مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «محبت و بندگی خدا در سایه اطلاعت از اهل بیت علیهم السلام» پرداختند که متن آن بدین شرح است:

زیربنای بندگی خدا محبت است. هرچه در عالم هستی داریم، ریشه‌اش در محبت، انس، و علاقه به خداست. حتی زیر بنای خوف و رجا نیز بر اساس محبت و غضب است. محبت از معرفت نشأت می‌گیرد؛ مثلاً چون من حضرت عزرائیل را نمی‌شناسم، ترسی از او ندارم، اما اگر او را بشناسم، ترس خواهم داشت.

محبت و عمل صالح؛ کلید محبت الهی

قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَٰنُ وُدًّا»؛ یعنی کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام می‌دهند، خداوند رحمان محبت فراوانی به آنان می‌دهد.

کسانی که به مبدأ و معاد ایمان دارند، حتی اگر این ایمان را به طور اجمالی و فطری پذیرفته باشند، به این باور می‌رسند که خالقی دارند که آنها را می‌آفریند و می‌میراند. این اعتقاد، یک عمل قلبی است.

سپس در قرآن آمده است که کسانی که عمل صالح انجام می‌دهند یعنی با اعضا و جوارح خود به عمل نیکو پرداخته و واجبات را انجام داده و محرمات را ترک می‌کنند، خداوند چنین بنده‌ای را بسیار دوست می‌دارد.

واژه «وُد» در لغت به معنای محبت فراوان است؛ یعنی خداوند چنین بنده‌ای را به شدت دوست دارد و از علم و سایر صفات خود به او می‌دهد.

تعجبی ندارد که پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله فرمودند: «مَن کانَ لله کان اللهُ له»، همچنین فرمودند: «مَنْ أَخْلَصَ لِلّهِ أَرْبَعِینَ صَباحًا ظَهَرَتْ یَنَابِیعُ الْحِکْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَی لِسَانِهِ».

یعنی هر کس چهل روز گناه نکند، خداوند چشمه‌های حکمت را از قلبش به زبانش جاری می‌کند، به‌گونه‌ای که مستجاب‌الدعوه می‌شود، مانند سلمان فارسی که هر چه پیامبر می‌فرمود، عمل می‌کرد.

توسل به اهل بیت(ع)؛ راهی برای افزایش محبت

حال، ما کمی از معرفت به خدا و حقیقت‌های دینی برخورداریم و مقداری هم خوف و رجا داریم، اما سوال اینجاست که چگونه می‌توانیم محبت خود را افزایش دهیم؟ راهش این است که به خانه اهل بیت علیهم‌السلام برویم.

در زیارت جامعه کبیره آمده است: «مَنْ أَرَادَ اللّهَ بَدَأَ بِکُمْ»، یعنی هر کسی که می‌خواهد به سوی خدا برود، باید از اهل بیت آغاز کند.

خدایی که اهل بیت معرفی کرده‌اند، باید مورد پذیرش قرار گیرد تا به سعادت رسید.

امام باقر علیه‌السلام نیز فرمودند: «بِنا عُرِفَ اللّه»، یعنی خدا از طریق ما شناخته می‌شود؛ خدایی که دیگر ادیان مانند یهود و نصاری معرفی کرده‌اند، خدا نیست، بلکه مخلوق است.

این عبارت «بنا» که مقدم بر «عرف» آمده است، نشان می‌دهد که تنها از طریق اهل بیت می‌توان به سوی خدا رفت، زیرا آنها هستند که خدا را به درستی شناخته‌اند.

توبه واقعی و آغاز مسیر جدید

در برخی روایات آمده است که بعثت پیامبر صلی‌الله علیه و آله در برخی عوالم چهل و چهار هزار سال طول کشید و در تمامی آن عوالم، او معرِّف خدا بود.

در واقع، تمام حقیقت‌ها در محبت است و محبت از توسل به اهل بیت علیهم‌السلام و اطاعت از اوامر و نواهی خداوند نشأت می‌گیرد و به تدریج بیشتر می‌شود.

اگر تاکنون راه درست را نرفته‌ایم، باید دو رکعت نماز بخوانیم و توبه واقعی کنیم.

اگر توبه واقعی باشد، خداوند گناهان را می‌بخشد و پرونده جدیدی برای ما می‌گشاید. او شیاطین را از ما دور می‌کند و اگر بیشتر تلاش کنیم، گناهان با عمل صالح جبران می‌شود تا در قیامت به خاطر خالی بودن پرونده شرمنده نشویم. سزاوار است که با چنین خدایی دوست باشیم.

اهل بیت علیهم السلام؛ وجه‌الله و واسطه شناخت خدا

در اصول کافی از معصوم علیه‌السلام نقل است که اگر خدا می‌خواست خودش را بی‌واسطه معرفی کند، این کار را می‌کرد؛ اما اهل بیت را به‌عنوان واسطه معرفی کرد، چون آنها صورت خدا هستند و وجه‌الله محسوب می‌شوند.

در آیه شریفه «کُلُّ مَن عَلَیها فَان وَ یبقی وَجْهُ رَبِّک ذوالجَلاَلِ وَالإکْرَامِ»، آمده است که همه چیز از بین می‌رود و تنها وجه خدا باقی می‌ماند.

«وجه» در این آیه به معنای «صورت» است، زیرا هر کسی با صورتش شناخته می‌شود. البته خداوند جسم ندارد، بلکه وجه به معنای معرف است.

هر کسی که خدا را می‌خواهد بشناسد، باید اهل بیت را بشناسد؛ چرا که آنها وجه‌الله هستند. به‌ویژه در شب‌های مبارک، هر چه می‌خواهید، از اهل بیت بخواهید.