emamian
سخنان ٤٩ سال پیش رهبر انقلاب در خصوص کنگره جهانی اربعین
چهل و نه سال پیش، یعنی زمانی که هنوز مراسم اربعین، به شکوه امروز شکل نگرفته بود، حضرت آیتالله خامنهای در سال ۱۳۵۲ مصادف با روز جمعه ۲۰ صفر سال ۱۳۹۴ هجری قمری در جریان سلسله جلساتی در مسجد امام حسن (ع) در مشهد مقدس که به شرح و تفسیر خطبههای نهجالبلاغه اختصاص داشت، بهمناسبت تقارن با شب اربعین حسینی، تحلیلی تاریخی و جامع از چرایی اهمیت زیارت اربعین ارائه دادند. این بیانات را به شرح زیر میخوانیم:
میدانید یکی از علائم ایمان زیارت اربعین است؟ بنده نمیدانم این روایت چقدر صحیح است، اصراری هم ندارم که بگویم معنای این روایت همین است که من گمان کردهام، واقعش هم این است که احتمال میدهم معنایش یکی از شقوق و احتمالات دیگری باشد که در این زمینه بیان میشود؛ امّا اگر این احتمال هم که من میگویم باشد، مؤیّد فراوانی دارد؛ «زیارة الاربعین».
شیعه یک جمع متفرقی بود. یک جامعهای بود که در یک جا، در یک مکان زندگی نمیکردند. در مدینه بودند، در کوفه بودند، در بصره بودند، در اهواز بودند، در قم بودند، در خراسان بودند، اطراف و اکناف بلاد. اما یک روح در این کالبد متفرق و در این اجزا متشتت در جریان بود.
مثل دانههای تسبیح یک رشته و یک نخ همه اینها را به هم وصل میکرد. چه بود آن رشته؟ رشته اطاعت و فرمانبری از مرکزیت تشیع، از رهبری عالی تشیع یعنی امام. همه این رشتهها به آنجا متصل میشد. قلبی بود که به همه اعضا فرمان میداد. و به این ترتیب تشیع یک سازمان و یک تشکیلاتی بود. ممکن بود دو نفر از حال هم خبر نداشته باشند اما بودند کسانی که از حال همه با خبر بودند. اطاعت و فرمانبری آنها به حساب بود، فریاد زدنشان از روی دستور بود، سکوتشان بر طبق نقشه بود.
همه چیزشان با حساب بود. فقط یک عیبی کار آنها داشت و آن اینکه همدیگر را کمتر میدیدند. اهل یک شهر، شیعیان یک منطقه البته یکدیگر را میدیدند. اما یک کنگره جهانی لازم بود برای شیعیان روزگار ائمه (ع).
این کنگره جهانی را معین کردند. وقتش را هم معین کردند. گفتند در این موعد معین در آن کنگره هر کس بتواند شرکت کند. آن موعد روز اربعین است و جای شرکت، سرزمین کربلا است. چون روح شیعه روح کربلایی است، روح عاشورایی است. در کالبد شیعه تپش روز عاشورا مشهود است. شیعه هر جا که هست دنبالهروی عاشورای حسین است. این هم که میبینی همه جا این تپشهایی که در شیعه مشهود شده، از آن مرقدِ پاک ناشی شده. این شعلههایی بوده که از آن روح مقدس و پاک و از آن تربت عالی مقدار سرکشیده. به جانها و روحها رسیده. انسانها را به گلولههای داغی تبدیل کرده و آنها را به قلب دشمن فرو برده.
بنابراین مسئله اربعین یک مسئله مهمی است، اربعین یعنی میعاد شیعیان در یک کنگره بینالمللی و جهانی برای سرزمینی که خودش خاطرهانگیز است آن سرزمین. سرزمین خاطرهها است، خاطرههای باشکوه، خاطرههای عزیز، سرزمین شهدا، مزار کشتهشدگان راه خدا، اینجا جمع بشوند تشیع، پیروان تشیع و دست برادری و پیمان وفاداری هر چه بیشتر بدهند.
اگر امروز هم بتوانند شیعیان آن سرزمین پاک و مقدس را یک چنین میعادی قرار بدهند. البته بسیار کار بجا و جالبی خواهد بود و همین دنبالهگیری از راهی است که از ائمه هدی (ع) به ما ارائه دادند.
