ماه مبارک رمضان پربرکت‌ترین ماه سال و ماهی سرشار از رحمت و مغفرت الهی است. افراد وقتی در فضای این ماه شریف قرار می‌گیرند، ناخودآگاه به‌سوی ارزش‌ها آن هم از جنس برترین ارزش‌های دینی تمایل می‌یابند و این فضا جز با عنایت الهی حاصل نمی‌شود.
در واقع خداوند متعال است که فضای این ماه را سرشار از معنویت می‌کند تا انسانِ درگیر با تمنیات دنیا و غرق در خواهش‌های نفسانی را به‌سوی آسمان نزدیک‌تر کند تا اندیشه و روح او را تحت تأثیر عالی‌ترین ارزش‌های انسانی و اخلاقی و ایمانی سوق دهد.
از این رو پیامبر و ائمه اطهار علیهم السلام جهت بهره هرچه بیشتر از ماه مبارک رمضان نسخه‌ها و توصیه‌هایی را در قالب روایات به شیعیان خویش ارائه فرموده‌اند؛ از جمله آنکه امام رضا علیه السلام به‌نقل از پدرانش از امیرالمؤمنین می‌فرماید:
«روزى، پیامبر خدا براى ما خطبه خواند و فرمود:
اى مردم، همانا ماه خدا، همراه با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روى آورده است؛ ماهى که نزد خدا برترینِ ماه‌هاست و روزهایش برترینِ روزها، شب‌هایش برترینِ شب‌ها و ساعاتش برترینِ ساعات است.
ماهى است که در آن به میهمانى خدا دعوت شده‌اید و از شایستگانِ کرامت الهى قرار داده شده‌اید.
نَفَس‌هایتان در آن، تسبیح است، خوابتان در آن، عبادت، عملتان در آن، پذیرفته و دعایتان در آن، مورد اجابت است.
پس با نیّت‌هاى راست و دل‌هاى پاک، از پروردگارتان بخواهید براى روزه‌دارىِ آن و تلاوت کتاب خویش، توفیقتان دهد؛ چرا که بدبخت، کسى است که در این ماه بزرگ، از آمرزش الهى محروم بماند.
با گرسنگى و تشنگى خود در این ماه، گرسنگى و تشنگىِ روز قیامت را یاد کنید؛ به نیازمندان و بینوایانتان صدقه بدهید.
به بزرگان خود احترام و بر کوچک‌هایتان ترحّم و به بستگانتان نیکى کنید. زبانتان را نگه دارید؛ چشم‌هایتان را از آنچه نگاه به آن حلال نیست، بپوشانید.
گوش‌هایتان را از آنچه شنیدنش حلال نیست، فرو بندید؛ به یتیمان مردم محبّت کنید تا بر یتیمان شما محبت ورزند؛ از گناهانتان به پیشگاه خداوند توبه کنید؛ به‌هنگام نمازها، دستانتان را بر آستان او به دعا بلند کنید، که آن هنگام (وقت نماز)، برترینِ ساعت‌هاست و خداوند با نظر رحمت به بندگانش مى‌نگرد و هرگاه با او مناجات کنند، پاسخشان مى‌دهد و چون او را صدا بزنند، جوابشان مى‌گوید و چون او را بخوانند، اجابتشان مى‌کند.
اى مردم؛ جان‌هاى شما در گروی اعمال شماست، پس با آمرزش‌خواهى خود، آنها را آزاد سازید؛ و پشت‌هاى شما از بار گناهانتان سنگین است، پس با طول دادن سجده‌هاى خود، آنها را سبک کنید و بدانید که خداوند ــ که یادش والاست ــ به عزّت خود سوگند خورده است که نمازگزاران و سجده‌کنندگان را عذاب نمى‌کند و در روزى که مردم در پیشگاه پروردگار جهانیان [براى حساب] مى‌ایستند، آنان را با آتش، هراسان نمى‌کند.»
«أیُّهَا النّاسُ ، إنَّهُ قَد أقبَلَ إلَیکُم شَهرُ اللّه ِ بِالبَرَکَةِ وَالرَّحمَةِ وَالمَغفِرَةِ شَهرٌ هُوَ عِندَ اللّه ِ أفضَلُ الشُّهورِ، وَأیّامُهُ أفضَلُ الأَیّامِ، ولَیالیهِ أفضَلُ اللَّیالی، وساعاتُهُ أفضَلُ السّاعاتِ. هُوَ شَهرٌ دُعیتُم فیهِ إلى ضِیافَةِ اللّه ِوجُعِلتُم فیهِ مِن أهلِ کَرامَةِ اللّهِ، أنفاسُکُم فیهِ تَسبیحٌ، ونَومُکُم فیهِ عِبادَةٌ، وعَمَلُکُم فیهِ مَقبولٌ، و دُعاؤُکُم فیهِ مُستَجابٌ. فَاسأَلُوا اللّه َ رَبَّکُم بِنِیّاتٍ صادِقَةٍ وقُلوبٍ طاهِرَةٍ أن یُوَفِّقَکُم لِصِیامِهِ وتِلاوَةِ کِتابِهِ؛ فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَن حُرِمَ غُفرانَ اللّهِ فی هذَا الشَّهرِ العَظیمِ. وَاذکُروا بِجوعِکُم وعَطَشِکُم فیهِ جوعَ یَومِ القِیامَةِ وعَطَشَهُ، وتَصَدَّقوا عَلى فُقَرائِکُم ومَساکینِکُم، ووَقِّروا کِبارَکُم، وَارحَموا صِغارَکُم، وصِلوا أرحامَکُم، وَاحفَظوا ألسِنَتَکُم، وغُضّوا عَمّا لایَحِلُّ النَّظَرُ إلَیهِ أبصارَکُم، وعَمّا لایَحِلُّ الاِستِماعُ إلَیهِ أسماعَکُم، وتَحَنَّنوا عَلى أیتامِ النّاسِ یُتَحَنَّن عَلى أیتامِکُم، وتوبوا إلَى اللّهِ مِن ذُنوبِکُم، وَارفَعوا إلَیهِ أیدِیَکُم بِالدُّعاءِ فی أوقاتِ صَلَواتِکُم؛ فَإِنَّها أفضَلُ السّاعاتِ، یَنظُرُ اللّه ُ عز و جل فیها بِالرَّحمَةِ إلى عِبادِهِ ،
یُجیبُهُم إذا ناجَوهُ، ویُلَبّیهِم إذا نادَوهُ ویَستَجیبُ لَهُم إذا دَعَوهُ.
یا أیُّهَا النّاسُ، إنَّ أنفُسَکُم مَرهونَةٌ بِأَعمالِکُم فَفُکّوها بِاستِغفارِکُم، وظُهورَکُم ثَقیلَةٌ مِن أوزارِکُم فَخَفِّفوا عَنها بِطولِ سُجودِکُم؛ وَاعلَموا أنَّ اللّهَ ــ تَعالى ذِکرُهُ ــ أقسَمَ بِعِزَّتِهِ ألاّیُعَذِّبَ المُصَلّینَ وَالسّاجِدینَ، ولایُرَوِّعَهُم بِالنّارِ یَومَ یَقومُ النّاسُ لِرَبِّ العالَمینَ. (عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج1، ص295)
