emamian

emamian

رسانه‌های دنیا تظاهرات میلیونی امروز مردم عراق برای ابراز مخالفت با اشغالگری آمریکا پوشش داده و به شعارهای مردم در این راه‌پیمایی عظیم اشاره کردند.

خبرگزاری فرانسه راه‌پیمایی امروز مردم عراق را اتفاقی دانسته که در تجمعات خیابانی هفته‌ گذشته در این کشور، «لرزه افکنده است». این پایگاه نوشت: «راه‌پیمایی امروز، در جنبش جداگانه و چندماهه‌ای که پایتخت عراق و جمعیت شیعیان آن را از ماه اکتبر درگیر کرده و خواستار ایجاد تغییرات اساسی در دولت، برگزاری انتخابات زودهنگام و مسئولیت‌پذیری بیشتر شده، لرزه افکند.»

خبرگزاری فرانسه با اشاره به حضور اقشار مختلف مردم اعم از مردان، زنان و کودکان در این راه‌پیمایی نوشته تظاهرات‌کنندگان شعار می‌دادند: «اشغالگر، اشغالگر برو بیرون» یا «آری به حاکمیت مستقل.»

خبرگزاری فرانسه در توضیح درباره این تظاهرات نوشته حضور نظامی آمریکا در عراق، از زمانی که واشنگتن در یک حمله پهپادی سردار «قاسم سلیمانی»، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و همراهان ایشان از جمله «ابو مهدی المهندس»، جانشین فرمانده الحشد الشعبی را در نزدیکی فرودگاه بغداد ترور کرد مسئله‌ای تنش‌زا و جنجالی توصیف کرده و یادآوری کرده پارلمان عراق دو روز بعد به اخراج تمامی نیروهای خارجی، از جمله 5200 پرسنل آمریکا از این کشور رأی داده است.

روزنامه «عرب‌ویکلی» که مقر آن در لندن است هم این تظاهرات را پوشش داده و  در بخشی از  گزارشش نوشته هنگام اعلام برگزاری این تظاهرات از سوی مقتدی الصدر این نگرانی وجود داشت که تظاهرات‌کنندگان به منطقه سبز بغداد که محل استقرار سفارت آمریکا در عراق است حمله کنند.

روزنامه «دیلی‌صباح» ترکیه هم به حضور گسترده مردم در این تظاهرات اشاره کرده است.

خبرگزاری آسوشیتدپرس آمریکا تلاش کرده حضور میلیونی مردم در این تظاهرات را کوچک‌نمایی کند و نوشته «صدها نفر» در تظاهراتی که خواستار خروج نیروهای آمریکایی از عراق است تجمع کرده‌اند. رقم «صدها نفر» که آسوشیتدپرس به آن اشاره کرده به قدری دور از واقع بود که دیگر رسانه‌های آمریکایی از جمله روزنامه واشنگتن‌پست که این خبر را به نقل از آسوشیتدپرس نقل کرده‌اند تیتر خبر را به «هزاران نفر» تغییر داده‌اند.

آسوشیتدپرس، همچنین تلاش کرده حضور در این تظاهرات را به طرفداران مقتدی صدر محدود کند. این رسانه نوشت: «صدها نفر از طرفداران یک روحانی شیعه روز جمعه برای حضور در یک راه‌پیمایی در مرکز بغداد تجمع کردند. حاضران در این راه‌پیمایی در بحبوحه شدت گرفتن تنش‌ها بعد از ترور یک فرمانده بلندپایه ایرانی در پایتخت عراق در یک حمله پهپادی آمریکا خواستار آن هستند که نیروهای آمریکایی عراق را ترک کنند.»

آسوشیتدپرس نوشته از ساعات آغازین صبح بلندگوها در میدانی در مرکز بغداد فریاد می‌زدند: «نه به آمریکا.» این رسانه نوشته مردم پوسترهایی در دست داشتند که روی آن نوشته شده بود: «مرگ بر آمریکا، مرگ بر اسرائیل.»

پایگاه خبری «روداو»، متعلق به اقلیم کردستان عراق هم با تیتر «آغاز تظاهرات‌های ضدآمریکایی در بغداد» این تظاهرات‌ها را پوشش داد و نوشته عنوان این تظاهرات، «جمعه استقلال حاکمیت عراق» است. خبرنگار این شبکه گزارش داده سفارت آمریکا در بغداد اعلامیه‌ای روی درب‌هایش نصب کرده و درباره تعرض به سفارت این کشور هشدار داده است.

خبرگزاری انگلیسی رویترز، در تیتر خود نوشته است: «نه، نه آمریکا؛ هزاران نفر از عراقی‌ها علیه حضور نظامی آمریکا تظاهرات کردند.» رویترز نوشته تظاهرات‌کنندگان اعلامیه‌هایی به دست داشتند که روی آن نوشته شده بود: «نه، نه آمریکا؛ نه نه، اسرائیل.»

خبرگزاری رویترز نوشته هدف از فراخوان این اعتراض اعمال فشار بر واشنگتن جهت خروج نیروهای آمریکایی از عراق بوده است. این رسانه نوشته بسیاری از معترضان به دولت بیم این دارند که راه‌پیمایی امروز تظاهرات‌های جداگانه و چندماهه آنها را تحت‌الشعاع قرار دهد.

یکی از حاضران در این تظاهرات به رویترز گفت: «ما می‌خواهیم همه آنها- آمریکا، اسرائیل و سیاستمداران فاسد در دولت از عراق خارج شوند.»

مقتدی صدر روز سه شنبه بیست و چهارم دی (14 ژانویه) با درخواست از مردم عراق برای شرکت در تظاهرات میلیونی یکپارچه در محکومیت حضور نظامیان آمریکایی و تجاوزات مستمر آنها تصریح کرده است: مطمئن هستم که ملت عراق به همه ثابت خواهند کرد که هرگز در برابر استکبار جهانی کرنش نخواهند کرد و تنها در برابر خداوند سر تسلیم فرود خواهند آورد.

مقتدی صدر در توئیتی نوشت آسمان، زمین و حاکمیت عراق از سوی نظامیان متجاوز نقض می‌شود. وی همچنین از برگزاری تجمعات مردمی و سیاسی و پارلمانی با هدف حفظ عراق و کرامت و حاکمیت کشور و ملت آن خبر داد.

البته یک روز پیش از این فراخوان‌، در روز دوشنبه بیست و سوم دی، نشستی میان مقتدی صدر و رهبران تعدادی از گروه‌های مقاومت عراق درباره حضور نظامی آمریکا برگزار شده بود. فراخوان مقتدی صدر با واکنش مثبت و حمایت سریع گروه‌های مقاومت و جریان‌های سیاسی نماینده اکثریت ملت عراق روبرو شد.

 شیخ اکرم الکعبی، دبیرکل جنبش نجباء و شیخ قیس الخزعلی دبیرکل جنبش عصائب اهل الحق نیز از برگزاری تظاهرات در محکومیت حضور نظامیان آمریکایی و تجاوزات مستمر آنها به حاکمیت عراق حمایت کرده‌اند.

هادی العامری رهبر ائتلاف الفتح از بزرگترین فراکسیون‌های پارلمانی عراق هم با حمایت از فراخوان مقتدی صدر از شهروندان عراقی خواست با برگزاری تظاهرات مخالفت خود با حضور اشغالگران  آمریکایی را اعلام کنند.

رهبران گردان‌های حزب‌الله و سیدالشهدا نیز از فراخوان صدر برای برگزاری تظاهرات میلیونی حمایت و تاکید کرده‌اند برگزاری تظاهرات میلیونی «نه به آمریکا» اولین گام برای اخراج نظامیان آمریکایی از عراق است.

این رهبران از ملت عراق خواسته‌اند از درخواست «مقتدی صدر» برای برگزاری تظاهراتی جهت اخراج اشغالگران حمایت و تمام طیف‌های جامعه عراقی به‌ویژه نیروهای مقاومت در این تظاهرات مشارکت کنند.

گذشته از بی‌سابقه بودن این اشتراک نظر در میان گروه‌های عراقی، ابتکار فراخوان مشترک آنها برای تظاهرات میلیونی ضداستکباری 9 مفهوم راهبردی با خود به همراه دارد:

1 - این فراخوان برای برگزاری تظاهرات میلیونی به معنی اجماع ملی و اتحاد در بین اکثریت مردم و گروه‌های سیاسی است که همین چندی پیش در پی اعتراضات و اقدامات خشونت‌طلبانه عناصر نفوذی و خرابکار مورد حمایت محور آمریکا به نظر کمرنگ شده بود.

2- این فراخوان به ابتکار جریان صدر صورت گرفته که مدتی پیش از جریان‌های معترض و  البته یکی از جریان‌های تاثیرگذار در صحنه سیاسی و اجتماعی عراق بوده است و این نشان می‌دهد که جریان‌های سیاسی نماینده اکثریت ملت عراق در موضوع مداخلات خارجی با هم متحد هستند.

3- درخواست ارایه شده در این فراخوان برای تظاهرات با پرچم عراق و بدون به همراه داشتن نشان‌های حزبی، تجلی اراده و خواست اکثریت ملت عراق است و نشانه‌ای دال بر این است که گروه‌های عراقی در موضوعات ملی فراجناحی عمل می‌کنند و با در نظر گرفتن منافع ملی در مقابل مداخلات خارجی می‌ایستند.

4-  فراخوان راهپیمایی میلیونی و اتحاد ملی به وجود آمده حاصل راهبرد اشتباه آمریکا و خطای محاسباتی آن  بوده که با حمله به مراکز حشد شعبی شروع و تا برپایی تظاهرات در مقابل سفارت این کشور ادامه یافت و در نهایت هم به جنایت وحشیانه تروریست‌های آمریکایی در به شهادت رساندن سپهبد حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس نایب رئیس حشد شعبی انجامید.

5- فراخوان همچنین نشان می‌دهد که شهادت چهره‌های مقاومت همچون حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس معادلات منطقه‌ای را برای آمریکا بر هم زده و همانطور که اندیشکده‌های غربی پیش بینی کرده‌اند زمینه خروج نیروهای نظامی از کل منطقه را فراهم کرده است.

6- تظاهرات مردمی آتی در عراق را می‌توان آغاز دومینوی تغییرات بزرگی دانست که منطقه پس از شهادت سردار سلیمانی به خود خواهد دید.

7- برگزاری تظاهرات میلیونی عراقی‌ها همچنین می‌تواند پیام محکمی به منادیان تجزیه عراق و کسانی باشد که اخیراً تحرکاتی را در این راستا آغاز کرده و نشست‌هایی را با حضور برخی گروه‌های وابسته به اقلیت به میزبانی خود برگزار کرده‌اند و درصدد هستند تا تجزیه عراق را در پوشش فریبنده فدرالسیم به پیش ببرند.

8- حضور گسترده مردمی در این تظاهرات، آمریکا و اصرار آن به ماندن در عراق را در تنگنا قرار خواهد داد بطوری که در صورت بی‌اعتنایی واشنگتن به اراده و خواست اکثریت ملت عراق و دهن کجی به مصوبه پارلمان عراق برای خروج از خاک این کشور، پیامدها و عواقب خطرناک ادامه اشغالگری متوجه دولت آمریکا خواهد بود.

9- حضور میلیونی مردم عراق در راهپیمایی جمعه هزینه ادامه هرگونه اقدامات خصمانه علیه مقاومت و ملت عراق را سنگین خواهد کرد و بازدارندگی جبهه مقاومت را دربرابر دیوانگی مجدد آمریکا تقویت خواهد کرد.

جمعه استقلال و حاکمیت عراق|تظاهرات میلیونی علیه آمریکا/ مردم: خواسته اصلی ما اخراج نظامیان اشغالگر است

به نقل از رسانه‌های عراقی، هم اکنون خیل عظیم جمعیت مردم عراق روانه خیابانها شده و در حال حرکت به سمت محل برگزاری تظاهرات هستند.

این تظاهرات قرار است در منطقه "الجادریه" در مرکز شهر بغداد برگزار شود.

 

مردم عراق یکصدا خواهان خروج نیروهای اشغالگر آمریکایی از کشورشان هستند.

‎تظاهرات کنندگان شعار "بره بره آمریکا" (آمریکا برو بیرون) سرمی‌دهند.

‎از نکات قابل توجه در این راهپیمایی این است که تظاهرات کنندگان کفن پوشان به طور گسترده پرچم‌های عراق را در دست دارند.

در همین حال، خبرنگار شبکه المیادین از عزیمت تظاهرات‌کنندگان به سمت میدان التحریر در مرکز شهر بغداد خبر داد. خبرنگار این شبکه گزارش داد که تظاهرات کنندگان "کفن پوش" هستند و پرچم‌های عراق را در دستان خود دارند. بر اساس این گزارش، هواداران گروههای مقاومت و عشایر با در دست داشتن پرچم‌های خاص خود در تظاهرات شرکت کرده‌اند.

المیادین گزارش داد که پیام تظاهرات این است که گروههای مقاومت دارای پایگاه مردمی گسترده‌ای هستند و برای اجرای مصوبه اخراج آمریکایی‌ها فشار خواهند آورد. المیادین تاکید کرد:  تظاهرات امروز اولین تظاهرات مردمی در نوع خود با این خیل گسترده جمعیت برای محکوم کردن حضور بیگانگان در عراق و لزوم خروج آنها از این کشور است.

شبکه العالم گزارش داد که مردم از شهر بصره و استانهای جنوبی عراق برای شرکت در تظاهرات میلیونی به بغداد آمده‌اند.

شبکه المنار لبنان نیز گزارش داد که عراقی‌ها از مناطق و طوایف مختلف برای مشارکت در تظاهرات میلیونی اخراج نیروهای آمریکایی رهسپار بغداد شده‌اند.

این تظاهرات تحت تدابیر شدید امنیتی برگزار می‌شود و برخی خیابانهای شهر بغداد همزمان با برگزاری تظاهرات میلیونی برای تامین امنیت تظاهرات کنندگان بسته شده است.‎

شبکه ماهواره‌ای العهد عراق گزارش داد شیوخ  عشایر،  علما، سالخوردگان نیز در تظاهرات میلیونی محکومیت حضور اشغالگران آمریکایی شرکت کرده‌اند.

شبکه الجزیره مباشر این تظاهرات را به صورت زنده پخش می‌کند، اما شبکه‌های العربیه و الحدث سعودی و اسکای نیوز عربی امارات علاقه‌ای به انعکاس این رویداد بسیار مهم ندارند.

در تصاویری که شبکه الجزیره مباشر پخش می‌کند، شرکت کنندگان در این تظاهرات میلیونی، پرچم آمریکا را به آتش کشیدند.

بر اساس گزارش شبکه ماهواره‌ای العهد عراق،‌نعم نعم للسیاده(حاکمیت آری)،‌نعم نعم للعراق(عراق آری) و کلا کلا لمحتل(اشغالگر،‌هرگز) از جمله شعارهای شهروندان عراقی در راهپیمایی میلیونی امروز است.

تصویری که مردم بر مخالفت خود با جوکرهای آمریکایی(واژه‌ای مردم عراق درباره عناصر نفوذی و خرابکار که به بستن خیابان‌ها و ادارات دولتی و تهدید و ارعاب مردم و اغتشاش و کشتار دست می‌زنند، به کار می‌برند)

در حال حاضر شماری از شرکت کنندگان در تظاهرات در گفت‌وگو با خبرنگار شبکه العهد تاکید می‌کنند که خواسته اصلی ما اخراج نظامیان اشغالگر از عراق است.مشارکت امروز ما پیام روشنی به آمریکایی‌ها برای خارج کردن نظامیانش از عراق است.

شهروندان  عراقی تاکید می‌کنند : هرگز از خواسته اول و آخر خود یعنی خروج نظامیان  اشغالگر از کشورمان کوتاه نخواهیم آمد.

