مشروح بیانات مقام معظم رهبری در خطبه های نماز عید فطر
دانشگاه تهران؛ اول شوال ۱۴۳۴
خطبه اول
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحيم
الحمد لله ربّ العالمين بارئ الخلائق اجمعين نحمده و نستعينه و نستغفره و نتوكّل عليه و نصلّى و نسلّم على حبيبه و نجيبه و خيرته فى خلقه حافظ سرّه و مبلّغ رسالاته بشير رحمته و نذير نقمته سيّدنا و نبيّنا ابى‌القاسم المصطفى محمّد و على ءاله الأطيبين الأطهرين المنتجبين الهداة المهدييّن المعصومين المكرّمين سيّما بقيّةالله فى الأرضين.
همه‌ى شما برادران و خواهران عزيز نمازگزار و مؤمنين حاضر در اين اجتماع باشكوه را و خودم را توصيه ميكنم و دعوت ميكنم به حفظ تقوا و پرهيزگارى، كه مايه‌ى سعادت و پيروزى در دنيا و آخرت است. و تبريك عرض ميكنم عيد سعيد فطر را به همه‌ى شما، و همه‌ى ملت ايران، و همه‌ى مسلمانان عالم.
ماه رمضان، سرشار از بركات الهى، بر ملت ما و ديگر مسلمانان گذشت و سعادتمندانِ بسيارى از بركات اين ماه بهره‌مند شدند. در اين هواى گرم، در اين روزهاى بلند، با زبان روزه و با احساس گرسنگى و تشنگى و پرهيز از لذات و هوى‌هاى نفسانى، روز را به اطاعت پروردگار سپرى كردند و بسيارى شب را به دعا، به ذكر، به مناجات، به قيام لله پرداختند. آنهائى كه با عبادت خدا، با انجام فرائض الهى در اين ماه به تكليف خود عمل كردند، احساس رضايت و بهجت ميكنند. كار معنوى و مجاهدت با نفس در اين ماه، به صاحبان همت و صاحبان اراده، كه شما مردم عزيز هستيد و روزه را تحمل كرديد، احساس شادى و مسرت معنوى ميبخشد. اين هم يكى از خصوصيات كار براى خدا و تلاش و مجاهدت لله است كه صاحب آن، با وجود تحمل مشكل و تحمل زحمت، احساس شادى ميكند و خداوند اين شادى را متصل كرده است به شادى روز عيد فطر؛ كه در عظمت اين روز همين بس كه شما در قنوتهاى نُه‌گانه‌ى اين نماز پربركت، خدا را قسم ميدهيد به اين روز - «اسئلك بحقّ هذا اليوم»(۱) - اين نشان‌دهنده‌ى رتبه‌ى بالاى اين روز است.
اميدواريم خداى متعال عبادات شما را قبول كند و رحمت و تفضل خود را بر ملت ايران سرازير و مرحمت فرمايد و اجر فراوانى به خاطر تلاشهائى كه در اين ماه انجام داديد، به شما بدهد. يكى از تلاشهاى بزرگ اين ماه، راهپيمائى روز قدس بود كه حقيقتاً با هيچ زبانى نميتوان اهميت كار شما را توصيف كرد؛ كه در هواى گرم، با زبان روزه، در اين خيابانها، در سرتاسر كشور، حركت كرديد براى اينكه ايستادگى ملت ايران را درباره‌ى اين مسئله‌ى مهم جهان اسلام و تاريخ اسلام اثبات كنيد. ملت زنده يعنى اين. لازم است با همه‌ى وجود و از اعماق دل، از اين همت ملت ايران تشكر كنيم.
يك سنت خوب هم امسال بيش از سالهاى ديگر ديده شد، كه خوب است مورد توجه قرار بگيرد و آن، افطارى دادنهاى ساده و بى‌پيرايه در مساجد و در خيابانها بود در بيشتر شهرهاى كشور - كه بسيار كار شايسته‌اى است - در مقابل افطارى‌هاى مسرفانه‌اى كه شنيده شد، دانسته شد كه بعضى‌ها به بهانه‌ى افطار، حركات و عمل مسرفانه انجام ميدهند و به جاى اينكه در ماه رمضان وسيله‌اى بشوند براى نزديكى روحى به فقرا و مستمندان، با اين عمل، با اين حركت، خود را در لذات جسمانى غرق ميكنند. نميخواهيم بگوئيم كه اگر در افطار، كسى غذاى مطبوعى مصرف كرد، اين كار ممنوع است؛ نه، در شرع اينها ممنوع نيست؛ اسراف ممنوع است، زياده‌روى ممنوع است، ريخت‌وپاش فراوانى كه گاهى در اينجور مجالس انجام ميگيرد، ممنوع است. چه بهتر كه كسانى كه ميخواهند افطارى بدهند، با همين سنتى كه رائج شده است، افطارى بدهند؛ كه مردم را، رهگذران را و كسانى را كه مايلند از افطارى استفاده كنند، در اين سفره‌هاى رايگان و با بذل و بخشش و گشاده‌دستى، در كوچه‌ها، در خيابانها، در حسينيه‌ها، افطارى ميدهند.
