o ماموستا ملارشيد ثنائي امام جمعه سرپل ذهاب: از نظر اهل سنت توسل جايز مي باشد چون توسل به اين معني نيست كه شخص صالح را خدا بدانيم .
o ماموستا حسين عيني امام جمعه بخش نوسود شهرستان پاوه: زماني كه باران نمي باريد توسل به حضرت عباس(عموي پيامبر اسلام) كردند كه بخاطر عموي پيامبر(ص) براي مردم باران بيايد. اگر خداي نخواسته در توسل شخص را بعنوان خدا ندانند توسل درست و جائز است اما اگر چنين مسئله اي باشد شرك است.
o ماموستا محمد محمدي ياري مدير مدرسه مولوي ياري: توسل صحيح مي باشد چه به اعمال و چه به اشخاص و در قرآن و حديث نبوي دلايل فراواني در خصوص توسل داريم.
o ماموستا ملا عادل غلامي امام جماعت مسجدالنبي(ص) قصرشيرين: توسل يعني وسيله، اما در قرآن يعني كاري كه انسان را به خداوند نزديك كند. از نظر اهل سنت توسل يعني ما با اعمال خودمان مثل نماز، روزه، حج و زكات به خداوند توسل كنيم و يا از خداوند بخواهيم به خاطر مقام پيامبر(ص) يا ائمه اطهار يا اصحاب و يا صالحين جائز است.
o شوراي افتاء و شوراي روحانيت سنندج: توسل به سه چيز جائز است. يك دعاي خير ديگران . دو توسل به اعمال صالحة خود. سه توسل به اسماء الحسني.
o شيخ ابراهيم محمدي امام جمعه اهل سنت عسلويه: توسل نزد اهل سنت عمل مشروع است اما فقط به اسماء و صفات خداوند و به عمل صالح خود شخص متوسل و از شخص زنده حاضر طلب دعا كردن جايز است.
o شيخ محمد جمالي امام جمعه كنگان: اهل سنت توسل به صالحين و مؤمنين زنده و توسل به اعمال صالحه را جائز ميدانند.
o شيخ عبدالستار حرمي امام جمعه اهل سنت نخل تقي: توسل به دعاي نيكوكاران و اولياء جايز است. توسل به عمل صالح خود جايز است. توسل به اسماء الله جايز است.
o شيخ خليل افراء عضو شوراي برنامه ريزي مدارس علوم ديني اهل سنت نائب رئيس شوراي روحانيت اهل سنت رئيس شوراي افتاء: توسل در لغت از وسيله گرفته شده و به معناي تقرب جستن و وسيله گرفتن . در مغربات راغب اصفهاني وسيله را اين چنين تعريف كرده است: وسيله عبارت است از توسل به چيزي كه روي ميل و رغبت باشد. هر آنچه كه انسان توسط آن به مقصد برسد اعم از اينكه انسان باشد يا چيز ديگري، اين تعريف توسل در لغت.
اما در اصطلاح توسل هر آنچه كه انسان توسط آن براي آمرزش گناهان و برآوردن حاجت خود به خدا متوسل شود و تقرب جويد مانند پيامبر. بندگان صالح در زمان قيد حياتشان و همچنين صحابه كرامه رضي الله عنهم در زمان حياتشان. توسل به اعمال نيك و دعا. توسل در معنا و مفهوم فرقي با استغاثه ندارد و در حديث صحيح براي تفسير اين معنا آمده است. (ان الشمس تدنو يوم القيامه حتي يبلغ العرق نصف الاذن فبينما هم كذالك استغاثو بآدم ثم موسي ثم بمحمده(ص). اين حديث به روايتهاي مختلف نقل شده است. ترجمه: در روز قيامت هنگاميكه مردم از شدت تابش و گرماي خورشيد بي تاب مي شوند به پيامبر متوسل مي شوند و از آنان كمك مي طلبند، اين مي رساند كه فرقي بين توسل و استغاثه نيست و هر دو به يك معنا به كار مي رود، مراد از استغاثه به انبياء و صالحين و توسل به آنان اين است كه آنان بخاطر كرامت و مقامي كه نزد خداوند دارند اسباب وسايل رسيدن به مقصود است كه در اين جا فاعل خداوند متعال است.