جعفر البطاط فرمانده نیروهای پلیس فدرال عراق تاکید کرد شمار شرکت کنندگان در تظاهرات امروز از یک میلیون نفر فراتر رفته است.

شهروندان عراقی به نشانه مخالفت خود با حضور آمریکایی‌ها و تجاوزگری آنها به حاکمیت عراق، آدمک دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا را به دار کشیدند.

شرکت کنندگان در این تظاهرات میلیونی تصریح می‌کنند که «کلا کلا احتلال»(اشغالگری هرگز) همچنان شعار دائمی و مستمر ما در برابر اشغالگران است. ما خواهان استقلال عراق هستیم و با هرگونه دخالت در امور داخلی آن مخالفیم.

الله اکبر، الله اکبر، امیرکا الشیطان الاکبر از دیگر شعارهای مردم در این تظاهرات میلیونی است.

 

نعیم العبودی از نمایندگان پارلمان عراق گفت تظاهرات امروز همه پرسی مردمی برای حمایت از مصوبه پارلمان در اخراج نظامیان آمریکایی از عراق است.

 مقتدی صدر روز سه‌شنبه بیست و چهارم دی (14 ژانویه) طی فراخوانی از مردم عراق برای شرکت در تظاهرات میلیونی یکپارچه در محکومیت حضور نظامیان آمریکایی و تجاوزات مستمر آنها دعوت کرد.

 این درخواست با واکنش مثبت و حمایت سریع گروه‌های مقاومت و جریان‌های سیاسی نماینده اکثریت ملت عراق روبه‌رو شد.

درپی اقدام آمریکا در به شهادت رساندن سپهبد قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ابو مهدی المهندس معاون رئیس هیئت الحشد الشعبی عراق، پارلمان عراق در مصوبه‌ای خواهان اخراج نیروهای آمریکایی از این کشور شد.

حضرت آیت الله خامنه‌ای صبح امروز (دوشنبه) در دیدار مسئولان حج، بهره‌گیری از فرصت حج برای رساندن سخن نو جمهوری اسلامی به دنیا یعنی الگوی مردمسالاری دینی را مورد تأکید قرار دادند و گفتند: ایستادگی جمهوری اسلامی ایران مقابل آمریکا و زیر بار زور نرفتن ملت ایران، حقیقتی جذاب برای دنیا است که باید از این جاذبه برای نشر حقایق اسلام و ملت ایران استفاده کرد.

بسیاری از کشورها از اهمیت و کارکردهای مهم حج غافلند 

حضرت آیت الله خامنه‌ای در این دیدار، هماهنگی و هم‌افزایی دستگاههای مختلف برای اجرای پر شکوه فریضه حج را قابل تقدیر دانستند و با تأکید بر اهمیت مسئله حج به‌عنوان یک حرکت سیاسی، اعتقادی و اجتماعی افزودند: البته بسیاری از کشورها از اهمیت و کارکردهای مهم حج غافلند ولی امام بزرگوار به ما آموختند که حج یک نقطه تحرک جدی و بین‌المللی است و منافع فراوانی از آن برای امت اسلامی مورد انتظار است.

متأسفانه در مقابل دعوت دلسوزان اتحاد اسلامی، تهمت‌زنی و جنگ در کشورهای اسلامی رواج دارد

رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به تلاشهای گوناگون قدرتهای جهانی برای جلوگیری از شکل‌گیری امت واحده اسلامی، گفتند: امت اسلامی به معنای واقعی آن، یعنی یک واحد منسجم که با اراده و هدف مشترک اقدام کند، هنوز شکل نگرفته است و متأسفانه در مقابل دعوت دلسوزان و خیرخواهان به اتحاد اسلامی، تهمت‌زنی و تعارض و جنگ در کشورهای اسلامی رواج دارد.

تأکید بر حضور زائران ایرانی در نمازهای جماعت مسجدالحرام و مسجدالنبی

حضرت آیت الله خامنه‌ای با تأکید بر «حضور زائران ایرانی در نمازهای جماعت مسجدالحرام و مسجدالنبی»، «تلاوت کلام‌الله مجید توسط قاریان برجسته ایرانی در این مساجد» و «حضور فعال نخبگان مسلط به زبانهای خارجی از ایران برای پاسخگویی به شبهات» گفتند: انعکاس مبانی سیاسی نظام جمهوری اسلامی و تبیین سخن نو آن برای دنیا یکی دیگر از کارهای مهم و لازم در حج است.

منظور آمریکایی‌ها از که «ایران باید به یک کشور عادی تبدیل شود»

رهبر انقلاب اسلامی منظور آمریکایی‌ها از این حرف را که ایران باید به یک کشور عادی تبدیل شود، دست کشیدن جمهوری اسلامی از سخن نو آن برای دنیا یعنی «تلفیق آراء مردمی با افکار اسلامی و مبانی دینی در تشکیل و اداره جامعه» دانستند و افزودند: الگوی مردمسالاری دینی برای دنیا ناشناخته است و در مقابل میلیونها وسیله تبلیغاتی که امروز در حال فعالیت علیه جمهوری اسلامی است، می‌توان از فرصت حج برای تبیین این الگو و مسائلی مانند علت دشمنی آمریکا و منطق زیر بار زور نرفتن ملت ایران استفاده کرد.

ایشان مبانی تفکر اسلامی و تشریح مصادیق آن از جمله ایستادگی جمهوری اسلامی را برای دنیا جذاب خواندند و گفتند: علت عصبانیت آمریکایی‌ها از ملت ایران، جذابیت ناشی از تصویر ایستادگی یک نظام مستقل در مقابل یک قلدر سر گردنه است که باید از این جاذبه برای نشر و توسعه حقیقت اسلام و ملت ایران استفاده کرد.

توصیه به مسئولان سازمان حج را نسبت به برخورد مهربانانه و متواضعانه با زائران 

حضرت آیت الله خامنه‌ای همچنین خودسازی و تغییر بنیادین و اساسی افراد پس از بازگشت از حج را مهم دانستند و با تأکید بر مسئولان حج و تبلیغات دینی برای کار وبرنامه‌ریزی در این خصوص، مسئولان سازمان حج را به برخورد گرم، گیرا، مهربانانه و متواضعانه در مواجهه با زائران و مسائل آنان توصیه کردند.

در این دیدار، حجت‌الاسلام والمسلمین نواب نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت و سرپرست زائران ایرانی و آقای رشیدیان رئیس سازمان حج و زیارت از اقدامات انجام‌شده در حج امسال و برنامه‌های آینده گزارش دادند.

احد کریم‌خانی معاون سیاسی نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی یادداشت با عنوان "آنچه رهبری درباره حاج قاسم نگفت!" درباره ولایتمداری شهید حاج قاسم سلیمانی نوشت: مقام معظم رهبری، بهتر از هرکسی به ویژگی ولایتمداری و اعتقاد قلبی و راسخ حاج قاسم به "ولایت فقیه" واقف بودند اما از آنجا که این موضوع به شخص و جایگاه والای ایشان برمی‌گشت از اشاره مستقیم به آن خودداری فرمودند.

* * * * *

متن این یادداشت به‌شرح زیر است:

پس از شهادت سردار دل‌ها سپهبد حاج قاسم سلیمانی و همرزمانش به‌دست شقی‌ترین انسان‌های روی کره خاکی یعنی ارتش تروریستی آمریکای جنایتکار، مراسم‌ها و جلسه‌های متعددی در تجلیل و تکریم این شهدای والامقام برگزار گردید که هرکدام از سخنرانان و مدعوین در برنامه‌های گوناگون به ابعاد شخصیتی و رفتاری شهید سلیمانی پرداختند. رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله العظمی امام خامنه‌ای (مدّ ظله العالی) نیز 18 دی ماه در دیدار مردم قم به‌مناسبت قیام 19 دی در حسینیه امام خمینی(ره)  در بخش‌هایی از فرمایشات خود درباره این شهید بزرگوار فرمودند:

«اولاً شهید سلیمانی، هم شجاع بود، هم باتدبیر بود... از همه اینها بالاتر، اخلاص او بود، بااخلاص بود؛ این ابزار شجاعت و ابزار تدبیر را برای خدا خرج می‌کرد؛ اهل تظاهر و ریا و مانند اینها نبود... یک خصوصیّت دیگر این بود که هم یک فرمانده جنگاورِ مسلّط بر عرصه‌ی نظامی بود، هم در عین حال به‌شدت مراقب حدود شرعی بود... یک نکته‌ مهم این است که در مسائل داخل کشور اهل حزب و جناح و مانند اینها نبود، لکن به‌شدّت انقلابی بود. انقلاب و انقلابیگری خط قرمزِ قطعیِ او بود؛ این را بعضی‌ها سعی نکنند کم‌رنگ کنند، این واقعیّتِ او است؛ ذوب در انقلاب بود،... این آدم توانست در مقابل همه نقشه‌هایی که با پول، با تشکیلات تبلیغاتیِ وسیع آمریکایی، با توانایی‌های دیپلماسیِ آمریکایی، زورگویی‌هایی که آمریکایی‌ها روی سیاستمدارانِ دنیا به‌خصوص کشورهای ضعیف دارند، تهیه شده بود قد علَم کند و این نقشه‌ها را در این منطقه غرب آسیا خنثی کند».

معظم‌له همچنین روز جمعه 27 دی ماه در جمع باشکوه نمازگزاران تهرانی درباره حادثه شهادت سردار سلیمانی و تشییع باشکوه شهدای مقاومت فرمودند:

«علاوه بر تشییع آن مجاهدان، اصل شهادت آنان نیز از آیات قدرت الهی است، چراکه ترور سردار سلیمانی یعنی سرشناس‌ترین و قوی‌ترین فرمانده مبارزه با تروریسم در کل منطقه، موجب رسوایی دولت بی‌آبرویِ آمریکا شد».

ایشان با اشاره به نمونه‌ای از حضور شجاعانه شهید سلیمانی در یک موقعیت خطیر و کاملاً در محاصره دشمن و هدایت عملیاتی که منجر به فرار دشمنان شد، گفتند:

«در ترور این شهید شجاع، آمریکایی‌ها در میدان جنگ با او روبه‌رو نشدند بلکه دزدانه و بزدلانه این جنایت را مرتکب شدند که این موجب روسیاهی بیشتر آنها شد».

اما رهبر معظم انقلاب در فرمایشات اخیر خود به یک خصوصیت بارز و شاخص شهید سلیمانی که یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین ویژگی‌های ایشان هم در حوزه گفتار و هم در عرصه عمل بود اشاره‌ای نکردند، نه از این جهت که معظم‌له اطلاعی از این مشخصه بارز شهید نداشتند بلکه بهتر از هرکسی رهبر معظم انقلاب به این ویژگی شهید واقف بودند اما از آنجا که این موضوع به شخص و جایگاه والای ایشان برمی‌گشت از اشاره مستقیم به آن خودداری فرمودند. آن موضوع اعتقاد قلبی و راسخ حاج قاسم به "ولایت فقیه" و مسئله ولایتمداری بالای ایشان بود. امروز تکلیف ما این است که شخصیت و ویژگی‌های شاخص شهید سپهبد سلیمانی را برای جامعه به‌ویژه نسل جوان که با آن حضور بی‌نظیر ده‌ها میلیونی در سراسر کشور در مراسم تشییع وی با آرمان‌های شهید عهد و پیمان بستند بیشتر آشنا کنیم. آنچه در ذیل می‌آید تنها بخش کوچکی از جملات ارزشمند شهید سلیمانی راجع به جایگاه رفیع ولی فقیه است:

شرط دفاع از اسلام

ویژگی برجسته امام راحل در برابر سایرین احیای ولایت فقیه به‌عنوان ضرورت پنهان‌شده در جهان اسلام است، امام خمینی(ره) ضرورت ایجاد حکومت اسلامی را در ولایت فقیه دانسته است و امروز امکان ندارد کسی بدون دفاع از ولی فقیه بتواند از اسلام دفاع کند. دفاع از اسلام با دفاع از ولایت فقیه امکان‌پذیر است. (یادواره شهدای مسجد الرسول(ص) کرمان ــ 1394/12/25)

سرآمد همه روحانیت

 مردم! از من قبول کنید، من عضو هیچ حزب و جناحی نیستم و به هیچ طرفی جز کسی که خدمت می‌کند به اسلام و انقلاب تمایل ندارم. اما این را بدانید؛ والله! علمای شیعه را تماماً و از نزدیک می‌شناسم. الآن 14 سال شغل من همین است، علمای لبنان را می‌شناسم، علمای پاکستان را می‌شناسم، علمای حوزه خلیج فارس را می‌شناسم، چه شیعه و چه سنی، والله! اشهد بالله! سرآمد همه این روحانیت، این علما از مراجع ایران و مراجع غیر ایران، این مرد بزرگ تاریخ یعنی «آیت الله العظمی خامنه‌ای» است. من با خیلی از علمای شیعه مکاتبه و از نزدیک مراوده دارم و می‌شناسم آنها را، ارادت داریم، دنبال تبعیت مردم از آنها هستیم. اما اینجا کجا، آنجا کجا؟ بین ارض و سماء فاصله داریم. در حکمت این مرد، در اخلاق این مرد، در دین این مرد، در سیاست‌شناسی این مرد، در اداره حکومت این مرد، دقت کنیم و در بازی‌های سیاسی، مرزهای خودمان را تفکیک کنیم. آدم‌ها می‌آیند و می‌روند، آن چیزی که مهم است اتصال ما به ولایت است، آنچه که مهم است، حمایت ما از این نظام است (کنگره شهدای کرمان ــ 1389)

مهمترین شئون عاقبت‌به‌خیری

برادران، رزمندگان، یادگاران جنگ؛ یکی از شئون عاقبت‌به‌خیری «نسبت شما با جمهوری اسلامی و انقلاب» است. والله والله والله از مهمترین شئون عاقبت‌به‌خیری همین است. والله والله والله از مهمترین شئون عاقبت‌به‌خیری، رابطه قلبی و دلی و حقیقی ما با این حکیمی است که امروز سکان انقلاب را به‌دست دارد، در قیامت خواهیم دید، مهمترین محور محاسبه این است. (یادواره شهدای مدافع حرم ــ 1396/10/17)

حجت شرعی

حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای از اولیای الهی است و نزدیک‌ترین صفات را به ائمه اطهار(ع) دارند و ما تابع تشخیص ایشان هستیم، چون عاقبت‌به‌خیری در این است. حرف حضرت آقا بر من حجت شرعی دارد و همین که ایشان از ما راضی‌اند و سر ما را می‌بوسند به همه عالم می‌ارزد. (در جمع فرماندهان ــ 98/04/12)

* * * * *

تمام کسانی که از نزدیک با شهید سلیمانی همکاری کرده‌اند جملگی اذعان دارند که این شهید عزیز در جلسات گوناگون همواره  بر اطاعت و پیروی از فرامین ولی فقیه و امام جامعه تأکید داشتند شاید همین رابطه قلبی ایشان با رهبری معظم انقلاب و نائب امام زمان(عج) بود که معظم‌له در جریان قرائت نماز میت بر پیکر شهید سلیمانی از سر ارادت قلبی آن عبارت‌های پرمغز را بر زبان جاری فرمودند و از عمق وجود بر پیکر مطهر او گریستند. آری این است راز رابطه خالصانه مرید و مولا.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در نماز جمعه امروز تهران، حضور معجزه‌گون ملت فهیم در تشییع پیکر مطهر حاج قاسم سلیمانی و یارانش و نیز پاسخ کوبنده سپاه در حمله به پایگاه امریکایی‌ها در عین الاسد را دو یوم‌الله درس‌آموز و تعیین کننده خواندند و افزودند: ملت باطن خود یعنی استقامت در مقابل شیاطین را در این حضور نشان داد و تنها راه ادامه این مسیر عزت آفرین، قوی‌تر شدن ایران در همه زمینه هاست.

