دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی از برگزاری سی و سومین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی باحضور ۳۵۰ نخبه اسلامی از بیش از ۹۰ کشور جهان در روزهای ۲۳ تا ۲۵ آبان ماه خبر داد.

آیت‌الله محسن اراکی دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی صبح امروز یکشنبه ۱۹ آبان‌ماه مصادف به میلاد حضرت پیامبر اکرم(ص) به روایت اهل تسنن و آغاز هفته وحدت در نشست خبری سی‌وسومین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی که با موضوع وحدت امت در نجات مسجدالاقصی بناست ۲۳ تا ۲۵ آبان ماه در جمهوری اسلامی ایران برگزار شود، اظهار داشت: امروز می‌توانیم ادعا کنیم در کلان فعالیت‌های مسیر وحدت، جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری پرچمدار هستند و این جریان قالب، پیروز و دست بالا است.

وی افزود:‌ امروز می‌توانیم ادعا کنیم جمهوری اسلامی ایران مرکز اصلی وحدت جهان اسلام است و قلب تپنده آن با رهبری مقام معظم رهبری و تلاش‌هایی نهادهایی همچون مجمع تقریب مذاهب اسلامی است که موفق شده در برابر جریان تکفیر و آتش افروزی‌های آن به پیروزی دست یابد.

امروز گفتمان تکفیر شکست خورده است

اراکی ادامه داد: همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند آمریکا را به گوشه رینگ برده‌ایم جمهوری اسلامی توانسته است تکفیر را از رینگ خارج کند به طوری که امروز گفتمان تکفیر شکست خورده است و دیگر نیازی به اثبات خلاف وجدان و جامعه بشری بودن آن وجود ندارد. زیرا جامعه بشری امروز این حقایق را درک کرده است و این یک دستاورد بزرگ است.

 دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی با بیان اینکه دستاورد دیگر گسترش گفتمان وحدت به صورت جدی، میدانی و عملیاتی در جهان اسلام است، تصریح کرد: امروز جریان وحدت شعاری نیست و در سرتاسر دنیا از اندونزی گرفته تا مغرب و موریتانی و شمال و جنوب اسلام این جریان حضور عینی و میدانی دارد.

وی افزود: جریان مقاومت که جلوه بزرگ وحدت اسلامی است امروز در میان جوانان اسلام گسترده‌ترین پایگاه را دارد. و اگر به ما اجازه می‌دادند در مکه مکرمه که پایتخت جهان اسلام و نقطه آغاز دعوت است جوانان این جبهه را جمع می‌کردیم تجمع ۱۰ها میلیونی می‌شد که یکپارچه مقاومت را فریاد می‌زنند و آمادگی خود را برای جانفشانی در راه دفاع از اسلام، مسجدالاقصی، فلسطین و دیگر مظلومان اسلام اعلام می‌کردند.

اراکی افزود:‌ آمریکا می‌تواند این امتحان را عملی کند و به دست نشانده‌های خود در عربستان اجازه دهد تا ما این فراخوان سراسری را انجام دهیم تا جوانان تجمع کنند و قول می‌دهیم ۱۰ ها میلیون جوان طرفدار مقاومت و پرچمدار وحدت جهان اسلام گرد خواهند آمد و این بهترین نشان از پیروزمندی جریان وحدت گرای اسلام است.

یک دریایی از وحدت زیر پرده حکام ظالم نهفته است

دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی ادامه داد:‌ امروز ادعا می‌کنیم یک دریایی از وحدت زیر پرده حکام مسلط بر جهان اسلام وجود دارد که روزی به تلاطم خواهد آمد واین حکام ظالم را از چهره اسلام خواهد تکاند.

وی گفت: سی و سومین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی نمادی از این تلاطم و نمایشی از وحدت جهان اسلام است که در این کنفرانس از تمام مجموعه‌ها، اقشار و مسلمانان جهان حضور خواهند داشت که بخش عمده‌ای از آن را جوانان تشکیل می‌دهند.

اراکی با بیان اینکه امسال جوانانی از بیش از ۴۰ کشور جهان به نمایندگی از جوانان جبهه مقاومت و وحدت حضور خواهند داشت، تصریح کرد: برپایه این کنفرانس در شرایط تحریم جمهوری اسلامی از سوی استکبار که به گفته آنها به سقف نهایی خود رسیده و هدفش نیز قطع ارتباط جمهوری اسلامی با دیگر کشورها بوده، نشان دهنده آن است که این تحریم‌ها بی‌اثر است و ایران منزوی نیست.

حضور ۳۵۰ نخبه از ۹۰ کشور اسلامی و غیراسلامی در کنفرانس امسال

دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی افزود: در کنفرانس امسال ۳۵۰ نخبه از ۹۰ کشور اسلامی و غیراسلامی حضور خواهند داشت که این افراد نماینده ۱۰ ها هزار انسان دیگر هستند که شامل معاون رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر، مفتی، استاد دانشگاه، جوان دانشجو، هنرمند، نویسنده، شاعر، از بانوان و آقایان هستند که نشان می‌دهد جمهوری اسلامی حقیقتاً مرکز جهان اسلام است.

وی با بیان اینکه در کنفرانس امسال مهمانان بیش از سال‌های دیگر حضور خواهند داشت،‌گفت: امسال تلاش کردیم تعدادی از مهمانان را قانع کنیم تا سفر خود به ایران را به زمان دیگری موکول کنند زیرا امکانات پذیرایی از این افراد نبود و در صورتی که امکانات لازم مهیا بود قطعاً هزاران نخبه از سراسر جهان اسلام حضور پیدا می‌کردند.

اراکی با بیان اینکه در طول ۸ سال حضور در مجمع تقریب با موج تکفیر فراگیر ضد وحدت مواجه شد، تصریح کرد:‌ ما برای مبارزه با این جریان بیش از ۵۰۰ کنفرانس بین‌المللی و محلی و نشست در سراسر جهان اسلام شامل اندونزی، مراکش، عراق، سوریه، تونس و ... برگزار کردیم که بسیاری از این کنفرانس‌ها با همکاری نخبگان همان کشورها برگزار شد.

وی گفت: در کشور اندونزی دشمن به دنبال ایجاد جنگ شیعه و سنی بود اما با تلاش‌های صورت گرفته این کشور تبدیل به مرکز وحدت شد و پارلمان این کشور که بنا داشت رویکرد ضد تقریبی داشته باشد به مرکز برگزاری کنفرانس وحدت تبدیل شد و رئیس آن نیز در این کنفرانس به سخنرانی پرداخت و بعدها ارتباط تنگاتنگی با مجموعه‌های ایرانی برقرار کرد.

 دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی با بیان اینکه گروه‌های مختلفی از هندوستان،‌ موریتانی و تونس را برای برقراری ارتباط به قم دعوت کردیم، افزود: در کشور مصر بیش از هر نطقه دیگر اختلافات زیاد وجود دارد که در این کشور به صورت پنهان وارد شدیم و مرکز تقریبی غیر از دارالتقریب موجود به وسیله یک شخصیت مصری برپا کردیم که موجب وحدت پذیری بسیار و حتی تحول در دانشگاه الازهر شد.

اراکی گفت:‌ در ترکیه نیز به وسیله شخصیت‌های ترک مرکز وحدت اسلامی برپا کردیم ودر هندوستان و پاکستان نیز نهاد تقریبی تأسیس کردیم و در دیگر نقاط جهان نیز مجموعه‌های موجود را فعال و مورد حمایت قرار دادیم.

وی با اشاره به بسیج حوزه علمیه قم برای مبارزه با جریانات تکفیری و برگزاری نشست با مراجعه عظام تقلید افزود: آیت‌الله وحید خراسانی در این زمینه موضع‌گیری‌های بسیاری داشت و آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی کنفرانس‌های تقریبی متعددی برگزار کرد که تأثیرگذاری‌های بسیاری داشتند.

 دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی با بیان اینکه بیش از ۸۰ درصد از علمای شورای اتحاد مقاومت را اهل سنت تشکیل می‌دهند که علیه جریان تکفیری و در راستای حمایت از مقاومت موضع‌گیری‌های خوبی در جهان اسلام داشتند، تصریح کرد:‌بنا به سیاست‌های مجمع  اتحادیه‌های تقریبی را شامل اقشار مختلف اعم از ورزشکاران، هنرمندان، بانوان و غیره تاسیس کردیم که فعالیت‌های متعددی را  انجام دادند به طور مثال اتحادیه بانوان مسلمان در داخل و خارج کشور بیش از ۵۰ کنفرانس با حضور بانوان برگزار کرده است.  البته باید اقرار کنیم امکانات ما محدود بوده اما توانستیم از این امکانات محدود بیشترین استفاده را داشته باشیم.

اراکی با اشاره به امتیازات سی‌وسومین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی گفت: رویکرد دفاع از مسجدالاقصی یکی از امتیازات کنفرانس امسال است و امتیاز بعدی آن حضور پررنگ بانوان است که در سال‌های گذشته تعداد بانوان به صورت کمی و کیفی قابل قیاس با امسال نیست و در نهایت امتیاز سوم حضور جوانان و دانشجویان است که سه نشست ویژه نیز برای آنان برگزار خواهیم کرد.

وی با اشاره به حضور رهبران و شخصیت‌های برجسته جریان مقاومت در کنفرانس امسال تصریح کرد:  امسال از فلسطین ۷۰ مهمان داریم و از کشور لبنان و سوریه نیز شخصیت‌های برجسته‌ای حضور خواهند داشت. همچنین بنا داریم از شخصیت آیت‌الله محسنی از علمای بزرگ جهان اسلام که در کشور افغانستان تلاش‌های وحدت آفرین بسیاری داشته‌اند تقدیر و تجلیل کنیم.

گروهی از مسلمانان مقیم پایتخت فرانسه قصد دارند در اعتراض به افزایش اسلام هراسی در پاریس تظاهرات برگزار کنند.

اعضای جامعه مسلمانان در فرانسه یکشنبه در اعتراض به موج  اسلام هراسی در این کشور ساعت 12 بعد از ظهر به وقت محلی در «پاریس» پایتخت فرانسه راهپیمایی می‌کنند.

به گزارش «خبرگزاری فرانسه» گروه موسوم به «مبارزه علیه اسلام هراسی» در فرانسه و سایر فعالان خواستار این شده‌اند که اعتراض‌ها علیه موج نفرت از مسلمانان در فرانسه شدت یابد. این راهپیمایی در پاسخ به افزایش تبعیض علیه مسلمانان در فرانسه با شعار «متوقف کردن اسلام هراسی» برگزار خواهد شد.

تظاهرات ابتکاری در اعتراض به اسلام هراسی در تاریخ یکم نوامبر (آبان) پس از حمله به مسجدی در «باجون» در جنوب غربی فرانسه توسط یک فعال جناح راست آغاز شد. این حمله منجر به دو مصدومیت جدی شد. طبق گزارش‌ها، فرد مهاجم چندین تیر به سوی مسجد شلیک کرد و یک خودرو نیز در این تیراندازی آتش گرفت.پلیس در پیام توئیتری اعلام کرد که فرد مهاجم دستگیر شده است. (جزئیات بیشتر)

گزارش‌ها حاکی از آن است که مهاجم مردی حدود 60 ساله بوده که مجهز به سلاح بوده و ساعت 3:15 بعدازظهر به وقت محلی این حمله را انجام داد. فرد مهاجم همچنین تلاش داشت تا یک وسیله آتش‌زا را نیز به داخل مسجد پرتاب کند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، بررسی  جدید موسسه افکار سنجی عمومی فرانسه (IFOP) نشان می‌دهد که 42 درصد از مسلمانان در فرانسه حداقل یک بار در زندگی خود تبعیض مذهبی را تجربه کرده‌اند.در بخشی از این بررسی آمده است  که 60٪ خانم ها  با روسری در معرض تبعیض و  37٪  نیز قربانی آزار و اذیت کلامی و توهین قرار گرفته اند.  

این در حالی است که «ژولین اودول» عضو مجمع ملی فرانسه، رهبر حزب سیاسی راستگرا در این کشور 11 اکتبر (مهر) از یک زن مسلمان خواست که هنگام همراهی پسرش در مسیر مدرسه، کشف حجاب کند.

در فرانسه بیش از 10 میلیون مسلمان وجود دارد که بیش از 6میلیون نفر از آن‌ها الجزایری تبار، بیش از 5.3 میلیون نفر مغربی‌تبار، 800 هزار نفر ترک تبار و 800 هزار نفر نیز تونسی تبار هستند.

