مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «حسن و خلق و آثار و برکات آن در زندگی شخصی و اجتماعی انسان ها» پرداختند که متن آن بدین شرح است:

دعاهایی که از اهل بیت علیهم السلام رسیده است، برای تعلیم ما است و در واقع، نحوه دعا کردن را به ما یاد داده‌اند که در این سبک دعا بخوانیم و حوائجمان را از خداوند متعال طلب کنیم.

یکی از فرمایشات امام سجاد علیه‌السلام در دعای مکارم‌الاخلاق این است: «وَ مَا أَجْرَی عَلَی لِسَانِی مِنْ لَفْظَةِ فُحْشٍ أَوْ هُجْرٍ أَوْ شَتْمِ عِرْضٍ» ؛ پروردگارا! شیطان شش مطلب به قلب من القا می‌کند، یکی از آن‌ها، این است که بر زبانم فحش را جاری می‌کند که در این سبک سخن بگویم و یا آبروی کسی را ببرم. خداوندا! این مطالبی را که شیطان بر ذهن من القا می‌کند، آن‌ها را زائل کن و بجای این صفات رذیله و کلمات ممنوعه، عظمت و رحمانیت و غفرانیت خودت را بر قلب من القا بفرما.

در جمله‏ی: «وَ مَا أَجْرَی عَلَی لِسَانِی مِنْ لَفْظَةِ فُحْشٍ»؛ فحش و فحشا در قرآن آمده است و نیز در جملات ائمه اطهار علیهم‏ السلام مکرر ذکر شده است که چند روایات را خدمت شما عرض خواهم کرد.

معنای فحش که واضح هست و همه می‌دانیم، ممکن است فحش راجع‌ به عِرض انسان و یا به ناموس انسان باشد و یا در رابطه با شخصیت انسان باشد.

بعضی فحش بلد هستند اما نمی‌گویند، این مهم است و حضرت همین مطلب را می‌فرمایند که هر چند فحش بلد هستی ولی بر زبان نیاور.

در روایتی از حضرت رسول (ص) آمده است: «مومن کسی است که زیادی مالش را انفاق کند و زیادی کلامش را زندان کند».

مرحوم فیض کاشانی می‌فرماید: «بسیارند کسانی که زیادی مال را جمع می‌کنند و پنهان می‌دارند و زیادی کلامش را فاش می‌کنند و مرتب می‌گویند». منظور این است که بایستی انسان متوجه کلامی که نقل می‌کند، باشد.

امام سجاد (ع) می‌فرماید: «خدایا کلمات ممنوعه‏ای را که شیطان به قلب انسان القا می‌کند،زائل کن و به جایِ آن توجه به حق، قدرت، رحمانیت و غفرانیت حق را جایگزین بفرما».

پیامبر اکرم (ص) فرموند: «إنَّ مَنْ شَرِّ عِبادِ اللهِ مَنْ تُکْرَهُ مُجالَسَتُهُ لِفُحشِهِ!»؛ بدترین مردم کسانی هستند که به خاطر بدزبانی و گفتار زشتشان، انسان از هم‌نشینی با آنها دوری می‌کند.

به ‏بیان ‏دیگر، بدترین مردم کسانی هستند که زبانشان کنترل نمی‌شود و در فحشا، بی‌بندوبار هستند.

در روایت دیگری حضرت رسول (ص) فرمودند: «إِیَّاکُمْ وَ اَلْفُحْشَ فَإِنَّ اَللَّهَ لاَ یُحِبُّ اَلْفُحْشَ وَ اَلتَّفَحُّشَ»؛

مبادا فحاشی بکنید و به دیگران ناسزا بگویید و عِرض، ناموس، آبرو و شخصیت کسی را از بین ببرید؛ چراکه خداوند ناسزاگویان و فحش‏گویان را دوست ندارد.

شاید کسی بگوید من به فرزند خودم و یا خانواده و خویش و قوم خودم فحش می‏گویم، آیا اختیار آن را هم ندارم؟!

البته که خیر! تو حتی اختیار خودت را هم نداری چه رسد به اختیار آنها. تو بنده خدا هستی و از مال خودش به تو نعمت داده است، آنچه را که خدا فرموده باید اطاعت کنی، این جملات فحاشی، از کلمات ممنوعه الهی هستند و خداوند منع کرده که‌ این‌ کلمات از زبان کسی جاری شود.

آنچه که از زبان انسان جاری شود، فرشتگان کاتب می‌نویسند، چه ذکر بگوید چه فحاشی بکند و چه حرف یاوه بگوید، آن‌ها وظیفه دارند همه را ثبت کنند، حتی حرکات و نگاه‌ها را نیز می‌نویسند و این موضوع در قرآن نیز آمده است.

امام موسی‌بن جعفر علیه‌السلام می‏فرمایند: «إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ الْجَنَّةَ عَلَی کُلِّ فَاحِشٍ بَذِیءٍ قَلِیلِ الْحَیَاء»؛ بهشت بر هر کسی که زبانش لق است و کنترل ندارد، حرام است.

زمانیکه انسان به مؤمنین ناسزا بگوید، بعداً پا فراتر می‌گذارد و جری می‌شود و به خدا اشکال وارد می‌کند و در نتیجه عقائدش از بین می‌رود.

در جلد دوم کتاب کافی، صفحه ۲۲۶ آمده است: سُماعه شتردار بود و یک غلامی داشت که مراقب شترهایش بود، او می‏گوید: زمانی که بر امام صادق (ع) وارد شدم، حضرت فرموند: «یَا سَمَاعَةُ، مَا هذَا الَّذِی کَانَ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ جَمَّالِکَ»‌؟ ای سماعه این چه دعوایی بود که میان تو و شتردارت به وجود آمد؟

عرض کردم: یا بن رسول الله مگر چه کردم؟

فرمود: چرا بر سرش فریاد کشیدی، فحش گفتی و فحاشی کردی؟ مومن نباید فحش بگوید و حرف لغو از دهنش خارج شود.

عرض کردم: یا بن رسول الله او به من ظلم کرده بود.

حضرت فرمود: حال که به تو ظلم کرده، تو مظلوم واقع شدی و خداوند ناصر و یاور مظلوم است و با فحش دادن و ناسزا گفتن که ضرر جبران نمی‌شود، پس نباید چنین کنی و فحش بگویی، چراکه برایت ثبت و ضبط می‌شود و از طرفی از مقام بندگی و عبودیت تنزل می‌کنی. شیطان در این امر سرمایه‏‌گذاری کرده و با چنین گفتاری مرید شیطان می‌شوی.