* ایجاد گشایش در مسائل شخصی و اجتماعی در گرو تقوا است

حضرت آیت الله خامنه‌ای در ابتدای خطبه اول نماز با توصیه همگان به رعایت تقوای الهی، جلب نصرت و توفیقات الهی و ایجاد گشایش در مسائل شخصی و اجتماعی را در گرو تقوا دانستند و سپس بحث اصلی خود را با قرائت آیاتی از سوره مبارکه ابراهیم درباره پاسداشت «ایام‌الله» و شکرگزاری در قبال این نعمتها آغاز کردند.

رهبر انقلاب اسلامی دستور خداوند به حضرت موسی(ع) مبنی بر یادآوری ایام‌الله به مردم را نشان‌دهنده اهمیت و کارکرد مهم آن برای هدایت افراد صبّار و شکور یعنی اهل صبر و استقامت و شکرگذاری خواندند و افزودند: صبّار یعنی مردمی که یکپارچه اهل صبر و استقامت هستند و با اندک چیزی از میدان خارج نمی‌شوند و شکور یعنی کسانی‌که با شناسایی نعمتها و دیدن ابعاد آشکار و پنهان آن، قدرشناس هستند و در قبال نعمت خدادادی احساس مسئولیت می‌کنند.

حضرت آیت الله خامنه‌ای با اشاره به نزول آیات شریفه مورد بحث در مکه یعنی در زمان اوج مبارزات مسلمانان و ایستادگی آنان در مقابل جریان کفر، افزودند: این آیات در آن شرایط سخت به مسلمانان بشارت می‌داد که خداوند ایام‌الله را نصیب شما خواهد کرد و با اعمال شاکرانه شما، پیروزی‌های بیشتری در انتظارتان خواهد بود.

* دو هفته‌ای استثنایی و پر از ماجراهای تلخ و شیرین و درس‌آموز 

رهبر انقلاب اسلامی در ادامه سخنانشان، دو هفته‌ گذشته را دو هفته‌ای استثنایی و پر از ماجراهای تلخ و شیرین و درس‌آموز برای ملت ایران خواندند و با تطبیق مفهوم ایام‌الله به خیزش بی‌نظیر در ایران و عراق در تکریم و تعظیم مجاهدان شهید، گفتند: یوم‌الله یعنی روز مشاهده دست قدرت خداوند در حوادث. بنابراین آن هنگامی که دهها میلیون در ایران و صدها هزار نفر در عراق و بعضی کشورهای دیگر به‌پاس خون فرمانده سپاه قدس به خیابانها آمدند و بزرگ‌ترین بدرقه جهان را شکل دادند، مصداق ایام‌الله است، چرا که این عظمت هیچ عاملی جز دست قدرت خدا ندارد.

ایشان روز درهم‌کوبیدن پایگاه آمریکایی با اصابت موشکهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را نیز یکی دیگر از ایام‌الله برشمردند و افزودند: اینکه ملتی با چنین قدرت و توان روحی به یک قدرت متکبر و زورگوی عالم سیلی بزند، نشان‌دهنده دست قدرت الهی است، پس این روز بزرگ نیز جزو ایام‌الله است.

* جامعه ایرانی همواره شکرگزار الطاف الهی بوده است

حضرت آیت الله خامنه‌ای ایام‌الله را روزهایی تاریخ‌ساز و نقاط عطف تاریخی با آثاری ماندگار و جاودانه در زندگی، روحیه و منش ملتها دانستند و در توصیف ملت ایران، گفتند: جامعه ایرانی جامعه‌ای صبّار و شکور است که در طول سالهای متمادی با استقامتی مثال‌زدنی همواره شکرگزار الطاف الهی بوده است.

رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر شناخت ابعاد مادی و معنوی پدیده تشییع شهید سلیمانی، این سؤال را مطرح کردند که ۴۱ سال پس از پیروزی انقلاب، کدام عامل و دست قدرتی جز دست قدرت الهی قادر به خلق این معجزه و به میدان آوردن عاشقانه چنین جمعیت بی‌نظیری است؟

ایشان افراد متکی به تحلیلهای مادی را ناتوان از مشاهده دست قدرت خداوند در حوادث خواندند و گفتند: این تشییع عظیم و این حرکت الهیِ ملت، نشان‌دهنده باطن و معنویات تحسین‌برانگیز مردم و نشانه این واقعیت است که اراده الهی بر پیروزی ملت ایران تعلق گرفته است.

حضرت آیت الله خامنه‌ای پیام دیگر حضور دهها میلیونی مردم در تشییع و تکریم شهید سلیمانی را بیعت با خط امام بزرگوار و زنده بودن امام عظیم‌الشأن در میان ملت دانستند و گفتند: در این حادثه، امپراتوری خبری صهیونیسم و مسئولان تروریست رژیم آمریکا همه تلاششان را کردند که سردار عزیز و بزرگ ما را به تروریسم متهم کنند اما خداوند متعال چنان صحنه را تغییر داد که نه تنها در ایران بلکه در کشورهای مختلف به روح آن بزرگوار درود فرستادند و پرچم آمریکا و صهیونیستها را آتش زدند.

رهبر انقلاب اسلامی این حقایق را نشانه دست قدرت و هدایت پروردگار در کشور و جامعه دانستند و افزودند: علاوه بر تشییع آن مجاهدان، اصل شهادت آنان نیز از آیات قدرت الهی است، چراکه ترور سردار سلیمانی یعنی سرشناس‌ترین و قوی‌ترین فرمانده مبارزه با تروریسم در کل منطقه، موجب رسوایی دولت بی‌آبرویِ آمریکا شد.

* آمریکائی‌ها دزدانه و بزدلانه سردار سیلمانی را ترور کردند

ایشان با اشاره به نمونه‌ای از حضور شجاعانه شهید سلیمانی در یک موقعیت خطیر و کاملاً در محاصره دشمن و هدایت عملیاتی که منجر به فرار دشمنان شد، گفتند: در ترور این شهید شجاع، آمریکایی‌ها در میدان جنگ با او روبرو نشدند بلکه دزدانه و بزدلانه این جنایت را مرتکب شدند که این موجب روسیاهی بیشتر آنها شد.

حضرت آیت الله خامنه‌ای با اشاره به اینکه این مدل از جنایت یعنی ترور رهبران مقاومت تا پیش از این مخصوص رژیم صهیونیستی بود، افزودند: البته آمریکایی‌ها در عراق و افغانستان جنایات و کشتار زیادی کرده‌اند اما این بار رئیس‌جمهور آمریکا به زبان خودش اعتراف کرد «ما تروریست هستیم»، که رسوایی‌ای بالاتری از این وجود ندارد.

* مهمتر از ضربه نظامی، ضربه حیثیتی بود که به هیبت ابرقدرتی امریکا وارد شد

رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به یکی دیگر از یوم الله‌های هفته‌های اخیر یعنی پاسخ قدرتمندانه سپاه پاسداران به امریکایی‌ها تأکید کردند: این واکنش قوی، یک ضربه مؤثر نظامی بود اما مهمتر از این ضربه نظامی، ضربه حیثیتی بود که به هیبت ابرقدرتی امریکا وارد شد.

ایشان ضربه سپاه به ابهت امریکا را موجب بی‌آبرویی امریکایی‌ها خواندند و افزودند: این ضربه مستحکم حیثیتی با هیچ چیزی جبران نمی شود و افزایش تحریم ها که این روزها امریکایی‌ها از آن حرف می زنند، آبروی از دست رفته آنها را بر نمی گرداند.
حضرت آیت الله  خامنه‌ای جلوه گر شدن قدرت الهی در پاسخ کوبنده سپاه را نتیجه مجاهدتهای مخلصانه دانستند و خاطرنشان کردند: هر جا و در هر کاری اخلاص باشد، خداوند به آن کار برکت و رشد و نموّ می دهد، برکاتش را به همه می رساند و ماندگار می کند.

رهبر انقلاب حضور عاشقانه و اشک و اندوه مردم در تشییع حاج قاسم سلیمانی و همرزمان شهیدش و تازه شدن روحیه انقلابی ملت را نتیجه ملموس اخلاص سردار بزرگ ایرانیان و شهیدان همراهش خواندند.

ایشان لازمه درک عمیق، ارزش گذاری و قدردانستن ایام الله هفته های اخیر را این حقیقت برشمردند که باید به حاج قاسم عزیز و ابومهدی عزیز به چشم یک فرد نگاه نکرد بلکه باید آنها را یک مکتب، یک راه و یک مدرسه درس آموز دید.

* سپاه قدس یک نهاد انسانی و دارای انگیزه‌های بزرگ و نجات بخش است

حضرت آیت الله  خامنه‌ای با اشاره به اینکه نباید سپاه قدس را یک سازمان و مجموعه اداری دید، افزودند: سپاه قدس یک نهاد انسانی و دارای انگیزه های بزرگ و نجات بخش است و با این نگاه است که تعظیم و تکریم مردم در تشییع با شکوه فرمانده سپاه قدس، معنای حقیقی می یابد.
ایشان افزودند: البته همه نیروهای مسلح، سپاه، ارتش و بسیج زیربنای فکری متکی بر اهداف الهی دارند ضمن اینکه سپاه قدس در جایگاه رزمندگان بدون مرز، هرجا نیاز باشد برای کمک به ملتهای منطقه و حفظ کرامت مستضعفان حضور می‌یابد و با همه وجود و توان، خود را بلاگردان مقدسات و حریم های مقدس می کند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی دور کردن سایه جنگ و ترور و تخریب از سر ایران عزیز را مهمترین کار سپاه قدس خواندند و تأکید کردند: بخش مهمی از امنیت ایران محصول تلاش جوانان مؤمنی است که تحت فرماندهی حاج قاسم عزیز سالها به جهاد و فداکاری مشغول بودند.

ایشان افزودند: این جوانان جان برکف و شجاع البته به کمک فلسطین و دیگر مناطق نیز می روند اما در واقع برای میهن عزیز ایرانیان امنیت ایجاد می کنند.

حضرت آیت الله  خامنه‌ای هدف نهایی امریکا از ایجاد و حمایت از داعش را حمله و ایجاد ناامنی در مرزها و شهرهای ایران و ایجاد تشویش و نگرانی در خانواده های ایرانی برشمردند و افزودند: جوانان جان بر کف ما در کمک به عراق و سوریه، در واقع این توطئه را خنثی کردند.

* کسانی که شعار «نه غزه نه لبنان» سردادند هرگز جانشان را فدای ایران نکرده اند

ایشان با اشاره به کسانی که یک روز شعار «نه غزه نه لبنان» سردادند گفتند: این افراد هرگز جانشان را فدای ایران نکرده اند و حتی از راحتی و منافع خود در راه حفظ امنیت کشور نگذشتند بلکه این سردار سلیمانی و یارانش بودند که جانشان را کف دست گرفتند و به میدان دفاع از ایران شتافتند.

رهبر انقلاب با اشاره به حضور پرمعنا، پرشور و پرسوز و گداز میلیونها نفر در تشییع سردار پرافتخار ایرانیان در تهران، کرمان و چند شهر دیگر، عزاداری و اجتماعات انبوه مردم در شهرهای دیگر و سوگواری کسانی که از دور در هجران حاج قاسم اشک ریختند، گفتند: دهها میلیون ایرانی، باطن و معنویات خود را در این حادثه عظیم نشان دادند و ثابت کردند ملت از هر حزب، جناح و مجموعه و از هر قوم و منطقه جغرافیایی، با وحدتی مثال زدنی، طرفدار «انقلاب، حاکمیت اسلامی، ایستادگی در مقابل ظلم و نه گفتن به همه مطامع دولتهای استکباری» هستند.

ایشان افزودند: ملت ایران بار دیگر در ابعادی بی نظیر نشان داد شجاعانه از خط مجاهدت دفاع می کند، اهل تسلیم نیست و به نمادهای مقاومت عشق می ورزد و کسانی که سعی می کنند تصویر دیگری از این ملت در داخل و خارج تبلیغ و ترسیم کنند، با صدق و صفا با ملت رفتار نمی کنند.

رهبر انقلاب با اشاره به دلقکهای امریکایی که این روزها در کمال رذالت ادعا می کنند در کنار مردم ایران هستند، افزودند: آیا آن تعدادی که به عکس سردار مهربان و پرافتخار ملت اهانت کردند مردم ایرانند اما این جمعیت بی‌شمار و عظیم که در خیابانها به تعظیم و ارادت حاج قاسم پرداختند مردم ایران نیستند؟

* امریکایی‌ها به صراحت دروغ می گویند

حضرت آیت الله  خامنه‌ای تأکید کردند: امریکایی‌ها هرگز کنار ملت ایران نبوده اند و به صراحت دروغ می گویند اما اگر باشند هم، برای فرو کردن خنجر زهرآلود خود به سینه ملت است البته تا به‌حال نتوانسته اند و بعد از این هم هیچ غلطی نمی توانند بکنند.

ایشان حضور عظیم ملت در مراسم تشییع را نشان دهنده زیربنای فکری و جلوه احساسات صادقانه ملت دانستند و در نکته ای ظریف افزودند: این فریاد انتقام که در سراسر ایران به‌گوش می رسد، در واقع سوخت حقیقی موشکهایی بود که پایگاه امریکا را زیر و رو کرد.

رهبر انقلاب با اشاره به اظهارات برخی که سعی می کنند ایام الله تعیین کننده هفته های اخیر را به‌دست فراموشی بسپارند و مسائل دیگر را مطرح کنند، افزودند: هیچ مسئله ای نباید آن روزهای به‌یادماندنی را تحت الشعاع قرار دهد.

* حادثه سقوط هواپیما دل ما را به معنای حقیقی کلمه سوزاند

رهبر انقلاب با ابراز تأسف عمیق از حادثه سقوط هواپیما گفتند: این حادثه بسیار تلخ دل ما را به معنای حقیقی کلمه سوزاند و به درد آورد اما عده ای به تبع رسانه های امریکایی و انگلیسی سعی می کنند این حادثه غم‌بار را زمینه ساز فراموشی آن تشییع پرشکوه و آن پاسخ کوبنده سپاه قرار دهند، البته عده ای جوان و احساساتی هستند اما کسان دیگری هم هستند که حاضر نیستند منافع ملی را درک کنند و پای آن بایستند.

* دشمنان از حادثه سقوط هواپیما شاد شدند

ایشان افزودند: به همان اندازه‌ای که ما و ملت از این حادثه غم و غصه خوردیم، دشمنان شاد شدند چرا که مستمسکی به دست آوردند تا سپاه، نیروهای مسلح و نظام را زیر سؤال ببرند اما این مکر آنها در مقابل دست قدرت خدا تأثیری ندارد و یوم الله تشییع و یوم اللهِ در هم کوبیده شدن پایگاه امریکایی‌ها از یاد نمی رود و به فضل الهی روز به روز زنده تر می شود.

رهبر انقلاب با تسلیت و عرض همدردی صمیمانه با خانواده های این مصیبت افزودند: از صاحبان عزا و پدران و مادرانی که با قلبهای پردرد در مقابل وسوسه و توطئه دشمنان ایستادند و بر خلاف میل آنها حرف زدند، تشکر و در مقابل آنها تعظیم و تکریم می کنیم.

رهبر انقلاب با توجه به ابهاماتی که در این حادثه وجود دارد و با تشکر از سخنان فرماندهان سپاه در این زمینه، بر پیگیری جدی برای پیشگیری کامل از بروز این گونه حوادث تأکید کردند و افزودند: پیشگیری مهمتر از پیگیری است تا حوادث مشابه رخ ندهد.

حضرت آیت الله  خامنه‌ای یکی از تلاشها برای تحت الشعاع قرار دادن ایام الله هفته های اخیر را اقدام سه دولت خبیث اروپایی در تهدید ایران برای بردن مسئله هسته‌ای به شورای امنیت خواندند.

ایشان افزودند: البته مسئولان کشور جواب محکمی به آنها دادند و ملت هم به یاد دارد که این سه کشور چگونه در هشت سال جنگ تحمیلی در خدمت صدام و جنایت‌های او بودند.

