قدر یعنی اندازه و ارزش.
در این سوره می خوانیم:
 همانا ما (قرآن را) در شب قدر نازل کردیم، و تو چه می دانی که شب قدر چیست؟ شب قدر بهتر از هزار ماه است. در آن (شب) فرشتگان و روح به فرمان پروردگارشان، برای هر کاری (که مقرر شده است) فرود می آیند. (آن شب) تا دو صبح، سلام و تهنیت و رحمت است.

این سوره، فرو فرستادن قرآن را در شب قدر بیان می کند، و آن شب را با ارزش تر از هزار ماه معرفی می کند.
در مورد نزول قرآن، تذکر این نکته لازم است که قرآن به دو صورت فرو فرستاده شده است:
1- انزال: که عبارت از نازل کردن قرآن به صورت یکباره است که در شب قدر واقع شده است و آیه نخست این سوره بدان اشاره دارد.
 در این مرحله قرآن به صورت کلی و یکباره مانند یک روح بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شده و آن حضرت دارای آن روح شده است، که آن روح قرآن است.
2- تنزیل: که همان نزول تدریجی قرآن بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) است.
 در این مرحله، الفاظ و کلمات قرآن و تمام جزئیات آن، به تدریج و در مناسبت های مختلف بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شده که مدت 23 سال طول کشیده است.
در ارزش شب قدر همین بس که از هزار ماه والاتر است. شب قدر شب نزول قرآن است. در روایت است که: عمل (و عبادت) در شب قدر، بهتر از عمل در هزار ماهی است که شب قدر در آن نباشد. شب قدر، یک شب در طول سال است و در آن هر حادثه ای که باید در طول سال واقع گردد، تقدیر می شود. آن شب بنا بر روايات، یکی از شبهای نوزدهم یا بیست و یکم یا بیست و سوم ماه مبارک رمضان است.
 شب قدر، شبی است که میان زمین و آسمان ارتباط برقرار می شود. درهای آسمان به روی زمین باز می شود؛ گویی که آسمان و زمین یکی می شوند. ملائکه و روح در آن شب بر انسان فرود می آیند، بر قلب انسان. البته باید زمینه قلب انسان مناسب آن باشد که ملائکه بر آن فرود آیند.
 آن شب تا صبح سلام است و تهنیت و رحمت. در آن شب، رحمت خداوند شامل حال تمامی بندگانی است که به او روی می آورند. در آن شب حیله شیطانها مؤثر واقع نمی شود؛ در عذاب بسته و در رحمت خدای مهربان باز است.

شأن نزول

در اینکه این سوره در مکه نازل شده، یا مدینه، مشهور میان مفسران مکی بودن آن است، ولی بعضی احتمال داده اند که در مدینه نازل شده است، زیرا در روایتی آمده که پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلّم در خواب دید که بنی امیه از منبر او بالا رفته اند، این امر بر پیامبر گران آمد و ناراحت شد، سوره قدر نازل گردید و پیامبر را تسلی داد لذا بعضی لیلة القدر خیر من الف شهر را ناظر به مدت حکومت بنی امیه که حدود یکهزار ماه بود می دانند و می دانیم مسجد و منبر در مدینه تشکیل شد نه در مکه. 
ولی معروف چنانکه گفتیم مکی بودن است، و این روایت ممکن است از قبیل تطبیق باشد نه شان نزول. 

داستان سوره قدر

در تفسیر برهان از شیخ طوسی از ابوذر روایت آورده که گفت: به رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم عرضه داشتم یا رسول اللّه آیا شب قدر شبی است که در عهد انبیاء بوده و امر بر آنان نازل می شده و چون از دنیا می رفتند نزول امر در آن شب تعطیل می شده است؟ فرمودند: نه بلکه شب قدر تا قیامت هست. 
و در مجمع البیان است که از حماد بن عثمان از حسان ابن ابی علی نقل شده که گفت: از امام صادق علیه السلام از شب قدر پرسیدم، فرمود در نوزدهم رمضان و بیست و یکم و بیست و سوم جستجویش کن. 
و در کافی به سند خود از زراره روایت کرده که گفت: امام صادق علیه السلام فرمود: تقدیر در نوزدهم و ابرام در شب بیست و یکم و امضا در شب بیست و سوم است. 

و در مجمع است که از ابن عباس از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم روایت شده که فرمود: وقتی شب قدر می شود ملائکه ای که ساکن در سدره المنتهی هستند و جبرئیل یکی از ایشان است نازل می شوند، در حالی که جبرئیل به اتفاق سایر سکان نامبرده پرچمهایی را به همراه دارند، یک پرچم بالای قبر من، و یکی بر بالای بیت المقدس، و پرچمی در مسجد الحرام و پرچمی بر طور سینا نصب می کنند، و هیچ مؤمن و مومنه ای در این نقاط نمی ماند مگر آنکه جبرئیل به او سلام می کند، مگر کسی که دائم الخمر و یا معتاد به خوردن گوشت خوک و یا زعفران مالیدن به بدن خود باشد. 
و در تفسیر برهان از سعد بن عبد اللّه روایت کرده که به سند خود از ابی بصیر روایت کرده که گفت: با امام صادق علیه السلام بودم که سخن از پاره ای خصائص امام در هنگام ولادت به میان آمد، فرمود: وقتی شب قدر می شود امام مستوجب روح بیشتری می گردد. عرضه داشتم فدایت شوم مگر روح همان جبرئیل نیست؟ فرمود: روح از جبرئیل بزرگتر است، و جبرئیل از سنخ ملائکه است، و روح از آن سنخ نیست، مگر نمی بینی خدای تعالی فرموده: تنزل الملئکه و الروح پس معلوم می شود روح غیر از ملائکه است.