بيانات رهبر معظم انقلاب در مورد «جوان»
بى‌تفاوتى جايز نيست
در حركت عظيم ملت ايران، نسل جوان بايد پيشرو باشد. براى نسل جوان - بخصوص نسل جوان دانشجو - بى‌تفاوتى و خونسردى جايز نيست. آن جوانى كه به سرنوشت كشور نينديشد و حوادث و خصومت هايى را كه نسبت به كشورش در دنيا سازماندهى مى‌شود، نبيند و نسبت به آنها نجوشد و نخروشد، آن جوان لايق اين نيست كه نام جوان شهروند يك ملت انقلابى را روى خودش بگذارد. روح جوان، آن روح پر تپشى است كه در سختي ها، به داد كشور و ملت رسيد و آنها را نجات داد.
حواستان جمع باشد!
جوانان عزيز! دشمن روى شما سرمايه‌گذاري هاى زيادى مى‌كند؛ حواستان جمع باشد. عده‌يى را به بى‌تفاوتى مى‌كشاند و عده‌يى را دلسرد و مأيوس مى‌كند. يأس، بزرگترين آفت جوان است. جوانها بدانند كه متأسفانه يأس به روح جوان زودتر راه پيدا مى‌كند؛ همچنان كه اميد اين‌گونه است. در مقابل يأسى كه دشمن مى‌خواهد به جوانها تلقين و تزريق كند، خودتان را مصونيت بدهيد.
تفكرات سياسى غلط
امروز، هر انديشه‌يى كه جوان را دچار اين احساس بكند كه از مسؤولان و پيشروان انقلاب و مديران كشور جداست، اين انديشه و تفكر، از نوع همان تفكرات سياسى غلط تزريق شده است. امروز بايد ملت و دولت، پشت به پشت و دست به دست هم و در كنار يكديگر، با تمام توان تلاش كنند تا همه‌ى طلسم هاى استكبار و سلطه را بشكنند و از بين ببرند. اين، صحنه‌ى بسيار مهم و حساسى است. تفكرى كه شما را هدايت خواهد كرد و بايد بكند، تفكر اسلامى است. بايد در دانشگاه ها به تفكرات اسلامى و كار اسلامى، خيلى اهميت بدهيد.
سخنرانى در ديدار با گروه كثيرى از دانشجويان و دانش‌آموزان، به‌مناسبت سيزدهم آبان ماه 1368/08/10
********************
جوانان ببينند
جوانان دانشجو در محيط هاى دانشگاه، به درس و علم و روحيه‌ى انقلابى و اسلامى، حداكثر اهميت را بدهند. جوانان ببينند كه امروز و آينده، چه‌قدر به وجود آنها احتياج است؛ خودشان را براى آينده بسازند. امروز هم جوان دانشجو بايد مثل هميشه، پيشتاز و پيشگام حركت انقلابى باشد و خودش را شايسته و صالح براى اين مسؤوليتهاى بزرگ قرار بدهد.
سخنرانى در ديدار با مسؤولان بنياد شهيد، جمعى از اساتيد و دانشجويان دانشگاهها و اقشار مختلف مردم 1369/05/24
********************
سربازان امام!
همه ملت و مخصوصا جوانان عزيز و نوجوانان، خود را سربازان امام محبوبشان بدانند و با اتكال به خدا و استمداد از حضرت ولى‌الله‌الاعظم(ارواحنافداه) با قوت و قدرت به سمت هدف هاى عالى امامشان حركت كنند و بدانند كه پيروزى نهايى از آن ماست؛ «كتب الله لاغلبن انا و رسلى».
پيام به مناسبت اولين سالگرد ارتحال حضرت امام خمينى(ره)1369/03/10
********************
انقلاب، امروز چه تكليفى را به او املا مى‌كند؟
قشر جوان بايستى هميشه نسبت به مسائل انقلاب احساس مسؤليت كند و خودش را از مسائل انقلاب بركنار نداند. انقلاب، امروز چه تكليفى را به او املا مى‌كند؟ از او چه مى‌خواهد؟ او چه نقشى مى‌تواند در پيشبرد انقلاب داشته باشد؟ وظيفه‌ى او چيست؟ قشر جوان بايد از خيل عظيم مردم ما - كه بحمدالله هميشه در صحنه‌هاى انقلاب حاضرند - جدا نشود و به رشد و آگاهى و با سواد شدن آنان كمك كند. در دانشگاه بايد به روى مردم باز باشد و دانشجو در محيط دانشگاه محصور نباشد. دانشجو بايد با اعضاى خانواده‌ى خود و با دوستانش، ارتباطات روشنگر داشته باشد و در مسائل كشور و مسائل جامعه سهيم باشد.
سخنرانى در ديدار با جمع كثيرى از طلاب حوزه‌هاى علميه و دانشجويان دانشگاهها، به مناسبت روز وحدت حوزه و دانشگاه 1369/09/28
********************
بيشترين چيزى كه روى ذهن جوان اثر مى‌كند
بيشترين چيزى كه روى ذهن جوان اثر مى‌كند، دو عامل است: يكى تبليغات گوناگون دشمن است؛ تبليغاتى كه جوان را نسبت به حقايق مقدس اسلامى و حقايقى كه در انقلاب به عنوان مسلمات و پايه‌ها و ستون هاى اصلى اعتقاد شناخته شده، سست و بى‌تفاوت كند.
و عامل دوم، عدم تبيين و دفاع صحيح از اين حقايق و اصول است. من گمان مى‌كنم كه تأثير عامل دوم، كمتر از عامل اول نباشد؛ چون در نظام جمهورى اسلامى، به طور صريح و علنى، عليه اسلام و اصول اسلامى و مبانى اسلامى و معارف اسلامى، كمتر تبليغ مى‌شود و ميدان براى تبليغ وسيع باز نيست؛ بنابراين تبليغ دشمن فقط سطح معينى را مى‌پوشاند؛ در حالى كه عامل دوم، ديگر حد و اندازه‌يى ندارد.
سخنرانى در آغاز هفتمين گردهمايى ائمه‌ى جمعه‌ى سراسر كشور 1370/06/25
********************
جوانان جلوتر از ديگران در صحنه‌اند
جوان در هر جامعه و كشورى، محور حركت است. اگر حركت انقلابى و قيام سياسى باشد، جوانان جلوتر از ديگران در صحنه‌اند. اگر حركت سازندگى يا حركت فرهنگى باشد، باز جوانان جلوتر از ديگرانند و دست آنها كارآمدتر از دست ديگران است. حتى در حركت انبياى الهى هم - از جمله حركت صدر اسلام - محور حركت و مركز تلاش و تحرك، جوانان بودند.
جوان و جوانى، يكى از درخشندگيهاى آفرينش الهى
آن كشورهايى كه جوان كم دارند - كما اين‌كه بعضى از كشورها امروز به خاطر بعضى از سياست هاى تنظيم نسل و خانواده و از اين حرفها، دچار كمبود نسل جوان هستند - ولو در علم و تكنولوژى و ترقيات جلو باشند، كارشان لنگ است؛ مجبورند از كشورهاى ديگر جوان قرض بگيرند! جوان و جوانى، يكى از درخشندگي هاى آفرينش الهى است. دشمنان جوامع - از جمله جوامع اسلامى - اين نكته را خوب تشخيص داده‌اند و بخصوص روى آن انگشت گذاشته‌اند. اين مربوط به امروز نيست؛ از يك قرن پيش تاكنون اين‌گونه بوده است.
سخنرانى در ديدار با گروه كثيرى از دانشجويان و دانش‌آموزان، به مناسبت سيزدهم آبان ماه 1370/08/15
بشدت امتحان مى‌شويد!