اسلام از نظر تاریخ حضور در فرانسه سومین دینی است که پا گرفته است.

نویسنده لبنانی نشانه‌های تازه انقراض قریب الوقوع رژیم صهیونیستی را برشمرد و گفت: جامعه اسرائیلی دیگر کاملا احساس کرده که این رژیم نه از طرف ارتش خود و نه حتی از طرف ارتش ایالات متحده تحت حفاظت نیست.

البناء تحلیل کرد: چرا پایان کار اسرائیل نزدیک است؟

«محمد صادق الحسینی»، ستون نویس روزنامه لبنانی «البناء»  در یادداشتی با عنوان «آیا پایان کار اسرائیل نزدیک است؟» نوشت: نشانه‌های متعدد از تحولات چشمگیر در عرصه تقابل با دشمن اصلی و دیرینه در منطقه وجود دارد که بروز آن، این رژیم اشغالگر را به خط پایان خود بسیار نزدیک‌تر می‌کند.

نویسنده در ادامه برخی از علائم و نشانه‌های  انقراض قریب الوقوع دشمن اسرائیلی اشاره می‌کند:

اذعان صهیونیست‌ها به ضعف قدرت اسرائیل

«روگل آلور» تحلیلگر روزنامه عبری زبان هاآرتص، سناریوی جنگ میان اسرائیل و ایران در روایت دو روز پیش «مایکل اورن» سفیر سابق اسرائیل در واشنگتن برای  وب سایت اندیشکده  آتلانتیک آمریکا را «سناریوی وحشت» توصیف کرد و گفت: اسرائیلی‌ها حق دارند که وحشت کنند، زیرا جنگ 1973 در برابر هر جنگ آتی با ایران و حزب الله و دیگر طرف‌های ائتلاف مقاومت مثل یک بازی کودکانه بوده است.

سفیر سابق رژیم صهیونیستی در واشنگتن در این یادداشت ضمن بررسی سناریوی جنگ احتمالی رژیم صهیونیستی و ایران به سران اسرائیل هشدار داد تا بی‌محابا به اهداف ایران در منطقه حمله نکنند، زیرا جنگ احتمالی با ایران می‌تواند هزینه‌های جبران ناپذیری برای اسرائیل و کل منطقه در پی داشته باشد.

اورن آورده است: «چنین جنگی می‌تواند، روزانه 4 هزار موشک را به سر اسرائیل بریزد و بدین ترتیب سیستم دفاع موشکی «گنبد آهنین» اسرائیل تحت فشار قرار می‌گیرد و نمی‌تواند با همه موشک‌ها مقابله کند.»

نویسنده یادداشت البناء چنین توصیف‌هایی از سمت صهیونیست‌ها درباره سناریوی جنگ آتی را نشانگر شکل‌گیری یک احساس جمعی در درون رژیم صهیونیستی درباره این واقعیت دانست که  این رژیم اشغاگربه پایان عمر خود نزدیک می شود و جامعه اسرائیلی دیگر احساس نمی‌کند که این رژیم از طرف ارتش خود و حتی از طرف ارتش ایالات متحده  محافظت می‌شود.

امنیت اسرائیل دیگر اولویت آمریکا نیست

الحسینی افزود: ترامپ در پاسخ به در خواست نتانیاهو مبنی بر اینکه او باید بودجه اضافی برای تأمین اعتبار خدمات دستگاه امنیتی تشکیلات خودگردان فلسطین اختصاص دهد تا آنها بتوانند نقش خود را در هماهنگی امنیتی با اسرائیل در خدمت اشغالگری ادامه دهند، گفت: اگر این کار مهم باشد ، (هماهنگی امنیتی) پس خودش (نتانیاهو) باید پولش را بپردازد ... !

نویسنده تاکید کرد: این بدان معناست که ایالات متحده دیگر امنیت اسرائیل را در اولویت قرار نداده است و در عمل اعلام کرده است که از رویکرد اسلو که باعث ایجاد هماهنگی امنیتی فلسطین و اسرائیل شد رویگردان شده است.

به نوشته البناء ارزیابی فعلی آمریکا از نقشی که به تل آویو در منطقه سپرده بود منفی است، زیرا کمک‌های اسرائیل به گروهک‌های تروریستی داعش و جبهه النصره در سوریه، عراق یا دیگر کشورها به نتایج مثبتی برای آمریکا نرسید.

ضعف سرویس جاسوسی رژیم صهیونیستی

نویسنده، شکست بزرگ‌تر رژیم صهیونیستی را شوک اطلاعاتی اسرائیل در موضوع موشک‌های مقاومت لبنان دانست که چند روز قبل به سمت یک پهپاد اسرائیلی در جنوب لبنان شلیک شد و فاکتور جدیدی در قوی‌تر شدن دید منفی آمریکا نسبت به عملکرد اسرائیل و ارتش آن در منطقه بود.

البناء در ادامه به دخالت رژیم صهیونیستی در طراحی و اجرای نقشه‌های کودتا در کشورهای لبنان و عراق اشاره کرد و گفت: این دخالت‌ها نشان داد که توانایی‌های اطلاعاتی اسرائیل به رغم همه قدرت نمایی آن بسیار ضعیف است، زیرا اوضاع در این دو کشور با وجود همه مداخلات بسیار قوی و فشارهای عظیم و پشتیبانی‌های رسانه‌ای قوی  و کم نظیر هنوز تحت کنترل کامل قدرت‌های ائتلاف مقاومت است.

اقتدار جبهه مقاومت کم نمی‌شود

نویسنده ائتلاف مقاومت را در عرصه نظامی هم همچنان مقتدر توصیف کرد و گفت: مقاومت به رغم همه فشارها حتی در مسائل تامین مالی هم خودکفاست و شاهد امر، سخنان سید حسن نصرالله دبیر کل حزب الله است که تاکید کرد هر چقدر اوضاع اقتصادی لبنان به هم ریخته باشد مقاومت از این قضیه متاثر نمی‌شود و همچنان قادر به پرداخت حقوق رزمندگانش است.

البناء نوشت: این یعنی هرچقدر واشنگتن در فشار بر کشورهای منطقه پیش برود، فروپاشی احتمالی اقتصادی این کشورها بر کار نیروهای مقاومت چه در لبنان و چه در عراق و غیره که به بودجه دولتی متکی نیستند، هیچ تاثیری ندارد.

نویسنده در پایان تاکید کرد: این فقط رژیم مداخله‌گر و اشغالی اسرائیل است که به عنوان پایگاه آمریکا واقع در خاک فلسطین از این بازی متاثر می‌شود، زیرا یک رژیم طفیلی و نوکری است که با افول اربابش ترامپ افول می‌کند و زمان مهاجرت آن از غرب آسیا به تنگه مالاکا و دریای چین نزدیک است.

تانکبر «کیان۷۰۰» ساخت فرماندهی تولید و بهینه سازی شهید زرهرن نیروی زمینی ارتش صبح امروز (شنبه) در جریان بازدید سرلشکر محمد باقری رئیس ستادکل نیروهای مسلح از این فرماندهی رونمایی شد.

این تانک‌بر با قدرت موتور ۷۰۰ اسب بخار و قدرت کشندگی ۲۰۰ تن، قابلیت حمل ۲ دستگاه تانک ۶۰ تنی را بر روی کشنده فوق سنگین «سلیمان-۳» دارد.

وزن تانک‌بر «کیان۷۰۰» ۱۷۷۰۰ کیلوگرم بوده و تعداد محورهای آن ۱+۳ و ۱۲ دنده است.

بسم الله الرحمن الرحیم
و الحمدلله ربّ العالمین و الصّلاة و السّلام علی سیّدنا محمّد و آله طاهرین و لعنة اللَّه علی اعدائهم اجمعین.

عَن اَبی قَتادَةَ، قالَ اَبو عَبدِ اللَّهِ عَلَیهِ السَّلامُ: لَیسَ‌ لِحاقِنٍ رَأیٌ، وَ لا لِمَلولٍ صَدیقٌ، وَ لا لِحَسودٍ غِنًى، وَ لَیسَ بِحازِمٍ مَن لَم یَنظُر فِی العَواقِبِ، وَ النَّظَرُ فِی العَواقِبِ تَفتَحُ القُلوبِ.(۱)

لَیسَ‌ لِحاقِنٍ‌ رَأی
[امام صادق علیه السّلام میفرماید:] ‌«حاقِن» -یعنی کسی که محصور است به فشار ادرار و غیره- رأی ندارد، اصلاً. لذاست که در نماز هم مکروه است که انسان زیر فشار، مشغول نماز بشود، چون حواس انسان جمع نیست؛ این اوّل حدیث.

بعد میفرماید:وَ لَا لِمَلولٍ صَدیق
آدم ملول، دوست و صدیق پیدا نمیکند. «ملول» یعنی کم‌حوصله. آدمهایی که خسته‌اند، افسرده‌اند، کم‌حوصله‌اند، همراه و رفیق پیدا نمیکنند. درست است. اگر میخواهید کار جمعی بکنید، با جماعت حرکت کنید، مسابقه بدهید، پیش بیفتید، باید بانشاط باشید؛ اینکه ما مرتّب میگوییم نشاط و در صحبتها و گفته‌ها مکرّر بنده تکرار میکنم نشاط، بعضی‌ها خیال میکنند که نشاط یعنی رقّاصی، که فلان برنامه‌ی موسیقی را یا فلان برنامه را فلان جا بگذاریم، در تئاتر بگذاریم، در تلویزیون بگذاریم تا مردم نشاط پیدا کنند! معنای نشاط این نیست؛ نشاط یعنی حوصله‌ی کار، نشاط کار، تحرّک، که دل انسان آماده باشد برای حرکت کردن، کار کردن، فعّالیّت‌ کردن؛ خسته و ملول و افسرده و مانند اینها نباشد؛ این معنای نشاط است. اگر این [جور] شد، آن وقت انسان، همکار هم پیدا میکند، دیگران هم می‌آیند دُور شما جمع میشوند، کار را پیش میبرید. بخصوص شما جوانها خیلی به این احتیاج دارید.

بعد فرمود:وَ لا لِحَسودٍ غِنًى
آدمی که حسود است، بی‌نیازی پیدا نمیکند؛ طبیعت آدم حسود این است؛ و چون نسبت به برخورداری‌های افراد حسادت میکند، یک اثر طبیعی‌ای خدای متعال در این [حسادت] قرار داده که انسان عقب می‌افتد.

وَ لَیسَ بِحازِمٍ مَن لَم یَنظُر فِی العَواقِب
«حازم» یعنی آدم خردمند، باهوش، کسی که کار را محکم‌کاری میکند؛ همه‌ی اینها در کلمه‌ی «حزم» وجود دارد؛ هم محکم‌کاری کردن -به آن بندی که چیزی را محکم میکند، چه زیر شکم شتر را، چه کفش را، میگویند «حِزام»- و همچنین به معنای هوشمندی و عقل و خردمندی هم می‌آید؛ مجموعه‌ی اینها در کلمه‌ی حزم هست. میفرماید: آن کسی که عاقبت کار خودش را ملاحظه نکند، خردمند و محکم‌کار نیست. ببینید، اینها همه درس است برای ماها، بخصوص آن کسانی از شماها و ماها که یک مسئولیّتی دارند، در یک نقطه‌ای تصمیمی میسازند یا تصمیمی میگیرند. خب، یک کاری است که آدم خوشش می‌آید انجام بدهد و منفعتی هم دارد امّا عاقبتش را در نظر نمیگیرد؛ وارد کار میشود بدون اینکه [عاقبتش را در نظر بگیرد]. فرض کنید که ظهر تابستان آدم وارد حیاط خانه میشود -حالا که حیاط کم است؛ آن وقتهایی که حیاط بود، ما این مثال را که میزدیم، همه میفهمیدند- حوض وسط حیاط پُر از آب زلال، انسان هم بدنش داغ شده، عرق کرده، فوراً پیراهن را میکَند و خودش را می‌اندازند داخل آب؛ کار بدی است؟ نه، امّا این آب که شما خودت را داخلش انداختی، موج برمیدارد، میخورد به یک لیوان بلورِ قیمتی که گذاشته‌اند روی پاشوره‌ی حوض، می‌افتد میشکند. اگر چنانچه شما از اوّل فکر این را کرده بودی، جور دیگر میرفتی داخل آب؛ فکر عاقبت را نکردی، فکر دنباله‌‌اش را نکردی، لذا خودت را انداختی داخل آب و نتیجه این شد. آن کسی که فکر عاقبت کار را نکند، حازم نیست.

