آنچه را كه ابن تيميه و سلفي‌ها درباره حرمت توسل گويند نماينده تفكر همه عالمان اهل سنت نيست بلكه بسياري از انديشمندان ، عالمان ، محققان ايشان مطلوبيت توسل را باور داشته و برخي در اين باره كتاب نگاشته‌اند. اكنون به ذكر نمونه‌هايي از اقوال ايشان روي مي‌آوريم:
1ـ قاضي عياض به اسناد خود روايت كرده كه ابو جعفر منصور در مسجد پيامبر(ص) با مالك بن انس روبرو شد از او پرسيد آيا رو به قبله نموده و دعا كنم يا روي به سوي پيامبر گردانم ؟ مالك جواب داد چرا رخسار خود را از پيامبر برگرداني در حالي كه او وسيله تو و پدرت آدم تا روز قيامت است رو به جانب قبر نموده و او را شفيع خود قرار ده تا نزد خداوند شفاعتت كند چرا كه خداوند فرموده است : « ولو انهم اذظلموا انفسهم …. » [1]
2ـ ابن الحاج محمد بن محمد العبدري مالكي ( 737 هـ ) در فصل زيارت قبور المدخل مي‌نويسد:
«سزاوار است زائر به واسطه ايشان به خداوند توسل جسته تا گناهش آمرزيده و حوائجش برآورده شود. زيرا سنت خداوند بر اين استقرار يافته كه به دست ايشان و به واسطه ايشان حوائج را برآورده سازد و هر كه از رسيدن به مزارشان عاجز است بايد سلام خود را روانه كرده و حوائج خود را بر شمرد. زيرا آنان بزرگوارند مسائل را بر نگردانده و هر كه بدانان توسل جويد و پناه آورد را نوميد بر نمي‌گردانند. اين سخن در مورد زيارت پيامبران به نحو عموم است اما در مورد زيارت سيد اولين واخرين آنچه كه ذكر شد چند برابر افزون مي‌شود…. توسل به پيامبر جايگاه ريزش گناهان و خطاهاي بزرگ است زيرا بركت و عظمت شفاعت آن حضرت از هر گناهي برتر است … » [2]
3ـ سمهودي در وفاء الوفاء به نقل از تقي الدين سبكي گويد: « اين آيه (ولو انهم اذ ظلموا انفسهم جاوك ….) دلالت دارد بر ترغيب به رفتن نزد قبر پيامبر (ص) و آمرزش خواستن در آنجا و نيز آمرزش خواستن پيامبر (ص) براي او و اين مرتبه‌اي است كه با مرگ حضرت منقطع نمي‌شود.» [3]
4ـ ابوالعباس قسطلاني ( 923 هـ ) در المواهب اللدنيه مي‌نويسد:
«عمر آنگاه كه با توسل به عباس استسقاء مي‌نمود مي‌گفت : « اي مردم پيامبر به عباس همچون پدر خود مي‌نگريست پس شما هم به پيامبر اقتدا وعباس را وسيله درگاه خدا قرار دهيد در اين گفتار عمر تصريح به توسل مي‌باشد و بنابراين قول كسي كه توسل به مردگان و زندگان را مطلقاً مردود شمرده يا آن را مختص پيامبر مي‌داند باطل مي‌شود». و همچنين مي‌نويسد: « توجه به پيامبر و توسل به ايشان در همه حال پيش از خلقت ، در طول حيات و پس از ممات ، در برزخ و در عرصات قيامت واقع شده و خواهد شد.» [4]
پي نوشت:
1- الغدير علامه اميني 5/135
2- الدخل ابن الحاج 1/251 و 252
3- كشف الارتياب 321 از فاء الوفاء سمهودي 2/411
4- الغدير 5/144 از المواهب المدينه
