اطاعت از خداوند پلی است که از رهگذر آن، خود انسان به سعادت می‌رسد؛ زیرا خداوند غنی‌تر از آن است که به عبادت و اطاعت ما احتیاجی داشته باشد. اگر ما کافر هم بشویم زیانی به خدا نمی‌رسد،[1] بلکه فایده و ثمره عبادت خداوند به خود ما برمی‌گردد. به‌عبارتی‌دیگر ما به عبادت و اطاعت خداوند نیاز داریم؛ قرآن کریم در این راستا می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ»؛[2] «اى مردم شما به خدا نيازمنديد و خداست كه بی‌نیاز ستوده است».

ثمره و فایده اطاعت از رسول خدا نیز به خود ما برگشته و باعث می‌شود مورد رحمت خداوند متعال قرار بگیریم؛ ازاین‌رو خداوند اطاعت از پیامبر را در کنار اطاعت خود آورده و بیان می‌فرماید در صورت اطاعت از خدا و پیامبر مورد رحمت او قرار می‌گیرید؛ به‌همین‌خاطر در قرآن کریم می‌فرماید: «وَ أَطِیعُواْ اللّهَ والرَّسُولَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ»؛[3] «خدا و رسول را فرمان بريد، باشد كه مشمول رحمت قرار گيريد».

شخصی که اطاعت از او در کنار اطاعت از خدا قرار می‌گیرد شخصی ویژه است. به همین سبب می‌توان گفت که شخصیت رسول گرامی اسلام از چنان عظمت و بزرگی برخوردار است که شناخت آن برای ما میسور نیست و باید به متن قرآن روایات رجوع کرد تا ذره‌ای از این شخصیت بی‌همتا را بتوان شناخت. یکی از نشانه‌های عظمت و بزرگی رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در قرآن‌کریم این است که خداوند ایشان را رحمت در دنیا و آخرت معرفی کرده و می‌فرماید: «وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ»؛[4] «و تو را جز رحمتى براى جهانيان نفرستاديم».

رحمت بودن رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله از چنان وسعتی برخوردار است که فرشتگان مقربی مانند جبرئیل علیه‌السلام را نیز شامل می‌شود به صورتی که وقتی رسول خدا از ایشان سؤال نمود: «آیا چیزى از این رحمت عاید تو شد؟» جبرئیل امین پاسخ داد: «بله! من از سرانجام کارم هراس داشتم، وقتی خداوند مرا با این سخن ستود: «ذِی قُوَّةٍ عِندَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ»؛ «نیرومندی که نزد صاحب عرش دارای مقام و منزلت است»، من به برکت وجود تو امان یافتم». سپس حضرت در تائید سخن او فرمود: «من رحمتى اهدايى [از جانب خدا] هستم».[5]

قسمتی دیگر از بزرگی و عظمت شخصیت رسول خدا را می‌توان در بخشش‌ها و انفاق‌های حضرت در راه خدا جست‌وجو کرد، حضرت هرگز سائل را دست‌خالی رد نمی‌کرد تا جایی که روزی سائل وقتی دید حضرت چیزی برای بخشش ندارد پیراهن ایشان را خواست و رسول خدا نیز به او عطا کرد،[6] تا این‌که خداوند این آیه شریفه را خطاب به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نازل کرد: «لاتَبْسُطْها كُلَّ الْبَسْطِ»؛[7] «بسيار گشاده‌دستى منما».

در نتیجه شخصیت و جایگاه رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله را نمی‌توان شناخت مگر این‌که قرآن و روایات، گوشه‌ای از آن را برایمان آشکار سازند. از دلائل آن نیز درک وسعت رحمت و میزان جود و بخشش حضرت می‌تواند باشد.

پی‌نوشت:
[1]. ابراهیم: 8.
[2]. فاطر: 15.
[3]. آل‌عمران، 132.
[4]. انبیا: 107.
[5]. علامه مجلسی، بحارالانوار، موسسه وفا، ج1، ص306.
[6]. اسراء: 29.