دلیل عقلی، امامت و ضرورت وجود امام را در تمام زمان ها، به صورت عام (این که در هر زمانی یک امامی باید وجود داشته باشد، صرف نظر از مصداق آن) اثبات می کند؛ اما امامت امام زمان علیه السلام و وجود حضرت از مباحث امامت خاصه است. در امامت خاصه مستقیم نمی توان از دلیل عقلی بهره گرفت و باید از نقل کمک گرفت.

برهان عقلی ضرورت وجود انسان معصوم و حجت الهی روی زمین را اثبات می کند، ادله روایی و تاریخی دال بر امامت امام زمان علیه السلام نیز به مقدمه ی اول ضمیمه می شود؛ در نتیجه اثبات می گردد که در این زمان تنها حضرت امام زمان علیه السلام که زنده هستند، واسطه فیض الهی می باشند.[1]

دلیل عقلی اثبات وجود امام
عقل حکم می کند، معرفی، نصب و وجود راهنمایی الهی که معصوم از خطا و اشتباه باشد، برای بشر، حُسن و لازم است و از این‌رو خداوند برای حفظ هدفمندی و به کمال رساندن انسان ها، به طور حتم چنین راهنمایی را می فرستد؛ زیرا او بندگان خود را عبث و بیهوده نیافریده و راه رسیدن به هدف را بر ایشان هموار می سازد.

در نتیجه عقل ایجاب می کند، در میان جامعه باید امامی باشد تا محور حق قرار بگیرد و جامعه را از خطا بازدارد و آنان را به سعادت حقیقی هدایت کند.

همچنین اطاعت انسان ها از تکالیفی که خداوند بر بندگان واجب داشته و امتثال از دستورات الهی، بدون انجام اموری از جانب خداوند (مثل نصب امام معصوم، وعده و وعید و...) محقق نمی شود و خدای حکیم این امور را انجام می دهد تا نقض غرض در تکلیف لازم نیاید و این به دست امام صورت می گیرد.[2]

امام صادق علیه السلام در این زمینه می فرماید: همانا خداوند عزوجل جلیل تر و عظیم تر از آن است که زمین را بدون امام رها کند.[3]

ادله روایی وجود امام زمان
در بررسی روایات به ادله فراوانی برخورد می کنیم که وجود امام زمان علیه السلام را بر ما اثبات می کنند که به برخی اشاره می‌شود:

1. احمد بن اسحاق می‌گوید: از امام حسن عسکری علیه السلام شنیدم که فرمود: حمد و سپاس خدای را که مرا از دنیا نبرد تا این که جانشین من و مهدی موعود را به من نشان داد. او از حیث ویژگی های جسمانی و اخلاقی و رفتاری شبیه ترین انسان ها به پیامبر خدا است. خدا مدتی وی را در حالت غیبت نگهداری می‌کند و سپس ظاهر می‌شود و جهان را از عدل و داد پر می‌کند.[4]

2. یعقوب بن منفوس می‌گوید: خدمت امام عسکری علیه السلام رسیدم و از حضرت درباره‌ی امام بعدی و صاحب الامر جویا شدم. حضرت فرمود: پرده را کنار بزن؛ کنار زدم، در این هنگام کودک پنج ساله ای را دیدم که به سوی ما می آید، آمد و روی زانوی حضرت عسکری علیه السلام نشست. حضرت فرمود: این امام شما است.[5]

سید بن طاووس می نویسد: امام زمان علیه السلام را بسیاری از اصحاب پدرش امام حسن عسکری علیه السلام دیده و از وی اخبار و احکام شرعی روایت کرده‌اند. از این گذشته حضرت وکیل هایی داشت که اسم، نسب و وطن آنان معلوم بود و آنان معجزات، کرامات، پاسخ مسائل مشکل و بسیاری از اخبار غیبی را که حضرت از جدش پیامبر روایت کرده بود، نقل کرده اند.[6]

در نتیجه با کنار هم گذاشتن ادله عقلی و روایات به این نتیجه می رسیم، وجود امام در هر زمان ضرورت دارد و مصداق آن در زمان ما وجود با برکت مهدی موعود علیه السلام می باشد.

پی نوشت
[1] نهج الولایة، ص 7.
[2] شرح باب حادی حشر، ص ۸۳.
[3] بصائر الدرجات، ص 485.
[4] بحارالانوار، ج 51، ص 161.
[5] همان، ج 52،‌ ص 25.
[6] الطرائف فی معرفة مذهب الطوائف، ج 1، ص 183.