سوره قدر و روایاتی که در تفسیر آن وارد شده، بیانگر این حقیقت است که فرشتگان در شب قدر مقدّرات یک سال را به امام زمان(ع) عرضه می‌کنند.

این واقعیت از نخستین روز خلقت بوده و بر نخستین پیامبر و وصی او نازل می‌شده و تا قیامت ادامه دارد.[۱] زیرا زمین از نخستین روز آفرینش تا بر پائی قیامت بی‌حجت نخواهد بود و خداوند در شب قدر، مقدّرات امور عالم را به وسیله ملائکه و روح که اعظم ملائکه است نزد آن حجت بر زمین (خواه پیامبر باشد و خواه وصی او) می‌فرستد.

در زمان حیات رسول خدا(ص)، محل نزول فرشتگان آن حضرت بوده است. پس از آن حضرت به حضور امام علی(ع) و سپس سایر ائمه(ع) یکی پس از دیگری و امروزه به محضر امام زمان(ع) نازل می‌شوند و این کار در هر سال تکرار می‌شود چنانکه از ظاهر آیه سوم سوره قدر این تداوم برداشت می شود:﴿تَنَزَّلُ الْمَلَائِکه وَالرُّوحُ﴾، زیرا «تَنَزَّلُ» فعل مضارع است که دلالت بر استمرار و پیوستگی دارد، یعنی فرشتگان و روح، پیوسته و همواره فرود می‌آیند.[۲]

رشیدالدین میبدی مفسّر معروف اهل سنت می‌گوید: برخی گفته‌اند: این شب قدر در روزگاران پیامبر اکرم (ص) بود، سپس از میان رفت، اما چنین نیست، زیرا که همه اصحاب پیامبر (ص) و علمای اسلام معتقدند که شب قدر تا قیام قیامت باقی است.[۳]

طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان نیز روایتی را از ابوذر غفاری نقل می‌کند که به رسول خدا گفتم: ای پیامبر، آیا شب قدر و نزول فرشتگان در آن شب، تنها در زمان پیامبران وجود دارد و چون پیامبران از دنیا رفتند، دیگر شب قدری وجود ندارد؟ فرمود: بلکه شب قدر تا قیام قیامت هست.[۴]

در اصول کافی در ضمن حدیثی از قول امام صادق(ع) چنین آمده است:

علی(ع) می‌فرمود: که هر گاه دو تن از اصحاب (عمر و ابوبکر) نزد پیامبر بودند و آن حضرت سوره «انا انزلنا» را با خشوع و گریه تلاوت می‌کرد، می‌گفتند: چه قدر در برابر این سوره حساسی؟

می‌فرمود: این حساسیت برای چیزی است که چشمانم (فرشتگان را در شب قدر) دیده و دلم (بیان هر امر حکیم را در آن شب) فهمیده و پس از من جان این مرد اشاره به (علی(ع)) آن را دریافت خواهد کرد.

آن‌ها می‌گفتند: تو چه دیده‌ای و او چه خواهد دید؟ پیامبر در پاسخ آن‌ها روی خاک می‌نوشت: ﴿تَنَزَّلُ الْمَلَائِکه وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن کلِّ أَمْرٍ﴾ آن گاه می‌فرمود: پس از این که خدا فرموده است: ﴿مِّن کلِّ أَمْرٍ﴾ آیا چیزی باقی خواهد بود؟

می‌گفتند: نه، می‌فرمود: در شب‌های قدر بعد از من هم آن امر نازل می‌شود؟ می‌گفتند: آری، می‌فرمود: بر چه کسی نازل می‌شود؟ می‌گفتند: نمی‌دانیم، پیامبر(ص) دست بر سر من می‌گذاشت و می‌فرمود: اگر نمی‌دانید، بدانید، آن شخص پس از من این مرد است.[۵]

منابع:

۱. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، کتاب الحجه، ج۲، باب فی شأن «انا انزلنا».

۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۱۸۴.

۳. علامه حلی، کشف المراد، ج۱۰، ص۵۵۹.

۴. طبرسی، فضل بن الحسن، مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۱۸.

۵. کافی، کتاب الحجه، باب فی شأن «انا انزلناه»، حدیث ۵،