکر زبانی هر نعمتی سزاوار شکر عملی است که عبارت است از استفاده کردن هر نعمت در جایی که خداوند فرموده است.
یکی از نعمتهایی که خداوند در قرآن کریم به آن اشاره فرموده، نعمت زبان است: « أَ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَینَینِ، وَ لِسانًا وَ شَفَتَینِ» (بلد/ 8،9)
این نعمت با آنکه حجم کوچکی نسبت به سایر اعضای بدن دارد، اما کارایی بسیار زیادی دارد و به همین علت هم می بینیم گناهان زیادی را برای این عضو بر شمرده اند.
از این زبان باید در مسیر ذکر خدا استفاده شود چرا که در روایتی از امام على علیه السلام است که فرموده اند: «من كثر كلامه كثر خطاوه و من كثر خطاوه قلّ حیاوه و من قلّ حیاوه قلّ ورعه و من قلّ ورعه مات قلبه و من مات قلبه دخل النار»
كسى كه سخن او زیاد شود گناه او زیاد مى شود و كسى كه گناهش زیاد شد حیاء او كم و در نتیجه ورع او كم و كسى كه ورع او اندك شد قلبش مى میرد و در نتیجه وارد بهشت مى شود. (بحارالانوار/ 71 / 286)