شما جوانان عزيز كه در آغاز زندگى و تلاش خود هستيد، بايد سعى كنيد تا زمينه را براى آن‌چنان دورانى آماده كنيد؛ دورانى كه در آن، ظلم و ستم به هيچ شكلى وجود ندارد؛ دورانى كه در آن، انديشه و عقول بشر، از هميشه فعالتر و خلاقتر و آفريننده‌تر است؛ دورانى كه ملتها با يكديگر نمى‌جنگند؛ دست هاى جنگ‌افروز عالم - همانهايى كه جنگ هاى منطقه‌يى و جهانى را در گذشته به راه انداختند و مى‌اندازند - ديگر نمى‌توانند جنگى به راه بيندازند؛ در مقياس عالم، صلح و امنيت كامل هست؛ بايد براى آن دوران تلاش كرد.
قبل از دوران مهدى موعود، آسايش و راحت‌طلبى و عافيت نيست. در روايات، «والله لتمحصن» و «والله لتغربلن» است؛ بشدت امتحان مى‌شويد؛ فشار داده مى‌شويد. امتحان در كجا و چه زمانى است؟ آن وقتى كه ميدان مجاهدتى هست. قبل از ظهور مهدى موعود، در ميدانهاى مجاهدت، انسانهاى پاك امتحان مى‌شوند؛ در كوره‌هاى آزمايش وارد مى‌شوند و سربلند بيرون مى‌آيند و جهان به دوران آرمانى و هدفى مهدى موعود(ارواحنافداه) روزبه‌روز نزديكتر مى‌شود؛ اين، آن اميد بزرگ است؛ لذا روز نيمه‌ى شعبان، روز عيد بزرگ است.
سخنرانى در اجتماع بزرگ مردم قم، در سالروز ميلاد حضرت مهدى (عج) 1370/11/30
********************
جوان، مهبط لطف پروردگار است
جوانان در هر برهه‌اى از تاريخ كشورها و ملت ها، مى‌توانند يكى از مهمترين مراكز سعادت يك ملت باشند. علت هم اين است كه جوان از طهارت فطرى برخوردار است. جوان، پاك و ناآلوده است. آلودگي هايى كه در طول زندگى به سراغ انسان ها مى‌آيد و زنجيرهايى بر دست و پاى روح آنان مى‌بندد و آنان را از حركت و عروج و تكامل باز مى‌دارد، در مورد جوانان يا وجود ندارد و يا بسيار كم است. جوان، مهبط لطف پروردگار است و در بسيارى موارد دل او محل جلوه‌ى عنايات ويژه‌ى الهى است. جوانان بايد قدر اين موهبت را بدانند. صفايى كه مى‌تواند روح انسان به دست بياورد و با آن از لايه‌هاى گرفتارى مادى و آلودگيها و پليديها عبور كند و دامن خود را پاك نگه دارد، در جوانان بيش از همه‌ى انسانهاست.
انتظار از نسل جوان
عزيزان من! روح مبارزه و ايستادگى در مقابل دشمن، وقتى به طور كامل و سالم در شما قشر جوان باقى مى‌ماند كه تقوا، بازگشت به خدا و جهاد اكبر در وجود و زندگى‌تان بگنجد. اگر ما به جوانان توصيه مى‌كنيم كه طهارت، تقوا، استغفار، اجتناب از گناه، رو آوردن به خدا و توجه به معنويات را سرلوحه‌ى كارها قرار دهند، به اين دليل است كه علاوه بر به همراه داشتن سعادت شخصى شما، كشور شما هم به جوانانى نيازمند است كه بتوانند حقايق را درك كنند، در ميدان ها بايستند، توطئه‌ى دشمن را بشناسند و با آن مقابله كنند. دانشگاه، حوزه‌ى علميه و محيط علمى و تحصيلى جاى اين ايستادگى، مقاومت، هوشيارى و مبارزه است. اين، انتظار از نسل جوان است.
بيانات در ديدار دانش‌آموزان و دانشجويان 1374/08/10
********************
پرسش و پاسخ با رهبر معظم انقلاب
سوال: از ديدن جوانان چه احساسى به شما دست مى‌دهد و اولين مطلبى كه به آنان مى‌گوييد، چيست؟
پاسخ رهبر انقلاب: وقتى با جوانان هستم و در محيط جوان قرار دارم، احساس من مثل احساس كسى است كه در هواى صبحگاه تنفس مى‌كند؛ احساس تازگى و طراوت مى‌كنم. آن چيزى هم كه معمولا در ملاقات با جوانان، اول بار به ذهن من مى‌رسد و بارها به آن فكر كرده‌ام، اين است كه آيا اينها خودشان مى‌دانند كه چه ستاره‌اى در جبينشان مى‌درخشد؟ من اين ستاره را مى‌بينم؛ اما آيا خودشان هم مى‌بينند؟ ستاره‌ى جوانى، ستاره‌ى بسيار درخشان و خوش‌طالعى است. اگر جوانان اين گوهر قيمتى و بى‌نظير را در وجود خودشان حس كنند، فكر مى‌كنم كه انشاءالله از آن خوب استفاده خواهند كرد.
سوال: تعريف شما از يك جوان مسلمان و خصوصيات او چيست؟ چگونه يك جوان مى‌تواند مسير زندگى را طى كند و به اهدافش برسد؟
پاسخ رهبر انقلاب: البته به‌راحتى نمى‌شود طى كرد. اين شرطى كه شما گذاشتيد، كار مرا در پاسخ دادن خيلى مشكل مى‌كند. هيچ راه جدى مهم را واقعا نمى‌شود به‌راحتى طى كرد. بالاخره اگر انسان مى‌خواهد به چيز باارزشى دست پيدا كند، بايد مقدارى زحمت و تلاش را با خودش همراه كند - اين ناگزير است - منتها ببينيد؛ من اساسا در بين اين خصوصيات مهمى كه جوانان دارند، سه خصوصيت را خيلى بارز مى‌بينم، كه اگر آنها مشخص گردد، و اگر آنها به سمت درستى هدايت شود، به نظر مى‌آيد كه مى‌شود به اين سؤال شما پاسخ داد. آن سه خصوصيت عبارت است از: انرژى، اميد، ابتكار. اينها سه خصوصيت برجسته در جوان است. اگر واقعا رسانه‌ها در كمكهاى فرهنگى كه به ما مى‌كنند - چه گويندگان مذهبى، چه گويندگان مسائل فكرى و فرهنگى، چه صدا و سيما و چه مدرسه‌ها - بتوانند اين سه خصوصيت عمده را درست هدايت كنند، من خيال مى‌كنم كه خيلى راحت مى‌شود يك جوان راه اسلامى را پيدا كند؛ چون اسلام هم چيزى كه از ما مى‌خواهد اين است كه ما استعدادهاى خودمان را به فعليت برسانيم.
سوال: ما در مسائل اجتماعى و سياسى، بعضا موضعگيريهايى افراطى و تفريطى مشاهده مى‌كنيم كه ضررهايى را هم در پى دارد. رهنمود جنابعالى براى جوانان در اين خصوص چيست؟
پاسخ رهبر انقلاب: از اختلاف سليقه خيلى نبايد ترسيد. اختلاف سليقه چيز بدى نيست و اشكالى هم ندارد كه حالا كه مثلا دو سليقه‌ى سياسى وجود دارد، يك جوان به اين سليقه معتقد باشد، ديگرى به آن سليقه. آن چيزى كه مضر است، اقدام بى‌فكر و بى‌مطالعه و تصميم‌گيريهاى سريع و جوشى شدن و بى‌مطالعه كار كردن است. من جوانان عزيز را از اين حالت بر حذر مى‌دارم. جوانى لزوما به معناى سرعت تصميم‌گيرى نيست. البته جوانى به معناى بى‌باكى در اقدام هست؛ به معناى اين هست كه انسان خيلى دچار پيچ و خمهاى كارى كه مى‌خواهد انجام گيرد، نشود؛ اما به معناى جوشى شدن، اقدام بى‌رويه كردن و اقدام نسنجيده كردن نيست. جوان مى‌تواند نسنجيده كارى كند، مى‌تواند هم سنجيده كارى كند؛ يعنى كاملا با فكر و با تأمل كار كند. اگر اين خصوصيت، يعنى خصوصيت تأمل و انديشمندى و مطالعه و حق‌جويى وجود داشته باشد - كه همه‌ى اينها خصوصياتى است كه كاملا در جوان مى‌تواند باشد؛ بعضيش هم مثل حق‌جويى، اصلا جزو خصوصيات جوانان است - اختلاف سليقه هيچ مانعى ندارد و موجب گمراهى نخواهد شد؛ حداقل ضررهاى عمده پيدا نخواهد شد.
