میزان و معیار پذیرش عمل، اخلاص است. در ادامه، توضیحاتی در این باب تقدیم فرهیختگان ارجمند می گردد.
اخلاص به معنی «خالص کردن، ویژه کردن و ارادت صادق داشتن» است. ۱
بـر اسـاس ایـن مـعـنـی، مـخـلص کـسی است که طاعات و عبادات خود را از هرگونه آلودگی و آمـیـخـتـگی به غیر خدا خالص کرده، انگیزه ای جز تقرّب به درگاه خدا ندارد. از این رو، فقط بـه او دل مـی بـنـدد و تـعـریـف و تکذیب دیگران در نظرش یکسان است و هدف از عبادت، جلب رضایت خالق است نه کس دیگر.
اخلاص، معیار ارزش عبادت، مقامی از مقامات مقرّبان الهی و هدف دین است.
هر کس آن را یافت مـوهـبتی الهی نصیبش گشته که به وسیله آن به مقامات بزرگی خواهد رسید. چرا چنین نباشد، در حالی که خداوند متعال، بندگانش را به آن امر کرده و می فرماید:
«فَادْعُوا اللّهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ وَ لَوْ کَرِهَ الْکافِرُونَ.» ۲
خـدا را بـخـوانـیـد، در حـالی کـه تـنـهـا برای او در دین اخلاص می ورزید، اگرچه کافران را ناخوش آید.
در سـخـنـان پـیـشـوایـان مـعـصـوم، تـعـابـیـر گـونـاگـونـی از قـبـیـل بـهـتـرین عبادت، ثمره عبادت، غایت دین، عبادت مقرّبان الهی و مانند آن درباره فضیلت اخـلاص آمـده اسـت.
در اهـمـیـت اخـلاص هـمـیـن بـس کـه شـرط قـبـولی عـمـل اسـت و اگـر در عـمـلی موجود نباشد، بی هدف و بی نتیجه خواهد بود؛ از این رو، امام علی (ع) فرمود:
«مَنْ لَمْ یَصْحَبِ الاْخْلاصُ عَمَلَهُ لَمْ یُقْبَلْ» ۳
عمل هر کس که با اخلاص همراه نباشد، قبول نمی شود.
پی نوشت ها:
۱. لغت نامه دهخدا، ذیل لغت اخلاص.
۲. غافر(۴۰)، آیه ۱۴.
۳. شرح غررالحکم، ج ۵، ص ۴۱۸.
