راوی نقل می‌کند که از امام موسی کاظم علیه‌السلام درباره انتظار سؤال کردم. در پاسخ، حضرت فرمودند: شما باید امتحان شوید و سپس این آیه شریفه را تلاوت کردند: «أَحَسِبَ ٱلنَّاسُ أَن یُتۡرَکُوٓاْ أَن یَقُولُوٓاْ ءَامَنَّا وَهُمۡ لَا یُفۡتَنُونَ».

* امتحانات ایمان و آزمون‌های الهی

حضرت با تأکید فرمودند: «تو گمان می‌کنی که ایمان آوردن کافی است؟ خیر! باید آزمایش شوید».

همه را امتحان می‌کنند و هر کس را به شیوه‌ای خاص می‌آزمایند. دو نوع امتحان وجود دارد: یک امتحان فردی و یک امتحان جمعی.

ایشان ادامه دادند: «اگر تحولاتی که در جهان رخ داده از علائم ظهور باشد، پس منتظر امتحان باشید. از خداوند متعال درخواست کنید که ایمان مستقر و پایدار به شما عنایت کند، نه ایمانی عاریتی مانند کسانی که در صدر اسلام ولایت را رها کردند».

حضرت کاظم علیه‌السلام در ادامه فرمودند: آن‌قدر امتحانات زیاد و سخت خواهند بود که بیش از شش هزار روایت در این زمینه موجود است. مؤمنین را به طلا تشبیه می‌کنند؛ زمانی که می‌خواهند ناخالصی‌های طلا را بگیرند، آن را در حرارت بالا قرار می‌دهند تا طلا آب شود و ناخالصی‌ها مشخص و جدا شوند.

همانند این فرآیند، مؤمنین نیز باید با بلا و گرفتاری خالص شوند.

*روایت تمثیلی از ارزش طلا

در روایتی تمثیلی آمده است که روزی فلزات کنار هم جمع شدند و گفتند: «ما همگی از یک سنگ استخراج می‌شویم، پس چرا باید طلا از همه گران‌قیمت‌تر باشد و ما کم‌ارزش باشیم»؟

چند نماینده از میان آنها انتخاب شدند تا نزد طلا روند. طلا در پاسخ گفت: «آتش‌های سوزان و فشارهای زیادی را تحمل کرده‌ام که هیچ‌یک از شما تحمل نکرده‌اید تا به این درجه رسیده‌ام. هر کس به درجه‌ای رسیده، امتحانش را پس داده است و با خوشی و راحتی نمی‌توان به مقامی رسید».

حضرت تأکید کردند: اگر به امید خدا ظهور حضرت نزدیک باشد، باید آماده بلاهای مختلف باشیم.

برخی روایات بیان می‌کنند که از هر هفت نفر، تنها دو نفر باقی می‌مانند؛ یعنی دو سوم جمعیت از بین می‌روند و شاید منظور این است که از دین خارج می‌شوند.

* علائم عامه و خاصه ظهور

علائم ظهور به دو قسم تقسیم می‌شوند: علائم عامه و علائم خاصه. یکی از علائم عامه، سستی مردم در دین است.

در این زمانه، با کوچک‌ترین فشاری، برخی منکر همه چیز می‌شوند. برای سستی در دین، بیست علامت ذکر شده است:

بدعت در دین که بیست علامت دارد

غفلت از حق که هشت نشانه دارد

امر به معروف که منتفی می‌شود و بیست علامت دارد

وضع مردم در طاعت خدا که بیست و چهار علامت دارد

حال مؤمنین که سی و دو نشانه دارد

مساجد که یک علامت دارد (مساجد دیگر مانند مساجدی که اهل بیت آباد کردند نیستند)

پنجاه و یک رقم مسجد در آخرالزمان

پنجاه و هفت طایفه‌ای که ادعای عمل به قرآن می‌کنند

وضعیت قاریان قرآن

کسب مردم که سی و پنج علامت دارد

ظهور فواحش که بیست و دو علامت دارد

موسیقی و غنا که ده علامت دارد

این علائم جهانی هستند و مختص مؤمنین نیستند. پس از این علائم، نوبت به علائم خاصه می‌رسد که قطعی هستند.

* ضرورت یاران مخلص برای قیام

در روایتی دیگر، شخصی محضر امام صادق علیه‌السلام رسید و گفت: یا بن رسول الله، چرا نشسته‌اید؟

بنی‌امیه ظلم کردند و بنی‌عباس هم ظلم می‌کنند. پس چرا قیام نمی‌کنید؟، اگر امیرالمؤمنین علیه‌السلام این همه ناصر و یاور داشت، قیام می‌کرد.

حضرت فرمودند: من چند یار دارم؟

آن شخص گفت: صد هزار، بلکه دویست هزار، بلکه نصف دنیا.

حضرت فرمودند: بنشین.

سپس فرمودند: می‌خواهم به فلان مزرعه بروم، می‌آیی؟

آن شخص گفت: بله.

حضرت به غلام خود دستور دادند تا مرکب را بیاورند، سوار شدند و با هم به راه افتادند؛ رسیدند به کسی که بره می‌چراند.

حضرت به آن مرد فرمودند: این بره‌ها چند عدد هستند؟

مرد پاسخ داد: هفده عدد.

حضرت فرمودند: «به خدا قسم، اگر به همین تعداد یاور مخلص داشتم، قیام می‌کردم».