قرآن کریم یک منبع معرفتی است که در زمینههای گوناگون و مختلف راهنمای ما بوده و به عنوان یک منبع درست و قابل اعتماد میتوانیم در زندگی خویش از آن طلب کمک کنیم. یکی از این زمینهها شناخت معیار شادی و نشاط است، به عبارتی ما با مراجعه به قرآن کریم باید بفهمیم کدام یک از شادیها حقیقی و کدام غیرحقیقی هستند.
قرآن کریم دو نوع از شادی را معرفی کرده که یکی پسندیده و شادی حقیقی و دیگری شادی مذموم و ناپسند است:
قرآن کریم تنها یک مسیر را برای حفظ آرامش و شادی انسان معرفی کرده و میفرماید: «قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذَٰلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ»؛[1] «بگو: به فضل و رحمت خداست كه [مؤمنان] بايد شاد شوند و اين از هر چه گرد مىآورند بهتر است».
با توجه به آیه شریفه، در سایه الطاف الهی فقط شادی حقیقی محقق میشود و اگر مسیرهای دیگری را برای تأمین شادی خود انتخاب کنیم، گذرا بوده و به شادی حقیقی نخواهیم رسید و سرانجام مایه ندامت و ناراحتی ما خواهد بود. قرآن کریم در رابطه با شادیهایی که از مسیر غیرحلال حاصل میشوند وعده عذاب داده و میفرماید: «ذاَٰلِكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَفْرَحُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ بِمَا كُنْتُمْ تَمْرَحُونَ»؛[2] «اين [عقوبت] به سبب آن است كه در زمين به ناروا شادى و سرمستى مىكرديد و بدان سبب است كه [سخت به خود] مىنازيديد».
در نتیجه اسلام مخالف با شادی نیست، حتی تأکید به شادی کردن نیز میکند. امام صادق علیهالسلام میفرماید: «یک مسلمان اندیشمند سزاوار است که در حال انجام یکی از این سه کار مشاهده شود: یا در حال فعالیت اقتصادی و تأمین معاش باشد، یا برای آخرت خویش توشه برداشته و یا به شادیهایی که حرام نیستند بپردازد».[3] اسلام با آن دسته از شادیها مخالف است که همراه با گناه بوده و باعث هلاکت انسان میشوند.
پینوشت:
[1]. یونس، 58.
[2]. غافر، 75.
[3]. شیخ کلینی، کافی، اسلامی، ج5، ص87.