[مثلاً] وقتی که دارید مسابقه میدهید، بدانید طرف مقابل شما در مقابل این حرکتی که شما انجام میدهید، چه حرکتی انجام خواهد داد، فکر آن را بکنید، آن وقت برای آن حرکتی که او بعداً انجام خواهد داد، یک آمادگی‌ای پیدا کنید، بعد حرکتتان را شروع کنید؛ عاقبت کار را دیدن. همه‌ی اینها درس است! درسهای فردی هم نیست، درسهای مهمّی است برای مسائل مهمّ کشور، برای اداره‌ی کشور، برای مدیریّتهای کلان. البتّه به درد خانواده و به درد زندگی شخصی هم میخورد. این دستورات اخلاقی این جوری است.

وَ النَّظَرُ فِی العَواقِبِ تَفتَحُ القُلوب
یعنی اگر ما در عواقب کارمان دقّت کنیم، دل را باز میکند، منافذ فکری انسان را، منافذ روحی و معنوی انسان را باز میکند. اگر در عاقبت کارهایمان دقّت کنیم، گناه نمیکنیم، فسق نمیکنیم؛ اگر به عاقبت کارمان فکر کنیم، از لغزشهایی که معمولاً برای ماها پیش می‌آید، اجتناب میکنیم. هم در مسائل شخصی این جور است، هم در مسائل بزرگ این جور است، هم در مسائل کلان کشوری این‌ جور است. اگر این جور شد، آن وقت دیگر با امید باید پیش برویم.

توصیه‌ی من به همه‌ی کسانی که مدیریّتی دارند، مسئولیّتی دارند، چه در قوّه‌ی مجریّه، چه در قوّه‌ی قضائیّه، چه در مدیریّتهای گوناگون، این است که افسردگی و ملالت را و بی‌حوصلگی را از خودشان دور کنند، ناامیدی را از خودشان دور کنند، و بدانند که کار دارد پیش میرود، انقلاب حرکت میکند. دیدید به توفیق الهی در بیست‌ودوّم بهمن چه حادثه‌ی عظیمی در این کشور اتّفاق افتاد. انقلاب است دیگر؛ انقلاب دارد حرکت میکند، پیش میرود. چهل سال از نهضت عظیم این ملّت و امام بزرگوار میگذرد و باید همه چیز از یادها رفته باشد، [امّا] مردم جوری با این حادثه برخورد میکنند مثل اینکه همین دیروز اتّفاق افتاده! جوری می‌آیند به خیابانها که -آن طوری که به من از جاهای مختلف گزارش دادند- در تهران، در این خیابانهای منتهی به میدان آزادی جمعیّت نمیتوانست جلو برود؛ شهرهای دیگر هم همین جور. از همه‌ی سالهای گذشته جمعیّت بیشتر آمدند؛ چرا؟ چون تهدید دشمن بیشتر بود، مردم احساس نشاط و احساس تکلیف کردند. کارها دارد پیش میرود. بنابراین بی‌حوصلگی و مانند اینها را همه، اعمّ از مدیران ارشد، مدیران متوسّط، مدیران پائین کنار بگذارند؛ این یک.

دوّم، عاقبت‌اندیشی؛ کاری که میخواهند انجام بدهند، ببینند عاقبتش چه میشود؛ این تصمیمی که شما میخواهی بگیری، این حرکت را تصویب کنی یا رد کنی، ببین عاقبتش چه میشود، دنباله‌اش چیست، حرکت دشمن در قبال این چیست، شما چه کار میتوانی بکنی؛ فکر اینها را بکن، بعد آن وقت مخلصاً ‌للّه عمل کن.

۱) امالی طوسی، مجلس یازدهم، ص ۳۰۱؛ ‌«امام صادق علیه‌السلام میفرمایند: انسانی که گرفتار فشار ادرار است، نظری ندارد و انسان کم‌حوصله دوستی ندارد و آدم حسود هم بی‌نیازی پیدا نمیکند. و کسی که عاقبت کارها را ملاحظه نمیکند، انسان خردمند و محکم‌کاری نیست و ملاحظه‌ی عاقبت کارها منافذ فکری و روحی انسانها را باز میکند.»

انتقال سریع و مطمئن سربازان در محیط نبرد، نیاز مهمی بود که به خلق نفربرهای زرهی منجر شد. این وسائل نقلیه با برخورداری از پوشش‎های مقاوم نسبت به گلوله‎های مختلف و ترکش‎های ناشی از انفجار و در برخی نمونه‎ها با برخورداری از سلاح‎های سبک و نیمه‌سنگین سربازان را به مناطق جلویی لبه نبرد منتقل می‌کنند و کنار خودروهای محافظت‌شده و اِمرَپ‌ها ــ که در گزارش پیشین، به معرفی آنها پرداختیم ــ مهمترین تجهیزات زمینی برای انتقال نیروها و حفاظت از جان آنها در میدان خطر محسوب می‌شوند.

در بخش دوم این گزارش، به معرفی نفربرهای زرهی چرخ‌دار و شنی‌دار موجود در نیروهای مسلح خواهیم پرداخت که در سال های اخیر با اتکا به تجربه گران‎بهای 8 سال نبرد تمام‌عیار با رژیم بعث، سال‎ها مبارزه با گروهک‎های جدایی‌طلب مسلح و نیز دستاوردهای مهم علمی و فنی سال‎های پس از جنگ، در داخل تولید شده‌اند.

* هویزه

این خودروی زرهی که در مهر 1391 رونمایی شد با وزن کم، نگهداری ساده، امکان نصب سلاح و تجهیزات مختلف، قابلیت به‌کارگیری سریع و آسان، سرعت مناسب، استتار مؤثر و اختفای آسان، امکان انجام عملیات در شب، امکان حمل‌ونقل آسان، امکان حمل هوایی توسط هواپیما و بالگرد، قابلیت بهره‌برداری در مأموریت‌های مختلف نیروهای مسلح را دارد.

امکان استفاده خودروی «هویزه» در پاسگاه‌های مرزی جهت مقابله با اشرار و مبارزه با قاچاق مواد مخدر و دیگر عملیات نظامی و انتظامی وجود دارد. این خودروی زرهی فوق‌سبک در امور غیرنظامی همچون به‌کارگیری در حوادث پیش‌بینی‌نشده نیز کاربرد دارد.

نفربر سبک و کوچک هویزه

نفربر شنی‎دار زرهی هویزه با توجه به محیط‎های صحرایی، وسیله مناسبی جهت انتقال سریع نفرات به نقاط نزدیک دشمن است که با ابعاد کوچک و چابکی و توان مانور بالای خود پشتیبانی مناسبی از واحدهای عمل‌کننده فراهم می‎کند. این نفربر قابلیت تجهیز به تیربارهای سبک و نیمه‌سنگین را دارد.

احتمالاً این نفربر کوچک قابلیت حمل چهار سرنشین به‌علاوه راننده را دارا بوده و برای هر یک از سرنشینان نیز یک پریسکوپ برای ایجاد امکان دید به بیرون تعبیه شده است.

محل خروج نفرات از انتهای نفربر است ضمن اینکه دریچه‎هایی نیز روی سقف و روزنه‎هایی برای تیراندازی در طرفین آن مشاهده می‎شود.

همچنین به‌نظر می‎رسد موتور این خودروی زرهی در جلو و سمت راست آن مستقر شده باشد، علاوه بر آن، دریچه‌ای نیز بالای سر راننده قرار داده شده که ممکن است برای ورود و خروج عادی وی یا برای شرایط اضطراری باشد.

* طلائیه

نفربر زرهی و چرخدار «طلائیه» از یک تیربار 14.5میلی‌متری مستقر در برجک متحرک استفاده کرده و قابلیت حمل دست‌کم 8 سرباز را دارد. انواع سامانه‎های مخابراتی بومی در آن به‌کار گرفته شده تا این خودروی چابک برای ایفای صحیح نقش خود، ارتباط دائمی و امنی با واحد فرماندهی داشته باشد.

این خودرو با وجود برخورداری از زره قوی، سرعت بالاتری نسبت به بسیاری از نفربرهای دیگر دارد. سامانه تعلیق مستقل برای هر چرخ در نظر گرفته شده و به همین دلیل از قابلیت تحرک مناسبی در زمین‌های ناهموار برخوردار است.

نفربر چرخدار طلائیه

پنجره‎ها و منافذ کوچک برای استفاده توسط سربازان جهت مشاهده و شلیک به اطراف تعبیه شده و با توجه به محل ورود و خروج نفرات از پشت آن حفاظت مناسبی برای سربازان به‌وجود می‎آید. موتور این نفربر جلوی آن نصب شده است که فضای بازتری را برای سربازان و تجهیزات محمول به‌وجود می‎آورد.

محل استقرار راننده در سمت چپ و جلوترین بخش خودرو است که با استفاده از یک شیشه بزرگ دید مستقیم وسیعی برای او ایجاد شده و یک دریچه نیز بالای محل استقرار راننده قرار دارد که برای خروج اضطراری او مفید خواهد بود. کنار راننده و پشت او تجهیزات ارتباطی و ناوبری نصب شده است و ممکن است این ادوات و سلاح هر یک توسط نفر جداگانه‎ای کاربری شود.

نفربر طلائیه

این خودروی زرهی نیز دارای قابلیت تحرک برای هر 4 چرخ یا اصطلاحاً 4*4 بوده و وزن آن در حدود 8 تا 10 تن قابل تخمین است.

تیربار نصب‌شده در نفربر طلائیه در یک برجک محافظت‌شده با قابلیت چرخش کامل در صفحه افقی مستقر شده و ممکن است در نمونه فعلی یا نسل‎های بعدی به‌صورت کنترل از راه دور عمل کند.

در نمونه جدیدتر این نفربر ــ که در اختیار واحدهای مرزبانی نیروی انتظامی مشاهده شده ــ پنجره‌های جانبی حذف و به‌جای آن 3 پریسکوپ در هر سمت برای ایجاد دید رو به بیرون برای سرنشینان قرار داده شده است. دریچه‌های آتش نیز برای افراد در طرفین حفظ شده است، به‌علاوه از یک صفحه مقاوم فلزی برای ایجاد پوشش کنار چرخ‌ها استفاده شده، حداقل یک دوربین دید جلو نیز در این نمونه مشاهده می‌شود.

نمونه جدید نفربر طلائیه

* نفربر چرخ‌دار رخش

نفربر زرهی چرخدار «رخش» یکی از قدیمی‌ترین تولیدات صنایع دفاعی کشور است که دست‌کم دو نسل از آن مشاهده شده است.

از مشخصه‎های مهم این خودروی 4*4، سرعت بالا در جاده و تحرک عالی در خارج جاده بوده و ظرفیت آن، 10 نفر شامل 2 خدمه و 8 سرباز است. یک قبضه تیربار 12.7میلی‌متری روی برجک ــ دارای زره برای محافظت از نفر شلیک‌کننده ــ به‌روی آن مستقر شده است و می‎توان سلاح‎های دیگری نیز روی این نفربر زرهی به‌کار گرفت، از جمله برخی نمونه‌های رخش به یک توپ 23میلی‌متری دولوله که 850 کیلوگرم جرم دارد روی سقف خود مجهز شده‌اند.

نفرات درون خودرو می‎توانند از 10 روزنه تعبیه‌شده محیط اطراف را زیر نظر داشته باشند و در صورت نیاز به بیرون شلیک کنند. سوار و پیاده شدن در این نفربر نیز از طریق یک درب در عقب و دو درب در طرفین آن با سرعت بالایی انجام می‎شود. همچنین این خودرو نسبت به محیط‎های شیمیایی، میکروبی و هسته‎ای مقاوم‎سازی شده و سامانه تهویه هوا نیز در آن وجود دارد.

این خودرو به لایه‎ای از پوشش سرامیک ــ کامپوزیت مجهز است که آن را در برابر گلوله‎های 12.7 تا 14.5 میلی‌متری کاملاً مقاوم می‌کند، همچنین مولد دود خودروی رخش نیز برای مخفی کردن آن در میدان رزم مورد استفاده قرار می‎گیرد.

