مقبره ی حاج علی در یک جزیره ی دورافتاده و در نزدیکی ساحل وُرلی و در قسمت جنوبی شهر بمبئی قرار گرفته است. این بنا یک نمونه ی عالی از معماری به سبک اسلامی و هندی است.

همه چیز درباره ی تاریخچه ی آرامگاه حاج علی در بمبئی

این بنا در سال ۱۴۳۱ میلادی برای یادبود یک تاجر بسیار ثروتمند و مسلمان به نام سید حاجی علی شاه بخارائی که اهل ازبکستان ساخته شد. این فرد در زمانی که به سفر مکه مشرف شد، تصمیم به این گرفت که تمامی مال و منال دنیا را رها کند و هر چه دارد را در راه خیر صرف نماید. او برای این کار سفرش را از بخارا آغاز کرد و در اواسط قرن ۱۵ میلادی در بمبئی مستقر شد.

افسانه ها و روایت هایی که درباره ی زندگی او منتشر شده اینگونه روایت می کنند که این مرد با یک زن بسیار فقیر و در حالی که این زن در حال گریه بوده ملاقات می کند. وقتی از این زن مشکلش را جویا می شود، او می گوید که روغنی که در ظرف او بوده ریخته و حاج علی هم روغن آن زن را از زمین جمع کرده و باعث خوشحالی او می شود. بعد از آن روز حاج علی به صورت مستمر خواب هایی می دید که محتوای آن ها عمدتا بر این بود که او در آن روز به زمین آسیب رسانده است. او بعد از این زمان سفر خود را آغاز کرد و به همراه برادرانش به جایی رسید که امروزه مقبره اش در آن قرار گرفته است.

او تصمیم گرفته بود تا باقی عمر خود را در بمبئی بماند و دین اسلام را در این منطقه ترویج دهد. وی تا به آخرین روز زندگیش در این مکان با مریدانش در این محل دیدار می کرد. چند سال پس از مرگ او کسانی که به او وفادار بودند، در این مکان مقبره ای را ساختند تا یاد او برای همیشه برای کسانی که طرفدارش هستند برای همیشه باقی بماند.

امروزه بدون توجه به این که چه کسی چه دین و آیینی دارد، در روزهای پنج شنبه و جمعه تعداد زیادی از زائرین و کسانی که علاقه مند به بازدید از این مجموعه هستند به دیدن آرامگاه حاج علی بمبئی می روند. گاهی اوقات پیش می آید که نوازندگان صوفی به این مکان جمع می شوند و سرودهای مذهبی سر می دهند. آرامگاه حاج علی با داشتن ۴۰ هزار زائر در طول سال به طور متوسط یکی از پر بازدیدترین جاذبه های مذهبی هند محسوب می شود. برای این که از برنامه های این جاذبه هندی باخبر باشید می توانید به وب سایت آن سر بزنید.

ویژگی های معماری بنای آرامگاه حاج علی در بمبئی

آرامگاه و یا مسجد حاج علی در بمبئی یک مسجد و مقبره ی زیبا است که اهمیت بسیار زیادی برای مسلمانان بمبئی و حتی اقشار دیگر  مردم هند دارد. این آرامگاه به صوت کلی دارای ۴ مقبره ی مجزا از یکدیگر است که همگی در این محوطه قرار گرفته اند. مسجدی که در این جا قرار گفته در قسمت شمالی قرار دارد و اندازه ی آن به حدی است که به طور متوسط در آن ۲۵ نمازگزار جای می گیرند.

در دیگر قسمت های ساختمان مسجد و در طبقه ی بالای آن، یک استراحتگاه قرار گرفته که در آن ۱۰ اتاق در کنار یکدیگر قرار گرفته است که معمولا مسافرین راه دور و کسانی که برای زیارت این مقبره آمده اند اما جایی ندارند، اقامت می کنند.

در قسمت ورودی آرامگاه حاج علی بمبئی دری وجود دارد که شبیه به ورودی مساجد است و در آن ۳ مناره ی کوچک قرار گرفته است. از جمله جاذبه های این بنا این است که در کنار این آرامگاه و از هر ۴ طرف آن، آب دریا آن را فرا گرفته است. ویژگی منحصر به فرد در معاری ساختمان این آرامگاه این است که دروازه ی بزرگ آن و حیاطش به وسیله ی سنگ های مرمر تزئین شده است و همین آن را تبدیل به یکی از نمونه های موفق تلفیقی از معماری اسلامی و هندی کرده است.