سوال: در طول فعاليتهايى كه تاكنون داشته‌ايد، تا چه اندازه به جوانان مسؤوليت داده‌ايد و چه تجربه‌اى از اين كار داريد؟ به نظر شما مسؤوليت جوانان نسبت به اعتلاى علمى كشور چيست؟ ضمنا آيا فاصله‌ى ما و كشورهاى پيشرفته، پرشدنى است؟
پاسخ رهبر انقلاب: از اوايل انقلاب، در كارهايى كه در اختيار من بوده، به جوانان مسؤوليت مى‌دادم؛ هم در نيروهاى مسلح، هم در كارهاى دولتى، هم در دوران رياست جمهورى. تجربه‌ى من اين است كه اگر ما به جوان اعتماد كنيم - آن جوانى كه شايسته دانستيم به او مسؤوليت بدهيم و صلاحيتش را داشت؛ نه هر جوانى و هر مسؤوليتى - از غير جوان، هم بهتر و مسؤولانه‌تر كار را انجام مى‌دهد؛ هم سريعتر پيش مى‌برد، هم كار را تازه‌تر و همراه با ابتكار بيشترى به ما تحويل خواهد داد؛ يعنى روند پيشرفت در كار حفظ مى‌شود. برخلاف غير جوان كه ممكن است كار را بالفعل خوب انجام دهد، اما روند پيشرفت در آن متوقف خواهد شد. غالبا اين‌گونه است.
جوانان بايد اين سه خصوصيت را دنبال كنند
دوره‌ى جوانى، دوره‌ى توانايى است. اين توانايى در چه چيزهايى بايد به كار برود؟ به اعتقاد من، بايد عمدتا در تحصيل علم، در ايجاد صفاى نفس و روحيه‌ى تقوا در خود و ايجاد نيروى جسمانى در خود - كه ورزش باشد - به كار رود. اين سه مورد، عمده است. يعنى اگر در يك جمله‌ى كوتاه از من بپرسند كه شما از جوان چه مى‌خواهيد؟ خواهم گفت: تحصيل، تهذيب و ورزش. من فكر مى‌كنم كه جوانان بايد اين سه خصوصيت را دنبال كنند.
سوال: جوان چگونه مى‌تواند حس نياز به هيجان را در خود ارضاء كند و از آن استفاده نمايد؟
پاسخ رهبر انقلاب: هيجان، فقط مخصوص اين منطقه‌ها نيست. اگر جوان بتواند منطقه‌ى مورد علاقه‌ى خودش را - هرچه كه هست - پيدا كند، به‌راحتى مى‌تواند آن هيجان را در خود ارضاء كند. مثلا آن هنگامى كه من جوان بودم و لباس طلبگى تنم بود، محدوديتهاى لباس و محدوديتهاى محيط وجود داشت؛ امادرعين‌حال ما هم هيجان داشتيم و آن هيجان ارضاء هم مى‌شد. چگونه؟ من به شعر علاقه داشتم. ممكن است باور اين براى شما خيلى سخت باشد. جلسه‌ى شعرى بود كه چهار، پنج نفر دوستى كه به شعر علاقه‌مند بودند، دو ساعت، سه ساعت مى‌نشستند و راجع به شعر حرف مى‌زدند و شعر مى‌خواندند. اين براى كسى كه به اين مقوله علاقه‌مند است، روحيه‌ى هيجانش را به همان اندازه ارضاء مى‌كند كه يك فوتباليست در ميدان فوتبال، يا يك علاقه‌مند به فوتبال در حين تماشاى فوتبال. بنابراين، ميدانها محدود نيستند.
گره‌گشا
نسل جوان، گره‌گشاى دوره‌هاى سخت و محنتهاى بزرگ است و وقتى وارد ميدان مى‌شود - كه الحمدلله امروز هم در ميدان است - گره‌هاى ريز و سخت گشوده خواهد شد. جوانان ما، مؤمن و متدين و علاقه‌مند به كشورشان و علاقه‌مند به اسلامند و با سلطه‌ى امريكا و با سلطه‌ى بيگانه مخالفند. همين كارساز خواهد بود. اين توطئه‌هايى هم كه مى‌كنند و ترفندهايى هم كه مى‌شود، اثرى انشاءالله نخواهد بخشيد. انشاءالله كه خداوند هم كمك خواهد كرد. حضرت بقيةالله ارواحنافداه هم انشاءالله پشتيبان اين راه و اين كار و اين جوانان خواهد بود.
گفت و شنود در ديدار جمعى از جوانان به مناسبت هفته‌ى جوان 1377/02/07
********************
مسؤوليت عظيم نسل جوان
بايستى كشور را به آن پايه‌اى كه لازم است، برسانيد. اين، مسؤوليت عظيم نسل جوان روشنفكر تحصيلكرده اين كشور است و شما برادران و خواهرانى كه در اين دانشگاه تحصيل كرده‌ايد، تصور من اين است كه در اين زمينه بار سنگينترى بر دوش داريد.
بيانات در مراسم فارغ‌التحصيلى گروهى از دانشجويان دانشگاه تربيت مدرس 1377/06/12
********************
زيباترين و مباركترين فصول دوران جوانى
جوانان عزيز حضور در صحنه‌ى پرشور دانش‌اندوزى كه از زيباترين و مباركترين فصول دوران جوانى است، هنگامى كه با مجاهدتهاى اسلامى و تلاش در راه گسترش فهم و معرفت درست دينى و سياسى همراه باشد، يكى از برترين آميزه‌هاى معنوى براى نسل جوان كشور را پديد مى‌آورد. اكنون شما اين امتياز بزرگ را داريد كه در حال تحصيل علم، به آن فعاليت ايمانى نيز اشتغال جسته‌ايد و مجموعه‌ى شما يكى از تشكلهايى است كه به دانشگاه كشور، جلوه‌ى مضاعفى از بروز تواناييهاى معنوى و فكرى جوانان بخشيده است. اين را قدر بدانيد و اين موجودى ارزشمند را هرچه مى‌توانيد عمق و كيفيت دهيد.
پيام به مناسبت برگزارى دومين كنگره جامعه اسلامى دانشجويان 1377/07/08
********************
وظيفه‌ى بزرگ و تاريخى
امروز رسالت اول دانشگاهيان، حفظ اين جهتگيرى و تلاش براى شكوفا شدن استعداد علمى و فكرى نسل جوان بالنده‌ى كشور است. نظام اسلامى نشان داده است كه ملت ايران، داراى ظرفيت عظيمى براى پيشرفت در همه‌ى عرصه‌هاى زندگى است. گام بلند انقلاب، در اين راه طولانى، قطع وابستگى و تبعيت است.
تأكيد مكرر امام راحل بر اسلامى شدن دانشگاه، براى اين بود كه نسل جوان تحصيلكرده‌ى كشور از اين احساس ناتوانى و نياز نجات يابد و به نجات كشور از تبعات وابستگى دوران گذشته همت گمارد.
جامعه‌ى دانشگاهى كشور اعم از دانشجو و استاد و مديران، امروز وظيفه‌ى بزرگى بر دوش دارند. انقلاب توانسته است اعتماد به نفس را در نسل جوان زنده‌كند. حفظ و تقويت اين احساس مبارك، همان وظيفه‌ى بزرگ و تاريخى است.