نمونه دیگری از رخش نیز با نوارهای فلزی نصب‌شده با زاویه اریب روی بدنه مشاهده شده است. روی این نمونه پنجره‌های کوچک سرنشینان، حذف شده و به‌جای آن 6 پریسکوپ روی سقف خودرو قرار داده شده ضمن اینکه تعداد دریچه‌های آتش به 6 عدد کاهش یافته است.

نمونه مجهز به نوارهای فلزی خودروی زرهی رخش

این خودروی زرهی در حالت رزمی 7500 کیلوگرم جرم داشته و بیشترین جرم طراحی آن نیز 9000 کیلوگرم است. طول، عرض و ارتفاع (تا سقف بدنه) این خودرو به‌ترتیب حدود 6.06، 2.4 و 2.43 متر است. موتور دیزلی 4سیلندر آن با بیشترین توان 155 اسب‌بخار، رسیدن به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت روی جاده را برای آن مقدور نموده است.

* کیا

نفربر زرهی چرخدار «کیا» برای اولین بار در نمایشگاه تجهیزات پلیس در مهر 1398 معرفی شد. شباهت‌هایی بین این نفربر و نفربر چرخدار رخش قابل تشخیص است هرچند که به‌طور کلی نفربر کیا حدود 10 درصد کشیده‌تر، کمی کوتاه‌تر و با عرض تقریباً مشابه رخش است. این نفربر قابلیت حمل 6 سرنشین به‌علاوه راننده و فرمانده را دارد.

بیشترین سرعت آن در جاده برابر 90 کیلومتر بر ساعت بوده، توانایی شیب روی طولی آن در زمین سخت، 60 درصد و شیب روی عرضی آن 30 درصد، قابلیت عبور از موانعی با ارتفاع تا 35 سانتی‌متر و شعاع عملیاتی 400 کیلومتر را دارد.

این نفربر 10.1تنی با بهره‌گیری از یک موتور شش‌سیلندر با توان 240 اسب‌بخار، به نسبت توان به وزن 23.8 رسیده است که بسیار بالاتر از نفربر چرخدار رخش است.

نفربر زرهی کیا (سمت راست) و نفربر شنی‌دار رخش (سمت چپ)

نفربر کیا با طول 6.5، ارتفاع 2.5 و عرض 2.53 متر امکان تجهیز به یک سکوی دودرجه آزادی کنترل از راه دور برای به‌کارگیری تیربار 12.7میلی‌متری را دارد. این سامانه دارای دوربین دید در روز و شب بوده و قابلیت مانیتورینگ از داخل خودرو را دارد، به‌علاوه 7 دریچه تیراندازی و 7 پریسکوپ برای سرنشینان نیز تعبیه شده است.

این نفربر نیز قابلیت تجهیز به تایرهای پنچررو، سامانه‌های گرمایش درجا و سرمایش را داشته و از سامانه‌های تأمین‌کننده دید پیرامونی برای راننده و فرمانده نیز بهره‌مند است. سطح حفاظت بالستیکی این خودرو، مقاومت در برابر گلوله‌های ضدزره 7.62میلی‌متری عنوان شده است.

* نفربر شنی‌دار رخش

یکی دیگر از دستاوردهای به‌نمایش گذاشته‌شده از محصولات سازمان صنایع دفاع در نمایشگاه تجهیزات پلیس، یک نفربر شنی‌دار با نام «رخش» بود. این نفربر در کلاس وزنی 11 تن دارای قابلیت حمل 6 سرنشین به‌علاوه فرمانده و راننده را دارد.

بیشینه سرعت 60 کیلومتر بر ساعت، شیب روی طولی 60 درصد و عرضی 30 درصد، قابلیت عبور از موانعی با ارتفاع 35 سانتی‌متر، شعاع عملیاتی 450 کیلومتر و نسبت توان به وزن 21.8 با بهره‌گیری از موتور 240 اسب‌بخار، از دیگر ویژگی‌های آن است. طول نفربر رخش شنی‌دار 4.95، عرض آن 2.28 و ارتفاع آن 2.11 متر است.

نفربر شنی‌دار رخش

این نفربر از تیربار 12.7میلی‌متری مستقر روی سکوی کنترل از راه دور به‌عنوان سلاح اصلی استفاده کرده و 6 دریچه نیز در اطراف آن برای تیراندازی توسط سرنشینان در نظر گرفته شده است. سطح حفاظت بالستیکی این نفربر به‌طور دقیق اعلام نشده اما قاعدتاً در برابر گلوله‌های 7.62میلی‌متری هسته‌فولادی باید مقاومت داشته باشد.

امکان تجهیز به پریسکوپ‌های روزانه و شبانه، دوربین دید به عقب و جلو و سامانه‌های گرمایش و سرمایش نیز برای این نفربر پیش‌بینی شده است. این نفربر نیز برای کمک به نواحی مرزی که در معرض حملات تروریستی قرار دارند و برای انتقال ایمن سربازان در رده عملیاتی نیروی انتظامی در نواحی کویری و بیابانی بسیار مناسب است، به‌علاوه با توجه به امکان بهره‌برداری از سامانه سلاح کنترل از راه دور مجهز به دوربین و نمایشگرهای بزرگ در داخل خودرو، امکان تیراندازی سریع و مؤثر در شرایط قرارگرفتن زیر دید و تیر دشمن برای آن فراهم است. ارتفاع کم این نفربر نیز سبب می‌شود تا امکان اختفاء آن در عوارض طبیعی بهتر باشد.

* براق

نفربر زرهی «براق» یک خودروی شنی‎دار و دوزیست بوده که حفاظت زرهی مناسب، تحرک بالا و توانایی عبور از موانع و مسیرهای ناهموار با سرعت بالا و امکان اجرای مانورهای سنگین حرکتی از مشخصات کیفی آن است.

ضخامت زره آن در نواحی مختلف از 5 تا 19 میلی‌متر بوده و کفشک‎های لاستیکی موجود در شنی آن کشش مناسبی را ایجاد می‎کنند. نفربر براق به سامانه‎های ارتباطی و ناوبری با برد دست‌کم 40 کیلومتر مجهز است. این خودرو 10 نفر سرباز به‌علاوه راننده و تیرانداز حمل می‎کند.

نفربر زرهی براق

موتور دیزل 330 اسب‌بخاری و 8سیلندر این نفربر 13تنی که با هوا خنک شده و به توربوشارژر مجهز است با توجه به نسبت رانش به وزن 25.4 آن را به سرعت 65.5 کیلومتر بر ساعت می‎رساند. بیشترین برد این خودرو روی زمین 625 کیلومتر است.

نمونه خمپاره‌انداز نفربر براق

براق می‎تواند از موانعی تا ارتفاع 0.7 متر و از شیب 30 درجه و شیب جانبی 25 درجه عبور کند. سلاح اصلی این نفربر یک قبضه تیربار 12.7میلی‌متری با نواخت تیر آن 600 گلوله بر دقیقه است. برجک این نفربر ضمن برخورداری از حفاظت زرهی توانایی چرخش کامل در صفحه افقی و تا 78 درجه در صفحه عمودی را دارد. این نفربر به سامانه تولیدکننده دود غلیظ برای پنهان شدن در میدان نبرد مجهز است.

انواع نفربر زرهی براق؛ یک: گونه فرماندهی، دو: گونه حمل مهمات، سه: آمبولانس، چهار: پشتیبانی

نفربر زرهی براق دارای چندین گونه مختلف است که برخی از آنها شامل گونه مجهز به توپ 30میلی‌متری، گونه پشتیبانی قابل تجهیز با توپ 23میلی‌متری ضدهوایی یا یک برجک تیربار نیمه‌سنگین یا موشک ضدزره و همچنین گونه‌های فرماندهی، حامل خمپاره‌انداز 120میلی‌متری، آمبولانس و حامل مهمات است.

انواع نفربرهای زرهی ساخت ایران در رده‌های وزنی و مأموریتی مختلف که توانایی ترکیب شدن با انواع سلاح‌های نیمه‌سنگین مانند تیربار، نارنجک‌انداز و همچنین موشک‌های ضدزره را دارند علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، امکان صادرات به کشورهای مختلف را نیز دارند همان‌طور که در دهه‌های گذشته نیز برخی از محصولات زره‌پوش ساخت ایران صادرات موفقی را تجربه کرده بود.

تلاش هرچه بیشتر برای بهبود طراحی‌ها، افزایش کیفیت ساخت، در نظر گرفتن نظرات کاربران و اصلاح جزئیات این خودروها و البته امکان استفاده حداکثری از فناوری‌های پیشرفته الکترونیکی در این خودروها از راهکارهای آماده‌سازی هرچه بیشتر این محصولات برای نمایش بهترین کارایی ممکن برای کاربردهای مدنظر است.

اهل‌بیت(ع) در احادیث بسیاری به اهمیت اقامه نماز اول وقت و عواقب ترک آن اشاره کرده‌اند.

نماز به عنوان عمود خیمۀ دین اسلام و از محبوب‌ترین اعمال نزد خداوند به شمار می‌رود. پیامبر اکرم (ص) در این رابطه فرمود:‌ «اَحَبُّ الْاَعْمالِ اِلَى الله الصَّلاةُ لِوَقْتِها، ثُمَّ بِرُّ الْوالِدَیْنِ، ثُمَّ الْجَهادُ فى سَبیلِ الله؛ دوست داشتنى‌ترین کارها نزد خداوند نماز اول وقت، سپس نیکى به پدر و مادر و سپس جهاد در راه خداست.» (نهج الفصاحه، ح 70)

در حقیقت انسان با برپا داشتن نماز، بر سر سفرۀ الهی نشسته، سفره‌ای که سرشار از نعمت و رحمت است و کمبود و پایانی برایش نیست، پس انسانی که بر سر این سفره می‌نشیند، تمام سعی خود را می‌کند تا نهایت استفاده را ببرد و پیوسته در اوقات دیگر نیز به انتظار نماز است تا با اقامۀ نماز بر سر سفره‌ای از نور بنشیند و از نور نماز بهره گیرد اما در این میان، اهل‌بیت (ع) تأکید بسیاری به نماز اول وقت کرده‌اند، گویی در اقامه نماز در وقت اصلی‌اش، چنان ثمراتی وجود دارد که با خارج از وقت آن قابل مقایسه نیست.

امام صادق علیه‌السلام فرمود: «لَمّا أمَرَ بِاجتِماعِ قَرابَتِهِ حَولَهُ و قد حَضَرَتهُ الوَفاةُ: إنَّ شَفاعَتَنا لَن تَنالَ مُستَخِفّا بِالصَّلاةِ؛ هنگامى که در آستانه رحلت قرار گرفت و چون دستور داد بستگانش گرد او جمع شدند، فرمود: کسى که نماز را سبک بشمارد، شفاعت ما هرگز شامل حالش نمى‌شود». آن حضرت در حدیث دیگری به نقل از رسول اکرم (ص) فرمود: «قالَ لیسَ مِنّی مَنِ استَخَفَّ بالصَّلاةِ، لا یَرِدُ عَلَیَّ الحَوضَ، لا و اللّهِ؛ از من نیست کسى که نماز را سبک بشمارد، به خدا قسم، کنار حوض [کوثر] بر من وارد نمى‌شود.»

پیامبر اکرم (ص) به حضرت علی علیه‌السلام وصیت فرمود: «یا علی! وَ تُقِیمَ الصَّلَاةَ بِوُضُوءٍ سَابِغٍ فِی مَوَاقِیتِهَا وَ لَا تُؤَخِّرَهَا فَإِنَّ فِی تَأْخِیرِهَا مِنْ‏ غَیْرِ عِلَّةٍ غَضَبَ اللَّهِ عَزَّوَجَل‏؛ یا علی، با وضوی کامل در اول وقت، نماز اقامه کن و نماز را از اول وقتش به تأخیر نینداز، چون تأخیر نماز بدون علت و عذر، خداوند را به خشم خواهد آورد.» (بحار الأنوار، ج 2، ص 154)

امام صادق علیه‌السلام فرمود‌: «إِنَّ فَضْلَ الْوَقْتِ الْأَوَّلِ عَلَى الْآخِرِ کَفَضْلِ الْآخِرَةِ عَلَى الدُّنْیَا؛ برتری نماز اول وقت نسبت به آخر وقت، مانند برتری آخرت است نسبت به دنیا.» (کافی، ج 3، ص 274)

هرچند حضرت ابراهیم در میان انبیاء و رسولان جایگاه خاصی دارد وخداوند متعال درقرآن کریم در 25 سوره نام اورا بیان نموده است و ضمن اشاره به اوصاف برجسته آن حضرت ، او را به عنوان الگوی انسانها و مؤمنین معرفی کرده است اما با این حال این پرسش ذهن حاجی را به خود مشعول داشته که چرا حج ابراهیمی ونه حج دیگر با این توضیح که حج قبل از حضرت آدم انجام می گرفت و انبیاء به حج مشرف شدند.

