زینب (س)، ستاره ی پر فروغ آسمان آل هاشم که در روز پنجم ماه پنجم سال پنجم هجری مایه ی چشم روشنی دو گوهر هستی، علی و فاطمه (سلام الله علیهما) شد، بانویی محدثه، عالمه و مفسر قرآن کریم و دارای مقامات عرفانی و سلوکی، پیام آور عاشورا و شجاع است که این همه سبب شد تا نام زینب هماره چنانکه زین اب بود زینت تاریخ باشد.

او یک دانشمند و فقیهه است چنانگه در مباحثه ای که بین امام حسین (ع) و امام حسن (ع) و ایشان در باب روایتی از رسول خدا (ص) شکل می گیرد، امام حسن (ع) با ابتهاج به این حقیقت اشاره فرموده میفرماید: «انک حقا من شجره النبوه و معدن الرساله» (زینب کبری من المهد الی اللحد ص۵۸)

و امام سجاد علیه السلام آن بیان معروف را دارند که «عمتی انت بحمدالله عالمه غیر معلمه».

او محدثه است چنانکه یکی از راویان روایت معروف ؛یا علی انت و شیعتک علی منابر من نور ایشان است.

مفسره است چنانکه در نقل‌ها آمده است ایشان در عصر حکومت پدر بزرگوارشان برای زنان کوفه درس تفسیر میگفت و خود نیز اشاره دارند که زنانی که برایشان تفسیر میگفتم اکنون بر پشت بامها بر سنگ می اندازند.

در مقام بالای از سلوک عرفانی یعنی مقام رضا قرار دارند چنانکه جمله ی معروف و ما رایت الا جمیلا حاکی از این حقیقت است.

عارفه ای واصله هست تا جایی که امام حسین علیه السلام به ایشان میفرماید: خواهرم در نماز شبت دعایم کن و در یازدهم محرم در آن اوج تالمات روحی اما از نماز شب خود دست نکشیده ولو نشسته خواندند.

مبلغه ی بلیغه است چنانکه خطبه های او در کتابهای بلاغات النساء و تاج العروس به عنوان خطبه های بلیغ جمع شده است.

او پیام آور عاشورا و استاد دفاع نرم در مقابل جنگ نرم آل امیه است؛ از این رو است که با خطبه های روشنگرانه ی او فضایی که بر علیه امام حسین (ع) بود و او را طغیان گر و خارجی از دین می‌پنداشتند به نفع امام تغییر کرد.

شجاع است، آنگونه که خطبه ی شجاعانه ی او و بیان «یابن الطلقا انی ساستصغرک» به یزید، چوب خیزران را از دست او انداخت و زن حرمسرای یزید برای حسین بن علی در کاخ یزید مجلس روضه گرفت.

بنابراین باید گفت: زینب (س)، دائره المعارفی از کمالات است که بقای پیام عاشورا نیز مدیون اوست.