* دولت های اروپایی تهدید کننده ایران به معنای حقیقی کلمه حقیر و پادوی امریکا هستند

ایشان افزودند: از اول هم بنده گفتم که اعتمادی به حرفهای اروپایی ها بعد از برجام نداریم و آنها کاری نمی کنند و در خدمت امریکا هستند، الان هم معلوم شد که این‌ها به معنای حقیقی کلمه حقیر و پادوی امریکا هستند و در خیال به زانو درآوردن ملت ایران به سر می‌برند که البته ارباب و بزرگترِ آنها یعنی امریکا هم قادر به اینکار نشد چه برسد به اینها!

رهبر انقلاب مذاکره اروپایی‌ها را نیز آمیخته به دغل و فریبکاری دانستند و گفتند: آن جنتلمن‌هایی که پشت میز مذاکره هستند، در حقیقت تروریستهای فرودگاه بغداد هستند که لباس عوض کرده اند.

رهبر انقلاب در جمع بندی خطبه اول، همت ملی برای قوی تر شدن ایران را تنها راه ادامه مسیر عزت ایرانیان خواندند و افزودند: ما از مذاکره البته بجز با امریکایی‌ها ابایی نداریم اما از موضع قدرت و قوت.

ایشان تأکید کردند: این ملت عزیز و این کشور عزیز به فضل الهی قوی تر نیز می شوند، نه تنها در بعد نظامی بلکه در ابعاد اقتصادی و جهش علمی و فناوری که پشتوانه تحقق این هدف، حضور و صبر و استقامت ملت در صحنه و تلاش و کوشش بی وقفه مسئولان و مردم است.

آیت الله  خامنه‌ای افزودند: به فضل الهی این ملت و کشور در آینده ای نه چندان دور به نقطه ای می رسد که دشمنان حتی جرأت تهدید او را هم پیدا نکنند.

*  تلاش دشمنان برای بی انگیزه کردن مردم از حضور در انتخابات

رهبر انقلاب اسلامی بخش اصلی خطبه دوم را به زبان عربی بیان کردند اما قبل از آن با اشاره به اهمیت حضور ملت در انتخابات گفتند: در زمینه انتخابات ان‌شاءالله نکاتی هست که بعداً بیان خواهم کرد اما نکته مهم این است که انتخابات از مهمترین عوامل اقتدار کشور است و کشور را بیمه و دشمن را مأیوس خواهد کرد.

ایشان با اشاره به تلاش دشمنان برای بی انگیزه کردن مردم از حضور در انتخابات گفتند: باید همه مراقب باشیم که مبادا دشمن این خواسته را محقق و انتخابات را کمرنگ و بی رونق کند.

رهبر انقلاب اسلامی در ادامه خطبه دوم نماز جمعه با توجه به این برهه حساس از تاریخ منطقه، سخنان مهمی را به زبان عربی خطاب به برادران عرب بیان کردند.

حضرت آیت الله خامنه‌ای با اشاره به جنایت بزدلانه آمریکایی‌ها در ترور یک سردار بزرگ و شجاع ایرانی و یک مجاهد فداکار و با اخلاص عراقی به دستور رئیس‌جمهور تروریست آمریکا، گفتند: سردار شهید سلیمانی با حضور شجاعانه در صفوف مقدم و خطرناک یکی از مؤثرترین عوامل در شکست عناصر تروریستی مانند داعش و امثال آن در سوریه و عراق بود اما آمریکایی‌ها بدون اینکه جرأت کنند با او در نبرد روبرو شوند، بزدلانه به او که به دعوت دولت عراق در فرودگاه عراق بود حمله کردند و خون مطهر او و همراهانش را بر زمین ریختند تا برای چندمین بار خون فرزندان ایران و عراق در راه خدا بر زمین ریخته و با یکدیگر مخلوط شود.

* حمله موشکی به پایگاه آمریکایی‌ ابهت و آبروی آمریکا را لگدمال کرد

ایشان ضربه متقابل و علی‌العجالة سپاه پاسداران ایران و در هم‌کوبیدن موشکی پایگاه آمریکایی‌ها را موجب لگدمال شدن ابهت و آبروی دولت ظالم و متکبر آمریکا دانستند و تأکید کردند: تنیبه اصلی آنها اخراج از منطقه است.

رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به بدرقه بی‌نظیر شهید سلیمانی و شهیدابومهدی با اجتماع دهها میلیونی مردم ایران و همچنین تشییع همراه با تکریم و احترام این دو مجاهد بزرگ در شهرهای مختلف عراق، و ابراز همدردی مردم در چندین کشور دیگر با حضور در اجتماعات پرشور، خاطرنشان کردند: دشمنان تلاشهای فراوانی کردند با خرج کردن پولهای فراوان، به‌کارگرفتن انسانهای بی‌مسئولیت و تبلیغات شیطنت‌آمیز، دو ملت ایران و عراق را به هم بدبین کنند اما این شهادت بزرگ همه تلاشهای شیطانی و وسوسه‌های اهریمنی آنها را باطل کرد.

حضرت آیت الله خامنه‌ای قدرت اسلامیِ ملتهای منطقه را عامل فائق آمدن بر قدرتهای فاسد مادی خواندند و با اشاره به تسلط غربی‌ها بر کشورهای منطقه با پشتوانه علم و فناوری، سلاح نظامی، تبلیغات دروغین و سیاستهای مکارانه، افزودند: آنها هر گاه به‌واسطه نهضت‌های مردمی ناچار به خروج از کشوری شدند، تا حد توان دست از توطئه و نفوذ اطلاعاتی و سلطه سیاسی و اقتصادی برنداشتند و غده بدخیم رژیم صهیونیستی را به‌عنوان تهدیدی دائم برای کشورهای غرب آسیا در قلب این منطقه جاسازی کردند.

ایشان پیروزی انقلاب اسلامی را موجب وارد آمدن ضربه‌های سیاسی و نظامی سخت بر رژیم غاصب صهیونیستی و به‌دنبال آن زنجیره شکستهای استکبار و در رأس آن آمریکا از عراق و سوریه تا غزه و لبنان و از یمن تا افغانستان دانستند و افزودند: رسانه‌های دشمن، ایران را به جنگهای نیابتی متهم می‌کنند، در حالی‌که این دروغی بزرگ است و ملتهای منطقه بیدار شده‌اند.

رهبر انقلاب اسلامی توانایی ایران در مقاومت بلندمدت در برابر خباثتهای آمریکا را در فضای منطقه و روحیه ملتها مؤثر خواندند و تأکید کردند: سرنوشت روشن منطقه نجات از سلطه استکباری آمریکا و رهایی فلسطین از حاکمیت بیگانگان صهیونیست است که با همت ملتها باید زمان رسیدن به این هدف نزدیک‌تر شود.

حضرت آیت الله خامنه‌ای کنار زدن عوامل تفرقه از جهان اسلام را لازم دانستند و بر مواردی از جمله: «وحدت علمای دین برای کشف راه‌حلهای اسلامی در سبک زندگی نوین اسلامی»، «همکاری دانشگاههای اسلامی برای ارتقاء علم و فناوری و ساخت زیربناهای تمدن جدید»، «هماهنگی رسانه‌های اسلامی برای اصلاح ریشه‌ای فرهنگ عمومی»، «ارتباط نیروهای مسلح اسلامی برای دور کردن جنگ و تجاوز از منطقه»، «ارتباط بازارهای اسلامی برای خارج کردن اقتصاد این کشورها از سلطه کمپانی‌های غارتگر»، «رفت‌وآمد وسفرهای مردم برای افزایش همزبانی، همدلی، وحدت و دوستی» به‌عنوان راهکارهای افزایش وحدت و دور شدن از تفرقه تأکید کردند.

ایشان با تأکید بر اینکه دشمنان ایران و اسلام می‌خواهند اقتصاد خود را با منابع کشورهای ما، عزتشان را با ذلت ملتهای ما و صدرنشینی خود را با تفرقه ما تأمین، و ما و شما را به دست خودمان نابود کنند، افزودند: آمریکا، «فلسطین را بی‌دفاع در برابر صهیونیستهای جنایتکار»، «سوریه و لبنان را در تصرف دولتهای وابسته و مزدور خود»، «عراق و ثروت نفتی آن را کاملاً متعلق به خود» می‌خواهد و برای این هدف شوم، به بزرگ‌ترین ظلمها و شرارتها مانند آزمون سخت چند ساله‌ سوریه، فتنه‌های پی در پی در لبنان و تحریکات و خرابکاری مستمر در عراق دست زده‌اند.

* دنیای اسلام باید صفحه جدیدی بگشاید

رهبر انقلاب اسلامی ترور آشکار شهید ابومهدی فرمانده شجاع حشدالشعبی و سردار بزرگ سپاه شهید سلیمانی را نمونه کم‌نظیر دیگری از فتنه‌انگیزی آمریکایی‌ها در عراق خواندند و گفتند: آنها برای تأمین هدف پلید خود در عراق به‌دنبال ایجاد فتنه، جنگ داخلی و سرانجام تجزیه عراق و حذف نیروهای مؤمن، مبارز، مجاهد و میهن‌دوست هستند.

حضرت آیت الله خامنه‌ای اظهارات وقیحانه آمریکایی‌ها در مقابل حکم پارلمان عراق به اخراج آنان را نمونه دیگری از این فتنه‌انگیزی‌ها خواندند و افزودند: آنها که خود را حامی دموکراسی وانمود می‌کردند تعارف را کنار گذاشته و می‌گویند ما برای ماندن در عراق آمده‌ایم و بیرون نمی‌رویم.

رهبر انقلاب اسلامی در پایان سخنانشان در خطبه دوم نماز پر شکوه جمعه خطاب به همه ملتهای مسلمان منطقه تأکید کردند: دنیای اسلام باید صفحه جدیدی بگشاید و وجدانهای بیدار و دلهای مؤمن، اعتماد به‌نفس را در ملتها بیدار کنند و همه بدانند که تنها راه نجات ملتها، تدبیر و استقامت و نترسیدن از دشمن است.

معارف خطبه «فدکیه» با منزلت علمی نهج البلاغه و قرآن قابل قیاس می باشند. البته این به معنای آن است که هر مطلبی از این خطبه را می توان در قرآن کریم و نهج البلاغه بررسی کرد و در مرحله بعد، می توان آن را با کلماتی که از ائمّه اطهار علیهاالسلام باقی مانده اند مقایسه نمود.

گفتمان حاضر در واقع جمع آوری دیدگاه هایی از سخنان حجج اسلام والمسلمین محمود تقی زاده داوری، (۱) استاد علی اکبر رشاد (۲) و دکتر احمد بهشتی (۳) می باشد که در باب نقش و نفوذ حضرت فاطمه علیهاالسلام در میان مسلمانان و علل این تأثیر و نیز در خصوص مقام مربّیگری و منزلت علمی و معارف فاطمی تدوین گردیده است.

 

- لطفا در زمینه نقش و نفوذ حضرت زهرا علیهاالسلام در میان مسلمانان توضیح دهید.

 

تقی زاده داوری: در تاریخ، فرهنگ و تمدّن ایران پس از اسلام، حضرت فاطمه علیهاالسلام یکی از چهره های مستمرّ الهام آفرین برای متدیّنان راست کیش، فعّالان سیاسی حق طلب، مصلحان اجتماعی خیرخواه، معلّمان صبور و حلیم، نویسندگان آگاه و اصلاح طلب، اسلام شناسان متعهد و دنیاناگرا، روشن فکران زمان شناس و اصولگرا، هنرمندان دیندار و سنّتگرا، شاعران قوم دوست و مذهبگرا، خطّاطان با ذوق و معنویتگرا، کارشناسان مسائل جنسیتی، خانواده و تعلیم و تربیت، همسران خانواده دوست، زنان پرکار و قناعت پیشه، و مادران دلسوز و مهربان بوده است. عرصه های این سازندگی و نفوذ را می توان در ادبیات (شعر و نثر)، الهیّات، عرفان، اخلاق، تعلیم و تربیت، هنر (خطّاطی، طرّاحی، خوش نویسی، کتیبه ها و نقاشی ها)، در شعارهای سیاسی و انقلابی، در توسّلات و عزلت ها و خلوت نشینی های دین دارانه مشاهده نمود. فاطمه زهرا علیهاالسلام به طور غیرمستقیم، از طریق فرزندان اسوه اش، حسنین و زینبین علیهم السلام نیز در قوام و بقای حیات شیعی ما مؤثر بوده است. از این رو، به نظر می رسد اصل نقش و نفوذ این بانوی بزرگ در زندگی جمعی ما چندان موردی برای بحث نداشته باشد. او بدون تردید، یکی از پرجاذبه ترین شخصیت های معنوی برای گروه های وسیعی از اقشار جامعه در طول تاریخ مسلمانی ما بوده، بلکه بحث در نوع نقش و نوع جاذبه ای است که ایشان در قالب مذهب و فرهنگ و تاریخ برای ما دارد.

 

- علت اصلی اهمیت و نفوذ حضرت زهرا علیهاالسلام چیست؟

 

تقی زاده داوری: قطعا به خاطر مزایا، فضایل و کمالات متعالی این بانوی بزرگ است. برخی از این مزیّت ها و فضیلت ها، اعطایی، غیراکتسابی و انتسابی است. مزیّت خانوادگیْ حَسَبی، نَسَبی و ارثی است. شرافت خانوادگی او به دختر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بودن، دختر حضرت خدیجه علیهاالسلام بودن، همسر حضرت علی علیه السلام بودن، مادر حسنین علیهماالسلام بودن، از تبار موحّدان و مذهب حنیف ابراهیمی بودن و امثال آن بازگشت می کند که ویژگی هایی نادر، انحصاری و یگانه اند. و به همین دلیل، اگرچه فاطمه علیهاالسلام برای به دست آوردن آن ها، تلاشی انجام نداده و این امتیازات معنوی از طریق تولّد در خانواده پیامبر صلی الله علیه و آله به ایشان اعطا شده اند، ولی همچنان موجب عزّت، شرافت و تعالی این بانوی نمونه اند.

 

اجازه دهید این ایده را از طریق تمثیل روشن سازیم. ممکن است از شما پرسیده شود: جایگاه و منزلت «الماس» در میان سنگ های طبیعی به چه دلیلی است؟ شما احتمالاً پاسخ خواهید داد: بدون تردید، الماس برای همه اقوام و همه جوامع، سنگی گران بها و گران قیمت است. ولی گرانی قیمت آن به لحاظ مزیّت های طبیعی است که برای ما دارد؛ مثلاً، هیچ سنگی را نمی توان جایگزین آن کرد، به وفور یافت نمی شود، بلکه به ندرت به چنگ می آید، استحکام و صلابت، شفّافیت و قدرت خیره کنندگی یگانه ای دارد و امثال آن. «طاووس» نیز در میان پرندگان چنین است، از منزلتی والا نزد ما انسان ها برخوردار است، بسیار باشکوه، با جلالت و با عظمت به چشم می آید، بسیار جذّاب و دوست داشتنی به نظر می رسد، با هیچ پرنده و حیوانی قابل جابه جایی نیست؛ شکل، اندام، رنگ و ترکیبی منحصر به فرد دارد که برای ما بسیار باارزش، گران قدر و یگانه است. از این رو، ملاحظه می کنید که سنگ های طبیعی با منزلت زیادند، ولی هیچ کدام «الماس» نمی شوند؛ پرندگان زیبا فراوانند، ولی هیچ کدام «طاووس» نمی شوند. سطح، درجه و حدّ الماس و طاووس از سطح و درجه و حدّ سایر سنگ ها و پرنده ها برای ما انسان ها کاملاً متفاوتند. این ارزش اکتسابی نیست، محصول تلاش و رنج و کار نیست، اعطایی و موهوبی است. برای ما انسان ها، اصولاً امور یگانه و اشیای منحصر به فرد، جذّاب و دلربا هستند. فاطمه زهرا علیهاالسلام نیز این چنین است؛ دومی ندارد، جایگزین ندارد، نادر و یگانه است. از مزیّت حَسَبی و نَسَبی ممتازی برخوردار است که برای ما باحیثیت و ارزشمند می باشد.