پيام به گردهمائى ويژه‌ى دانشگاهيان و دانشجويان در تجليل از حضرت امام خمينى 1378/03/12
مراقب باشيد!
...حرف من به دانشجويان اين است كه مراقب دشمن باشيد؛ دشمن را خوب بشناسيد؛ مبادا از شناسايى دشمن غفلت كنيد. غريبه‌هايى را كه در لباس خودى خودشان را در همه جا داخل مى‌كنند بشناسيد؛ دست هاى پنهان را ببينيد. هيچ كس به‌خاطر غفلت ستايش نمى‌شود. هيچ‌كس به‌خاطر چشمها را بر هم گذاشتن، مدح نمى‌شود. اگر بر آدم غافل ضربه‌اى وارد شد، اول كسى كه مسؤول و مذموم است، خود اوست؛ مراقب باشيد. دانشجو، قشر فاخر و با ارزشى است.
دشمن، دانشجو را هدف گرفته است. چند سال است سعى مى‌كنند بلكه بتوانند دانشجويان را در مقابل نظام قرار دهند؛ اما موفق نشدند؛ بعد از اين هم موفق نخواهند شد. اگر يك عده نفوذى خواستند از فرصتى استفاده كنند و از آب گل‌آلودى ماهى بگيرند - وارد اجتماع دانشجويان شدند و شعارهايى درست كردند و حرفهايى زدند - خيال نكنند كه ما اشتباه خواهيم كرد؛ نه، ما اشتباه نخواهيم كرد. ما مخاطب و طرف خودمان را مى‌شناسيم. دانشجو، فرزند ماست؛ متعلق به ماست؛ متعلق به اين كشور است. دشمن است كه مى‌خواهد با نام دانشجو يا با نام نفوذ در ميان دانشجويان، فساد و تباهى كند؛ خود دانشجويان بايستى هوشيارانه متوجه باشند.
شما اميدهاى انقلاب و اسلاميد
جوانان عزيز! شما اميدهاى انقلاب و اسلاميد. رفتار شما مى‌تواند اين مملكت را در جهت شكوفايى، با سرعت به پيش ببرد. وقتى جوان مملكت هوشيارانه، با تدبير، با حلم و با توجه به موقعيتها، حرف بزند و تصميم بگيرد و عمل كند، كشور گلستان خواهد شد. وقتى هيجانات كور، پا وسط بگذارند، دشمن فورا استفاده خواهد كرد. بارها گفته‌ام، باز هم تكرار مى‌كنم؛ من معتقدم كه جوان مملكت بايستى در همه‌ى ميدانها حضور و آمادگى داشته باشد؛ منتها با انضباط.
بيانات در ديدار جمعى از دانشجويان به همراه اقشار مختلف مردم 1378/04/21
********************
تصميم‌گيرى و نوع استنتاج از يك حادثه
جوانى را فرض كنيد كه در خانواده‌ى مرفهى زندگى مى‌كند و هيچ مشكلى برايش نيست؛ براى خوابيدنش تخت دارد، براى مطالعه‌اش ميز دارد، براى رفت و آمدش اتومبيل دارد، براى وقت گرمايش كولر و براى وقت سرمايش چه و چه دارد و وقت ناهار، برايش غذا را مى‌آورند. اگر اين شرايط در اين جوان، اين تأثير را بگذارد كه او را تنبل، بيكاره و بى‌همت كند و بدون اين‌كه بتواند تواناييهاى خودش را شناسايى كند، بار بياورد، اين زندگى راحت، براى او يك بلاست؛ چون اگر اين وضعيت را در آينده‌ى زندگيش اصلاح نكند، دچار بدبختى خواهد شد و زندگى بدى خواهد داشت. پس تصميم‌گيرى بعدى و نوع استنتاج از يك حادثه، مى‌تواند براى انسان، تعيين كننده باشد.
بيانات در ديدار جمعى از دانشجويان مجروح در كوى دانشگاه 1378/05/04
********************
چشم ايران عزيز به تلاش جوانان
ايران عزيز براى رسيدن به هدفهاى بزرگى كه به‌بركت انقلاب اسلامى در برابر او ترسيم شد، چشم به تلاش جوانان در عرصه‌ى علم و معرفت دوخته است، و بدون آن، فروغ خودباورى و استقلال ملى كه در طول دو دهه از انقلاب همواره راهگشاى ملت و دولت ما در گذرگاههاى دشوار بوده است، به ضعف خواهد گرائيد.
پيام به مناسبت بازگشايى دانشگاهها 1378/07/06
********************
«يك سينه حرف، موج زند در دهان ما»
مخاطب اصلى بيشترين حرفهاى ما هم شما - يعنى نسل جوان دانشجو - هستيد. «ما» كه مى‌گويم، نه من به‌عنوان يك مسؤول در نظام جمهورى اسلامى؛ نه. من به‌عنوان «على خامنه‌اى» به‌عنوان يك طلبه و يك روحانى و به‌عنوان كسى كه به مسائل علمى و فكرى در زمينه‌هاى اسلامى، در زمينه‌هاى تاريخى، در زمينه‌هاى سياسى ذى‌علاقه است. البته مسؤوليت هم خودش يك داستان ديگر و ماجراى ديگرى است. مخاطب اصلى من قشر جوان است و در ميان قشر جوان، فرزانگان و نخبگان و اهل دانش و فرهنگ و علم و معرفت و كتاب و نوشتن و گفتن و فهميدن و پيش رفتن. البته حجاب مسؤوليت هاى مملكتى جلو بسيارى از اينها را مى‌گيرد؛ يعنى خود ما هم نمى‌توانيم اين حجاب را بدريم و به آن نقطه‌ى مركزى سخن دل برسيم. بنابراين حرفهاى زيادى وجود دارد و به قول شاعر مشهدى ما: «يك سينه حرف، موج زند در دهان ما».
نياز اين لحظه‌ى تاريخ را بشناسيد
بنده هميشه اين جمله را به دوستانم تكرار مى‌كردم؛ الان هم به شما مى‌گويم كه هر انسانى بايد تلاش كند، نياز لحظه را بشناسد و آن را برآورده كند. اگر نياز اين لحظه‌ى تاريخ را نشناختيد و آن را برآورده نكرديد و فردا فهميديد، كار گذشته و دير شده است؛ مثل يك خط توليد كه همين‌طور حركت مى‌كند و تكنسينها و كارگران و مهندسان و متخصصان در جاى خودشان قرار گرفته‌اند. وقتى اين ابزار جلو شما مى‌رسد، اگر كارى را كه بايد انجام دهيد، انجام نداديد، ديگر از دست رفته است؛ ابزار بعدى يك چيز ديگر است. تاريخ و زمان و نيازهاى جامعه اين‌طورى است؛ و اين آن چيزى است كه جوان - بخصوص دانشجو - از عهده‌ى آن برمى‌آيد؛ مى‌تواند آن را بداند و مى‌تواند عمل كند؛ چون انرژى دارد؛ فعال است؛ چشمش باز است؛ ذهنش باز است؛ آينده هم متعلق به اوست؛ براى خودش هم كار مى‌كند.آينده متعلق به شماست.
بعضي ها حوصله‌ى حركت ندارند
من غالبا به خيلى از مجموعه‌هاى دانشجويى كه پيشم مى‌آيند، گفته‌ام كه عشق و علاقه‌ى من به دانشجو، بخش عمده‌اش ناشى از صفا و صداقت دانشجوست. اين صداقت و صفا بايستى در يكايك دانشجويان حفظ شود؛ اما اگر فرض كنيم اين هم عملى نيست كه در يكايك دانشجويان اين صفا و صداقت و صميميت و حالت خلوص و پاكى روحى و قلبى محفوظ بماند، لااقل در مجموعه‌ى جنبش دانشجويى اين بايد محفوظ بماند. اين حركت دانشجويى و بيدارى دانشجويى، نه در گذشته و نه در امروز، هرگز فراگير همه‌ى دانشجويان نبوده است.
