جمهوری اسلامی ایران پس از شانگهای به طور رسمی به عضویت بریکس نیز در آمد.

سابقه شکل‌گیری بریکس به سال ۲۰۰۱ باز می‌گردد. چهار قدرت اقتصادی در حال ظهور جهان شامل برزیل، روسیه، چین و هند طرح ایجاد گروه بریکس را مطرح کردند. نهایتاً «گروه بریک» در ۱۶ ژوئن ۲۰۰۹ به‌طور رسمی تأسیس شد و با اضافه شدن آفریقای جنوبی در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۰ نام آن از «بریک» به «بریکس» تغییر یافت.

پانزدهمین نشست سران «بریکس» از سه شنبه گذشته تا روز پنجشنبه در منطقه مالی «سندتون» ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی برگزار شد. سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران هم بامداد پنجشنبه به دعوت رسمی آقای «سیریل رامافوزا» رئیس جمهور آفریقای جنوبی برای شرکت در نشست سران بریکس وارد این کشور شد. در این نشست، رئیس جمهور آفریقای جنوبی در نشست خبری مشترک با سران کشورهای روسیه، چین، برزیل و هند، موافقت گروه بریکس با پیوستن ایران، آرژانتین، عربستان، مصر، امارات و اتیوپی به‌ این گروه را اعلام کرد.

پیوستن ایران به گروه بریکس را می توان سومین دستاورد مهم دولت سیزدهم ایران در سیاست خارجی عنوان کرد. پیوستن به سازمان همکاری شانگهای و احیای روابط با عربستان سعودی دو دستاورد دیگر دولت در حوزه سیاست خارجی بود. بریکس یک ائتلاف فراقاره‌ای است و کشورهایی از قاره‌های آسیا، آفریقا و اروپا که هر یک از قدرت‌های نوظهور اقتصاد جهانی هستند و همچنین دو عضو آن یعنی روسیه و چین از اعضای دائم شورای امنیت و دارای حق وتو هستند، بر جایگاه این گروه افزوده است.

پیام مهم پیوستن ایران به شانگهای و بریکس این است که سیاست منزوی سازی ایران در نظام جهانی نه تنها شکست خورده بلکه عملا استقبال از تقویت روابط با ایران به خصوص از سوی قدرت‌های بزرگ و نوظهور شکل گرفته است. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران عنوان کرد پیوستن ایران به بریکس خط بطلانی بر تحریم‌ها و منزوی ساختن ایران سربلند و فرصتی برای گسترش روابط سیاسی و مبادلات تجاری است.

وی همچنین نوشت: کشورهای گروه بریکس با جمعیت بیش از 3 میلیارد نفر که 40 درصد از جمعیت جهان است و برخورداری از مساحتی به اندازه یک‌سوم از کره‌زمین، از ظرفیت‌ مهمی برای همکاری دوجانبه با جمهوری اسلامی ایران برخوردار هستند و متقابلا ظرفیت‌های ارزشمند کشورمان از جمله موقعیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک، منابع غنی انرژی، نیروی انسانی متخصص و کارآمد، پیشرفت‌های چشمگیر در عرصه‌های مختلف و ثبات پایدار سیاسی مورد توجه اعضای بریکس است.

پیامد مهم عضویت رسمی ایران در بریکس نیز این است که خنثی سازی تحریم‌های آمریکا و اروپا امکان پذیرتر از گذشته می‌شود. کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه در خصوص عضویت ایران در گروه بریکس در صفحه اجتماعی خود نوشت: پذیرش عضویت در بریکس، در تعامل نزدیک و اعتمادساز با اعضای اصلی و موسس آن به دست آمد که فرصت‌های جدیدی را در پویایی سیاست خارجی ایران، در مسیر توسعه و مقابله با فشار و تحریم غرب فراهم می‌آورد.

یکی از اهداف بریکس انفصال از دلار به عنوان ارز معیار تجارت بین‌المللی است. جمهوری اسلامی ایران که با هدف خنثی‌سازی تحریم‌های آمریکا، معامله با ارزهای ملی یا غیر از دلار را در دستور کار دارد، می‌تواند از این سیاست بریکس بهره گیرد. وبگاه خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی نوشت با توجه به اینکه بیشتر تجارت جهانی انرژی به دلار انجام می شود، توسعه بریکس توانایی‌اش برای پیشبرد تجارت با ارزهای جایگزین را تقویت می‌کند.

نویسنده: سید رضی عمادی