سخنرانی در مسجد امام حسن مجتبی (ع) / مشهد ۲۴ اسفند ۱۳۵۲
اقامت ۷۰ هزار زائر اربعین در صحن و شبستان حضرت زهرا(س)
در حالی به روز اربعین نزدیک میشویم که هر لحظه بر شمار زائران و دلدادگان حسینی که خود را از سراسر جهان به عتبات رساندهاند، افزوده میشود.
تعداد زیادی از این دلدادگان حسینی بهویژه زائران ایرانی، نقطه شروع حرکت خود در مسیر پیادهروی را حرم مولای متقیان انتخاب میکنند. بسیاری از زائران در مدت اقامت در شهر نجف که خانه پدری تمام شیعیان محسوب میشود، صحن و شبستان حضرت زهرا (س) را در حرم امیرالمومنین (ع) برای اقامت انتخاب میکنند.
چند شاخص عمرانی و مذهبی سبب شده تا طرح توسعه حرم مطهر علوی به عنوان یک پروژه منحصر بهفرد در جهان اسلام مطرح شود. نخستین ویژگی این طرح، ارتقا سطح خدمات رفاهی و زیارتی است. پیشبینی و اجرای فضاهای مختلف برای برپایی مراسم و مناسک و حتی اقامت چندین هزار نفری زائران در ایامی مانند اربعین حسینی فضای معنوی مناسبی را برای محبان اهل بیت علیهم السلام فراهم کرده است. در کنار این، فضاهای بهداشتی نیز جهت رفاه زائران ساخته شده است.
ویژگی دوم صحن حضرت زهرا (س)، ابعاد آن است. حرم مطهر علوی معروف به حرم عتیق حدود ۲۰۰ سال به شکل کنونی یعنی بدون هیچ توسعهای مانده بود. با اجرای این طرح، حرم مولای متقیان بیش از ۲۰ برابر گسترش یافت.
نامگذاری ویژه طرح توسعه حرم مطهر علوی به نام صحن و شبستان حضرت زهرا (س) شاخص سوم آن است که به تعبیر شهید حاج قاسم سلیمانی، سبب اتصال و احیا نام مبارک حضرت فاطمه (س) در جوار حرم مطهر علوی شده است تا یادمانی از بانوی مظلوم و بینشان مدینه باشد.
ویژگی دیگر این طرح این است که کمکهای مردمی اهدا شده و نذر خیران طی سالهای اجرای این طرح از کشور خارج نشده بلکه برای خرید بهترین مصالح با کمترین هزینه از داخل ایران استفاده شده است. به این ترتیب، برکت نذر خیران دوباره به چرخه اقتصاد کشور برگردانده شد.
ترویج فرهنگ و هنر ایرانی اسلامی، دیگر ویژگی طرح توسعه حرم مطهر علوی است. صحن و شبستان حضرت زهرا (س) که در آینده نزدیک به محل عبادت میلیونها زائر از سراسر جهان تبدیل خواهد شد، موزهای ماندگار از هنر معماری ایرانی و اسلامی و توان مهندسان ایرانی در اعتاب مقدسه است.
صحن حضرت زهرا (س) با زیربنایی در حدود ۲۲۰ هزار متر مربع یکی از مهمترین بخشهای توسعه و ساماندهی فضای حرم مطهر علوی به شمار میرود؛ ساختمان پروژه شامل ۴ طبقه و دارای چندین رواق بزرگ است. علاوه بر این، فضاهای روباز و سبز نیز در این طرح در نظر گرفته شده است.
گزارش تصویری اقامت زائران اربعین حسینی را در ادامه میبینید:
استقبال بینظیر عراقیها از حضور گسترده راهپیمایان در نجف
از روز گذشته مرزهای زمینی شاهد حجم انبوه زائران ایرانی بود و چنین جمعیتی، مشکلاتی در حوزه حملونقل ایجاد کرده است که مردم و دولت عراق برای بهبود وضعیت انتقال زائران از مهران و چزابه در حال تلاش هستند.
مردم عراق برای رفع مشکل با خودروهای خود بهسمت مرزها حرکت کردهاند اما با وجود آنکه هفت روز تا اربعین باقی مانده است جمعیت حاضر پشت مرزهای ایران نسبت به سالهای گذشته رشد قابلتوجهی داشته است.
میتوان گفت امسال همه مردم عراق در میزبانی از زائران مشارکت دارند و با تمام توان و ظرفیت وارد میدان شدهاند.