بالاخره در محيط دانشگاه، همه يك‌طور نيستند؛ بعضيها حوصله‌ى حركت ندارند؛ مى‌گويند بگذار كارمان را بكنيم، درسمان را بخوانيم؛ زودتر اين ورق‌پاره را بگيريم و مثلا دنبال كارى برويم! اين مشمول حرف من نيست. ممكن است اينها هم بسيار جوانان خوبى باشند - اصلا نمى‌خواهم رد كنم - ولى مى‌خواهم بگويم اينها مشمول اين حرفى كه مى‌زنم - اين بيدارى، اين خيزش، اين جنبش، اين حركتى كه عنوان دانشجويى دارد - نيستند. بعضيها هم در محيط دانشجويى هستند كه بيش از آن‌كه دانشجويى كنند، جوانى مى‌كنند و به عنوان يك كار رايج، دنبال كارهاى جوانى‌اند؛ آن هم نه به‌عنوان «الا اللمم».
بيانات در ديدار از دانشگاه صنعتى شريف 1378/09/01
********************
راه معنويت و صفا، كوچه‌ى بن‌بست نيست!
شما جوانان - پسران و دختران - در آغاز راهيد؛ هم توان داريد، هم قدرت انتخاب داريد و مى‌توانيد اين راه را طى كنيد؛ و اين راه در جمهورى اسلامى و در هر نظام اسلامى و الهى، پيش پاى انسانها باز است. راه معنويت و صفا، كوچه‌ى بن‌بست نيست.
امروز كشور به‌شدت نيازمند شماست
عزيزان من! امروز كشور به نشاط شما، به نيروى شما، به ابتكار شما، به ايمان شما و به صفاى شما به‌شدت نيازمند است. امروز جوانها بايد خردمندى خودشان را، معرفت و دانش خودشان را، ايمان خودشان را، همبستگى و يكپارچگى خودشان را هرچه ممكن است، تقويت كنند؛ درست همان مناطقى كه دشمن مى‌خواهد تقويت نشود. دشمن مى‌خواهد دانش ما پيشرفت نكند؛ دانشگاههاى ما به‌جاى درس خواندن، به كارهاى ديگر بپردازند؛ ايمان نسل جوان تقويت نشود و جوان مؤمن تبديل شود به جوان هوسران. دشمن مى‌خواهد وحدت بين نيروهاى ما نباشد و برادران تبديل شوند به دشمنان. دشمن مى‌خواهد ما صفا و نورانيت و معنويت نداشته باشيم و جوان ما به يك عنصر مادى و بى‌عاطفه تبديل شود؛ اين چيزى است كه دشمن مى‌خواهد. امروز همه وظيفه دارند در مقابل اين حركت كنند.
بيانات در ديدار گروه كثيرى از جوانان استان اردبيل 1379/05/05
********************
اين ملت و اين نظام براى آينده‌ى خود نياز به اين جوانان دارد
دانشجويان و دانش‌آموزان كه جوانان فعال در عرصه‌ى علم و دانش و معرفت و آگاهى‌اند و خود را براى آينده‌ى اداره‌ى كشور در لايه‌هاى مختلف آماده مى‌كنند، در واقع اميدهاى آينده‌ى ملت و جامعه‌اند. يعنى اين كشور و اين ملت و اين نظام براى آينده‌ى خود نياز به اين جوانان دارد. پس يكى از عناصر اصلى براى عزت هر كشور و تأمين آينده‌ى هر كشور، جوانانى هستند كه امروز مشغول تحصيلند. هرچه تحصيل اينها، كاركرد اينها، پرورش فكرى و اخلاقى و دينى اينها بهتر و بيشتر باشد، آينده‌ى كشور از همه نظر بيشتر تأمين است؛ علاوه بر اين‌كه در هر برهه‌اى از زمان هم، دانشجويان و دانش‌آموزان مى‌توانند به تناسب آن برهه و نيازى كه كشور در آن برهه و مقطع زمانى دارد، نقش ايفا كنند.
بيانات در ديدار گروه كثيرى از پاسداران، جانبازان، دانشجويان و دانش‌آموزان 1379/08/11
من به عنوان پدر پير شما، دلم سرشار از محبت شما جوانان است
جوان، يك نهال بالنده و مركز اغلب نيكيها و درخشندگيها و نورانيتهاست. اين صفا و محبتى كه در شما جوانان عزيز مشاهده مى‌شود، خاستگاهش همين دل پاك و نورانى جوانى است. من البته به شما عرض كنم: عزيزان من! اين محبت، دو طرفه است. من هم به عنوان پدر پير شما، دلم سرشار از محبت شما جوانان است.
سقوط ملتها هميشه يك امر ناگهانى نيست؛ يك امر تدريجى است
در هر جامعه‌اى مسأله‌ى جوانان يك مسأله‌ى بسيار مهم است. يكى از گرفتاريهاى بزرگ كشورهاى غربى - كه گاهى مى‌گويند، گاهى هم كتمان مى‌كنند - مسأله‌ى جوانان آنهاست. شما خيال نكنيد كه مسأله‌ى جوان - چه دختر و چه پسر - در جوامع غربى حل شده است؛ نه. در بين هزار نفر جوان در آن‌جا، شايد نتوان يك نفر را پيدا كرد كه اين همه صفا و نورانيت و پاكى و طهارت در او مشاهده شود. خاصيت نظامهاى مبتنى بر ماديت و متكى به ارزش و اهميت سرمايه و پول و آزادى شهوات، جز آنچه كه امروز دارند آن را تجربه مى‌كنند، چيز ديگرى نيست. سقوط ملتها هميشه يك امر ناگهانى نيست؛ يك امر تدريجى است. اين امر تدريجى را چشمهاى تيزبين متفكران غربى در امريكا و اروپا مشاهده مى‌كنند. در آن جوامع، جوان به‌طور معمول مايل به بى‌بندوبارى، نابرخوردار از حيا و مايل به ارتكاب جنايت و تجاوز و تعدى تربيت مى‌شود و در فساد اخلاقى غرق است.
چنين نسل جوانى براى هر جامعه‌اى، در هر حدى از علم و معرفت و ثروت هم كه باشد، مثل موريانه‌اى پايه‌هاى آن جامعه و نظام را مى‌جود و از بين مى‌برد. نقطه‌ى مقابل آن را شما امروز در كشور خودمان مشاهده مى‌كنيد؛ شوق جوانى، نورانيت جوانى، صفاى جوانى، ديندارى و ايمان در جوانان؛ پديده‌اى كه از اول انقلاب تا امروز به‌طور مستمر مثل يك رودخانه‌ى زلال و پرخروش در جريان بوده است. جوانان و نوجوانان كشور ما، در دوران جنگ و پس از جنگ توانستند پاكى خودشان را حفظ كنند. بعضى از آمارهايى كه عكس اين را ادعا مى‌كند، آمارهاى واقعى نيست. نه اين‌كه من از وجود جريانها و حركات بدآموز در ميان جوانان بى‌اطلاع باشم - نه، من مى‌دانم چه مى‌گذرد - اما در زير اين كفها و اين گل و لايها، من جريان عظيم و خروشان نجابت و ديانت و اصالت و نورانيت را هم مشاهده مى‌كنم.
