نام سوره: ق
تعداد آیات: 45
تعداد کلمات: 373
تعداد حروف: 1507
ترتیب نزول: 34
محل نزول: مکه مکرمه
معانی نام سوره: ق از کلمات رمزی قرآن می باشد.
نامهای دیگر: باسقات (چیزهای بلندو مرتفع)
ویژگیهای سوره: قدرت بالای پروردگار را ترسیم می کند که چگونه با آب باران درختان تنومند و پربار نخل را می رویاند و هم رحمت و لطف بی پایان و نعمت های سرشار او را به بشر بیان می کند.
موضوعات مطرح شده: تعجب کفار از مساله معاد – تشریح نشانه های توحید – یادآوری نعمت های الهی – اشاره به سرگذشت آموزنده اقوام و ملل و پیامبران گذشته – نظارت خداوند بر اعمال انسان – مساله معاد و حیات مجدد – خلقت آسمان و زمین.
شأن نزول و محتوای سوره ق
محور بحث های این سوره مساله (معاد) است و تقریبا تمام آیات بر همین محور دور می زند، و مسائل دیگر در آن شکل جنبی دارد. در مسائل مربوط به معاد انگشت روی امور زیر می گذارد. ۱. انکار و تعجب کافران از مساله معاد (معاد جسمانی). ۲. استدلال بر مساله معاد از طریق توجه به نظام آفرینش، و مخصوصا احیای زمین های مرده به وسیله نزول باران. ۳. استدلال بر مساله معاد از طریق توجه به خلقت نخستین. ۴. اشاره به مساله ثبت اعمال و اقوال برای یوم الحساب. ۵. مسائل مربوط به مرگ و انتقال از این جهان به سرای دیگری. ۶. گوشه ای از حوادث روز قیامت و اوصاف بهشت و دوزخ. ۷. اشاره به حوادث تکان دهنده پایان جهان که سر آغازی است بر جهان دیگر. در این میان اشاراتی کوتاه و مؤثر به وضع اقوام طغیانگر پیشین و سرنوشت دردناک و شوم آنها (مانند قوم فرعون و عاد و لوط و شعیب و تبع) و نیز دستوراتی برای توجه به خدا و ذکر او به پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و آله و سلم داده شده است. اشاره کوتاهی به عظمت قرآن در آغاز و پایان سوره نیز به چشم می خورد.
/پاورقی . تفسیر نمونه جلد ۲۲ صفحه ۲۲۳./