 

- لطفا این ایده را قدری بیشتر توضیح دهید.

 

تقی زاده داوری: اجازه دهید این ایده را با مسئله ولادت این بانوی بزرگ توضیح دهم. بنابر نقل مشهور، تولّد آن حضرت در روز جمعه ۲۰ جمادی الثانی سال دوم بعثت روی داده است. در زمینه تولّد ایشان، گزارشی در متون تاریخی اسلام ثبت شده که صرف نظر از صحّت و یا عدم صحّت تاریخی آن، به یک امر مهمّی در زمینه نقش و تأثیر حالات روحی والدین در هنگام تکوین نطفه و شکل گیری جنین اشاره دارد؛ امری که امروزه مطالعات پزشکی و روان پزشکی نیز آن را تأیید می کنند. (مانند مطالعاتی که در زمینه اثرات نامطلوب سیگار و مشروبات الکلی در نوزادِ والدین سیگاری یا الکلی انجام شده و صحّت این امر را تأیید کرده اند.) طبق گزارش مزبور، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله مأمور شد چهل روز از حضرت خدیجه علیهاالسلام فاصله بگیرد و به عبادت و مناجات مشغول شود. حضرت در خانه فاطمه بنت اسد علیهاالسلام، مادر حضرت امیر علیه السلام، به مدت چهل روز ماند و روزها را به روزه داری و شب ها را به تهجّد مشغول بود. غروب، هنگام افطار، امر می کرد تا درِ خانه را باز کنند و هر که می خواهد وارد شود و میهمان پیامبر باشد.

 

نکته اول در این گزارش تاریخی، آن است که پیامبر به طور ارادی مدتی از حضرت خدیجه علیهاالسلام فاصله گرفته است. فاصله منزل پیامبر صلی الله علیه و آله تا منزل فاطمه بنت اسد علیهاالسلام به لحاظ بُعد مسافت، اصلاً دور نبود، ولی نکته مهم در مفارقت ارادی کوتاه مدت پیامبر از خدیجه علیهاالسلام است که امروزه همه افراد دست اندرکار مسائل خانواده، آن را برای تداوم محبت خانوادگی و تجدید طراوت و نشاط رابطه زن و شوهری ضروری می دانند و بدان توصیه می کنند. در واقع، در انعقاد نطفه این بانوی بزرگ علیهاالسلام، علمی ترین و دقیق ترین شرایط تکوین و تولید یک نوزاد سالم، صالح و بهنجار رعایت شده است.

 

اینکه در متون دینی همواره به وضودار بودن زوجین توصیه شده است، اینکه توصیه شده مقاربت جنسی مسبوق به نماز و مناجات با خدای بزرگ باشد، اینکه پس از پُرخوری در اطعمه و اشربه و پُری معده مقاربتی صورت نگیرد، همه این ها، نقش و تأثیر تعادل قوای جسمانی و حالات روانی همسرخواهانه سرشار از معنویت و عشق را در تکوین جنینی سالم نشان می دهند. البته توصیه های مذکور به معنای نادیده گرفتن اثرات محیط خانوادگی، آموزشی و اجتماعی در شکل گیری شخصیت کودک نیستند آن موارد نیز در جای خود، در متون دینی ما مطرح شده اند بلکه بدین معنایند که شخصیت کودک از عوامل متعددی تأثیر می پذیرد که زمینه ابتدایی و اول آن طهارت جسم و جان، بدن و روان والدین می باشد. بخشی از متون دینی، مثلاً آنجا که خوردن میوه های خاصی همانند «سیب» و یا «به» را در دوران حاملگی توصیه می کنند، در واقع به همین تأثیر اشاره دارند.

 

گزارش مزبور در ادامه، از حضرت امیر علیه السلام، که خود میزبان پیامبر صلی الله علیه و آله بوده است، نقل می کند که در شب چهلم، پیامبر صلی الله علیه و آله با خوشه ای از خرما و انگور و همچنین آب افطار نمود و سپس به خانه خود رفت.

 

نکته دیگری که از این گزارش می توان آموخت آن است که حالات روحی و روانی هنگامی مؤثّر واقع می شوند که به صورت ملکه درآمده، در روح رسوخ و استواری یابند. صِرف یک حالت آنیِ معنوی جذّاب و یا یک احساس دفعی روح بخش لطیف کفایت نمی کند و به نسل بعد منتقل نمی شود، بلکه احساسی ریشه دار، میلی راسخ، تمایلی قویم و کششی برآمده از تمام وجود است که در نطفه و جنین مؤثر می افتد. اگر روح سرشار از معنا و خلوص و محبت باشد (چنان که در مورد پیامبر صلی الله علیه و آله این چنین بود) نطفه ای پاک، مصفّا و سالم را نتیجه می دهد، وگرنه چه بسا زمینه شرارت، خباثت و شیطنت پدید آورد. البته قوام گرفتن چنین احساس و تمایلی نیازمند گذشت زمان و تکرار و فاصله و فراق است که در این گزارش، چهل روز ذکر شده؛ یعنی برای بسته شدن نطفه فاطمه زهرا علیهاالسلام یک احساس نیرومند عاطفیِ چهل روزه فراهم شده است.

 

-  آیا نکته و یا نکات قابل ذکر دیگری نیز در این گزارش وجود دارند؟

 

تقی زاده داوری: بلی، نکته آموزنده دیگر این گزارش، داشتن برنامه در مسئله زاد و ولد است؛ بدین معنا که والدین پیش از انعقاد نطفه، متّفق و مصمّم در داشتن فرزند باشند و برای تولّد او برنامه ریزی کنند؛ نه اینکه فرزندان، معلول هوس های آنی و تمایلات دفعی والدین بوده و ناخواسته به جامعه تحویل داده شوند. گزارش مذکور به خوبی گویای آن است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و حضرت خدیجه علیهاالسلام از مدت ها قبل، تولّد این بانوی بزرگ را طالب بوده و برای آن، مقدّماتی تدارک دیده بودند.

 

به طور خلاصه، می توان گفت: اهمیت، تأثیر و نفوذ حضرت فاطمه علیهاالسلام در فرهنگ ما، به خاطر فضایل، کمالات و آراستگی های این بانوی بزرگ می باشد. برخی از این مزیّت ها اعطایی و غیراکتسابی اند که همه گفتار ما در این بخش بدان ها اختصاص داشت؛ قرار گرفتن در جایگاه فرزندی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، جای گرفتن در محل همسری خلیفه و وصی پیامبر صلی الله علیه و آله، قرار گرفتن در جایگاه تنها ادامه دهنده نسل پیامبر صلی الله علیه و آله، جای گرفتن در محل مادری دو سیّد جوانان بهشت، حسن و حسین علیهماالسلام، قرار گرفتن در جایگاه عضویت در حلقه شریف کسا، جای گرفتن در محل عضویت گروه مباهله، قرار گرفتن در جایگاه معنوی خیر کثیر (کوثر)، و سرانجام، جای گرفتن در محل ویژه و انحصاری فاطمه علیهاالسلام بودن، همه این موارد و ده ها فضایل اکتسابی دیگر که در اینجا طرح نشده اند از فاطمه زهرا علیهاالسلام شخصیتی ممتاز و متعالی فراهم آورده اند.

 

ولی اهم و عمده فضایل این بانو در کمالات اکتسابی اوست که ذکر آن ها مجالی دیگر می طلبد. حالات معنوی، روحیات انسانی، عادات کریمانه، رفتارهای منطقی، گفتارهای حکیمانه، برخوردهای صمیمانه و سایر ویژگی های برجسته این بانوی بزرگ از او یک اسوه حسنه و یک نمونه مثالین در جامعه و فرهنگ ما ساخته اند. آن ها باید یک به یک شرح داده شوند تا زمینه تأسّی ما به ایشان را فراهم آورند.

 

این را هم باید اضافه کرد که بخشی از منقبت و اهمیت و ارزش فاطمه زهرا علیهاالسلام در فرهنگ ما، به خاطر تعبیرات و تمجیداتی است که پیامبر بزرگ اسلام صلی الله علیه و آله و امامان اهل بیت علیهم السلام از این بانو به عمل آورده اند. این تعابیر باید به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرند و وجوه آن توضیح داده شوند. به نظر می رسد این عرصه نیز کاملاً آموزنده و الهام بخش می باشد.

 

-  لطفا درباره تأثیر و نقش مربّیگری و احیاگری حضرت فاطمه علیهاالسلام در جامعه نبوی صدر اسلام و جوامع بشری توضیح دهید.

 

رشاد: اصولاً زن هویّت تربیتی و نقش مربیگری برای جامعه بشری دارد. در کنار هر پیامبر عظیم الشأن و هر مصلح بزرگ، چهره یک زن مربّی وجود دارد که او را پرورده است. در کنار مصلحان و احیاگران بزرگ همچون حضرت ابراهیم، موسی و عیسی و پیامبر علیهم السلام و در کنار امیرالمؤمنین و ائمّه اطهار علیهم السلام یک زن و بانوی بزرگوار قرار داشته که واسطه فیض خدا با بشریت بوده است. حضرت موسی علیه السلام در کنار مادر و خواهر ارجمندش پرورده شد و در دوره ظهور عیسوی، گویا در میان مردان (مردی که شأن ابوّت حضرت عیسی علیه السلام را داشته باشد، وجود نداشت)، ولی زنی که شایستگی پیامبرپروری داشته باشد، بود و از این رو، حضرت عیسی علیه السلام فقط از دامن یک زن ظهور کرد.

 

اولین انیس و یاور پیامبر صلی الله علیه و آله یک زن بود و این زن اولین کسی بود که به او گروید. پس از حضرت خدیجه علیهاالسلام در کنار تنهایی های پیامبر صلی الله علیه و آله، فاطمه کوچک سررسید و برای او مادری کرد و پیامبر همیشه می فرمود: «الفاطمة امُّ ابیها. »(۴) اگر پیامبر صلی الله علیه و آله می فرمود: فاطمه مادر من است، از این نظر بود که حضرت فاطمه علیهاالسلام در سن کم، برای پیامبر صلی الله علیه و آله مادری می کرد و پس از آن، وجود حضرت زهرا علیهاالسلام در کنار حضرت علی علیه السلام. منشأ برترین احیاگری ها در همه تاریخ و در میان همه اقوام، و واسطه دوام نسل ها مردها هستند، ولی سلسله رهبری و نسل عصمت می بایست از طریق زن به پیامبر صلی الله علیه و آله متصل شود و حضرت فاطمه علیهاالسلام این حلقه اتصال بود. زنان نقش مربّیگری در تاریخ دارند و تاریخ گواه این واقعیت است.

 

از امام راحل رحمه الله تعبیری به یاد دارم که بر این نکته تأکید می فرمود که: زن رهبرپرور است. امام راحل، که این تعبیر را بیان می فرمود، در فرهنگ وحی ذوب شده بود. اگر فاطمه علیهاالسلام «کوثر» است، به همین دلیل است. مقام تربیتی و علمی او همانند کوثری جوشان، هنوز هم موج می زند و همه پهنای تاریخ را سیراب می کند. فاطمه معصومه علیهاالسلام، که در قم مدفون است و مرقد ایشان قرن هاست منشأ حرکت و برکت می باشد، تنها جرقه ای از وجود پربرکت حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام می باشد؛ زیرا حوزه علمیه در کنار ایشان تأسیس شده و حوزه در جوار فاطمه معصومه علیهاالسلام وجودی همچون امام عزیز رحمه الله پرورانده است. در طول تاریخ تشیّع، همه فیلسوفان، متفکران و همه فقیهان و عالمان مصلح به لحاظ معنوی، فرزندان کوثر پیامبر صلی الله علیه و آله هستند و فرزندان قرن عصمتند.

 

یکی از بزرگان می فرماید: در خواب به من گفته شد که «الفاطمةُ لیلةُ القدرِ. » او می گوید: به آیة اللّه شعرانی عرض کردم که من در خواب یا مکاشفه، چنین پیامی را شنیدم. ایشان فرمودند: از امام صادق علیه السلام نیز روایتی است که در آن، این مضمون به چشم می خورد و کتاب تفسیری را به من توصیه کردند که در آن این روایت وجود دارد. به واقع، بین حضرت فاطمه علیهاالسلام و «لیلة القدر» شباهت هایی وجود دارد؛ از جمله آن ها، اینکه همان گونه که تدبیر یازده ماه دیگر در ماهی که مشتمل بر لیلة القدر است، انجام می پذیرد، یازده امام معصوم علیهم السلام نیز در وجود حضرت فاطمه علیهاالسلام مقدّر می گردند و مقدر می شود که یازده ماه عصمت از دامن او ظهور کنند.

 

-  اگر درباره کمّ و کیف علوم و معارفی که از وجود پربرکت حضرت فاطمه علیهاالسلام به یادگار مانده اند نکات خاصی در نظر دارید بفرمایید.

 

رشاد: غربت حضرت فاطمه علیهاالسلام در عصر ما، به غربت حکمت و معرفت فاطمی علیهاالسلام است. غربت فاطمی علیهاالسلام در این است که ما هنوز یک تفسیر و شرح درخور برای خطبه آن بزرگوار ننوشته ایم. عجیب است من از دو اندیشمند، از دو ذوق و دو جنس تفکر یک عبارت را در این باره شنیدم؛ وقتی خدمت عالم ربّانی آیة اللّه جوادی آملی رسیدم و درباره مشکلات دانشنامه فاطمی مطالبی را بیان کردم و از جمله متذکر شدم که منابع کم هستند و مستندات و روایات محدود، ایشان فرمود: روایات کم هستند ولی غنی اند. مردی باید که از این عبارات کم و کوتاه، مطالب فراوانی اجتهاد نماید. فحل اگر باشد از یک عبارت می تواند سه جلد کتاب استخراج کند و اضافه کردند: خطبه حضرت زهرا علیهاالسلام مادر نهج البلاغه، و همه کلمات و نامه ها و خطب امیرالمؤمنین علیه السلام شرح این خطبه اند.

 

افسوس که باید به ساحت قدسی حضرت فاطمه علیهاالسلام عذر تقصیر ببریم که تا این حد معارف ایشان مظلوم و غریب واقع شده اند. بنده نظرم به این جمله، که «خطبه حضرت زهرا علیهاالسلام مادر نهج البلاغه است»، جلب شد. در مشورت با استاد فرزانه و اندیشمند، محمّد حکیمی، هم درباره دانشنامه مشورت می کردم، ایشان نیز همین حرف را زدند و گفتند: نهج البلاغه فرزند خطبه های حضرت فاطمه علیهاالسلام است و کلمات امیرالمؤمنین علیه السلام شرح خطبه فدکیه اند. به ایشان گفتم: جناب حضرت آیة اللّه جوادی آملی هم چنین مطلبی را بیان کردند. آیا مظلومیتی بالاتر از این وجود دارد که مظلوم اول و آخر، امیرالمؤمنین علیه السلام، با این همه عظمت، شرح وجود فاطمه علیهاالسلام باشد و امامت تفصیل وجود زهرا علیهاالسلام باشد، ولی معارف آن بزرگوار تا این اندازه غریب بمانند؟ آیا مظلومیت بالاتر از این که مظلوم اول و آخر هستی امیرالمؤمنین علیه السلام است و امیرالمؤمنین علیه السلام با این همه عظمت، شرح وجودی این بانوست، ولی هنوز آن قدر معارف فاطمی غریب هستند که ما طلبه ها نیز برای فهم و انتشار آن ها با مشکل محتوا، مستند و منبع روبه رو هستیم. خدا را شاکریم که توفیق عنایت کرد که مجموعه ای از افراد متخصص فراهم شوند تا دانشنامه فاطمی به عنوان گامی برای احیای این غربت ها طرّاحی گردد.