- چگونه انسان به خداوند متعال متوسل مي شود؟ خداوند مي فرمايد: (يايها الذين آمنوا اتقواالله و ابتغوا اليه الوسيله ..): اي كسانيكه ايمان آورده ايد از خدا بترسيد يعني تقوي پيشه كنيد و بسوي وسيله اي قرار دهيد كه مي توان گفت بهترين وسيله در اين جا بسوي خداوند متعال تقوي و خدا ترسي است. – توسل به خداي متعال و ذات مقدس لايزال اوست. – توسل به اسماءالله الحسني و نامهاي مقدس او – توسل به اشخاص صالحي كه زنده هستند ، شخص صالح براي تو دعا كند همچنانكه در زمان حيات پيامبر(ص)- اهل بيت پيامبر رضي الله عنهم و صحابه كرام رضي الله عنهم به پيامبر متوسل شدند زمانيكه پيامبر(ص) براي آنان طلب باران كرد.
- توسل به عمل صالح مانند آن كسانيكه وارد غار شدند و سنگي بزرگ از كوه سرازير شد و در غار را بست، هر كدام از اين سه نفر كه در غار بر روي آنان بسته شد متوسل به عمل صالح خود شدند تا اينكه كم كم با دعا و توسل به عمل صالح كه از قبل انجام داده اند سنگ جابجا شد و در غار باز شد و همگي به سلامت بيرون آمدند.
-
ماموستا ملا احمد شيخي امام جمعه ثلاث باباجاني: حضرت علي(ع) درخطبه 110 نهج البلاغه مشروطاً توسلي بيان نموده است كه قابل قبول است و مورد تأييد اهل سنت.
o ماموستا ملاعبدالله غفوري امام جمعه روانسر: طبق آيه "وابتغوا اليه الوسيله" وسيله قراردادن همانند عبادات اعمال صالحه صله رحم توجه به والدين رفاقت بزرگان دين در قيد حيات و علاقه و احترام به بزرگان دين در حال موت المرء مع من احب انس با صالحان موجب رستگاري است.
o آخوند رحيم بردي صمدي امام جمعه اهل سنت باغلق: اهل سنت به توسل اعتقاد داد و اين امر ثابت شده است.
o مولوي توكلي امام جمعه اهل سنت تايباد: توسل به صالحان و بزرگان براي تقاضاي دعا از آنها در حيات است.
o مولوي نور الله فرقاني خليلآباد خواف: توسل جايز است ولي به هر چيزي نمي شود توسل كرد. حضرت علي(ع) در نهج البلاغه مطالب خوبي بيان كرده اند. «و بتغو ا اليه الوسيله» اعمال نيك، صلاه و ...همه وسيله هستند. به پيامبر(ص) و اشخاص نيك مي شود توسل جست.
o مولوي شرف الدين جامي الاحمدي امام جمعه اهل سنت تربتجام: اشكالي ندارد به شرطي كه مستقيما از طرف مقابل چيزي درخواست نكنند بلكه بايد نيت اين باشد كه به واسطه اين شخص كه مقرب درگاه خداست حاجت ها برآورده شود.
o مولوي امان ا...برزگر امام جمعه اهل سنت سميع آباد: خداوند در قرآن ميفرمايد« و ابتغوا اليه الوسيله». و اين همان معناي توسل است. بعضي منظور از وسيله را نماز و روزه و اعمال نيك ميدانند ولي اكثر اهل سنت مراد از آن را بندگان صالح خدا ميدانند چه زنده باشد و چه فوت كرده باشند. آنها وسيله تقرب به خدا هستند. به اين صورت كه ميگويند به حرمت اين بنده صالحت بر ما رحم كن و يا مريض ما را شفاعت كن.