بینه یعنی دلیل روشن و آشکار و این سوره مدنی است. بینه به معنی دلیل روشن بوده و مراد از بینه در این سوره پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) است.
خداوند به انسان این استعداد و قابلیت را عطا فرموده که چنانچه بینه و برهان و دلیل روشنی ببیند می تواند به کمک آن، پندارهای باطل خود را – هر چند مدتهای طولانی با آن خو گرفته باشد – رها کند و آنها را کنار بگذارد.
این سوره در آیات 1 تا 3 بیان می کند که کفار یعنی یهود و نصاری و مشرکین از عقاید باطل خویش دست بردار نبودند تا آنکه بینه و دلیل روشن و آشکاری برای آنان بیاید. اما وقتی بینه و دلیل آمد دیگر هیچ عذری برای آنان باقی نمی ماند، در این صورت باید عقاید باطل خویش را ترک گویند و ایمان بیاورند.
این بینه همان رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) است که ورق های پاکیزه وحی الهی را بر آنان می خواند. ورق هایی که در آنها نوشته هایی است که مصالح بشر را تأمین می کند و به آیینی که در نهایت اعتدال است دعوت می کند.
در آیه چهارم، خداوند به پیامبر خویش اشاره می کند: از اینکه عده ای از کفار، ایمان نمی آورند دلتنگ مباش! چرا که در گذشته نیز مردم پس از آمدن بینه اختلاف و تفرقه پیدا کردند؛ عده ای ایمان آوردند و عده ای بر کفر خویش باقی ماندند و این امر بی سابقه ای نیست.
در آیات 5 تا 8 چکیده دین و دعوت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را بیان می فرماید. سپس عاقبت آنان که به رسالت و آئین آن حضرت کفر ورزیدند و نیز سرانجام کسانی که به دعوتش ایمان آوردند را روشن می کند.
برگردان اجمالي آیات مذکور چنین است:
اهل کتاب و مشرکان با ارسال این رسول و قرآنی که تصدیق کننده کتابهای آسمانی قبل است جز به این امر نشده اند که: خدا را بپرستند – در حالی که دین و آیینشان را برای او خالص کنند و از هر گونه آلودگی به شرک دوری کنند – و نماز برپا دارند و زکات بدهند؛ و این است آیین معتدل و راست و استوار.
همانا کفار از اهل کتاب و مشرکان در آتش دوزخند، (و) تا ابد آن ماندگارند؛ آنان به حقیقت بدترین آفریدگانند.
همانا کسانی که ایمان آورده و اعمال صالح (و کردار شایسته) به جای آورده اند، آنان حقاً بهترین آفریدگانند.
پاداش آنان نزد پروردگارشان باغ های بهشت جاویدان است که از زیر (درختان) آن، نهرها جاری است، تا ابد پاینده اند، خدا از آنان خشنود است و (آنان نیز) از او خشنودند؛ این از آن کسی است که از پروردگارش بترسد.