جوان، در آغاز زندگى است
من اكنون خطابم به شما جوانان عزيز است: شما ذخيره‌ى ارزشمندى از زندگى را در دست و در پيش رو داريد. جوان، در آغاز زندگى است. فرض كنيد كشاورزى تازه محصول را به دست آورده و انبارش پر از محصول است؛ با اين محصول فراوان و وافر و سالم چگونه عمل خواهد كرد؟ دوگونه ممكن است عمل كند: يك‌طور، كشاورز خردمند و هوشمند و عاقبت‌انديشى است كه سعى مى‌كند اين محصول را سالم نگه دارد؛ در آن تفريط نكند؛ اجازه‌ى فاسد شدن به آن را ندهد؛ آن را به‌قدر لازم براى روز نياز خود حفظ كند؛ به‌قدر لازم از آن مصرف كند و آنچه را كه براى بذر مفيد است، انتخاب كند تا سالهاى آينده از بذر آن استفاده نمايد. يك نفر ديگر هم ممكن است پيدا شود كه قدر اين انبار پر را نداند و خيال كند كه هميشه پر خواهد ماند؛ نه براى حفظ و نگهدارى آن، نه براى مصرف برنامه‌ريزى‌شده‌ى آن و نه براى فكر روزهاى نياز و احتياج خود، هيچ‌گونه تلاش و مجاهدتى انجام ندهد. اين ناخردمندانه است.
البته كسانى هم كه ذخيره‌ى انبارشان به آخر رسيده است - يعنى پيرمردان و پيرزنان؛ انسانهايى كه در سنين بالا هستند - حس نمى‌كنند كه اين انبار در حال تمام شدن است. اين گرفتارى بزرگ بشر است عزيزان! آنها هم عاقلانه نمى‌انديشند؛ آنها هم اگر خردمندانه بينديشند، رفتارها تصحيح، خطاها جبران و راه درست انتخاب خواهد شد؛ اما افسوس! آنها هم گاهى درست فكر نمى‌كنند. ما در آموزش تاريخ و در تجربه‌ى زمان خودمان يافته‌ايم كه جوانان بيشتر مى‌توانند، بيشتر مى‌خواهند و بيشتر عمل مى‌كنند. در دوران حكومت صالحان، وضع اين‌گونه است. جوان در موارد بسيارى، علاوه بر اين‌كه تواناييش بيشتر است، همت و اراده‌اش هم از كسانى كه عمرى را گذرانده‌اند، بهتر و بيشتر است.
بيانات در ديدار اعضاى اتحاديه‌هاى انجمنهاى اسلامى دانش‌آموزان و مسؤولان امور تربيتى سراسر كشور 1379/12/08
********************
زيباترين آميزه
براى يك مجموعه‌ى جوان، انسان نمى‌تواند هيچ آميزه‌اى را زيباتر از آميزه‌ى علم و معرفت و تحقيق و روشنفكرى و دين و احساسات معنوى و شور دينى و انقلابى فرض كند.
انقلابىِ مثبت باشيد!
عزيزان من! جوانان! انقلابى مثبت باشيد. دانشگاه بايد انقلابيون مثبت پرورش دهد؛ اين ملت و اين تاريخ به شما نياز دارد؛ بايد خودتان را آماده كنيد. اگر شما در ميدان باشيد، آينده‌ى بسيار درخشانى در انتظار اين كشور است. ما امروز از لحاظ بعضى از امتيازات در دنيا بى‌نظيريم؛ از لحاظ بعضى از امتيازات هم كم‌نظيريم. ما از لحاظ موقعيت سوق‌الجيشى، از لحاظ ارتباط و اتصال اين دو بخش عالم و از لحاظ وقوع در منطقه‌اى كه از لحاظ اقليمى داراى شرايط بسيار متنوعى است و براى انواع و اقسام كار آماده است، جزو كشورهاى كم‌نظيريم. از لحاظ بعضى از منابع در دنيا بى‌نظيريم؛ حداقل از لحاظ اجتماع اين همه منابع گوناگون زير زمينى در دنيا بى‌نظيريم؛ نفت و گاز و امثال اين منابع از يك طرف، منبع نيروى انسانى از طرف ديگر. ما اين همه جوان داريم، آن هم نه جوان گيج بى‌استعداد. جوان ايرانى، جوان بااستعداد و هوشيار و آگاه است.
بسيارى از اين كجرويها ناشى از كمبود آگاهى است
من كلا به جوانها و بخصوص به دانشجويان و طلاب توصيه مى‌كنم كه آگاهيهاى خودشان را افزايش دهند. بسيارى از اين كجرويهايى كه شما ملاحظه مى‌كنيد، ناشى از كمبود آگاهى است. نسل امروز - به‌ويژه نسل جوان ما - بايد از تاريخ كشورش اطلاع داشته باشد؛ بخصوص از زمان مشروطيت به اين طرف را بداند. شما در هر رشته‌اى كه تحصيل مى‌كنيد، چون جزو نخبگان جامعه هستيد - بعد از اين هم انشاءالله جزو نخبگان برتر خواهيد بود - بايد بدانيد كه كشور شما در چه موقعيتى قرار داشته و دارد. شما بايد بخصوص تاريخ رژيم گذشته را بدانيد.
من گمانم اين است هر كسى، هر جوانى و هر دانشجويى كه بداند اين انقلاب و اين نظام، كشور را از دست چه گرگهاى خون‌آشامى گرفته و چه زحماتى را در اين بيست‌ودو سال تحمل كرده تا به اين‌جا رسيده و چه دشمنيهايى با آن شده و الان هم در كمين آن است، كاملا مى‌فهمد كه در اين نظام چه بايد بكند. يعنى وظيفه‌ى خودش را حس مى‌كند و تشخيص مى‌دهد. جوان ايرانى، هم روشن‌بين و باهوش است، هم سياسى است. لذا جاى ابهام باقى نمى‌ماند. بنابراين، علاجى كه من پيشنهاد مى‌كنم، كتابخوانى، افزايش مطالعه و كشاندن اجتماعات دانشجويى به بحثهاى صحيح و حقيقى - نه بحثهاى انحرافى - است. البته بحث خودسازى و درون‌سازى و نورانى كردن دل و امثال اينها هم بحثهاى مفصلى است كه در جاى خود بايد مورد تأكيد قرار گيرد.
بيانات در جلسه‌ى پرسش و پاسخ دانشجويان دانشگاه صنعتى اميركبير 1379/12/22
********************
اثر انگشت دشمن!
دل بى‌آلايش جوان، هنگامى كه با نور ايمان و فروغ انديشه‌ى عالمانه روشن شود گنجينه‌ئى الهى است كه فرآورده‌هاى آن، امروز و فرداى كشور را بهره‌مند ميسازد. در مرحله‌ى كنونى، آنچه ميبايد پس از تحصيل علم، در صدر فعاليتهاى دانشجوئى قرار گيرد، ارتقاء فكرى دانشجويان در زمينه‌ى فرهنگ و سياست است.
شما جوانان عزيز مى‌توانيد اثر انگشت دشمن را در بسيارى از مسائلى كه امروزه در فضاى سياسى و فرهنگى مطرح است، مشاهده كنيد و نشانه‌هاى هدفمندى اين مسائل و جريانات را بسوى تغيير باورهاى اسلامى و انقلابى ببينيد. اين واقعيت بايد سمت و سوى فعاليتهاى جامعه‌ى اسلامى دانشجويان و ديگر تشكلهاى اسلامى دانشجوئى را ترسيم كند.
پيام به كنگره جامعه اسلامى دانشجويان در مشهد 1380/06/10
********************
سرآغاز فهرست بلند مسائل كشور مسأله‌ى عدالت
جوانان و دانشجويان عزيز! امروز سرآغاز فهرست بلند مسائل كشور مسأله‌ى عدالت است. دانشجوى جوان اگر چه خود برخاسته از قشرهاى مستضعف جامعه هم نباشد، به عدالت اجتماعى و پر كردن شكافهاى طبقاتى به چشم يك آرزوى بزرگ و بى‌بديل مى‌نگرد.
اينها و امثال آن نقطه‌هاى استفهام برانگيزى‌ست كه هر جوان معتقد به عدل اسلامى ذهن و دل خود را به آن متوجه مى‌يابد و از كسانى كه مظنون به چنين تخلفاتى شناخته مى‌شوند پاسخ مى‌طلبد. و همچنين در كنار آن از دولت و مجلس و دستگاه قضائى عملكرد قاطعانه براى ريشه‌كن كردن اين فسادها را مطالبه مى‌كند. امروز اين مهمترين و مطرح‌ترين مسأله‌ى كشور ماست و نسل جوان دانشجوى متعهد و مؤمن نمى‌تواند نسبت به آن بى‌تفاوت بماند.
