حضرت آیتالله خامنهای در ابتدای جلسات درس خارج فقه خود ، به شرح یک حدیث اخلاقی میپردازند. موضوع حدیث " امید به رحمت الهی" از حضرت امام جعفر صادق علیهالسلام است که به شرح زیر است:
بسماللهالرحمنالرحیم
الحمدلله رب العالمین
عَن أَبِی حَمزَةِ الثِّمالِی قالْ قالَ الصّادِقُ جَعفَرُ بنُ محمدٍ علیهماالسلام أُرْجُ اللهَ رَجاءً لَا یُجَرِّئُکَ عَلَی مَعَاصِیه (۱) ]به خداوند امید داشته باش؛ امیدی که تو را بر نافرمانی خداوند جرئت نبخشد[.
پس اولاً رجاء لازم است. امید به رحمت الهی ، به مغفرت الهی ، به عون الهی ، اینها لازم است ؛ تا جایی که یکی از گناهان کبیره را "یأس عن روح الله" (۲) دانستهاند.
پس رجاء را باید همیشه داشت ؛ یعنی این ارتباط بین دل شما و خدای شما همیشه باید برقرار باشد ؛ بدانید که میتوانید از او جلب رحمت کنید ، جلب تفضل کنید ، این باید باشد. منتها این رجاء و امید به نحوی نباشد که ما را گستاخ کند بر انجام معصیت.
وَ خَفِ اللهَ خَوْفاً لَا یُؤْیِسُکَ مِنْ رَحمَتِه
]و از خداوند بیم داشته باش، بیمی که تو را از رحمت خداوند ناامید نگرداند. [
از آن طرف هم خوف لازم است . خوف از خدای متعال لازم است ، که این خوف لازمهی معرفت است. کسی که معرفت [به خداوند] داشته باشد ، خوف [از او هم] پیدا میکند. هر چه معرفت انسان بیشتر باشد ، خوف او بیشتر است.
۱) الامالی شیخ صدوق، صفحهی ۶۵
۲) " ناامید شدن از مشمول رحمت الهی قرار گرفتن" که از گناهان کبیره است و در آیهی ۸۷ از سورهی مبارکهی یوسف تأکید شده است که:
یَا بَنِیَّ اذْهَبُواْ فَتَحَسَّسُواْ مِن یُوسُفَ وَ أَخِیهِ وَ لاَ تَیْأَسُواْ مِن رَّوْحِ اللّهِ إِنَّهُ لاَ یَیْأَسُ مِن رَّوْحِ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْکَافِرُونَ
اى پسران من ! بروید و از یوسف و برادرش جستوجو کنید و از رحمت خدا نومید نشوید ، که از رحمت خداوند جز کافران نومید نمیشوند.