امام جعفرصادق(ع) می فرماید: «چون آدم در انجام حج خود به منی رسید، فرشتگان به دیدار او آمدند گفتند: ای آدم ! حجّت قبول، بدان که دو هزار سال قبل از تو این خانه طواف شده و بر آن حج گزارده شده است. «

آدم ابوالبشر اوّلین انسان و نخستین پیامبری است که در زمین حج نموده است. در روایت آمده است که حضرت آدم هزار بار به طواف کعبه آمده و هفتصد حج تمتع و سیصد عمره انجام داده است.

دیگر پیامبران نیز به حج خانه خدا رفته اند امام باقر(ع) می فرماید: « آدم، نوح و سلیمان همراه با جن و انس و پرندگان حج خانه خدا انجام دادند، موسی سوار بر شتری سرخ حج گذارد، در حالی که «لبّیک لبّیک» می گفت. «

مراجعه به روایات و نوشته های بزرگان هم نشان می دهد که تمام انبیاء به این سفر عاشقانه رفته اند  و پایان بخش همه، خاتم انبیاء رسول خاتم است که «لبّیک ذا المعارج» گفت و معراج خود را تکمیل نمود و در پایان عمر حجة الوداع را به جای آورد امّا با این همه چه رمز و رازی است که حج ، بنام حج ابراهیمی شهرت یافته است؟

درجواب باید گفت شاید راز این قضیّه این باشد که ابراهیم(ع) بانی و تعمیر کننده کعبه است و از اوصافی برخوردار است که کمتر پیامبری این اوصاف را دارا بوده است، در قرآن به اوصاف متعددی از حضرت ابراهیم اشاره شده است که به اهمّ آنها اشاره می شود:

1ـ ابراهیم یک امّت بود »انّ ابراهیم کان امّةً».

2ـ ابراهیم اوّل مسلمان بود. »انا اوّل المسلمین ؛ من نخستین مسلمانم. «

3ـ ابراهیم باریافته به مقام امامت بود: »انی جاعلک للناس اماما».

4ـ پیروز شده در امتحان الهی »واذ ابتلی ابراهیم ربّه بکلماتٍ فاتّمهن؛ هنگامی که خداوند ابراهیم را با وسائل گوناگونی آزمود و او (بخوبی) از عهده این آزمایش ها برآمد. «

5 ـ ابراهیم خادم خانه خدا »ان طهّرا بیتی للطائفین؛خانه ام را برای طواف کنندگان پاک کنید.»

و هم فرمود: «وطهر بیتی للطائفین و القائمین؛ خانه ام را برای طواف کنندگان و نمازگزاران پاک کن. «

6ـ ابراهیم بنیان گزار و معمار کعبه » و اذ یرفع ابراهیم القواعد من البیت؛ هنگامی که ابراهیم ستون های خانه خدا را بالا برد. «

7ـ ابراهیم تسلیم محض فرمان الهی:» قال له ربّه اسلم قال اسلمت لربّ العالمین؛ در آن زمان که پروردگارش به او گفت: اسلام بیاور! گفت: در برابر پروردگار جهانیان تسلیم شدم. «

8 ـ ابراهیم محبوب خدا است » و اتّخذ اللّه ابراهیم خلیلاً؛ خدا! ابراهیم را دوست خود قرار داد. «

9ـ ابراهیم حلیم و بردبار بود »انّ ابراهیم لحلیمٌ اوّاه منیب؛ به راستی که ابراهیم، بردبار و دلسوز و بازگشت کننده(به سوی خدا) بود. «

10ـ ابراهیم بت شکن بود » و تاللّه لاکیدنّ اصنامکم... فجعلهم جذاذاً الّا کبیراً لهم؛ به خدا سوگند در غیاب شما نقشه ای برای نابودی بت هایتان می کشم، سرانجام همه آنها جز بزرگشان را قطعه قطعه کرد. «

11ـ نخستین مجری برائت از مشرکین: »انّنی بری ءٌ ممّا تشرکون؛ به راستی که من از شریک هایی که شما (برای خدا) می سازید بیزارم. «

12ـ سرد شدن آتش در برابر ابراهیم به فرمان الهی: »قلنا یا نار کونی برداً و سلاماً علی ابراهیم؛ گفتیم ای آتش! برابر ابراهیم سرد و سالم باش. «

13ـ قربانی کردن فرزند: »فلمّا اسلما و تلّه للجبین؛ پس هر دو (ابراهیم و اسماعیل) تسلیم فرمان خدا شدند و او را به پیشانی (جهت قربانی) بیفکند. «

14ـ دریافت کننده سلام ویژه الهی »سلامٌ علی ابراهیم؛ سلام بر ابراهیم. «

15ـ هجرت برای خدا » و اعتزلکم و ما تدعون من دون اللّه؛ و از شما و آنچه غیر خدا می خوانید کناره می گیرم . «

16ـ مهمان نواز و با سخاوت » هل اتاک حدیث ضعیف ابراهیم المکرمین؛ آیا خبر مهمان های بزرگوار ابراهیم به تو رسیده است . «

17ـ رهیافته به ملکوت آسمانها و زمین »و کذلک نری ابراهیم ملکوت السّماوات و الارض و لیکون من الموقنین؛ و این چنین، ملکوت آسمان ها و زمین را به ابراهیم نشان دادیم تا از اهل یقین باشد. «

18 ـ شاکر و سپاسگزار الهی: »شاکراً لانعمه؛ شکرگزار نعمت های پروردگار بود. «

19ـ صادق و راستگو بود » واذکر فی الکتاب ابراهیم انّه کان صدّیقاً نبیّاً؛ در این کتاب ابراهیم را یاد کن، که او بسیار راستگو و پیامبر (خدا) بود. «

20ـ وفا کننده به پیمان های الهی » و ابراهیم الّذی وفی؛ همان کسی که وظیفه خود را به طور کلّی وفا و ادا کرد. «

21ـ حنیف و مسلم یا مقام ویژه » ما کان ابراهیم یهودیّاً و لانصرانیاً ولکن کان حنیفاً مسلماً؛ ابراهیم نه یهودی بود و نه نصرانی، بلکه موحّدی خالص و مسلمان بود. «

22ـ توکل و اعتماد بر خدا » اعتماد من تنها به آن خدایی است که مرا آفریده و به راه راستم هدایت کرد، چون گرسنه شوم سیر و چون تشنه شوم سیرابم می گرداند و چون بیمار شوم، شفایم می بخشد، او کسی است که مرا می میراند و سپس زنده می کند و او کسی است که امید دارم گناهم را در روز جزا ببخشد. «

23ـ کلیم اللّه بودن » و اذ قال ابراهیم ربّ...قال و من کفر؛هنگامی که ابراهیم عرض کرد: پروردگارا... خداوند در پاسخ فرمود: کسی که کافر شده بهره کمی خواهیم داد. «

24ـ مطیع فرمان خدا » قانتاً للّه؛ ابراهیم مطیع فرمان خدا بود. «

25 ـ الگوی خوبان، بخاطر اوصاف فوق خدا ابراهیم را الگوی مؤمنان دانسته و می فرماید: «قد کانت لکم اسوة حسنةً فی ابراهیم؛ برای شما سرمشق خوبی در زندگی ابراهیم وجود داشت» مجموع اوصاف پیش گفته و غیر آن می تواند عاملی باشد برای اینکه حج کامل، بنام حج ابراهیمی معروف گردد.

زنده نگهداشتن حج ابراهیمی در فرهنگ دینی

علاوه بر بیان اوصاف ابراهیم در منابع دینی تلاش شده به هر نحوی یاد و نام ابراهیم زنده بماند و تک تک رفتارهای او به عنوان عمل واجب و یا سنّت، ماندگار شده است. و از ساده ترین قراردادها گرفته تا مهم ترین آن، در موقع حج، به نام حج، تنظیم شده است به نمونه هایی در این باره توجّه شود.

1ـ حج مبنای اجاره

در جریان اجاره و استیجار موسی و شعیب در قرآن کریم می خوانیم: «علی ان تأجرنی ثمانی حججٍ؛ هشت حج، اجیر من هستی» هشت سال را به صورت هشت حج یاد کرده اند. نفرمود: تو اجیر من باش، مدّت اجاره هشت سال است، بلکه فرمود: مدت اجاره هشت حج است چون سالی یک بار گزارده می شود و هر حجّی نشانه یک سال است. این ساده ترین قراردادی است که با نام حج یادگار حضرت ابراهیم همراه است.

2ـ قرارداد خدا با موسی در ایّام حج: 

وقتی موسای کلیم به مقام والای نبوت بار یافت خداوند سبحان می خواست بهترین و مهم ترین قرارها را با پیامبر خود تنظیم کند، زیرا انتخاب مدّت قرار، به عهده متکلّم است نه بر عهده کلیم خدا. ذات اقدس الهی به موسای کلیم فرمود: تو مهمان چهل شبه من می باشی، امّا در مراسم حج «و واعدنا موسی ثلاثین لیلةً و اتممناها بعشرٍ فتم میقات ربّه اربعین لیلةً؛ ما به موسی وعده سی شبه دادیم (که تا سی شب میهمان ما باشد) سپس این سی شب را با ده شب دیگر تکمیل نمودیم (و وعده دادیم که ده شب گذشته از آن سی شب میهمان ما باشد.) پس میقات و موسای (کلیم) با خدای (سبحان) چهل شبه تمام شد.»

این قرار اربعین از آغاز ذی قعده شروع شد و تا دهم ذیحجّه به طول انجامید که مهم ترین مراسم حج و زیارت در این اربعین است و بهترین فرصت برای چلّه گیری همین چهل روز می باشد.

3ـ برای نورانی شدن مردم ایّام حج را یادآوری کنید.

درباره موسای کلیم در نورانی کردن مردم در قرآن کریم می خوانیم: « و لقد ارسلنا موسی بآیاتنا ان اخرج قومک من الظّلمات الی النّور و ذکّرهم بایّام اللّه؛ براستی ما موسی را با آیات خود فرستادیم(و به او گفتیم) قومت را از تاریکی به نور خارج کن و ایّام اللّه (یعنی ایام حج) را به یاد آنها بیاور. «

4ـ مکه مسکن ابراهیم

قرآن کریم این مسئله را یادآور می شود که مکّه محل سکونت ابراهیم(ع) فرزند و همسرش بوده و از زبان او نقل می کند که « ربّنا انّی اسکنت من ذرّیّتی بوادٍ غیر ذی زرعٍ عند بیتک المحرّم ربّنا لیقیموا الصّلوة...؛ ای پروردگار ما، برخی از فرزندانم را به وادی ای بدون کشت و زراعت نزدیک خانه گرامی تو جای دادم. تا نماز بگزارند. « هدف ابراهیم از اقامه در مکه عبادت و برپائی نماز بوده است و تذکر قرآن این جریان را به این جهت است که مردم در جای جای مکّه به یاد ابراهیم و رفتارهای او و بنیانگذاری او باشند.

5 ـ مقام ابراهیم از آیات بیّنات

« فیه آیاتٌ بیّناتٌ مقام ابراهیم و من دخله کان آمناً؛ در آن آیات و معجزات روشنی است (از جمله) مقام ابراهیم و کسی که داخل آن شود در امنیّت است. «

از امام صادق(ع) سؤال شد؟ «ما هذه الآیات البیّنات؟» فرمود:«مقام ابراهیم حیث قام علی الحجر فاثرت فیه قدماه، والحجر الاسود و منزل اسماعیل؛ این آیات و نشانه ها چیست؟ فرمود:مقام ابراهیم زمانی که بر سنگ ایستاد (برای بالا بردن دیوار خانه خدا) پس جای دو پای او در آن ماند، و (دیگری) حجرالاسود و (سومی) منزل و حجر اسماعیل است. «

قرآن این آیات را متذکر می شود تا همچنان یاد ابراهیم و حج ابراهیمی در ذهن ها زنده بماند.

