حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ابتدای جلسات درس خارج فقه خود، به شرح یک حدیث اخلاقی پرداختند.
متن شرح آیت‌الله خامنه‌ای بر حدیثی تربیتی از حضرت امام محمد باقر علیه‌السلام درباره‌ی اثر تربیت فرزند در وضعیت اخروی پدر و مادر که در ابتدای جلسه‌ی درس روز دوشنبه ۱۳۹۵/۹/۱۵ ایراد شده است، به شرح زیر است
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم
الحمدلله ربّ العالمین و الصّلاة والسّلام علی سیّدنا محمد و آله الطاهرین لعنةالله علی اعدائهم اجمعین
عَن جابر بن یزید الجُعفی عَن ابی جعفرٍ محمدبن‌علیٍ الباقر علیه‌السلام قال مَن قَدَّمَ اَولَاداً یَحتَسِبُهُم عِندَالله (۱
«یَحتَسِبُهُم عِندَالله» یعنی جوری این فرزندان را، این اولاد را بار بیاورد که بتواند آنها را به حساب خدا بگذارد. طبعاً فرزندی را انسان می تواند به حساب خدا بگذارد که او تربیت الهی پیدا کرده باشد ؛ متدیّن باشد ؛ اهل فسق و فجور و تضییع اوقات و اینها نباشد. این [فرزند] را انسان می تواند به حساب خدا بگذارد و الا اگر یک فرزندی بود که انسان یا او را بد تربیت کرد –کما اینکه بعضی ها فرزندان خودشان را بد تربیت می کنند ؛ از اوّل این بچّه را اهل دنیا و اهل اشرافیگری و اهل شهوات و اینها بار می‌آورند. در محیط خانواده ، پدر و مادر، مشیشان برای فرزند یک سرمشق است . اگر این سرمشق ، سرمشق بدی باشد ، بچّه بد بار می‌آید . فرض کنید پدر و مادر متقلّب [باشند] ، دروغگو [باشند] ، به همدیگر رحم نمی کنند ، به همدیگر خیانت می کنند ؛ اینها را هم بچّه می بیند جلوی چشمش ؛ [پدر و مادر] به مسائل دینی اهمّیّت نمی دهند ؛ به فرائض ، به نماز ، به روزه . بچّه [هم] همین‌جور بار می‌آید. این تربیت بد است- [یا] گاهی هست که انسان تربیت بد هم نمی کند بچّه را ، لکن رها می کند ، رها می کند ؛ خیلی از ماها گرفتار این معنا هستیم ؛ نه اینکه بچّه را بد تربیت کنیم، نه ، اما رهایش می کنیم ؛ احساس مسئولیّتی کَأنّه نسبت به او نداریم . گاهی اوقات برای درس خواندن و مشق نوشتنش صرف وقت می کنیم اما برای نماز خواندنش ، برای آشنا شدنش با قرآن ، با مسائل دینی ، نه ، هیچ انسان وقتی نمی گذارد. این رها کردن بچّه است. اینها را نمی شود انسان به حساب خدا بگذارد ؛ یعنی بگوید خدایا این بچّه را من تربیت کردم برای تو ، در حساب تو ؛ نمی شود .
آن فرزندی را می شود انسان به حساب خدا بگذارد که او را رها نکند و تربیت خوب هم بکند. البتّه توجّه داشته باشید و توجّه دارید که تربیت فرزندان این‌جور نیست که انسان هر یک‌یک بچّه‌ها را بخواهد [که] مثل یک شاگرد معیّنی جلو [بیایند]، دعوتشان کند ، بهشان حرف بزند [و] تربیت شان کند ؛ نه. بعضی ها می گویند که شما می گویید فرزند زیاد [داشته باشید]، خب اگر [فرزندان] زیاد شدند در خانه ، تربیت شان نمی توانیم بکنیم ؛ این حرف غلط است. تربیت فرزندان ، تربیت تک‌تک فرزندان نیست، تربیت محیط خانواده است. محیط خانواده که خوب بود ، چه بچّه یکی باشد چه پنج تا باشد ، فرقی نمی کند، خوب تربیت می شوند. به‌طور طبیعی ، به‌طور غالب خوب تربیت می شوند .
پس بنابراین «یَحتَسِبُهُم عِندَالله» که در این حدیث شریف هست ، معنایش این است که بچّه را جوری تربیت کند که بتواند او را پای خدا حساب کند .
حالا ، اگر «مَن قَدَّمَ اَولَاداً یَحتَسِبُهُم عِندَالله»، اگر [انسان] تقدیم کند اولادی را - تقدیم کند یعنی بار بیاورد، پرورش بدهد ، ارائه بدهد فرزندانی را - که بتواند آنها را پای خدا حساب بکند ، حَجَبُوهُ مِنَ النَّارِ بِإِذنِ الله عَزَّوَجَل . این فرزندان ، او را از آتش الهی ، از عذاب الهی دور نگه می دارند ، مانع می شوند. این یکی از این چیزهای مهم است . خدای متعال به ما می گوید که عمل صالح کنید تا پیش خدای متعال مأجور باشید ، از عذاب الهی مأمون باشید ؛ اما به این اکتفا نمی کند ؛ می فرماید اگر چنانچه نسل بعد از خودتان را هم تربیت کردید ، این هم یک حسنه‌ای است ، یک عمل صالحی است که می تواند شما را حاجب از آتش باشد .
۱) الامالی شیخ صدوق، صفحه‌ی ۶۳۴
عَن جابر بن یزید الجُعفی عَن ابی جعفرٍ محمدبن‌علیٍ الباقر علیه‌السلام قال مَن قَدَّمَ اَولَاداً یَحتَسِبُهُم عِندَالله حَجَبُوهُ مِنَ النَّارِ بِإِذنِ الله عَزَّوَجَل
هر کس فرزندانی را تربیت کند که آنها را برای خدا به حساب بیاورد ، این فرزندان ، به اذن خداوند ، او را از عذاب آتش مانع می‌شوند .