 

برای تهیه این دانشنامه، سی مرحله را برنامه ریزی نمودیم؛ از جمله طرّاحی مدخل ها، شیوه نامه نویسی، ساختاردهی و تهیه اصولی که باید بر این اثر عظیم حاکم باشند. در هر حال، ما وظیفه داریم اعلام آمادگی نماییم و همّت کنیم که خدمتی انجام دهیم. کار خودش انجام می شود. کار دانشنامه امام علی علیه السلام نیز در فضای عجیبی از عشق و شیفتگی انجام شد. به هر حال، امیدواریم که در بیان معارف فاطمی از افراط و تفریط مصون بمانیم.

 

-  لطفا تصویری از منزلت علمی حضرت فاطمه علیهاالسلام ترسیم نمایید.

 

بهشتی: حضرت زهرا علیهاالسلام درس رسمی و مکتبی به شیوه متعارف نخوانده اند و در تاریخ نیز در این باره که ایشان نزد معلّم و آموزگار خاصی (غیر از رسول اکرم صلی الله علیه و آله) تحصیل کرده باشد، مطلبی وارد نشده است، ولی در عین حال، ایشان با وجود آنکه راه معمولی و طولانی کثرت تعلیم و تعلّم را به طریق عادی طی نکرده، حایز بالاترین منازل و مراتبِ علمی است و هرگز نمی توان گفت: ایشان توانایی خواندن و نوشتن نداشته و از این موهبت محروم بوده است؛ چنان که درباره حضرت امیر علیه السلام هم در تاریخ ثبت نشده که ایشان در جایی خاص، دروس اکتسابی را به صورت مکتبی فراگرفته باشند، ولی در عین حال، بسیاری از کتابت ها و حتی کتابت قرآن و کتابت امور مربوط به پیامبر صلی الله علیه و آله و نگارش نامه ها را انجام می داد. تاریخ زندگی حضرت فاطمه علیهاالسلام در خصوصِ این مطلب (تعلّم و نوشتن) صامت است، ولی قراینی در زندگی ایشان وجود دارند که نشان می دهند ایشان خواندن و نوشتن می دانست. در تاریخ آمده است که روزی حسنین علیهماالسلام خطی را نوشتند و نزد مادر آوردند تا ایشان قضاوت نماید که کدام یک از دو خط نیکوترند. ایشان امر را به حضرت پیامبر و علی علیهماالسلام ارجاع دادند، ولی در نهایت، آن بزرگواران نیز قضاوت امر را به وجود خود حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام موکول کردند و این ها نشانه آن هستند که در این بانو، شایستگی حلّ و فصل چنین امر ظریف و مهمّی را می دیدند.

 

یکی از نکات مهمی که درباره منزلت علمی حضرت فاطمه علیهاالسلام باید گفت، مطلبی است که می توان از تعبیر بلند حضرت سجّاد علیه السلام درباره حضرت زینب علیهاالسلام استنباط نمود. حضرت سجّاد علیه السلام درباره حضرت زینب علیهاالسلام می فرماید: «أنتِ بِحمد اللّهِ عالمةٌ غیر معلَّمةٍ»؛ (۵) شما بحمدالله دانایی هستی که با تعلیم معمولی به علم و دانش دست نیافته ای.

 

قطعا این تعبیر و این تعریف درباره حضرت زهرا علیهاالسلام بیشتر صدق می کند و ایشان عالمه غیرمعلَّمه است و علم ایشان خدادادی می باشد. کسی که در روایات، به عنوان «محدَّثه» معرفی شده و فرشته با او سخن می گفته و حقایق را برای او بیان می کرده و ایشان املا می نموده و حضرت امیر علیه السلام می نوشته، قطعا وجودی است که به گنجینه های علم لدنّی راه دارد.

 

کسی که وجود مبارکش طبق شهادتِ روایات و زیارات، مهبط ملائکه الهی و محل نزولِ کلام و تکلّم پروردگار بوده، مسلّما دارای مقامِ بلند «عالمه غیرمعلَّمه» است. حضرت زینب کبری علیهاالسلام دارای عصمت صغرا و حضرت زهرا علیهاالسلام دارای عصمت کبرا می باشند. و اگر مقاماتِ علوم لدنّی و افاضات نوریه و اشراقیه علوم الهیّه از لوازم مقام عصمت است، مسلّما و به طریق اولی حضرت فاطمه علیهاالسلام صاحب مقامات علوم غیرتعلیمی است.

 

حضرت مریم علیهاالسلام با فرشته ها، هم صحبت بود و قرآن او را زنی برگزیده می داند: «إِنَّ اللّهَ اصْطَفَاکِ وَطَهَّرَکِ وَاصْطَفَاکِ عَلَی نِسَاء الْعَالَمِین. » (آل عمران: ۴۲) و در جای دیگری می فرماید: «یَا مَرْیَمُ اقْنُتِی لِرَبِّکِ وَاسْجُدِی وَارْکَعِی مَعَ الرَّاکِعِینَ. » (آل عمران: ۴۳) حضرت مریم علیهاالسلام نخست برگزیده می شود و از لوازم اصطفا و عبودیت الهی این است که فرد همراز فرشتگان می گردد. خداوند درباره گفت وگوی فرشته با مادر حضرت موسی علیه السلام هم می فرماید: «أَنْ أَرْضِعِیهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَیْهِ فَأَلْقِیهِ فِی الْیَمِّ وَلَا تَخَافِی وَلَا تَحْزَنِی إِنَّا رَادُّوهُ إِلَیْکِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِینَ. » (قصص: ۷)

 

این وحی توسط فرشته بود و یا بی واسطه؟ بعضی ها گفته اند: مگر می شود غیر از انبیا کسی با فرشته گفت وگو داشته باشد؟ بعضی از اهل سنّت مخالفت می کنند و می گویند: محال است فرشتگان با غیرانبیا تکلّم داشته باشند. ولی این آیات نشان می دهند که این زن ها نبی نبودند، ولی با خدا تکلّم داشتند.

 

بنابراین، حضرت فاطمه علیهاالسلام، که مقام و منزلتش از زن های برجسته یاد شده در تاریخ برتر است، به طریق اولی از چنین مقام و منزلتی برخوردار بوده است. این مقامِ والا مقامی است برای بالاترین زن و بالاترین مرد غیر از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله.

 

مرحوم علاّمه مطهّری گاهی در جلسات طلبگی می فرمودند: بعید نیست حضرت فاطمه علیهاالسلام مقامشان از ائمّه هم بالاتر باشد؛ ائمّه ای که مقامشان از انبیا بالاتر است؛ مقام حضرت فاطمه علیهاالسلام از ایشان بالاتر است. من خودم این حدیث را ندیدم و نخواندم، ولی این حدیث را یکی از علما از قول امام حسن عسکری علیه السلام نقل می کرد: «الفاطمةُ الحجةُ علینا»؛ حضرت فاطمه علیهاالسلام حجت بر ما ائمّه علیهم السلام است. وقتی ائمّه اطهار علیهم السلام بر مردم حجتند و حضرت زهرا علیهاالسلام حجت بر ائمّه است، بنابراین، مقام علمی آن حضرت علیهاالسلام را نمی توان دستِ کم گرفت. «تو خود حدیث مفصّل بخوان از این مجمل. »

 

بنابراین، اگر پیامبر صلی الله علیه و آله هزار باب علم را به امیرالمؤمنین علیه السلام تعلیم داده، می فرماید: «اَنَا مدینةُ العلمِ و علیٌّ بابُها»، (۶) اگر پیامبر صلی الله علیه و آله شهر علم و حضرت علی علیه السلام باب علم است، حضرت زهرا علیهاالسلام از این باب باید جلوتر باشد و طبق این شواهد، حضرت صدیقه علیهاالسلام باید از لحاظ علمی، مقام بسیار برجسته و بالایی داشته باشد.

 

-  از جلسات تدریس و تفسیر قرآن حضرت فاطمه علیهاالسلام در تاریخ چیزی به یادگار مانده است؟

 

بهشتی: قدر مسلّم از محضر چنین بانویی زن ها استفاده می کردند، اما زن هایی که سطح سوادشان صفر و یا در حداقل بود نمی توانستند بهره ای را که باید و شاید از این بانو ببرند. قصور از زن ها بود، از حضرت زهرا علیهاالسلام نبود؛ مثل آنکه یک ریاضیدان بزرگ بخواهد به بچه های کلاس اول ریاضیات عالی درس بدهد. آن زن ها در مرحله ای نبودند که بتوانند از محضر ایشان بهره های کافی و وافی ببرند، ولی همین که آن حضرت علیهاالسلام ملهمات خویش و احادیثی را که از سوی فرشته برایش گفته می شدند و حضرت امیر علیهاالسلام آن ها را می نوشت، بهترین دلیل برای آن است که مقامش چقدر والا بوده است. حضرت علی علیه السلام به سینه اش اشاره می کرد و می فرمود: «اِنّ ههُنا لعلما جمّا»؛ (۷) «أنَا اعلمُ بِطُرُقِ السماءِ من طرق الارضِ. »(۸)

 

اگر همین خطبه ای را که حضرت زهرا علیهاالسلام ایراد نمودند مورد مطالعه قرار دهیم مقام علمی آن حضرت هویدا می شود و عجیب اینکه حضرت زینب علیهاالسلام این خطبه را حفظ کرد و روایت نمود. در اینجا، انسان هم به مقام حضرت زهرا علیهاالسلام و هم حضرت زینب علیهاالسلام پی می برد. اگر قسمت هایی را که در این خطبه مربوط به توحید و فلسفه و جهان بینی و فقه است مورد مطالعه قرار دهیم و تجزیه و تحلیل کنیم، می توان درباره اش مقالات و کتاب های متعدد نوشت البته به اندازه ظرفیت خود نویسنده، نه به اندازه ظرفیت حضرت زهرا علیهاالسلام.

 

آب دریا را اگر نتوان کشید     هم به قدر تشنگی باید چشید.

 

خطبه های یادگار مانده از آن بانو خود بهترین شاهد برای مقام علمی و فقهی و فلسفی این بزرگوار است و از هر نظر، می تواند شخصیت علمی و فقهی آن بزرگوار را نشان دهد.

 

-  در باب معارف و منزلت علمی خطبه «فدکیه»، اگر مطلب ویژه ای مدّ نظر دارید بیان نمایید.

 

بهشتی: معارف خطبه «فدکیه» با منزلت علمی نهج البلاغه و قرآن قابل قیاس می باشند. البته این به معنای آن است که هر مطلبی از این خطبه را می توان در قرآن کریم و نهج البلاغه بررسی کرد و در مرحله بعد، می توان آن را با کلماتی که از ائمّه اطهار علیهاالسلام باقی مانده اند مقایسه نمود؛ یعنی در حقیقت، می توان گفت: سرچشمه همه معارفی که در قرآن و بیانات حضرت صدیقه و امیرالمؤمنین علیهماالسلام وجود دارند یکی است و آن خداوند متعال است. آن ها هر چه دارند از آن سرچشمه غیب دارند. وقتی سرچشمه یکی باشد همه آن ها به یک جا می رسند و ما فوقِ قرآن چیزی نداریم و هر چه داریم پرتوی است از وحی و در آئینه خطبه فدکیه زلالی و نورانیت وحی الهی هویداست.

 

-  اگر با یک رویکرد کلی به زندگی حضرت فاطمه علیهاالسلام نظر شود، چه نکته ای برای شخص شما از میان ویژگی های زندگی آن بزرگوار بسیار چشمگیر بوده است؟

 

احمد بهشتی: من به لحاظ اینکه چند کتاب درباره تربیت و خانواده نوشته ام، مثل خانواده در قرآن، مسائل و مشکلات خانوادگی، مسائل و مشکلات زناشویی، و اسلام و تربیت کودکان، و ...، ظواهر زندگی آن حضرت برایم بسیار جذّاب بوده و مرا تحت تأثیر قرار داده است. مناجات ها و حالات معنوی و شب زنده داری ها، همه مهم هستند، ولی آن ها در حقیقت و باطنِ نورانی حضرت زهرا علیهاالسلام تجلّی می کنند. هر چند قوامِ ظواهر زندگی حضرت علیهاالسلام به اخلاص و عبادت و معرفتِ باطنی ایشان بوده ولی ما که نمی توانیم اوجِ آن معارف را فهم نماییم حداقل تأمّل در سطر سطر ظواهرِ زندگی آن حضرت علیهاالسلام می تواند ابوابِ بی شماری از معارف را به روی ما بگشاید. برای شخص من وقتی با نگاهی تربیتی به ظواهر زندگی آن بانو می نگرم، چند نکته مهم بوده اند:

 

یکی مسئله همسرداری حضرت زهرا علیهاالسلام است؛ با آن عظمت مقام و شخصیت، ایشان چه از لحاظ خانوادگی و چه از لحاظ شخصی، در برابر حضرت امیر علیه السلام در نهایت تواضع رفتار می کنند؛ بانویی که تمام مشکلات خانوادگی را تحمّل می کند و یک بار به روی حضرت علی علیه السلام نمی آورد. بعضی از زن ها چقدر در عظمت مردها مؤثرند! (مثلاً، همسر علاّمه طباطبایی رحمه الله در موفقیت ایشان خیلی مؤثر بوده است.) وقتی حضرت امیر علیهاالسلام به جنگ می رفت و شمشیر خون آلودی را به خانه می آورد و کناری می گذاشت، حضرت فاطمه علیهاالسلام نمی پرسید: چه غنیمت آورده ای؟ وقتی خیلی گرسنه می شدند و سه روز افطارشان را می بخشیدند، یک بار کلمه ای که گله ای از آن استشمام شود بر زبان نمی آورد. آن حضرت علیهاالسلام از لحاظ همسرداری، برترین و بزرگ ترین الگوست برای تمام زن های مسلمان و تمام دین های دنیا.

 

دوم از حیث تربیت اولاد، اهمیت کارهای ایشان کم نیست. در آن شرایط سخت و دشوار، دختران و پسرانی تربیت کرد که هر کدام نمونه روزگارند، و با آن روش بسیار متین و خداپسندانه آن ها را تحویل جامعه داد.

 

برای من، این ظواهر بسیار جذّابند. ما نمی توانیم به کنه این مطلب پی ببریم. اخلاقِ مادری و اخلاق همسرداری و درجه گذشت و فداکاری ایشان قابل تقدیر است. ایشان فداکارانه از کیان امامت و حقوق حضرت علی علیه السلام و ولایت ایشان دفاع کرد.

 

-  آیا از شواهد و قراینِ تاریخی می توان به این معنی نزدیک شد که وجود این بانو، در بین اهل بیت علیهم السلام محوریّت ویژه ای داشته است؟

 

احمد بهشتی: بله وقتی حضرت زهرا علیهاالسلام وارد می شود، پیامبر صلی الله علیه و آله برمی خیزد و دست ایشان را می بوسد. این مطلب معنا می دهد. وقتی ایشان از شهر بیرون می رود، آخرین فردی را که وداع می کند حضرت زهرا علیهاالسلام است، و وقتی وارد می شود، اولین فردی را که دیدار می کند فاطمه زهرا علیهاالسلام است. همه این ها رموزی است که صاحبانِ خرد باید در آن دقّت نمایند. در حدیث «کساء» آمده است: «جابر بن عبداللّه انصاری از حضرت زهرا علیهاالسلام نقل می کند: روزی پدرم بر من وارد شد و فرمود: سلام بر تو، ای فاطمه. عرض کردم: بر شما باد سلام خدا. فرمود: در بدن خود احساس ناتوانی می کنم. عرض کردم: پدر جان! شما را به خدا می سپارم تا ضعف از شما رخت بربندد. فرمود: عبای یمنی را بیاور و مرا با آن بپوشان ... سپس من و حسن و حسین و علی علیهم السلام به فرموده پیامبر در زیر عبا جمع شدیم. پس از آن، پیامبر طرفین عبا را گرفته، دست راست خود را به سوی آسمان بلند کرد و عرضه داشت: پروردگارا! اینان اهل بیت و خاصان و یاران من اند. جبرئیل می پرسد: آنان چه کسانی اند؟ خداوند جواب داد: آنان فاطمه اند و پدر فاطمه، فاطمه اند و شوهر فاطمه، فاطمه اند و فرزندان فاطمه علیهم السلام. (۹)

 

محور در حدیث کساء فاطمه است. خداوند نفرمود آنان محمّد و دخترش و دامادش و نوه هایش هستند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله محور قرار نگرفت، بلکه حضرت فاطمه علیهاالسلام محور قرار گرفت.