6ـ نماز در مقام ابراهیم

از آنجا که ابراهیم امام ناس است و الگوی حسنه مؤمنان است لذا تک تک اعمال او در حج به عنوان سنّت واجب و یا مستحب مورد سفارش قرار گرفته است تا حج ابراهیمی همچنان زنده بماند. لذا خداوند برای زنده ماندن مقام ابراهیم می فرماید: « واذ جعلنا البیت مثابةً للنّاس و امناً و اتّخذوا من مقام ابراهیم مصلّی...؛ و (به خاطر بیاورید) هنگامی که خانه کعبه را محل بازگشت و مرکز امن و امان برای مردم قرار دادیم، و (برای تجدید خاطره) از مقام ابراهیم، عبادتگاهی برای خود انتخاب کنید. «

لذا از نظر اسلامی خواندن دو رکعت نماز طواف پشت مقام ابراهیم(ع) واجب شمرده شده تا یاد و خاطره ابراهیم و حج ابراهیمی در ذهنها زنده بماند.

7ـ سعی ابراهیم

همین طور سعی ابراهیم(ع) سنتی برای یکی از مناسک و ارکان حج شد. و تمام حج گزاران در طول تاریخ به این سنّت عمل و تأسّی به سیره ابراهیم کرده اند، ابراهیم(ع) سنّت گزار است، زیرا خود تمامی سنن الهی را پذیرفته و بر اساس آن عمل کرده است، پس باید سعی ابراهیمی داشت و همچون ابراهیم(ع) میان دو قطب حج یعنی صفا و مروه هفت بار رفت و برگشت سعی ابراهیم(ع) مسیری به سوی روشنایی است، آینه ای که در آن انسان خویشتن واقعی را می بیند، سعی ابراهیم(ع) خلوتی با خویشتن گمشده است. این سعی آمیزه ای زیبا از عشق است و عرفان، سعی ابراهیم(ع) از جنس نور و سرور است، تلاشی از سنخ شعور و حضور است.

چو مرغی سوی مسعی پر کشیدم

زمروه تا صفا چندی دویدم

در اوج تشنگی از ماده رستم

کنار زمزم و صفا رسیدم

و در روایات نیز سخت بر عظمت ایام حج تکیه شده است و تلاش شده که حج ابراهیمی همیشه زنده بماند.

1ـ پیامبر اکرم(ص) فرمود: «ما من ایّام ازکی عند اللّه سبحانه و تعالی و لا اعظم اجراً من خیرٍ فی عشر الاضحی؛ هیچ زمانی به عظمت دهه اول ذیحجه و ازکی از آن نمی باشد. « و در حدیث دیگر فرمود: «ما من ایّامٍ العمل الصّالح فیها احبّ الی اللّه عزّ و جلّ من ایّام العشر؛ هیچ زمانی عمل محبوبتر در نزد خداوند از ایام ده روز (ذی حجّه) نیست. « لذا تأکید شده است که هیچگاه حج تعطیل نشود.

حضرت صادق(ع) فرمود: «اگر مردم حج را تعطیل کردند بر امام و پیشوا لازم است که آن ها را مجبور بر انجام حج نمایند، زیرا «فانّ هذا البیت انّما وضع للحج» این خانه برای حج بنا شده است. پس اگر فقیر بودند از بیت المال به آنها جهت انجام حج کمک شود. «

نشانه های حج ابراهیمی

مقام معظم رهبری در پیام خود می گوید: « پروردگارا! به امام و قائد راحل ما آن عبد صالح..نصیب وافر به روح پاک او عاید فرما! و آرزوی بزرگ او را که همانا قیام حج ابراهیمی و بهره برداری امّت اسلامی از این مراسم عظیم الهی است جامه عمل بپوشان. «

آیة اللّه جوادی آملی می گوید: حضرت امام راحل (قدّس سرّه) کاری را که ابراهیم خلیل انجام داد، احیا کرده است. ما در چهره زیارت نامه بسیاری از اولیای الهی می خوانیم که: «اشهد انّک قد اقمت الصّلاة و آتیت الزکاة؛ من شهادت می دهم که تو نماز و زکات را بپا داشته و زنده کردی. «

حضرت امام امّت (قدّس سرّه) گذشته از اینکه بخش های عبادی را اقامه کرد حج را نیز اقامه کرد. اقامه حج غیر از حج کردن است، چه اینکه اقامه نماز غیر از نماز خواندن است. لذا می توان در حرم حضرت امام راحل (قده) صریحاً گفت که: «اشهد انّک قد اقمت الحج؛ من شهادت می دهم که تو حج را بپا داشتی و کاری را که خلیل الرحمن(ع) انجام داد. تو زنده کردی. «

حال باید دید حج ابراهیمی چه نشانه هایی دارد که در کلام امام و رهبری بر آن تأکید شده و چگونه این حج در این دوران اقامه شده است.

1ـ برائت و تبرّی از مشرکین

حضرت ابراهیم خود از شرک مبرّا بود لذا قرآن کریم صریحاً می فرماید: «و لم یک من المشرکین؛ابراهیم از زمره مشرکان نبود. « و در آیه دیگر می خوانیم «و ما کان من المشرکین؛ ابراهیم از زمره مشرکان نبود» لذا در همان دوران ابتدای جوانی از مشرکان تبرّی جست و بت ها را درهم شکست «به خدا سوگند در غیاب شما نقشه ای برای نابودی بت هایتان می کشم! سرانجام همه آنها را جز بت بزرگشان قطعه قطعه کرد. «امام راحل (قدّه) می گوید: «کعبه معظمه یکتا مرکز شکستن این بت هاست. ابراهیم خلیل در اول زمان و حبیب خدا و فرزند عزیزش مهدی موعود روحی فداه در آخر الزمان از کعبه ندای توحید سر دادند و می دهند. «

و آنگاه که مبعوث به رسالت گردید، و خانه خدا را بنا و تعمیر نمود مأمور شد که اوّلاً خانه را تطهیر نمایند چنان که خداوند متعال می فرماید: «و عهدنا الی ابراهیم و اسماعیل ان طهّرا بیتی للطّائفین و العاکفین والرّکع السّجود؛ و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که خانه مرا برای طواف کنندگان و مجاوران و رکوع کنندگان و سجده کنندگان، پاک و پاکیزه کنید. « «این بتهایی که در این جا هست یا می خواهند نصب کنند، بردارید. اینجا معبد الهی است. جای بتها، بت پرستی، بت سازان و بت فروشان نیست، این خانه باید تطهیر شود و در این محدوده شرک و مشرک راه پیدا نکند». و در آیه دیگر می خوانیم: «واذ بوّأنا لابراهیم مکان البیت ان لاتشرک بی شیئاً و طهّر بیتی للطّائفین و القائمین و الرّکع السّجود؛ (به خاطر بیاور) زمانی را که جای خانه کعبه را برای ابراهیم آماده ساختیم تا خانه را بنا کنند و به او گفتیم: چیزی را همتای من قرار مده، و خانه ام را برای طواف کنندگان و قیام کنندگان و رکوع کنندگان و سجود کنندگان پاک ساز» تطهیر چون اطلاق دارد شامل خالص شدن برای عبادت، خالی از بت و بت پرستی، طهارت از حدث اکبر، طهارت از خبث طهارت بنیانی، یعنی بنابر اساس تقوا، و طهارت از بوی بد باشد و چون متعلق تطهیر ذکر نشده است، دلالت بر شمول همه این امور را دارد بارزترین مصداق پاکی و تطهیر می تواند، تطهیر از شرک باشد.

امام راحل می گوید: «و طهر بیتی للطّائفین...؛ این تطهیر از همه ارجاس است که بالاترین آنها شرک است که در صدر آیه کریمه است. «

مقام معظم رهبری می گوید: «حج مظهر توحید و کعبه خانه توحید است این که در آیات کریمه مربوط به حج بارها از ذکر اللّه سخن رفته، نشانه آن است که در این خانه و به برکت آن باید هر عامل غیر خدا از صحنه ذهن و عمل مسلمین زدوده شود و بساط انواع شرک از زندگی آنان برچیده شود. در این محیط محور و مرکز هر حرکتی خداست و طواف و سعی و رمی و وقوف و دیگر شعائر اللّه حج هر یک به نحوی نمایش انجذاب به اللّه و طرد و نفی و برائت از انداد اللّه است . «

بعد از این که حضرت ابراهیم(ع) خانه را تطهیر می کند مأمور می شود که مردم را به حج دعوت کند «و اذّن فی النّاس بالحجّ یأتوک رجالاً و علی کلّ ضامرٍ یأتین من کلّ فجّ عمیق؛. « و مردم را دعوت عمومی به حج کن، تا پیاده و سواره بر مرکبهای لاغر از هر راه دوری به سوی تو بیایند. « این ندا همان است که در اسلام هم مطرح شده است که هر کس مستطیع است باید مکه برود «و للّه علی النّاس حجّ البیت من استطاع الیه سبیلاً؛. « و برای خدا برمردم است که آهنگ خانه(او) کنند،آنها که توانایی رفتن به سوی آن رادارند. « گذشت زمان دوباره خانه خدا را به بت پرستی و شرک آلوده نمود، تا آن زمان که حضرت ختمی مرتبت فرزند ابراهیم خلیل مأمور شد که اعلان کند تا خانه خدا از شرک و آلودگی پاک شود و برائت از مشرکین اعلان گردد. «براءةٌ من اللّه و رسوله الی الّذین عاهدتم من المشرکین فسیحوا فی الارض اربعة اشهر و اعلموا انّکم غیر معجزی اللّه و انّ اللّه مخزی الکافرین؛ (این اعلان) بیزاری از سوی خدا و پیامبر او، به کسانی از مشرکان است که با آنها عهد بسته اید! با این حال، چهار ماه (مهلت دارید که آزادانه) در زمین سیر کنید و بدانید شما نمی توانید خدا را ناتوان سازید، خداوند خوار کننده کافران است. «

در این آیات با دو تعبیر از مشرکان اعلام برائت شده است «براءة من اللّه» و «انّ اللّه بری ء من المشرکین» مرحوم علّامه طباطبایی می نویسد: این آیات در صدد تشریع محض برائت نیست، بلکه متضمن انشاء حکم و قضاء به برائت از مشرکان است. چرا که خداوند در اینجا پیامبر را نیز شریک در حکم نموده است و اگر تشریع محض بود تنها به خود نسبت می داد، چنان که می فرماید: «ولایشرک فی حکمه احداً» امّا در جایی که حکم به معنای ولایت، سیاست و داوری باشد به پیامبر(ص) نسبت داده می شود. و قضا در اینجا به معنای رفع امان از مشرکانی است که پیشتر با آنها عهد بسته بود.

به عبارت دیگر تشریک پیامبر(ص) در این برنامه برای این است که بیان کند این مسأله تنها یک توصیه و سفارش نیست بلکه سیاست کاربردی و عملی است و باید مجری اصلی حکومت آن را به اجرا، بگذارد و لذا به دنبال آن عمل گردید.

محدثان، مفسّران و مورخان شیعه و سنّی نقل کرده اند که پیامبر(ص) ابتدا ابوبکر را برای ابلاغ پیام برائت مأمور نمود. سپس علی(ع) را در پی فرستاد و به وی دستور داد تا پیام را از وی گرفته و خود اعلام نماید. و سرّ آن این بود که جبرییل(ع) بر پیامبر نازل شد و گفت: این برنامه را خود یا یک کسی که مانند تو می باشد اعلام کند. و علی(ع) طبق آیه مباهله به منزله جان نبیّ است «انفسنا و انفسکم».

حسکانی با نقل چهل روایت می نویسد: پیام رسان برائت علی بن ابی طالب(ع) بوده است. از جمله از انس بن مالک نقل می کند که «انّ رسول اللّه(ص) بعث ببراءة مع ابی بکرٍ الی اهل مکّة، فلمّا بلغ ذاالحلیفة بعث الیه فردّه و قال لایذهب به الّا رجلٌ من اهل بیتی، فبوث علیاً؛ به راستی رسول خدا ابوبکر را با (آیات) برائت به سوی اهل مکّه فرستاد سپس هنگامی که به ذوالحلیفه رسید او را برگرداند و فرمود: نباید این (آیات) را ببرد مگر مردی از اهلبیتم پس علی(ع) را فرستاد. «

علاوه بر آیات برائت موادی در بیانیه برائت گنجانده شده بود از جمله:

1ـ لغو پیمان مشرکان.

2ـ عدم حق شرکت در مراسم حج در سال آینده.

3ـ ممنوع بودن ورود مشرکان به خانه خدا.

4ـ ممنوع بودن طواف به صورت عریان.

بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) حج اقامه نشد هرچند مردم به حج می رفتند، تا زمان علی(ع) «در زمان حکومت حضرت علی(ع) حج اقامه شد شاید سر اینکه در زیارت نامه معصومین(ع) همواره «اشهد انّک قد اقمت الصّلاة و آتیت الزکاة» آمده نه بیش از آن، این است که در دست آنان قدرت حکومتی نبوده، تا حج را «اقامه» کنند. «

حضرت امام مجتبی(ع) بیش از بیست بار پیاده به مکّه رفت، ولی نگذاشتند او حج را اقامه کند، چه اینکه سایر ائمه معصومین(ع) پیاده یا سواره حج می کردند ولی حج را اقامه نکردند. امّا ابن عباس که شاگرد حضرت علی بن ابی طالب(ع) است به دستور آن حضرت موفق شد که حج را اقامه کند. آنگاه که حضرت علی(ع) عهده دار حکومت شد، نامه ای برای قثم ابن عباس، نماینده رسمی خود در مکّه نوشت «یابن عباس! اقم للنّاس الحجّ و ذکّرهم بایّام اللّه؛ ابن عباس! حج را اقامه و مردم را به ایّام اللّه متذکر کن. «

با توجه به اهميت مسئله ظهور، چرا هيچ اسمي از آن در قرآن درنيامده است؟

با توجه به سوره‌هاي قرآن کريم مي‌توان آياتي را ديد که به اثبات و حقانيت و قطعي بودن ظهور ايشان اشاره دارد. اين آيات عبارت‌اند از:

1. «و نريد ان نمنّ علي الذين استضعفوا في‌الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم الوارثين* و نمکّن لهم في الارض ...»(1) يعني: و ما اراده کرديم به کساني که در روي زمين تضعیف‌شده‌اند نعمتي گران، ارزاني داريم و آنان را پيشوايان (راستين) و آنان را وارثان گردانيم؛ و نيرومند و صاحب قدرت و حکومت گردانيم... و به آنان در زمين اقتدار و منزلتي شايسته دهيم و از آنان به فرعون و ‌هامان و سپاهيانش چيزي را که از آن مي‌هراسيدند، نشان مي‌دهيم.

آيات فوق بشارتي است در مورد پيروزي حق بر باطل و برچيده شدن بساط ظلم و تباهي؛ که نمونه‌هاي آن را مي‌توان در پيروزي حضرت موسي (عليه‌السلام) و بني‌اسرائيل بر فرعونيان و همچنين پيروزي و حکومت حضرت محمد (صلی‌الله ‌عليه ‌و ‌آله) جستجو کرد؛ اما نمونه کامل آن با ظهور حضرت امام مهدي (عليه‌السلام) تحقق مي‌يابد.

در روايت ديگري نيز درباره همين آيه مي‌فرمايد: اين گروه آل محمد (صلی‌الله عليه ‌و ‌آله) هستند، خداوند مهدي آن‌ها را بعد از زحمت‌هايي که برايشان تحميل مي‌گردد، مبعوث مي‌کند و به ايشان عزت می‌دهد و دشمنان آن‌ها را ذليل مي‌گرداند. (2)

از امام سجاد (عليه‌السلام) نيز این‌چنین نقل‌شده که: سوگند به کسي که محمد (صلي‌الله‌ عليه‌ و‌ آله) را به‌حق، بشارت‌دهنده و بیم دهنده قرار داد، نيکان از ما اهل‌بيت و پيروان آن‌ها به‌منزله موسي (عليه‌السلام) و پيروان او مي‌باشند و دشمنان ما و پيروان آن‌ها به‌منزله فرعون و پيروان او هستند. (سرانجام، پيروزي از آن ماست.) (3)

امام مهدي (عليه‌السلام) نيز هنگام تولد، لب به سخن مي‌گشايد و پس از شهادت به وحدانيت الهي و نثار درود و سلام بر پيامبر اکرم و پدران پاک و معصوم خويش چنين مي‌فرمايد: «بسم‌الله الرحمن الرحيم و نريد ان نمنّ علي الذين استضعفوا في الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم الوارثين...»(4)

2. «و قل جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقاً»(5) بگو: حق فرارسید و باطل نابود گشت، (چراکه) باطل نابودشدني است.» آرزوي بشر از ديرباز اجراي عدالت و برچيده شدن بساط ظلم و بي‌عدالتي بوده است، قرآن کريم نيز نويدبخش تحقق اين آرزوي ديرين بوده و فرارسیدن روزي را مژده داده است که در سرتاسر جهان حق حکومت کند و باطل نابود گردد. بر اساس روايات معتبر و فراوان، اين پيروزي نهايي و حکم‌فرماي عدالت در سرتاسر گيتي مربوط به قيام حضرت امام مهدي (عليه‌السلام) مي‌شود.

حضرت امام باقر (عليه‌السلام) در توضيح و تفسير «جاء الحق و زهق الباطل» فرمودند: اين سخن الهي مربوط به قيام قائم (آل محمد (صلي‌الله‌ عليه ‌و ‌آله) مي‌شود که دولت باطل برچيده خواهد شد. (6)

و بي‌جهت نيست که هنگام تولد حضرت مهدي (عليه‌السلام) بر بازوي نازنينش اين آيه نقش بسته بود که «جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقاً»(7)

3. «الذين يومنون بالغيب و يقيمون الصلاه و مما رزقناهم ينفقون» يعني: «آنان که به غيب، ايمان مي‌آورند و نماز را برپا مي‌دارند و ازآنچه به ايشان روزي داده‌ايم انفاق مي‌کنند.»(8)

تفسير در رابطه با اين آيه شريفه بسيار است. شيخ صدوق در کتاب کمال‌الدين از حضرت امام صادق (عليه‌السلام) نقل مي‌کند که فرمودند: هرکس اقرار به ظهور امام زمان کند ايمان به غيب آورده است. متقين در اين آيه شريفه شيعيان علي هستند و (غيب) حجت غايب است. دليل اين معني آيه «فقل انما الغيب لله فانتظروا اني معکم من المنتظرين»(9) يعني: ‌اي پيغمبر بگو غيب مال خداست پس منتظر باشيد که من نيز با شما از منتظرانم؛ که اين آيه به فضيلت انتظار اشاره مي‌کند.» در اين آيه گروهي ديگر از مفسران حضرت مهدي را از مصاديق» يومنون بالغيب «دانسته و يکي از ويژگي‌هاي آن حضرت را غايب قلمداد کرده‌اند.

برخي ديگر از مفسران روز رجعت را ازلحاظ اينکه از اموري است که ازنظر ما غايب است مصداق آيه شريفه دانسته و ايمان به غيب در «يومنون بالغيب» را ايمان به رجعت دانسته‌اند. (10)

4. «اولئک الذين اشتروا الحياة الدنيا بالاخره فلايخفف عنهم العذاب و لاهم ينصرون»(11) همين کسان‌اند که زندگي را به بهاي ديگر خريدند پس نه عذاب آنان سبک گردد و نه ايشان ياري شوند.»

در خصوص اين آيه برخي از مفسران شيعه از اين آيه فلسفه برخورد حضرت با مخالفين را تبيين نموده‌اند)12)

5. «تلک الايام نداولها بين الناس»(13) يعني اين روزها را ميان مردم مي‌گردانيم.

روایت‌شده است که امام صادق (عليه‌السلام) فرمود: از زمان خلقت آدم هميشه دولتي از خدا و دولتي از شيطان بوده پس در اين زمان دولت خدا کو؟ آگاه باشيد که صاحب‌دولت خدا قائم آل محمد (عجّل‌الله‌فرجه‌الشريف) است.

6. «اليوم يئس الذين کفروا من دينکم فلاتخشوهم و اخشون»(14) يعني امروز کساني که راه کفر پیش‌گرفته‌اند از دين شما نوميد شدند پس از آن‌ها نترسيد بلکه از قهر من بترسيد.

در تفسير عياشي از امام باقر (عليه‌السلام) نقل مي‌کند که در تفسير اين آيه فرمود:

آن روز، روز ظهور صاحب‌الزمان است که بني‌اميه نوميد مي‌شوند و آن‌ها هستند که کافر گشته و از آل محمد (صلي‌الله‌ عليه ‌و ‌آله)‌ نوميد مي‌باشند.

7. «يا ايها الذين آمنوا کونوا قوامين لله شهدا بالقسط...» (15) يعني‌ اي کساني که ايمان آورديد براي خدا به داد برخيزيد و به عدالت، شهادت دهيد. صاحب تفسير اطيب البيان في تفسير القرآن در تبيين مفهوم قوامين به قائم به‌عنوان يکي از لقب‌هاي حضرت مهدي اشاره‌کرده است.

9. «و من الذين قالوا انا نصاري اخذنا ميثاقهم فتسوا حظ مما ذکروا به فاغرينا بينهم العداوه و البغضاء الي يوم القيامه و سوف ينبئهم الله بما کانوا يصنعون»(16) و از کساني که گفتند ما نصراني هستيم از ايشان نيز پيمان گرفتيم و بخشي ازآنچه را بدان‌ اندرز داده‌شده بودند فراموش کردند و ما هم تا روز قيامت ميانشان دشمني و کينه افکنديم و به‌زودی خدا آنان را ازآنچه مي‌کرده‌اند خبر می‌دهد. درباره اين آيه بعضي از مفسران با توجه به (حظا مما ذکروا به) از حضرت امام صادق (عليه‌السلام) نقل کرده‌اند که فرمود: «اما انهم سيذکرون ذلک الحظ مع القائم منا عصابه منهم» را اشاره مي‌کنند که درباره بهره بردن اصحاب عام يعني همان مؤمنان صالح که از سراسر جهان به حضرت، خودشان را مي‌رسانند، مي‌باشد. (17) البته گروهي از مفسران مي‌گويند که اين آيه درباره چگونگي غلبه اسلام بر ساير اديان در زمان حکومت صاحب‌الزمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشريف) مي‌باشد. (19)

10. قالوا و الله ربنا ما کنا مشرکين» يعني: گفتند به خدا قسم ما مشرک نبوديم.» در کافي آمده است که امام باقر (عليه‌السلام) در مورد اين آيه مي‌فرمايند: يعني آن‌ها هنگام ظهور امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشريف) مي‌گويند: ما منکر ولايت امیرالمؤمنین (عليه‌السلام) نبوديم. البته آيه بعد هم به اين موضوع اشاره مي‌کند. «انظر کيف کذبوا علي انفسهم و ضل ما کانوا يفترون» يعني: ببين چگونه دروغ بر خود بستند و آنچه را افترا مي‌بستند فراموش کردند؟

11. «و قالوا لولانزل عليه آيه من رب قل ان الله قادر علي ان ينزل آيه ولکن اکثرهم لايعلمون»(20)

يعني: گفتند: چرا معجزه‌اي از سوي پروردگارش بر او نازل نشده است؟ بگو: بي‌ترديد خدا قادر است که پديده‌اي شگرف فرو فرستد ليکن بيشتر آنان نمي‌دانند.

بسياري از مفسران شيعه با تکيه به روايت امام باقر (عليه‌السلام) در اينکه خداوند قادر است که پديده‌اي شگرف فرو فرستد مي‌گويند که منظور «دابته الارض»، خروج دجال و نزول حضرت عيسي مي‌باشد. (21)

12. «يوم ياتي بعض آيات ربک لاينفع نفسا ايمانها لم تکن آمنت من قبل»(22) يعني: روزي که بيايد يکي از آيات پروردگارت ايمان کساني که قبلاً ايمان نياورده‌اند سودي نبخشد

صدوق در کمال‌الدين و ثواب‌الاعمال از حضرت صادق (عليه‌السلام) روايت مي‌کند که فرمود: «آيات» ائمه هستند و «بعض آيات» قائم آل محمد (عجّل‌الله‌فرجه‌الشريف) است. البته مفسران علاوه بر اين با اشاره بر کل آيه ۱۵۸ آن را نشانه ظهور حضرت مهدي و نزول حضرت عيسي برشمرده‌اند و گروهي طلوع خورشيد از مغرب را اضافه مي‌کنند.

13. «و اذان من الله و رسوله الي الناس يوم الحج الاکبر» (22) يعني در روز حج بزرگ از جانب خدا و رسولش به مردم اعلان مي‌شود.

در تفسير عياشي از امام باقر (عليه‌السلام) و امام صادق (عليه‌السلام) روایت‌شده است که فرمودند: «حج بزرگ» ظهور قائم و «اعلان» دعوت مردم است.