امسال علاوه بر مسیرهای اصلی و فرعی منتهی به کربلای معلی، حتی مسیرهای غیررسمی و منازل شهرهای اطراف کربلا و نجف نیز به موکبهای استقبال از زائران تبدیل شده است و همراهی عراقیها و ایرانیها در راهپیمایی اربعین به مانور وحدت تبدیل شده است.
صبح امروز، برخی دانشجویان و طلاب ایرانی با حضور در موکبهای عراقی از آنها بهدلیل میزبانی قابل تحسین، قدردانی کردند.
طبق آمار، در سالهای گذشته تا 7 روز مانده به اربعین حدود یک تا یک نیم میلیون نفر از مرزهای زمینی و هوایی کشور بهسمت عراق خارج میشدند اما امسال این آمار تا امروز که هفت روز مانده به اربعین است، حداقل 2 میلیون نفر است.
سه دستاورد مهم زیارت امام حسین(ع)
با نزدیک شدن به اربعین سید و سالار شهیدان، حضرت أباعبدالله الحسین علیهالسلام، و شرکت میلیونی زائران حسینی در مراسم پیادهروی اربیعین، مناسب است به قطرهای از اقیانوس فواید و ثمرات زیارت آن امام همام اشاره کنیم.
عدم درک فضیلت زیارت امام حسین علیهالسلام
اگرچه هرساله در اربعین انبوه دلدادگان از سرتاسر جهان، خود را به مضجع مطهر سیدالشهدا علیهالسلام رسانده، مراتب ارادت خود را به سبط پیامبر علیهالسلام ارائه میدارند، ولی اکثر قریب به اتفاق زائران حسینی، به ژرفای فضیلت این زیارت اشراف ندارند. امام صادق علیهالسلام در این زمینه فرمودند: «لَوْ یَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِی زِیَارَةِ الْحُسَیْنِ علیهالسلام مِنَ الْفَضْلِ لَمَاتُوا شَوْقاً وَ تَقَطَّعَتْ أَنْفُسُهُمْ عَلَیْهِ حَسَرَاتٍ»؛[1] «اگر مردم میدانستند زیارت امام حسین علیهالسلام چقدر فضیلت و ثواب دارد، به درستی که از شوق میمردند و نفسهایشان از روی حسرت بند میآمد».
عشق آسمانی به زیارت امام حسین علیهالسلام
این عشق وافر و علاقه سرشار به زیارت اربعین سید و سالار شهیدان، یک مسئله ساده و عادی نیست؛ بلکه با توجه به معارف اسلامی، یک شاخص و معیار است در جهت تشخیص اراده خیر پروردگار نسبت به بندگان؛ چنانکه امام صادق علیهالسلام فرمودند: «مَنْ أَرَادَ اللَّهُ بِهِ الْخَیْرَ قَذَفَ فِی قَلْبِهِ حُبَّ الْحُسَیْنِ علیهالسلام وَ حُبَّ زِیَارَتِهِ»؛[2] «هرکسی که خداوند خیرش را بخواهد، حب امام حسین علیهالسلام و حب زیارتش را در قلب او میاندازد».[2]
دستاورد زیارت امام حسین علیهالسلام
زائری که به شوق زیارت حضرت أباعبدالله الحسین علیهالسلام، مسیری طولانی را پیموده و رنج و سختی سفر را به جان میخرد، باید بداند که پروردگار عالم برای چنین شخصی پاداشها و دستاوردهای متعددی قرار داده است. ما در این مقال برآنیم به سه دستاورد مهم آن اشاره کنیم.
سه دستاورد مهم زیارت امام حسین علیهالسلام
با توجه به روایتی بسیار زیبا و قابل تأمل از امام صادق علیهالسلام، زائر مرقد سیدالشهدا علیهالسلام، به سه دستاورد مهم دست مییابد که هر کدام از آنها به تنهایی برای سعادت آدمی کافی است.
امام صادق علیهالسلام فرمودند: «مَنْ أَتَى قَبْرَ اَلْحُسَيْنِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ تَشَوُّقاً إِلَيْهِ كَتَبَهُ اَللَّهُ مِنَ اَلْآمِنِينَ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ وَ أُعْطِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ وَ كَانَ تَحْتَ لِوَاءِ اَلْحُسَيْنِ عَلَيْهِالسَّلاَمُ حَتَّى يَدْخُلَ اَلْجَنَّةَ فَيُسْكِنَهُ فِي دَرَجَتِهِ إِنَّ اَللّٰهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ»؛[3] «كسى كه از روى شوق و ذوق به زيارت قبر حضرت حسين بن على سلاماللّٰهعليهما برود، روز قيامت خداوند متعال او را از جمله آمنين مىنويسد و محسوب مىفرمايد و كتابش (نامه اعمال او) را به دست راستش دهد و در زير پرچم حسين عليهالسّلام بوده تا داخل بهشت شود. پس حق تعالى او را در درجه و مرتبه خودش مكان دهد. بهدرستى كه خداوند متعال عزيز و حكيم است».