درون آرامگاه برای حفظ شئونات اسلامی و برای راحتی زوار، قسمت خانم ها و آقایان جدا شده است. در مقبره ی اصلی که متعلق به حاج علی است، توسط پارچه های ابریشمی به رنگ های قرمز و سبز و همچنین ورق نفیس و گران قیمتی از نقره پوشیده شده است. آیینه کاری های فضای داخلی این بنا از شیشه هایی به رنگ آبی، سبز و زرد و با الهام از سبک عربی با هم دیگر ترکیب شده و یکی از اسامی خداوند را نشان می دهد.

در این ساختمان علاوه بر مسجد و مقبره ها، قوال خانه، مناره، ۲ حیاط مجزا و ۲ آسایشگاه نیز قرار دارد. راه پیاده روی این آرامگاه ۳ متر است و از ابتدای درگاه تا ساحل ورلی که در اطراف آن قرار گرفته تنها ۱ کیلومتر راه است.

به صورت کلی، بنای اولیه ی این آرامگاه در فاصله ی ۵۰۰ متری از ساحل ساخته شده است. یکی از عواملی که بر روی دسترسی به این بارگاه بسیار تاثیر گذار است، مسئله ی جزر و مد است. گاهی اوقات پیش می آید که بر اثر بالا آمدن آب دریا راه های دسترسی به آرامگاه حاج علی بمبئی از سمت دراگا کاملا محدود شود و یا از دسترس خارج شود. زمان هایی که دسترسی به این جزیره قطع می شود این گونه به نظر می رسد که این مسجد در یک جزیره ی کوچک و کاملا مجزا از همه جا قرار گرفته است.

با حجم بالایی از بازدید که از این بنا مخصوصا در آخر هفته ها صورت می گیرد، این مکان معمولا دچار فرسایش بسیاری بالایی می شود. اولین بازسازی گسترده ای که در این مکان انجام شد بین سال هایی ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۴ میلادی بود. البته در سال ۲۰۰۸ میلادی نیز یک بازسازی بزرگ دیگر بر روی آرامگاه حاج علی بمبئی انجام شد.

در این مرحله سنگ های سفیدی که هم اکنون بر روی این بنا هستند را از جایی که سنگ های تاج محل را از آن برداشته بودند، آوردند. سری دوم بازسازی های این بنا، ۲ سال طول کشید و در ۲ فاز انجام شد. در فاز اول، مناره ها و مسجد را مورد بازسازی قرار دادند و در فاز دوم هم ساختمان آسایشگاه را درست کردند.

نکاتی درباره ی آرامگاه حاج علی بمبئی

• جزیره ای که این آرامگاه در آن قرار گرفته، توسط یک جاده ی بسیار باریک به شهری به نام ماهالاکشمی وصل می شود.
• به این نکته توجه داشته باشید که جاده ای که به این درگاه می رسد؛ نرده ی محافظ ندارد.
• می توانید از دکه ها و مغازه های کوچک اطراف این محل، هم سوغاتی بخرید و هم غذاهای خیابانی مختلفی را خریداری نمایید. در اطراف آرامگاه حاج علی بمبئی چند مرکز خرید و یک خیابان مخصوص خرید وجود داد.

راه های دسترسی به آرامگاه حاج علی بمبئی

برای رفتن به این آرامگاه باید ابتدا به شهر بمبئی بروید و سپس اگر بخواهید که با ماشین بروید از مسیر ساحلی دریای ورلی (Worli Sea) بین ۵۵ تا ۱ ساعت و ۲ دقیقه ی بعد به ورودی این آرامگاه برسید. برای این که با قطار ساعت ۱۸ به آرامگاه بروید بین ۲۴ تا ۲۷ دقیقه در راه خواهید بود و بخشی از مسیر را هم باید پیاده بپیمایید.

این که بخواهید پیاده بروید با این که سخت و غیر ممکن به نظر می رسد اما با استفاده از جاده ی تولسی (Tulsi) بین ۳ ساعت ۸ دقیقه الی ۱۱ دقیقه مسافت ۱۵٫۵ کیلومتری را طی خواهید کرد.

• آدرس: Dargah Rd, Haji Ali, Mumbai, Maharashtra, India