14. «و قاتلوا المشرکين کافه کما يقاتلونکم کافه و اعلموا ان الله مع المتقين» (23) يعني با همه مشرکين پيکار کنيد چنانکه آن‌ها (اگر دسترسي پيدا کنند) با شما نبرد کنند و بدانيد که خداوند با پرهيزگاران است.

در تفسير عياشي از زراره روايت است که گفت: از امام صادق (عليه‌السلام) راجع به اين آيه سؤال شد پدرم امام باقر (عليه‌السلام) فرمودند: هنوز تأویل آن نيامده است. اگر قائم ما قيام کند، آن‌کس که او را مي‌بيند تأویل آن را به‌خوبی خواهد ديد. با ظهور او شعاع دين پيغمبر (صلي‌الله‌ عليه ‌و‌ آله)‌ چنان بالا گيرد که در روي زمين، شرک و بدبيني نماند چنانکه خداوند فرمود: «و قاتلوهم حتي لاتکون فتنه ويکون الدين کله لله»: يعني با آن‌ها پيکار کنيد تا فتنه‌اي نماند و تمام دين از آن خداوند باشد.

15. «يريدون ان يطفئوا نورالله بافواههم و يابي الله الاان يتم نوره و لو کره الکافرون»(24) يعني: مي‌خواهند نور خدا را با سخنان خويش خاموش کنند ولي خداوند نمي‌گذارد تا نور خود را کامل کند هرچند کافران را خوش نيايد. برخي از مفسران با نقل روايتي از امام صادق (عليه‌السلام) به تلاش فرعون براي از بين بردن حضرت موسي و بني‌اميه و بني‌عباس براي از بين بردن نسل اهل‌بیت (عليهم‌السلام) اشاره نموده و شباهت حضرت مهدي (عجّل‌الله‌فرجه‌الشريف) به حضرت موسي (عليه‌السلام) را در ولادت بيان کرده‌اند. برخي ديگر از مفسران از امام کاظم (عليه‌السلام) نقل کرده‌اند که اين آيه را به حاکميت دين حق بر تمام اديان در وقت قيام حضرت مهدي مطرح نموده‌اند.

16. «و لئن اخرنا عنهم العذاب الي امه معدوده ليقولن ما يحبسه الايوم ياتيهم ليس مصروفا عنهم و حاق بهم ما کانوا به يستهزون»(25) يعني: اگر عذاب را تا مدت معيني به تأخیر بيندازم حتماً خواهد گفت: چه چيز آن را بازداشت؟ آگاه باش روزي که عذاب به آن‌ها برسد از ايشان بازگشتني نيست و آنچه را که مسخره مي‌کردند آنان را فرو خواهد گرفت. از امام علي (عليه‌السلام) در مورد «امه معدوده» نقل‌شده است که فرمودند:

اصحاب قائم آل محمد (صلوات‌الله‌عليه‌)‌ هستند که ۳۱۳ نفرند «اصحاب القائم الثلاث مائة و البضعة عشر»

17. «بقيت الله خير لکم ان کنتم مومنين و ما انا عليکم بحفيظ»(26) يعني: «اگر مؤمن باشيد، باقي‌مانده خدا براي شما بهتر است و من بر شما نگاهبان نيستم.» در اين آيه گروهي با اشاره بقیه‌الله آن را به‌عنوان يکي از ويژگي‌هاي خاص صاحب‌الزمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشريف) مي‌دانند.

چون آيه فوق اطلاق دارد، چنين معنايي از آن بدون اشکال است که بگوييم: بقية‌الله از همه‌چیزهایی که شما حساب کنيد، برايتان بهتر است و هيچ نعمتي به‌پای آن نمي‌رسد. هرچند که اين آيه مربوط به داستان حضرت شعيب ‌نبي (عليه‌السلام) مي‌باشد،

قائم (آل محمد (صلي‌الله‌عليه‌و‌آله)) نخستين سخني که پس از قيام خويش بر زبان مي‌آورد همين آيه است. «بقية‌الله خيرلکم ان کنتم مؤمنين»

اما بر اساس روايات معتبر، اين آيه باوجود نازنين حضرت ولی‌عصر (عليه‌السلام) تطبيق گشته است. امام باقر (عليه‌السلام) فرمودند:

«قائم (آل محمد (صلي‌الله‌عليه‌و‌آله)) نخستين سخني که پس از قيام خويش بر زبان مي‌آورند همين آيه است. «بقية‌الله خيرلکم ان کنتم مؤمنين» سپس مي‌فرمايد: من «بقية‌الله» هستم و حجت خدا و خليفه او بر شما مي‌باشم. آنگاه هیچ‌کس بر او سلام نمي‌کند مگر اينکه مي‌گويد: «السلام عليک يا بقية‌الله في ارضه». (27)

درباره تعبير «بقية‌الله» (ذخيره خدا) بايد گفت: اين عنوان به شخصي اطلاق مي‌گردد که خدا به‌منظور خاصّي او را نگهداري کرده است.

احمد بن اسحاق قمي (که از اصحاب و ياران امام عسکري (عليه‌السلام) بود.) به حضور حضرت امام عسکري (عليه‌السلام) مي‌رسد، حضرت امام مهدي (عليه‌السلام) که حدود یک سال دارد، وارد مي‌شود و با زبان عربي فصيح مي‌گويد: «انا بقية‌الله في ارضه و المنتقم من اعدائه.»(28)

من ذخيره الهي در سرزمين او و انتقام‌گيرنده از دشمنان اويم.

بيش از ۱۲۰ آيه قرآن «عالم جلیل‌القدر مرحوم سيدهاشم بحراني در کتاب «المحجة» آن‌ آيات ‌را با روايات مربوطه جمع‌آوري کرده است.»

و آیات ديگر

اما ممکن است بپرسيد چرا نام امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف در قرآن نيامده

براي جواب به اين سؤال بايد گفت:

اولاً تنها راه معرفي اين نيست و حضرت از راه‌هاي ديگر (معرفي با صفات) معرفی‌شده است و قرآن به طرق ديگر به وجودش و حکومت جهاني او اشاره نموده است (29)

و ثانیاً: مصالحي در کار بوده که حضرات معصومين به نام ذکر نشوند که از اين ميان محفوظ ماندن قرآن از تحريف را مي‌توان نام برد درست همان علتي که ايجاب کرد آيه اکمال دين در بين آيات تحريم خبائث و آيه تطهير در بين آيه نساء النبي قرار گيرد تا ضمن ابلاغ پيام به همه‌ي حق‌جويان مانع از دست بردن در قرآن نيز بشود. چه کسي مي‌توانست تضمين کند کساني که به پيامبر ‌عظيم‌الشان اسلام به خاطر تصميم به معرفي علي (علیه‌السلام) به امامت، اهانت و جسارت نمودند (پيامبر اکرم، هنگام وفات فرمود: قلم و دواتي بياوريد تا برايتان چيزي بنويسم که مانع از گمراهي‌تان شود خليفه دوم گفت: ان الرجل ليهجر حسبنا کتاب الله. (30)

اگر تصريح به اسم آن حضرت مي‌شد به قرآن نيز جسارت نمي‌کردند. مضافاً بر این‌که اگر کسي، حق را نخواهد پذیرد، معرفي با اسم را نيز نمي‌پذيرد و هزار و‌ يک بهانه‌ي واهي و توجيه ناصواب، مي‌آورد. قرآن، اين حقيقت را به همه‌ي ما گوشزد مي‌کند که اهل کتاب، پيامبر را به‌خوبی مي‌شناختند، چنانکه بچه‌ي خود را مي‌شناختند و در انجيل آنان پيامبر ختمي با اسم نيز معرفی‌شده بود اما هنگامی‌که پيامبر ‌عظيم‌الشان را ديدند که هم با صفات هم با اسم برايشان شناخته‌شده بود، بازهم انکار کردند و نپذيرفتند: «فلما جائهم ما عرفوا کفروا به»(31)

این‌که معرفي با اسم تنها راه معرفي نيست و هم این‌که مصالحي براي عدم تصريح به اسم وجود داشته و ثالثاً معرفي با اسم هم اگر مي‌شد چنانکه سابقه دارد اهل عناد و لجاج نمي‌پذيرفتند، ازجمله عواملي است که به نام حضرت تصريح نشده است.

پی‌نوشت‌ها:

1. سوره قصص، آيه 5 و 6.
2. حويزي، عبدعلي بن جمعه، تفسير نورالثقلين، ج ۴، ص ۱۱۰.
3. طبرسي، فضل بن حسن، تفسير مجمع البيان، ج ۷، ص ۳۷۵، ذيل آيه ۵ سوره قصص.
4. صدوق، محمد بن علي، کمال‌الدين، ص ۴۲۵.
5. اسراء، آيه ۸۱.
6. حويزي، عبدعلي بن جمعه، تفسير نورالثقلين، ج ۳، ص ۲۱۲.
7. حويزي، عبدعلي بن جمعه، تفسير نورالثقلين، ج ۳، ص ۲۱۳.
8. بقره، آيه ۳.
9. يونس، آيه ۲۰.
10. فيض کاشاني، محسن، تفسير صافي، ج ۱، ص ۱۱.
11. بقره، آيه ۸۶.
12. فيض کاشاني، محسن، تفسير صافي، ج ۱، ص ۱۵۴. بحراني، سيدهاشم، البرهان ج ۱، ص ۲۶۸. بروجردي، سيد محمد ابراهيم، تفسير جامع، ج ۱، ص ۲۰۶.
13. آل‌عمران، آيه ۱۴۰.
14. مائده، آيه 3.
15. مائده، آيه ۸.
16. مائده، آيه ۱۴.
17. مشهدي، ميرزا محمد، کنز الدقائق، ج ۴.
18. مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، ج ۲۲، ص ۱۱۱.
19. انعام، آيه ۲۳.
20. انعام، آيه ۳۷.
21. مشهدي، ميرزا محمد، کنزالدقائق، ج ۲، ص ۶۷۹. بروجردي، سيد محمدابراهیم، تفسير جامع، ج ۲.
22. انعام، آيه ۱۵۸.
23. توبه، آيه 36.
24. توبه، آيه ۳۲.
25. هود، آيه ۸.
26. هود، آيه ۸۶.
27. فيض کاشاني، محسن، تفسير صافي، ج ۲، ص ۴۶۸، ذيل آيه ۸۶ سوره هود.
28. قمي، عباس، الانوارالبهيه، ج ۱، ص ۳۵۵.
29. بقره، آيه ۱۰۶.
30. حلي، حسن بن يوسف، نهج الحق و کشف الصدق، ص ۲۷۴.

خطیب جمعه اهل سنت بندرعباس، مراسم مولودی خوانی نبی اکرم(ص) را فرصتی برای آشنایی با سیرت آن بزرگوار دانست و بر استفاده از ظرفیت هفته وحدت تاکید کرد.

سید عبدالباعث قتالی در خطبه های امروز اهل سنت بندرعباس، رعایت حقوق دیگران در اسلام را یک اصل دانست و اظهار داشت: اگر ما در جامعه حقوق یکدیگر را رعایت کنیم، بسیاری از اختلافات اجتماعی حل خواهد شد و شاهد بسیاری از مشکلات نخواهیم بود.

امام جمعه اهل سنت و جماعت بندرعباس نابسامانی های اجتماعی و مالی را ناشی از کمبود ایمان دانست و افزود: اگر روحیه ایمانی در جامعه قوی باشد کمتر شاهد حق خوری و اختلاف خواهیم بود.

این عالم دینی همچنین هفته وحدت را نماد اتحاد مسلمانان اعلام کرد و تاکید کرد: در این دوران همه مسلمانان نیاز به وحدت و همدلی دارند تا با شناخت از یکدیگر در مسیر تعالی اسلام گام بردارند.

قتالی گفت: مراسم مولودی خوانی نبی اکرم(ص) فرصتی برای آشنایی بیشتر با سیرت آن بزرگوار برای همگان خصوصاً برای نسل جوان است.

وی اضافه کرد: در مراسم مولودی خوانی ضمن مدح نبی اکرم (ص)، در مورد فضایل ایشان سخنرانی خواهد شد.

خطیب جمعه اهل سنت بندرعباس در پایان گفت: اتحاد ما مسلمانان سرمایه بزرگی برای توسعه و پیشرفت جامعه اسلامی است و از ظرفیت هفته وحدت باید در این خصوص استفاده کرد.