با توجه به روایت رئیس مذهب، سه دستاورد مهم کسی که به شوق امام حسین علیهالسلام به زیارت آن حضرت میرود، عبارت است از:
1. امنیت در قیامت
در عرصه پربلوای قیامت که قرآن آن را اینگونه توصیف میکند: «در آن روز که انسان از برادر خود میگریزد و بلکه از مادر و پدرش و از زن و فرزندانش هم میگریزد»،[4] این زائر کربلاست که در چنین شرایط هولناکی، امنیت کامل را تجربه میکند و از خطرات، سختیها و گرفتاریها به دور است.
2. نامه عمل در دست راست
با توجه به قرآن و روایات، در عالم پس از مرگ، نامه اعمال پارسایان را به دست راست، و نامه اعمال گنهکاران و مجرمین را به دست چپ ایشان میدهند و این نشانی است بر سعادت و شقاوت انسان. با توجه به روایت امام صادق علیهالسلام، نامه اعمال زائر مرقد امام حسین علیهالسلام را به دست راست وی میدهند تا مصداق این آیه کریمه گردد: «فَأَمَّا مَنْ أُوتِىَ کِتابَهُ بِیَمِینِهِ فَیَقُولُ هاؤُمُ اقْرَؤُا کِتابِیَهْ إِنِّى ظَنَنْتُ أَنِّى مُلاقٍ حِسابِیَهْ فَهُوَ فِى عِیشَةٍ راضِیَةٍ فِى جَنَّةٍ عالِیَةٍ»؛[5] «پس کسى که نامه اعمالش را به دست راستش دهند، فریاد مىزند: نامه اعمال مرا بگیرید و بخوانید. من یقین داشتم که به حساب کردارم مىرسم. او در زندگانى رضایتبخشى قرار خواهد داشت، در بهشتى عالى».
3. زیر پرچم امام حسین علیهالسلام
یکی دیگر از دستاوردهای زائر مزار سیدالشهدا علیهالسلام، قرار گرفتن تحت لِوا و پرچم آن امام همام در قیامت است. با توجه به روایات، این توفیق ادامه مییابد تا خداوند متعال، زائر امام حسین علیهالسلام را وارد بهشت کند.
کُمیت عقل آدمی از درک کُنه حقایق این دستاوردهای زیارت امام حسین علیهالسلام لَنگ مانده، قلم اندیشمندان از تحریر وسعت آن شکسته و زبان چکامه سرایان از سرودن عظمت آن لال است و ما در این نوشته تنها به سه مورد اشاره کردیم.
از پیشگاه خداوند متعال خواستاریم که توفیق زیارت اربعین حضرت أباعبدالله الحسین علیهالسلام را به همه عاشقان آن حضرت عطا کند.
پینوشت:
[1]. وسائل الشیعه، ج14، ص453.
[2]. همان، ص496.
[3]. کامل الزيارات، ج۱، ص۱۴۲.
[4]. يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ، وَأُمِّهِ وَأَبِيهِ، وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِيهِ». (عبس، 34-36)
[5]. الحاقه، 19-20.
۱۳ توصیه امام صادق (ع) برای زائران امام حسین(ع)
۱. رفتار نیکو با همراهان
«حُسْنُ الصَّحَابَةِ لِمَنْ یَصْحَبُک»؛ خوشرفتاری با همراهان.
توجه به ارزشهای اخلاقیِ اسلام در سفر زیارتی، این مسافرت معنوی را بسیار شیرین و جاذبهدار میکند. یکی از این ارزشهای اخلاقی که رعایت آن پسندیده است؛ رفتار نیکو با همراهان است. انسان باید به همسفر خویش به دید زائر امام نگاه کند و نهایت احترام، ادب، مهربانی، خوش خلقی و تواضع را داشته باشد و اگر احیانا در طول سفر بر اثر محدودیت امکانات، ازدحام جمعیت، خستگی راه یا بیماری، با بدخلقی او مواجه شد، با سعه صدر و مدارا آن را مدیریت کند.
