وجود فقر در جامعه به دليل ظلم اغنيا به فقراست
در روايات آمده است كه اگر در جامعه اي فقر وجود داشت بدانيد به خاطر ظلمي است كه اغنيا به فقرا مي كنند از اين رو بايد حس نوع دوستي در جامعه تقويت شود و به هر ميزان كه مي توانيم در راه خدا انفاق كنيم تا اين امر در جامعه نهادينه شده و فرهنگ ناب اسلامي در جامعه بيش از گذشته توسعه يابد .
گسترش فرهنگ اسلامي سبب مصونيت جامعه در برابر بسياري از آسيب هاي اجتماعي است
يكي از توصيه‌هاي اكيد پيامبر اسلام (ص) و ائمه معصومين (ع) بويژه در ماه مبارك رمضان، كمك به فقرا و محرومان و تقويت حس نوعدوستي در مردم است كه چنين ويژگي در ساير اديان به اين گستردگي وجود ندارد.
صله رحم در ماه رمضان
آيات و روايات به صله رحم و رسيدگي به خويشاوندان بويژه در ماه مبارك رمضان تاكيد كرده اند. همچنين توصيه به دادن افطاري و اطعام ديگران و كارهايي از اين قبيل از جمله امور پسنديده اي است كه مورد تاكيد بسيار قرار دارد.
اسلام و رفاه جامعه
اسلام در برنامه ريزي‌هاي اقتصادي به حدي دقيق است كه اگر اجرا شود، فقر را ريشه كن كرده و تبعيض را از جامعه دور مي‌سازد. در جامعه اسلامي يك پنجم درآمد مردم به عنوان خمس و بخشي ديگر به عنوان زكات پرداخت مي‌شود. اگر پرداخت خمس وزكات كفاف مخارج جامعه را ندهد، مسائل ديگري مانند انفاق مطرح مي‌شود.
بر اساس آموزه‌هاي اسلامي، مردم به گونه اي بايد زندگي كنند كه حريص به دنيا نشوند و مساله قناعت را از نظر دور ندارند. انسان مسلمان بايد به آن چيزي كه دارد قانع باشد زيرا اسلام همواره حريص بودن را به عنوان يك خصلت ناپسند، مورد مذمت قرار داده است.
اسلام و تاكيد بر روابط اجتماعي
در بحث ارتباطات مردم با يكديگر، اولين حلقه ارتباطي فرد با اعضاي خانواده مانند پدر مادر و يا فرزندان است كه اسلام در خصوص چگونگي ارتباطات ميان آنها توصيه‌هاي فراواني دارد. مثلا اسلام فرزندان را توصيه كرده كه نسبت به پدر و مادر خود نيكي كنند و پدر و مادر‌ها نيز بايد به نيكي از فرزندان خود مراقبت نموده و آنها را مورد محبت قرار دهند.
حلقه بعدي ارتباطات اجتماعي انسان، ارتباط با «خويشاوندان» است كه در روايات اسلامي از آن به عنوان «صله رحم» ياد مي‌شود. در روايات آمده است كساني كه صله رحم را ترك مي‌كنند، عمرشان كوتاه مي‌شود و از سوي ديگر اگر صله رحم انجام دهند روزي آنها افزايش مي‌يابد.
مرتبه ديگر در ارتباطات اجتماعي انسان با ديگران، توجه به همسايگان است. در روايات آمده است كه تا ۴۰ منزل اطراف محل زندگي انسان حكم همسايه را دارد و اين مساله به حدي مورد توجه اسلام است كه امام حسن مجتبي (ع) حديثي از مادرشان حضرت فاطمه زهرا (س) نقل كرده اند كه در قنوت دعا مي‌كردند، از ايشان مي‌پرسند كه چرا فقط براي ديگران دعا مي‌كرديد؟ پاسخ مي‌شنوند «الجار ثم الدار» اين فرموده پيغمبر است كه اول همسايگان و بعد اهل خانه.
اسلام مسلمانان را مكلف نموده كه نسبت به يكديگر بي تفاوت نباشند و در رفع مشكلات همديگر تلاش كنند. در حديث آمده "من سمع رجلاً ينادي يا للمسلمين فلم يجبه فليس بمسلم: اگر مسلماني از ما كمك خواست و جواب او را ندهيم مسلمان نيستيم.
وقتي خلخال از پاي يك زن معاهده در شهر انبار بيرون مي‌آورند امام علي (ع) مي فرمايد: اگر از غصه اين كه در بلاد اسلامي، خلخال از پاي يك زن معاهده بيرون آورده اند، يك مسلمان بميرد من او را مذمت نمي‌كنم. "اسلام اجازه نمي‌دهد مسلمانان نسبت به وضعيت غير مسلماناني كه تحت لواي اسلام قرار دارند بي تفاوت باشند.
اسلام براي مستضعفين جهان برنامه ريزي خاص خود را دارد و هدف آن رهايي مستضعفين از زير سلطه مستكبران است.
اسلام و توجه و احترام به ارزش‌هاي انساني
امام علي – ع – وقتي كه در ركوع قرار داشتند و مستمندي به ايشان مراجعه كرد، در همان حال انگشتر خود را به او هديه مي‌دهند و اين آيه در شان ايشان نازل مي‌شود «ا نما وليكم الله و رسوله و الذين آمنوا الذين يقيمون الصلوة و يؤتون الزكوة و هم راكعون.» اين‌ها توصيه‌هاي اسلامي براي تقويت نوع دوستي و محبت در جامعه است.
نبايد اجازه داد زندگي ماشيني امروزي ما را از فرهنگ ناب و عظيم اسلامي و آموزه‌هاي اهل بيت عليهم السلام دور سازد زيرا همه در برابر خود و ديگران مسئول هستيم.
پيامبر اكرم(ص) مي فرمايند : لا تزال امتي بخير ما تحابوا و تهادوا و أدوا الأمانه… " مردم و امت من پيوسته در خير و خوبي قرار دارند تا هنگامي كه دوستدار هم باشند. به يكديگر هديه دهند و امانت را به صاحبش باز گردانند. از حرام بپرهيزند و مهمان را گرامي داشته و نماز به پا دارند و زكات دهند. اگر اين كار را نكردند خداوند آنها را به قحطي و خشكسالي مبتلا خواهد كرد.
هنگامي كه مجموعه احاديث و روايات را مورد مطالعه قرار مي‌دهيم و در معاني و مفاهيم آنها دقت مي‌كنيم، در مي‌يابيم كه بايد به نوع دوستي و محبت نسبت به مردم توجه ويژه نموده، خود را براي همدردي با مردم آماده كنيم. اگر اين مهم رخ داد همه امور جامعه بسامان خواهد شد.
در روايات آمده است كه اگر در جامعه اي فقر وجود داشت بدانيد به خاطر ظلمي است كه اغنيا به فقرا مي‌كنند از اين رو بايد حس نوع دوستي در جامعه تقويت شود و به هر ميزان كه مي‌توانيم در راه خدا انفاق كنيم تا اين امر در جامعه نهادينه شده و فرهنگ ناب اسلامي در جامعه بيش از گذشته توسعه يابد.
سيد علي قاضي عسكر