 

این ها نشان می دهند که مقام حضرت زهرا علیهاالسلام در اوج بوده است. زن های آن موقع که یا سوادشان صفر بود و یا کم، چگونه می توانستند از این دریای بیکران استفاده کنند؛ در جایی که حضرت امیر با آنکه هزار باب علم داشته است، در مقابل او زانو می زند و آن الهامات و محدّثاتی را که برای حضرت زهرا علیهاالسلام از طریق فرشته وحی آمده بودند، می نویسد از این نکته محوریت و اهمیّت منزلت علمی آن بانو آشکار می شود.

---------------------

پی نوشت ها:

۱ عضو هیئت علمی و معاون پژوهشی دانشگاه قم، ریاست مؤسسه شیعه شناسی.

۲ عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، ریاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه و محقق و مدرس حوزه و دانشگاه.

۳ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، محقق و مدرس حوزه و دانشگاه.

۴. ر. ک. محمّدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۱۹، روایت ۱۹، باب ۲.

۵. همان، ج ۴۵، ص ۱۶۴، روایت ۷، باب ۳۹.

۶. محمّدباقر مجلسی، پیشین، ج ۱۰، ص ۱۲۰، روایت ۱، باب ۸.

۷. نهج البلاغه، حکمت ۱۴۷.

۸. همان، خطبه ۱۹۰.

۹. ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، چ شانزدهم، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۸، ج ۱۷، ص ۲۹۸ ۳۰۳ / قاضی نوراللّه شوشتری، احقاق الحق، تعلیقات شهاب الدین مرعشی نجفی، قم، مکتبة آیة اللّه مرعشی نجفی، ۱۴۰۳ ق، ج ۲، ص ۵۵۴ ۵۵۷.

پنج شنبه, 26 دی 1398 11:11

آثار محبت به حضرت زهرا (س)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به سلمان فرمود: ای سلمان! محبت فاطمه در صد جا سودمند است که آسان ترین آنها هنگام مرگ و ورود به قبر، هنگام سنجش اعمال و بر انگیخته شدن و گذر از پل صراط و محاسبه اعمال است.

 

مَنْ اَحَبَّ فاطِمَةَ ابْنَتِی فَهُوَ فِی الجَنَّةِ مَعی وَ مَنْ اَبْغَضَها فَهُوَ فِی النَّارِ یا سَلمانُ حُبُّ فاطِمَةَ یَنْفَعُ مِائَةً مِنَ المَواطِن اَیْسَرُ تِلْکَ المَواطِنِ المَوتُ والقَبْر و المیزانُ والصِّراطُ والُمحاسَبَةُ فَمَنْ رَضِیَتْ عَنْهُ اِبنتی رَضِیتُ عَنْهُ وَ مَنْ رَضِیتُ عَنْهُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ وَ مَنْ غَضِبتُ عَلَیْهِ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِ یا سلمانُ وَیلٌ لِمَن یَظْلِمُها وَ یَظْلِمُ بَعلَها وَ وَیلٌ لِمَن یَظْلِمُ ذُرِّیَّتَها

 

رسول خدا«صلی الله علیه و آله» به سلمان فرمود:

«ای سلمان! هر کس فاطمه دختر مرا دوست بدارد او با من در بهشت است و هر کس او را دشمن بدارد او در آتش است. ای سلمان! حبّ فاطمه علیها السلام» در صد جایگاه از مواطن سود می دهد. آسان ترین آن مواطن مرگ و قبر و میزان و صراط و محاسبه است. هر کس از او، دخترم راضی باشد من از او راضیم و هر کس من از او راضی باشم خدا از او راضی باشد و هر که بر او خشم کند من بر او خشم کنم و هر کس بر او خشم نمایم خدا بر او خشم کند. ای سلمان! وای بر کسی که به او و شوهرش ستم کند. وای به کسیکه به ذریه او ستم کند.»

بحارالانوار، ج 27، ص116

پنج شنبه, 26 دی 1398 11:06

معجزات صله رحم در زندگی

معجزات صله رحم در زندگی

دین اسلام و بزرگان و پیشوایان دینی زیادی را برای تجربه یک زندگی خوب معرفی کرده اند زندگی خوبی که با صله رحم و حفظ و نگهداری روابط خویشاوندی میسر می شود بنابراین باید بدانید برای افزایش طول عمر و رزق و روزی دین اسلام بر صله رحم تاکید بسیاری داشته است.

صله رحم

تاثیر صله رحم بر افزایش روزی و طول عمر

یکی از با ارزشترین و زیباترین اقدامات دینی و اخلاقی دید و بازدید از اقوام و آشنایان و توجه به نزدیکان می باشد که این کار در طول سال از جمله کارهای شایسته ایرانیان است چرا که بارونق یافتن این رفت و آمدها در ایام فراغت و تعطیلات طراوت ، شادابی و نشاط خاصی به زندگی افراد بخشیده می شود.

یکی از راه های مهم مهرورزی، ابراز محبت و همنوع دوستی برقراری ارتباط و به یاد داشتن اطرافیان می باشد پس با توجه به کارکرد مهم و اهمیت این واجب الهی در زندگی اجتماعی هر فرد برای گسترش دادن و تقویت این فرهنگ شایسته است با برطرف کردن و شناسایی آسیب های پیش روی آن اسباب بهره مندی از این کار فرهنگی را فراهم کنیم.

دو واژه صِلِه و رَحِم مفهوم و معنای صله رحم در فرهنگ اسلامی را تشکیل داده اند.صله به معنی پیوستن دو چیز از ریشه «وصل» می باشد و معنی اصطلاحی صله رحم، ارتباط گرفتن و دیدار با اقوام و یاری رساندن به آنهاست.

کلمه «ارحام» نیز جمع کلمه «رحم» می باشد در واقع رحم به معنی محل نشو و نمای جنین در شکم مادر است اما بعدها به عنوان استعاره و به علاقه ظرف و مظروف در معنای قرابت و خویشاوندی بکار برده شد،بخاطر اینکه خویشاوندان همه در اینکه از یک رحم خارج شده اند مشترکند بنابراین واژه " رحم" به معنی نزدیک و ارحام به معنای نزدیکان انسان است.

در روایتی امام علی (علیه السلام) فرموده است:«فَمَنْ أَتاهُ اللَّهُ مالًا فَلْیَصِلْ بِهِ قَرابَتَه کسی که از سوی خدا ثروتی به دست آورد، باید بستگان خویش را به وسیله آن دستگیری کند».

همان طور که به ارزش و جایگاه صله رحم در روایات و آیات برای تقویت و حفظ بنیان های اجتماعی و روابط خویشاوندی تاکید بسیاری شده است بی تفاوتی و ترک آن نیز در فرهنگ و منطق اسلامی یکی از بزرگترین و زشت ترین گناهان کبیره محسوب می شود.

صله رحم

بی تفاوت بودن نسبت به ارحام به قدری در منطق قرآن مورد مذمت قرار گرفته است که در آیاتی از سوی خداوند متعال به شکل آشکار و صریحی افرادی که نسبت به این واجب دینی بی توجه هستند را به شدت نکوهش کرده و مانع ترک رحم می شود:«وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلَیْکُمْ رَقیباً؛ [نساء، آیه1] و از خدایی که به نام او از یکدیگر درخواست می کنید و از [بریدن با] خویشاوندان پروا داشته باشید، که خداوند بر شما نگاهبان است».

در نکوهش و شومی صله رحم با خویشاوندان همین روایت از امام محمد باقر (ع) کافی است:«مبادا با کسی که قاطع رحم است رفاقت کنی، زیرا من او را در سه موضع از قرآن خدای عز و جل یافتم که به او لعن شده است»

خداوند متعال نیز در سوره محمد آیه 23 و 24 می فرماید:«بسا باشد که اگر پشت دادید در زمین تباهی به بار آورید و قطع رحم کنید آنهایند آن کسانی که خدا لعنتشان کرده است و آنها را از گوش و چشم هایشان کور نموده است» و در آیه 24 سوره رعد فرموده است:«آن کسانی که بشکنند پیمان خدا را پس از بستن آن و ببرند از آنچه خدا فرمان داده که پیوست باشد و فساد کنند در زمین، آنانند که لعنت از آن آنها است و بد خانمانی» و همچنین در آیه 27 در بقره چنین آمده است:«آن کسانی که بشکنند عهد و پیمان خدا را پس از بستن آن و ببرند آنچه را خدا فرمان داده که پیوست شود و فساد کنند در زمین هم آنانند زیان کاران».

فقرزدایی با صله رحم

آیا تا به حال به ارتباط بین صله ارحام و توسعه روزی و فقرزدایی فکر کرده اید مگر چنین چیزی وجود دارد که بتوان فقر را با این روش از خود دور کرد؟ این ارتباط شاید در نظر بعضی افراد مشکل به نظر برسد اما اگر فقط کمی دیدگاهمان را در خصوص عوامل گسترش رزق و روزی بهبود ببخشیم و نگرش خود را در مورد تاثیر گذار بودن عوامل مادی و محاسبات دنیوی اصلاح کنیم اراده ، قدرت و تقدیر الهی را در اینباره پر رنگ تر و برجسته ملاحظه خواهیم کرد.

افرادی که روابطشان با دیگران قوی است از روحیه بالاتری برخوردارند و به زندگی امیدوار تر هستند. در حقیقت می توان از این مطلب چنان برداشت کرد که ارتباط با خویشاوندان و ادامه صله رحم رحمت و برکت الهی در زندگی پر رنگ شود و قانون مشخص و ثابتی نیز در فرهنگ روایات اشاره شده است.

از پیامبر اکرم (ص) در روایتی نقل شده است:« هیچ خانواده ای صله رحم نمی کند، جز اینکه خداوند روزی را بر آنها جاری می نماید و آنها در تحت حمایت خداوند هستند»

همچنین در روایتی دیگر از امام علی (ع) آمده است:«اِذا قَطَّعُوا الرحامَ جُعِلَتِ الموالُ فی أیدیِ الشرارِ؛هرگاه مردم قطع رحم کنند، ثروت ها در دست افراد شرور قرار می گیرد».

تفسیری ابتدایی و ظاهری که از این روایت می شود کسب کرد آن است که افرادی که اقدام به قطع صله رحم می کنند ممکن است که مال و منال شان را از دست داده و به چنگ افراد ناسالمی همچون کلاهبرداران و دزدان بیفتند. بنابر این برای حفاظت از دارایی و نعمات زندگیتان ارتباط با خویشاوندان سفارش شده است ، همانگونه که امام علی علیه السلام فرموده اند:«حِراسَةُ النِّعَمِ فی صِلَةِ الرَّحِمِ؛ حفظ نعمت ها در صله رحم است».

صله رحم و افزایش رزق

رابطه طول عمر با صله رحم

ذاتآ افرادی که در وجود خود دارای همنوع دوستی و روحیه اجتماعی بالاتری هستند و ارتباط قوی با دیگران دارند از شادابی و سرزندگی بیشتری برخوردار بوده و به زندگی امیدوار تر هستند افراد منزوی با روحیه منفی هیچ رغبتی به ارتباط گرفتن با نزدیکان خود ندارند بنابراین خودشان را محروم از هرگونه شادی و نشاط می سازند.

این دسته اشخاص جدا از محرومیت از نشاط اجتماعی ، برکات خاصی که توسط خدا برای ارتباط با خویشاوندان شده است را نیز لمس نمی کنند و از آن بی بهره اند. از جمله همین برکات با اهمیت ارتباط با خویشاوندان طول عمر است.

چنانچه از پیامبر اکرم (ص) شده است:«مَن سَرَّهُ اَن یُنسَاَل َهُ فی عُمُرِهِ وَ یُوَسَّعَ لَهُ فی رِزقِهِ فَلیَتَّقِ اللّه وَ لیَصِل رَحِمَهُ؛ هر کس دوست دارد که عمرش طولانی و روزی اش زیاد شود، تقوای الهی پیشه کند و صله رحم نماید».

چه آسیب هایی پیش روی صله رحم است؟

1- اسراف و زیاده روی و تجملات

گرفتار شدن در تجملات و اسراف از جمله آسیب هایی است که در مجالس صله رحم پیش می آید این روال نامناسب و آسیب زا منجر می شود نقش دید و بازدید رفته رفته کمرنگ شود چرا که چشم و هم چشمی باعث شده افراد خواستار برگزاری مجلس مهمانی مشابه باشند اما از طرفی عدم استطاعت مالی مانع آن می شود و منجر به خاتمه یافتن ارتباطات خویشاوندی می شود.

2- پرهیز از غیبت کردن

شادی دید و بازدید از اقوام و آشنایان یکی از آسیبهای شوم و خطرناک که تبدیل به تباهی و سیاهی می شود گرفتار شدن در دام گناهان کبیره و دور شدن از موازین اخلاقی می باشد چرا که بارها ثابت شده است مجالس مهمانی و دید و بازدید به یک مجلسی مبدل شده است که بدگویی و غیبت در آن موج می زند این اتفاق تلخ سزاوار آموزه ها و فرهنگ اسلامی نمی باشد و بایستی از آن اجتناب کرد.

چند مورد از روش های حمایتی خویشاوندان با صله رحم

1- حمایت جانی

به جرأت می توان گفت که مهمترین و بزرگترین مرتبه صله رحم کمک رسانی جانی به خویشاوندان است و چنانچه جان یکی از بستگان انسان به خطر افتاد بایستی تا پای جان ایستاده و از خویشاوندان خود در چارچوب معیارهای مکتبی و اسلام دفاع کرده تا بلا از او دور شود.

به فرمایش رسول خدا صلی الله علیه و آله:مَنْ مَشی إِلی ذی قَرابَةٍ بِنَفْسِهِ وَ مالِهِ لِیَصِلَ رَحِمَهُ أَعْطاهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَجْرَ مِأَةِ شَهیدٍ هر کس با جان و مالش، صله رحم کند، خدای متعال اجر صد شهید به او می دهد.

2- حمایت فکری

حمایت فکری زمانی اتفاق می افتد که یکی از بستگان شخص برای هدایت شدن به تصمیم گیری نیازمند راهنمایی باشد. به طور مثال یکی از اقوام انسان اهل نماز خواندن و عبادت نیست چنانچه راهنمایی و ترساندن او از پیامدهای نماز و روزه تاثیر گذار بود لازم است هر کسی که نزد او رفته امر به معروف و نهی از منکر کند و او را از لحاظ فکری راهنمایی کند به استفتایی در این زمینه توجّه فرمایید:

«آیا انسان می تواند از نظر شرعی با خویشاوندانی که بی تقوا و بی نماز و ضدّ انقلابند از قبیل پدر، مادر، خواهر و غیره قطع رحم نماید؟ جواب:قطع رحم جایز نیست، ولی باید آن ها را با مراعات موازین امر به معروف و نهی از منکر کند.»

فواید صله رحم در زندگی

3- حمایت مالی

چنانچه در بعضی موارد بین خویشاوندان افرادی نیازمند وجود داشت لازم است که از لحاظ مالی به آنها رسیدگی شود چرا که حمایت مالی در موضوع صله رحم از اهمیت بالایی برخوردار است. به فرموده امیر مۆمنان علی علیه السلام:فَمَنْ أَتاهُ اللَّهُ مالًا فَلْیَصِلْ بِهِ قَرابَتَهُ کسی که از سوی خدا ثروتی به دست آورد، باید بستگان خویش را به وسیله آن دستگیری کند.