اميدواريم خداوند متعال به همه‌ى شما ملت ايران بركت بدهد، اعمال شما را قبول كند و توفيق حفظ دستاورد ماه مبارك رمضان را تا سال آينده به همه‌ى شما مرحمت كند.
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحيم
والعصر. انّ الانسان لفى خسر. الّا الّذين ءامنوا و عملوا الصّالحات. و تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصّبر.(۲)
خطبه دوم
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحيم
الحمد لله ربّ العالمين و الصّلاة و السّلام على سيّدنا و نبيّنا ابى‌القاسم المصطفى محمّد و على ءاله الأطيبين الأطهرين المنتجبين سيّما علىّ اميرالمؤمنين و سيّدة نساء العالمين و الحسن و الحسين سبطى الرّحمة و امامى الهدى و علىّ‌بن‌الحسين زين‌العابدين و محمّدبن‌علىّ الباقر و جعفربن‌محمّد الصّادق و موسى‌بن‌جعفر الكاظم و علىّ‌بن‌موسى‌الرّضا و محمّدبن‌علىّ الجواد و علىّ‌بن‌محمّدالهادى و الحسن‌بن‌علىّ‌العسكرى و الحجّة القائم المهدىّ صلوات الله عليهم اجمعين و السّلام على ائمّة المسلمين و حماة المستضعفين و هداة المؤمنين و نستغفر الله و نتوب اليه.
همه‌ى برادران و خواهران را دعوت ميكنم، توصيه ميكنم به رعايت تقوا در گفتار، در كردار، در موضعگيرى، در حركتهاى گوناگون اجتماعى، اقتصادى، سياسى.
در اين ايام، در منطقه‌ى غرب آسيا و شمال آفريقا و كلاً در منطقه‌ى اسلامى، حوادث بسيارى در جريان است؛ چند مورد از اين حوادث را با اختصار مورد اشاره قرار ميدهيم. در كشور خود ما، حادثه‌ى مهم، تشكيل دولت جديد است كه بحمدالله با همت مردم و تلاش همه‌جانبه، اين خواسته‌ى قانونى و سنت ملى با بهترين وجهى انجام گرفت و ان‌شاءالله بزودى با انجام وظيفه‌اى كه مجلس شوراى اسلامى نسبت به انتخاب وزراى صالح خواهد كرد، دولت تشكيل خواهد شد و كارهاى بزرگ و مهمى را كه بر عهده دارد، آغاز خواهد كرد؛ اگرچه هم‌اكنون هم بسيارى از كارها را شروع كرده‌اند. اميدواريم توفيق الهى شامل حال رئيس جمهور محترم و مسئولان اجرائى كشور باشد و همراهى مردم هم به آنها كمك كند، دعاى مردم هم كمك كند كه بتوانند كارهاى بزرگى را كه برعهده دارند - كه كارهاى بزرگ، منافع بزرگى هم دارد؛ دشوارى‌هاى بزرگى هم دارد - به بهترين وجهى به انجام برسانند.
اما در ساير كشورهائى كه در حول و حوش ما هستند - در منطقه‌ى غرب آسيا و شمال آفريقا - حوادث به اين صورت شادى‌آور نيست؛ نگران كننده است. يك حادثه، حوادث فلسطين مظلوم است كه بعد از گذشت شصت‌وپنج سال از اشغال رسمى فلسطين، هنوز ظلم و جور و اجحاف به آن ملت مظلوم به طور روزانه ادامه دارد؛ تخريب خانه‌ها، دستگير كردن بى‌گناهان، جدا كردن فرزندان از پدران و مادران، انباشتن زندانها از كسانى كه بدون گناه در زندانند يا دوران محكوميت زندانى خود را سپرى كردند؛ و دردناك اينكه قدرتهاى مسلط غرب هم از آن جنايتكاران با همه‌ى وجود حمايت ميكنند. اين يكى از مصيبتهاى دنياى امروز كنونى است كه از يك ظلم آشكار كه مركّب است از دهها و بلكه صدها ظلم به طور متراكم، كسانى حمايت ميكنند كه ادعاى طرفدارى از حقوق بشر، از دموكراسى و از اينگونه شعارهاى زيبا و رنگين بر زبان دارند، اما در عمل از جنايتكاران حمايت ميكنند!
الان هم باز مجدداً مذاكراتى بين دولت خودگردان فلسطين و صهيونيستها شروع شده است كه مطمئناً نتيجه‌اى جز آنچه كه در مذاكرات قبلى پيش آمد، نخواهد داشت؛ كه عبارت است از عقب‌نشينى فلسطينى‌ها از حقوق خودشان، و تشويق متجاوز به تجاوز بيشتر، و سركوب كردن مبارزات بحق مردم فلسطين. خانه‌ها را خراب ميكنند، ساختمانهاى غصبى براى مردم اشغالگر و غاصب ميسازند و ميگويند داريم مذاكره ميكنيم! حالا هم كه اعلام كرده‌اند مذاكرات سرّى است. دستپخت استكبار در اين مذاكرات، مطمئناً به ضرر فلسطينى‌ها است.