پيام به مناسبت دومين همايش جنبش دانشجويى 1381/08/06
********************
قدر جوانى را بدانيد
عزيزان من؛ جوانان! قدر جوانى را بدانيد و اين دلهاى پاك، اين نورانيت و اين صفا را كه به‌هرحال در شما وجود دارد، حفظ كنيد. حتى گاهى اگر خطايى هم از جوانى سر مى‌زند، مادامى كه گناه متراكم نشده باشد، آن نورانيت محفوظ است. البته هر يك گناه، بخشى از آن نورانيت را كم مى‌كند، كه علاجش توبه است. برگشتن و توبه‌ى ما، انشاءالله محبت الهى را متوجه ما خواهد كرد.
بدون پيشرفت علم نمى‌شود كشور را پيش برد
به‌هرحال عزيزان من! عاملى كه مى‌تواند كشور شما را در مقابل هر افزون‌طلبى، هر انحصارطلبى، هر تجاوز، هر ماجراجويى و هر بحران‌سازى حفظ كند، استحكام ساخت داخلى نظام است. همين‌طور است ارتباط بين آحاد و قشرهاى مردم با مسؤولان نظام، اميد جوانان به آينده و گرفته شدن رخنه‌هايى كه بتدريج موجب تضعيف نظام مى‌شود. همان‌طور كه عرض كردم، اين كارها با تلاش زياد انجام مى‌گيرد و شما بايد در محيط دانشگاه، مسأله‌ى علم و تحقيق را جدى بگيريد. اين‌كه دانشجوى عزيزى در صحبت خود به بودجه‌ى تحقيقات اشاره كردند و گفتند كم است و آن را به عنوان مطالبه و درخواست دانشجويان مطرح نمودند، مرا خوشحال مى‌كند. در جلسه‌ى اساتيد هم كه بوديم، اتفاقا همين را مطرح مى‌كردند. اين خيلى خوب است كه جوان، دنبال تحقيق، كار علمى و پيشرفت علم باشد. بدون پيشرفت علم نمى‌شود كشور را پيش برد. امروز حتى دشمنان بشريت از علم استفاده مى‌كنند. ما براى آرمانهاى والا، ارزشهاى حقيقى، فضايل انسانى و گسترش آنها ناگزيريم از علم و شرافت ذاتى علم استفاده كنيم. وحدت و ارتباط بايد حفظ شود
امروز نوبت نسل جديد است
عزيزان من! هرچه مى‌توانيد، خودتان را با علم و عمل بسازيد. دوران جوانى شما مثل دوران جوانى نسل قبل از شما، دوران تعيين‌كننده‌ى سرنوشت تاريخى اين ملت است. نسل قبل از شما اگر تنبلى مى‌كرد، اگر در خانه مى‌نشست و اگر لااباليگرى را پيشه‌ى خود مى‌ساخت، ملت ما غرق در فساد وابستگى و ذلت فرودستى نسبت به امريكا باقى مى‌ماند. آن نسل ايستاد، انقلاب را پيروز كرد، جنگ را پيروز كرد و از هويت ملى و شخصيت ملى دفاع جانانه‌اى نمود. امروز هم نوبت نسل جديد است. دشمن از جوانان ما مى‌ترسد و مى‌داند كه اگر نسل جوان گسترده‌ى با ايمان ما با همين ايمان در صحنه بايستد، هيچ سلاحى، هيچ بمبى و هيچ موشكى نمى‌تواند اين ملت را به زانو درآورد. هر گامى كه شما براى ارتقاى علمى و عملى و اخلاقى خودتان برداريد، مثل گلوله‌اى است كه به سمت دشمن شليك مى‌كنيد. اين جنگ و اين رزم، جهاد بزرگى است.
بيانات در ديدار با دانشجويان دانشگاه شهيد بهشتى 1382/02/22
يك موجود مقدس و محبوب!
جوانى كه شعارش ارزشهاى دينى است، براى من مثل يك موجود مقدس و محبوب است. البته من همه‌ى جوانان را دوست دارم؛ اما جوانانى كه ارزشهاى دينى براى آنها مهم است، در چشم من خيلى عزيزند. عده‌اى با تظاهر كردن به پايبندى به ارزشهاى دينى، بى‌نظمى ايجاد مى‌كنند كه من با اين كار موافق نيستم. يكى از چيزهايى كه من از دانشگاههاى زنجان خوشم آمد، اين است كه گفتند در اين دانشگاهها تشكلهاى گوناگون دانشجويى با هم با بى‌ادبى و هتاكى و بدگويى و دست به يقه شدن رفتار نمى‌كنند. اين رويه‌ى خيلى خوبى است و توصيه مى‌كنم همين‌طور باشيد.
بيانات در ديدار اساتيد و دانشجويان دانشگاههاى استان زنجان 1382/07/22
جدی باشيد
ما از جوانان عزيزمان - چه دختران و چه پسران - توقع داريم كه در مورد مسائل اساسى كشور، جدى باشند و جدى برخورد كنند. پيشنهاد مى‌كنم روى اين مسأله‌ى «جدى بودن» فكر كنيد، بعد خواهيد ديد خيلى از كارهايى كه در گوشه و كنار انجام مى‌گيرد، ناشى از جدى نبودن است.
آرمانگرايى را رها نكنيد
اگر شما جوانان نگاه به قله‌هاى آرمانى را كنار بگذاريد، برآيند غلطى به‌وجود خواهد آمد. برآيند آرمانگرايى شما و چالش مسؤولان با مصلحتها، برآيند معتدل و مطلوبى خواهد شد؛ اما اگر شما هم دنبال مصلحت‌گرايى رفتيد و گرايش مصلحت‌انديشانه - يعنى صددرصد با واقعيتها كنار آمدن - وارد محيط فكرى و روحى دانشجو و جوان شد، آن‌وقت همه چيز به‌هم مى‌ريزد و بعضى آرمانها از ريشه قطع و گم خواهد شد. دانشجويان نبايد آرمانگرايى را رها كنند. توقع من از شما عزيزان اين است كه پايه‌هاى معرفتى خودتان را در همه‌ى زمينه‌ها عميق و مستحكم كنيد.
بيانات در ديدار جمعى از اعضاى تشكلها، كانونها، نشريات، هيأتهاى مذهبى و شمارى از نخبگان دانشجويى 1382/08/15
********************
كار دست شماست!
من امروز نشانه‌هاى اين پيشاهنگان اميد و بشارت كشور را مى‌بينم. هميشه به خود و به مخاطبانم گفته‌ام افق روشن است و امروز تأكيد مى‌كنم كه افق، بسيار روشن و درخشان است و كار دست شماست؛ دست شما جوانان.
بيانات در ديدار استادان و دانشجويان قزوين 1382/09/26
********************
جوان مسلمان اعتماد به نفس داشته باشد
اين‌كه جوان ايرانى و جوان مسلمان اعتماد به نفس داشته باشد كه درباره‌ى مسائل كلى كشور، مسائل آموزش عالى، مسائل آموزش و پرورش و مسائل دانشگاه خود يا دانشگاههاى ديگر، قرص و محكم و بااطمينان نظر خودش را بيان كند، خيلى حائز اهميت است. ما بايد اين روحيه را در كنار تقويت روحيه‌ى علم‌جويى و نخبگى علمى تقويت كنيم.