۲. کمگویی
«قِلَّهًْ الْکَلَامِ إِلَّا بِخَیْر»؛ کمگویی، جز به نیکی.
پرحرفی و بیش از حد صحبت کردن، خصوصاً در مکانهایی که در طول سفر برای استراحت عمومی تعبیه شده، علاوهبر آنکه موجب اذیت اطرافیان میشود آفتی است که ناخودآگاه انسان را در ورطه هلاکت و سقوط میافکند و باعث میشود انسان به گناهانی مانند دروغ، غیبت، تهمت، سخن چینی و... مبتلا شود، لذا شایسته است که به مقدار ضرورت سخن گفته شود تا از مفاسد پرحرفی در امان بود.
۳. فراوان به یاد خدا بودن
«کَثْرَهًُْ ذِکْرِ الله»؛ بسیاری یاد خدا.
در اسلام برای عباداتی مانند نماز، روزه، حج و... محدودیتهای زمانی، مکانی، کمّی و کیفی وجود دارد و تنها ذکر خداست که نه تنها محدودیت ندارد بلکه توصیه به کثرت آن نیز شده است: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْراً کَثیراً؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید ذکر حق و یاد خدا (به دل و زبان) بسیار کنید». بر همین اساس توصیه میشود برای آمادگی پیدا کردن حضور در پیشگاه معصوم و کسب حال معنوی، ذکر و یاد خدا را داشته باشیم که آثار سازنده روحی و اخلاقی فراوانی به جای میگذارد و زائرین به راحتی میتوانند با برنامهریزی مشخص و همراه داشتن یک صلوات شمار ساده، اذکار فراوانی را در این سفر معنوی انجام دهند.
۴. پاکیزگی لباس
«نَظَافَهًْ الثِّیَاب»؛ پاکیزگی لباس.
از آنجا که حالت روحی و جسمی و ظاهر و باطن در یکدیگر تأثیر متقابل دارند، حضرت نکتهای را در مورد وضعیت ظاهری مبنی بر پاکیزگی لباس زائر تذکر میدهند که لباس تمیز و وضع ظاهری زائر در پدید آمدن حال مناسب روحی و ایجاد نشاط معنوی تاثیرگذار است. به علاوه، بخشی از حرمتگذاری به شخصیتی که به دیدارش میرویم، در آراستگی ظاهر و مرتب بودن لباس جلوه میکند، بر همین اساس به پاکیزگی لباس توصیه شده است.
۵. غسل پیش از آمدن به مرقد امام حسین(ع)
«الْغُسْلُ قَبْلَ أَنْ تَأْتِیَ الْحَائِر»؛ غسل قبل از آنکه وارد حائر شوی.
طهارت روحی، شرط ارتباط با پاکدلان و پاک جانان و حضور در اماکن مقدس است، لذا یکی از آداب این سفر، که قبل از ورود به حرم توصیه میشود، غسل زیارت است. شخصی از امام صادق(ع) سؤال کرد منظور از آیه: «خُذُوا زینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِد؛ زیورهای خود را در مقام هر عبادت به خود برگیرید»، چیست؟ حضرت فرمودند: «الْغُسْلُ عِنْدَ لِقَاءِ کُلِ إِمَامٍ»؛ مراد غسل کردن هنگام ملاقات امام است.
زائر به برکت این غسل، کسب طهارت، معنویت و نورانیت میکند، شاهد بر این مطلب دعایی است که امام صادق(ع) هنگام غسل زیارت توصیه فرموده اند: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ لِی نُوراً وَ طَهُوراً وَ حِرْزاً وَ شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ آفَهًٍْ وَ عَاهَهًْ اللَّهُمَ طَهِّرْ بِهِ قَلْبِی وَاشْرَحْ بِهِ صَدْرِی وَ سَهِّلْ بِهِ أَمْرِی؛ به نام خدا و به کمک خدا، خدایا آن را قرار ده روشنی و پاککننده و نگه دارنده و شفای از هر درد و بیماری و آفت و آسیب، خدایا دلم را با آن پاک کن و سینهام را بگشای و کارم را با آن آسان گردان».
۶. بسیار نماز خواندن
«کَثْرَهًْ الصَّلَاهًْ»؛ بسیار نمازگزاردن.