ما معتقديم دنياى اسلام بايد از انگيزه‌ى خود در مسئله‌ى فلسطين لحظه‌اى كوتاه نيايد و عمل غاصبانه‌ى گرگهاى درنده‌ى صهيونيست و حاميان بين‌المللى آنها را محكوم كند. اين مذاكراتِ به اصطلاح با ميانجيگرى آمريكا - كه در واقع آمريكا ميانجى نيست، خود او يك طرف قضيه است؛ در طرف غاصبان فلسطين و صهيونيستها قرار دارد - به ظلم بيشتر به مردم فلسطين و منزوى شدن مسلمانان مبارز فلسطين نينجامد.
مسئله‌ى ديگر، مسئله‌ى مصر است. ما از آنچه كه در مصر ميگذرد، نگرانيم. گمان وقوع جنگ داخلى در مصر، با كارهائى كه دارد ميشود، روزبه‌روز تقويت پيدا ميكند؛ و اين فاجعه است. لازم است ملت بزرگ مصر، نخبگان سياسى، نخبگان علمى، نخبگان دينى در آن كشور بزرگ نگاه كنند به وضعيت موجود و ببينند چه عواقب وخيمى بر اين وضعيت ممكن است مترتب شود؛ ببينند وضعيت سوريه را؛ ببينند آثار حضور مزدوران غرب و مزدوران اسرائيل و تروريستها را در هر نقطه‌اى كه در آنجا تروريستها فعالند؛ ببينند اين خطرات را. دموكراسى و مردم‌سالارى بايد مورد توجه قرار بگيرد؛ كشتار مردم بشدت محكوم است؛ زبان خشن و زورِ گروههاى مردمى در مقابل يكديگر، مطلقاً بى‌فايده است و حامل ضررهاى بزرگى است.
از دخالت قدرتهاى بيگانه - آنطورى كه الان مشاهده ميشود - جز ضرر براى مردم مصر، چيزى به بار نخواهد آمد. گره مصر را خود مردم مصر بايد باز كنند، نخبگانشان بايد باز كنند؛ فكر كنند، عواقب وخيم و خطرناكى را كه ممكن است بر اين وضعيت مترتب شود، بسنجند. اگر خداى نكرده هرج‌ومرج به وجود بيايد، اگر خداى نكرده جنگ داخلى به وجود بيايد، چه چيزى ديگر ميتواند جلوى آن را بگيرد؟ بهانه براى دخالت ابرقدرتها - كه خودشان بزرگترين بلا براى يك كشور و يك ملت هستند - به وجود خواهد آمد. ما نگرانيم. برادرانه توصيه ميكنيم به نخبگان مصرى، به مردم مصر، به گروههاى سياسى، به گروههاى مذهبى، به علماى دينى، كه خودشان به فكر بيفتند، خودشان اقدام كنند؛ اجازه ندهند به بيگانگان و قدرتمندان - كه با احتمال قوى، سرويسهاى جاسوسى آنها در ايجاد اين وضعيت بى‌دخالت نيستند - اينها باز بيايند دخالت كنند.
مسئله‌ى بعدى هم مسئله‌ى عراق است. در عراق، يك دولتى، يك حكومتى با موازين مردم‌سالارى و آراء مردم بر سر كار آمده است. چون ابرقدرتها و نيروهاى مرتجع منطقه از اين وضع ناراضى‌اند، ميخواهند نگذارند آب خوش از گلوى مردم عراق پائين برود. اين انفجارات، اين كشتارها، اين تروريسم جنايتكار، يقيناً از كمك و پشتيبانى‌هاى مالى و سياسى و تسليحاتى برخى از قدرتهاى منطقه‌اى و فرامنطقه‌اى ناشى شده است، كه نميخواهند بگذارند ملت عراق زندگى خودش را بكند. اينجا هم لازم است سياستمداران عراقى، مسئولان عراقى، گروههاى عراقى، شيعه و سنى، عرب و كُرد، ببينند وضعيتى را كه در برخى از كشورهاى ديگر هست؛ و ببينند عواقب اختلافات داخلى و جنگ داخلى را كه زيرساختهاى يك كشور را نابود ميكند، آينده‌ى يك ملت را تباه ميكند. در همه‌ى اين قضايا، رژيم صهيونيستى و غاصبان اسرائيل نشسته‌اند با خشنودى اين وضعيت را تماشا ميكنند و احساس راحتى و آسايش ميكنند. آيا اين روا است؟
پروردگارا ! به محمد و آل محمد، همه‌ى ما را از خواب غفلت بيدار كن. پروردگارا ! دست اشرار را، دست متجاوزان را از ملتهاى اسلامى و كشورهاى اسلامى كوتاه كن. پروردگارا ! به محمد و آل محمد، اسلام و مسلمين را در همه جا نصرت عطا فرما.
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحيم
انّا اعطيناك الكوثر. فصلّ لربّك و انحر. انّ شانئك هو الأبتر.(۳)
والسّلام عليكم و رحمةالله و بركاته
۱) مفاتيح‌الجنان، اعمال روز عيد فطر
۲) عصر: ۳-۱
۳) كوثر:۳-۱