4- ترک اذیت و آزار

ترک آزار و اذیت خویشاوندان یکی از برترین روش های صله رحم می باشد به این معنی که از تهمت ، شماتت ، غیبت و زخم زبان پرهیز کند چرا که دخالت نکردن در زندگی آنها و عیب جویی نکردن از آنها از جمله برترین موارد صله رحم می باشد. همانطور که امام صادق (ع) می فرمایید:أَفْضَلُ ما تُوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ کَفُّ الْأَذی عَنْها برترین چیزی که به آن صله رحم می شود، خودداری کردن از اذّیت و آزار آنان است.

5- حمایت عاطفی

گاهی مواقع یک سلام و احوالپرسی و یا رفتن به منزل خویشاوندانشان و یک نامه یا تماس تلفنی می تواند ایجاد محبت کرده و موجب دلجویی اقوام شود.بنابه فرموده امیر مۆمنان علیه السلام :صِلُوا أَرْحامَکُمْ وَ لَوْ بِالتَّسْلیمِ با بستگان خود صله رحم کنید، گرچه با سلام کردن (به آنان) باشد. امام صادق علیه السلام نیز می فرماید:پیوند میان برادران آن گاه که پیش هم هستند، دیدار همدیگر است و در مسافرت نامه نوشتن به یکدیگر.

گاهی همچنین شرکت در غم و شادی خویشان از موارد صله رحم است؛ شرکت در مراسم تشییع جنازه و مجالس ترحیم و دل جویی از بازماندگان آنان، و نیز شرکت در مجالس جشن و سرور ایشان، رسیدگی عاطفی به آنان بوده، در تقویت و تحکیم رابطه خویشاوندی نقش مۆثّری دارد.

تاثیرات صله رحم و کمک به خویشاوندان

فواید و آثار ارزنده ای از صله رحم برای هر انسان وجود دارد که در ادامه این بخش از دین و مذهب نمناک به چند مورد از آنها اشاره ای خواهیم داشت.

طول عمر

همانطور که دانستیم که پیشتر اشاره شد یکی از مهمترین و بزرگترین آثار صله رحم طولانی شدن عمر می باشد. امام رضا علیه السلام در این مورد فرموده است:یَکُونُ الرَّجُلُ یَصِلُ رَحِمَهُ فَیَکُونُ قَدْ بَقِیَ مِنْ عُمْرِهِ ثَلاثُ سِنینَ فَیُصَیِّرُهَا اللَّهُ ثَلاثینَ سَنَةً وَ یَفْعَلُ اللَّهُ ما یَشاءُ چه بسا مردی که تنها سه سال از عمرش باقی مانده است، امّا خدا به خاطر صله رحم، باقی مانده عمرش را به سی سال می رساند و خدا آنچه را می خواهد، انجام می دهد.

شخصی به نام مَیسِر از امام باقر یا امام صادق علیهم السلام نقل کرده که آن حضرت فرمود:ای مَیسر! گمان می کنم به خویشان خود نیکی می کنی؟ گفتم:آری فدایت شوم! من در نوجوانی در بازار کار می کردم و دو درهم مزد می گرفتم، یک درهم آن را به عمّه ام و درهم دیگر را به خاله ام می دادم. آن گاه امام فرمود:به خدا سوگند تا کنون دو بار مرگت فرا رسیده، ولی به خاطر صله رحم به تأخیر افتاده است.

 

داشتن خلق و خوی نیک

امام صادق علیه السلام می فرماید:صِلَةُ الْأَرْحامِ تُحْسِنُ الْخُلْقَ رسیدگی به خویشان، اخلاق را نیکو می کند.

فراوانی رزق و روزی

به فرموده حضرت سجاد علیه السلام:مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَمُدَّ اللَّهُ فی عُمْرِهِ وَ أَنْ یَبْسُطَ لَهُ فی رِزْقِهِ فَلْیَصِلْ رَحِمَهُ ... هر کس دوست دارد، خدا عمرش را طولانی و روزی اش را افزایش دهد، باید صله رحم کند.

دفع بلا و پاکی اعمال

امام باقر علیه السلام می فرماید:صِلَةُ الْأَرْحامِ تُزَکِّی الْأَعْمالَ وَ تَدْفَعُ الْبَلْوی ... رسیدگی به خویشان، اعمال را پاک می کند و بلا را دور می سازد.

آباد شدن شهرها

امام صادق علیه السلام فرمود:صِلَةُ الرَّحِمِ وَ حُسْنُ الْجَوارِ یَعْمُرانِ الدِّیارَ صله رحم و خوش رفتاری با همسایه شهرها را آباد می کند.

آسان شدن حساب در قیامت

امام صادق علیه السلام فرمود:صِلَةُ الرَّحِمِ تُهَوِّنُ الْحِسابَ یَوْمَ الْقِیامَةِ ... وَ تَقی مَصارِعَ السُّوءِ رسیدگی به خویشان حساب روز قیامت را آسان کرده و از مرگ بد جلوگیری می کند.

نتیجه گیری

بر اساس برکات و آثار خارق العاده ای که دیدار با آشنایان و صله رحم به دنبال دارد شایسته است با حذف و شناختن گناهان معمول در این مجالس زمینه ای برای خود و دیگران جهت بهره مندی از برکات و اثار مفید صله رحم فراهم کنیم.

پوشش و آرایش مجاز در اسلام

آرایش در اسلام نفی نشده و در صورتی که برای جذب نامحرم نباشد و زن برای همسرش خود را بیاراید ، اشکالی ندارد . در اسلام به پوشش فرد نیز توجه شده است و در زمینه پوشش و آرایش احکامی وضع شده است. در این بخش از نمناک بیان حکم کلی پوشش و آرایش برای خانم ها و آقایان، از نظر اسلام می پردازیم.

آرایش اسلامی

پوشش و آرایش مجاز اسلامی

اگر فکر می کنید فقط خانم ها هستند که باید پوشش خود را رعایت کنن در اشتباهید بلکه اسلام به پوشش آقایان نیز توجه کرده و تفکیک جنسیت نمی کند . به هرحال به علت زیبایی زن و حفظ حرمت و ارزش او در اسلام تاکید ویژه ای بر روی پوشش و آرایش آنان شده است .

میزان پوشش زنان مسلمان چقدر باید باشد ؟

زن مسلمان باید در معاشرت خود با مردان، بدن خود را بپوشاند و به جلوه گری و خودنمایی نپردازد. در اسلام به حجاب سفارش شده است ، اما این مسئله فقط به موضوع پوشش مربوط نیست بلکه فرد مسلمان باید از نظررفتاری، نوع سخن گفتنش، نوع راه رفتنش، حتّی نوع نگاهش به افراد و اطرافیان، متین و سنگین باشد.

زنان در برابر نامحرم باید تمام بدن خود را به غیراز گردی صورت به مقداری که در وضو لازم است و دست ها از نوک انگشتان تا مچ را بپوشانند البته اگر این قسمت از بدن آرایش و زینتی نداشته باشد . برخی به اشتباه تصور می کنند حد مجاز پوشش خانم ها، همان مواضعی است که نپوشاندن آن ها برای نمازخواندن اشکالی ندارد اما در نماز پوشاندن 3 بخش بدن برای خانم ها واجب نیست؛ «گردی صورت» به مقداری که در وضو شسته می شود، «دست ها تا مچ» و «پا ها تا مچ، به شرط اینکه نامحرمی نباشد».

حجاب زنان  

پوشیدن چه نوع لباسی از نظر اسلام اشکالی ندارد ؟

در دین اسلام حجاب برتر را چادر معرفی کرده اند اما اگر لباس خانم ها طوری باشد که موجب تحریک آقایان نشود و برجستگی بدن آنها را مشخص نکند ، اشکالی ندارد . همچنین در دین اسلام نسبت به نوع و رنگ، حتی دوخت لباس تأکید چندانی نشده است .

در اسلام پوشیدن لباس نازک و بدن نما ، لباس تنگ و چسبان ، لباس کوتاه که برجستگی ها و حجم بدن زن را مشخص می کند ، اشکال دارد و در مقابل، به پوشیدن لباس های غیر بدن نما که دیده ها را از خود دور می سازد و سلامت جسمی و معنوی بانوان را تضمین می کند ، تاکید شده است .

استفاده از چادر مشکی برای زنان مکروه نیست و بهتر است چادری برای پوشیدن انتخاب شود که ا رنگ‏ های‏ ساده دارد.

حجاب زنان در مقابل محارم

زنان و دختران در برابر محارم می توانند سر و گردن و مقداری از سینه و دست ها و پاها را نپوشانند، اما بهتر است باقی بدن را بپوشانند.

علی علیه السلام می فرماید:

عَلَیکم بالصفیقَ مِنَ الثیاب فَانَّ مَنْ رَقّ ثَوبُه رَقَّ دینُه[2]

بر شما باد لباس ضخیم، زیرا کسی که لباسش نازک باشد دینش هم ضعیف می شود.

نقل شده است أسماء، در حالی که لباس نازک بر تن کرده بود، بر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم وارد شد. حضرت به نشانه اعتراض از وی روی گردانید و فرمود:

یا اسماء انّ المرئةً اذا بَلغتِ المحیض لم تَصلح ان یری مِنها الّا هذا و هذا و اشار الی وجهه و...

زن که به حد بلوغ رسید، سزاوار نیست چیزی از بدن او دیده شود مگر چهره و قسمت مچ دست به پایین.

حکم حجاب برای زنان سالخورده‏

دو شرط وجود دارد که لازم نیست زنان سالخورده حجاب خود را رعایت کنند :

اگر به سن و سالی برسند که امیدی به ازدواج ندارندو جاذبه جنسی خود را از دست داده باشند.

اگر در حال بر داشتن حجاب خود را زینت ننمایند. البته منظور تنها کنار گذاشتن لباس های رویین است که بعضی روایات از آن تعبیر به چادر و روسری کرده است.

رنگ لباس

رنگ لباس نباید طوری باشد که فرد انگشت نما شود . لباس نباید فرهنگ ابتذال یا فرهنگ دشمنان را ترویج دهد و متناسب با عرف جامعه باشد .

میزان پوشش مردان چقدر باید باشد ؟

اسلام تاکید کرده که مردان نیز به مقدار لازم و متعارف بدن را بپوشانند و عورت خود را پوشانده تا در معرض نگاه شهوتی دیگران قرار نگیرند .

مردان می‏ توانند سر و گردن و مقداری از سینه و دست ها و پاها را در مقابل نامحرم نپوشانند . نگاه کردن به بدن مرد نامحرم به آن مقدار که معمولا آن را نمی‏ پوشانند اشکال ندارد.

بنابر احتیاط واجب آقایان نباید لباس خاص خانم ها را بپوشند مگر برای یک غرض عقلایی مثلا اجرای فیلم یا نمایش.

تی شرت های آستین کوتاه برای مردان

لباس مردان باید نامتعارف نباشد و قسمتی از بدن را مشخص نکند و یا شکل و شمایل خاصی نداشته باشد تا فرد انگشت نما شود . پوشیدن پیراهن های آستین کوتاه برای مردان اگر باعث ایجاد فسادی نشود، جایز است.

تیشرت مردانه

ماجرای لباس شهرت چیست؟

لباس شهرت لباسی است که پوشیدن آن برای شخص، به علت رنگ یا کیفیت دوخت یا مندرس بودن آن و ...مناسب نیست زیرا اینگونه لباس پوشیدن توجه ها را به خود جلب می کند و سبب انگشت نما شدن فرد می شود.

کفش هم جزو پوشش است؟ 

از نظر شرعی اگر خانم کفش پاشنه بلندی بپوشد که موجب جلب توجه نامحرم شود یا او را انگشت نما کند ، اشکال دارد اما اگر سبب جذب نامحرم نشود ، اشکالی ندارد.

اگر خانم جوراب نازک بپوشد و پاها در معرض دید نگاه نامحرم قرار بگیرد، حجاب کامل نیست و مشکل دارد .

میزان آرایش زنان باید چقدر باشد؟

از نظر شرعی خانم مسلمان نباید خود را در مقابل نامحرم آرایش کند و در این مورد فرقی بین آرایش کم و زیاد نیست و اگر آرایش خود را از نامحرم نپوشاند، حرام است. آرایش در مقابل محارم از نظر اسلام اشکالی ندارد و بهتر است خانم برای دیده شدن زیبایی هایش در مقابل همسر خود را بیاراید .

همچنین اگر آرایش در حدی نیست که عرفاً بگویند آرایش کرده مثلا کرمی زده است، پوشاندنش از نگاه نامحرم واجب نیست.

تتو کردن و آرایش ابرو برای زنان 

اگر آرایش ابرو برای زنان طوری باشد بگویند آرایش یا رنگ کرده باید از نگاه نامحرم بپوشاند، اما اگر مختصر و طوری باشد که نمی گویند آرایش کرده، پوشاندنش واجب نیست. تتوکردن ابرو که در آن جوهر زیر پوست می رود، در وضو و غسل فرد اشکالی به وجود نمی آورد.

آرایش مردان

از نظر عرف، تراشیدن با تیغ بنا بر احتیاط جایز نیست، اما اصلاح گونه ها و زیر گلو اشکالی ندارد و باید میزان کوتاه کردن ریش طوری باشد که گذاشتن ریش صدق کند. تراشیدن مقداری از ریش حکم تراشیدن تمام آن را دارد پس گذاشتن ریش پروفسوری جایز نیست.

ریش مردان  

آرایش ابرو برای مردان و پسران 

از نظر شرعی آرایش زنانه برای مردان حرام است زیرا باید شخصیت و تشخص مردانه برای مردان حفظ شود .

تتوکردن اندام بدن برای زنان و مردان 

آرایش باید برای بدن ضرر نداشته باشد. تتوکردن اگر برای بدن ضرر داشته باشد یا تصاویر مستهجن و یا مطالب باطلی بر بدن تتو شود جایز نیست؛ اما اگر برای بدن ضرری نداشته باشد و مطالب یا نماهای حرامی بر بدن حک نشود اشکالی ندارداما مستحب و پسندیده نیز نیست .

آراستگی و آرایش با یکدیگر متفاوت است

اسلام لزومی برای آرایش زنان و مردان نمی بیند ولی همیشه تاکید دارد که افراد آراسته در جامعه ظاهر شوند مانند پیامبر اکرم(ص) که همواره آراسته بود و به آراستگی امر می فرمود. آن حضرت آراستگی را چه در بعد نظافت همچون مداومت بر مسواک، استحمام، گرفتن ناخن ها و شانه زدن موی سر... و چه در بعد آرایش همچون رنگ کردن موی سر و محاسن، سرمه کشیدن در چشم، پوشیدن لباس سفید و استعمال عطر و ... رعایت می نمود و هرگاه قصد خروج از خانه یا پذیرفتن کسی را داشت، موی سر خود را شانه می ‏زد، سر و وضع خود را مرتب می‏ کرد، خویشتن را می آراست و برای آن که تصویر خود را ببیند، در ظرف آبی می‏ نگریست. وقتی سبب این کار را می ‏پرسیدند، می ‏‍فرمود:«اِنَّ الله‏َ تَعالی یُحِبُّ مِنْ عَبْدِهِ إِذا خَرَجَ إِلی إخْوانِهِ أَنْ یَتَهَیّاَ لَهُمْ وَ یَتَجَمَّلَ؛ خداوند متعال دوست دارد که بنده‏اش چون به سوی برادران خود بیرون می رود خود را برای‏ آن ها بیاراید و زیبا سازد».(سنن النبی، جلد1)

حضرت محمدمصطفی(ص) تحمل ژولیدگی و سر و وضع نامناسب اصحاب را نیز نداشت انتقاداتی که در این زمینه در اخبار هست، سندی بر این مدعاست .