بيانات در ديدار با جوانان نخبه و دانشجويان 1383/07/05
********************
جوان هاى ما بيدار و آگاهند
خوشبختانه من مى‌بينم جوانهاى ما بيدار و آگاهند. حضور انجمنهاى اسلامى در اين خصوص يك نشانه است. حضور جوانها - چه دانش‌آموز، چه دانشجو، چه طلاب علوم دينى - در عرصه‌هاى مختلف اجتماعى، فكر كردن آنها و زمينه‌چينى‌هاى فكرى آنها براى آينده - كه من نشانه‌هاى آن را مشاهده مى‌كنم - همه دليل بر اين است كه جوانهاى امروز ما خوب كار مى‌كنند؛ منتها بايد بيدار باشند. با وضع كنونى ما، رسيدن به آن قله، مستلزم طى كردن يك فاصله است؛ اين فاصله را بايد طى كرد. با نشستن، تن آسانى، راحت‌طلبى و سرگرم شدن و مشغول شدن به هوس‌ها و بازيچه‌هايى كه دشمن سر راه ما و جوانهاى ما قرار مى‌دهد، اين راه طى نخواهد شد. اين نسل بايد كار گذشتگان را به اكمال برساند و تمام كند.
بايد خوب درس بخوانيد و به‌طور دقيق انضباط و نظم اجتماعى را رعايت كنيد. محيط هرج و مرج و محيطى كه در آن اميد وجود نداشته باشد، ضد پيشرفت است. شما ببينيد امروز دشمنان ما كه از برخورد چهره‌به‌چهره با اين ملت مأيوس‌اند و از طرق گوناگون مى‌خواهند روى اين ملت اثر بگذارند، از همين وسايل استفاده مى‌كنند؛ يعنى سعى مى‌كنند افق را تيره و تار نشان دهند؛ جوان را نااميد كنند؛ جوان را به بازيچه‌ها و سرگرمى‌هاى گوناگون مشغول كنند؛ جوان را از تحصيل علم باز بدارند و او را تحريك به هرج و مرج كنند؛ لذا بايد بيدار بود. با وجدان كارى، با همبستگى، با تلاش اميدوارانه و گرم و گيرا، با كار مدبرانه و برنامه‌ريزى شده، و درعين‌حال با توكل به خدا و استمداد از پروردگار، بايد اين فاصله را طى كرد. جوان بايد همه‌ى اينها را با هم مدنظر داشته باشد.
بيانات در ديدار اعضاى اتحاديه‌ى انجمنهاى اسلامى دانش‌آموزان 1383/12/24
********************
آرمان‌هايى يك جوان ايرانى!
جوان چه مى‌خواهد؟ جوان ما مايل است در كشورى كه خانه‌ى اوست، فقر و عقب‌افتادگى و بدبختى نباشد؛ امنيت و عزت و افتخار وجود داشته باشد؛ صفا و محبت و روشن‌بينى بر فضاى زندگى حاكم باشد؛ ميدان كار و تلاش و پيشرفت در برابر او باز باشد؛ احساس پوچى نكند؛ هدف روحى و معنوى و والايى كه در دل هر انسانى هست، بتواند آن را اشباع كند. اين يك ترسيم كلى از آرمان‌هايى است كه قاعدتا يك جوان ايرانى دارد.
...آرمانگرايى جوان ايرانى ما عبارت است از ترسيم آينده‌يى با اين خصوصيات. ما نظام و كشورى مى‌خواهيم كه پيشرفته باشد و مردم آن دانشمند و بيدار و زنده باشند؛ غفلت‌زده و خواب‌آلوده نباشند؛ كشور برخوردار از عدالت باشد؛ مبراى از فساد باشد؛ طبقه‌ى اشراف بر آن حاكميت نداشته باشد - چه اشراف سنتى، چه طبقه‌ى جديدى كه ممكن است اسمشان اشراف نباشد، اما در واقع اشراف باشند و به قول آقايان از رانت‌هاى گوناگون اقتصادى استفاده كنند - برخوردار از قدرت و استحكام سياسى باشد؛ و همه‌ى اينها الهام گرفته‌ى از معارف دين و اسلام عزيز باشد. اسلام اين ظرفيت را دارد كه اينها را به ما تعليم دهد.
بيانات در ديدار دانشجويان و اساتيد دانشگاههاى استان كرمان 1384/02/19
********************
سازوكار را بايد جوان هوشمند فرزانه‌ى دانشجو پيدا كند
براى رسيدن به هر آرزوى بزرگ و هر هدف والايى، سازوكارى وجود دارد؛ اين سازوكار را بايد جوان هوشمند فرزانه‌ى دانشجو پيدا كند. بحث جنبش نرم‌افزارى از همين قبيل است؛ بحث آزادانديشى از همين قبيل است؛ بحثهاى گوناگونى كه در زمينه‌هاى مختلف اجتماعى مى‌شود، از همين قبيل است.
ملاكهايى وجود دارد؛ بايد كسانى باشند كه اين ملاكها را ببينند و بسنجند؛ قانون اساسى اين را پيش‌بينى كرده. شما معيارها را مى‌دانيد. خوشبختانه كشور ما كشور جوانى است؛ لذا چهره‌ى جوان كشور اقتضاء مى‌كند كه يك نشاط خوب و قوى و جوانانه در كل دستگاه اجرايى وجود داشته باشد. نگاه كنيد ببينيد واقعا چه كسى طرفدار انقلاب و طرفدار دين و طرفدار عدالت و طرفدار عدم تبعيض بين فقير و غنى است؛ چه كسى كفايت و دنبالگيرى و نشاط لازم را دارد؛ چنين كسى را پيدا كنيد.
بيانات در ديدار دانشجويان بسيجى 1384/03/05
********************
صرف ايمان كار را پيش نمى‌برد
البته عزيزان من! پسرهاى جوان! دخترهاى جوان! بدانيد ايمان همراه با عمل صالح مهمترين پشتوانه براى پيشرفت در اين ميدان است. ايمان پاك، روشن، شفاف، مستدل و منطقى - كه مواد آن خوشبختانه در معارف اسلامى فراوان است - همراه با عمل مى‌تواند به شما كمك كند. صرف ايمان كار را پيش نمى‌برد. ايمانى كه به دنبال خودش عمل داشته باشد، پايبندى داشته باشد، تقيد داشته باشد، لااباليگرى و ولنگارى از آن دور باشد، مى‌تواند هم به دنياى شما كمك كند، هم به آينده‌ى كشورتان كمك كند. به اين بپردازيد؛ كمااين‌كه من در اظهارات شماها هم ديدم.
بيانات در ديدار جمعى از دانشجويان و نخبگان سراسر كشور 1384/07/03
********************
اميد بخش‌ترين نيرو!
جوانان عزيز! دست يافتن به آرزوهای بزرگ ملی، نيازمند فكر روشن و عزم راسخ و شجاعت و اخلاص است، و جوان مومن كه مبانی جمهوری اسلامی و راه امام بزرگوار را عميقا پذيرفته است، اميد بخش‌ترين نيرويی است كه ميتواند ملت ايران را در رسيدن به آرزوهای بزرگش ياری برساند.
پيام به نهمين نشست ساليانه اتحاديه انجمن‌های اسلامی دانشجويان مستقل 1387/06/04
********************
اراده و نشاط و نيروی جوان
جوانان عزيز دانشجو! در مسابقه‌ی ميان ملت ها به سوی آرمان های والا و نيز در مجاهدت برای رهائی از موانع طبيعی و هر آنچه به دست بدخواهان بر سر راه آزادی و استقلال و شرف ملی نهاده مي شود، اراده و نشاط و نيروی جوان، عنصری تعيين كننده است. در اين ميدان های خطير، حضور خود را برجسته و نهادينه كنيد. دل اميدوار به كمك خداوند و تن و جان فرمانبردار از راهنمايی و دستور قرآن و شريعت، برترين عامل موفقيت های شما در اين صراط مستقيم است، انشاءالله.
پيام رهبر انقلاب در پاسخ به درخواست اتحاديه انجمن های اسلامی دانشجويان برای نشست سالانه اين اتحاديه ـ دفتر تحكيم وحدت 1388/02/19