نماز از عالیترین نمونههای معنوی پیوند با خدا و برترین جلوههای ذکر خدا است و امام حسین(ع) از اقامه کنندگان نماز است، همچنانکه در زیارت نامه ایشان آمده است: «أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلَاهًْ وَ آتَیْتَ الزَّکَاهًْ؛ گواهی می دهم که تو برپادارنده نماز و دهنده زکات هستی»، نماز در حادثه عاشورا جلوه خاصی داشت، از نمازهای سید الشهداء (ع) و اصحابش در شب عاشورا، از نماز اول وقت حضرت در ظهر عاشورا، گرفته تا نمازهای شب حضرت زینب (س) در حالت اسارت و...
لذا یکی از شاخصههای شیعه واقعی و عاشق امام حسین(ع) اهمیت به نماز است و بر همین اساس نباید از نماز اول وقت و نوافل شب در سحرگاهان غافل ماند.
۷. صلوات فرستادن
«الصَّلَاهًْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد»؛ صلوات فرستادن بر محمّد (ص) و خاندانش.
صلوات فرستادن، ذکر بسیار مبارک و با عظمتی است که بر زبان آوردن آن در همه احوال و زمانها دارای ثواب است و در این سفر که زائرین برای زنده نگه داشتن نام اهل بیت علیهمالسلام، گام بر میدارند، زیبنده است که مترنّم به این ذکر باشند.
۸. با وقار بودن
«التَّوْقِیرُ لِأَخْذِ مَا لَیْسَ لَک»؛ با وقار بودن در صرفنظر از دریافت آنچه متعلق به انسان نیست.
وقار که بیانگر یک نوع آرامش ظاهری، سنگینی و متانت شخصیت است، به انسان این امکان را میدهد که از کارهای سبک، شوخیهای نامناسب و کارهای زننده که مناسب شأن یک مسلمان نیست برحذر باشد و شأن یک زائر را کاملا رعایت کند.
۹. پرهیز از نگاه به حرام
«یَلْزَمُکَ أَنْ تَغُضَّ بَصَرَک»؛ لازم است که چشمانت را بپوشانی.
زائری که قرار است چشمش به جمال مرقد مطهر حسین بن علی(ع) روشن شود، باید در طول سفر مراقب چشمان خویش باشد تا مبادا به حرام بیفتد که مراقبت نکردن از نگاه حرام، آن حال خوش معنوی را از زائر خواهد گرفت.
۱۰. کمک به نیازمندان در سفر
«یَلْزَمُکَ أَنْ تَعُودَ إِلَی أَهْلِ الْحَاجَةِ مِنْ إِخْوَانِکَ إِذَا رَأَیْتَ مُنْقَطِعاً وَ الْمُوَاسَاهًْ»؛ لازم است که مراقب همراهان حاجتمند بوده و با آنان همراهی کنی.
در مراسم پیادهروی اربعین که خیل مشتاقان حضور دارند و خدام زائر الحسین(ع) بدون منت و با افتخار کارگشایی دارند، چه زیباست که زائرین نیز در این امر عظیم سهیم باشد و مراقب بزرگترها، مسنترها و افرد محتاج به کمک باشند و از آنان دستگیری کنند، که سیدالشهداء(ع) در این زمینه فرمودند: «وَ مَنْ نَفَّسَ کُرْبَهًَْ مُؤْمِنٍ فَرَّجَ اللَّهُ عَنْهُ کُرَبَ الدُّنْیَا؛ هر کس اندوهی را از دل یکی از اهل ایمان بزداید، خداوند متعال غصههای دنیا و آخرت او را از میان بر میدارد. [مشکلاتش را حل خواهد کرد]».
۱۱.تقیه
«وَ یَلْزَمُکَ التَّقِیَّهًُْ الَّتِی قِوَامُ دِینِکَ بِهَا»؛ و بر تو لازم است تقیهای که موجب قوام دینت است را رعایت کنی.
علیرغم تلاش دشمن بر تفرقه و جدایی بین امت اسلامی، حفظ وحدت و انسجام از توصیههای دیگر حضرت است، بر همین اساس باید از هر نوع کاری که به این وحدت آسیب میزند، مانند مطرح کردن اختلافات مذهبی، توهین به بزرگان یکدیگر و القاء شبهات و... به شدت خودداری شود.
۱۲. ترک گناهان
«الْوَرَعُ عَمَّا نُهِیتَ عَنْه»؛ و از آنچه نهی شدهای، پارسایی بورزی.
طبق آیه قرآن کریم سه دسته هستند که ناظر اعمال انسان هستند: «وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَی اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُون؛ و بگو که هر گونه عمل کنید خدا آن عمل را میبیند و هم رسول و مؤمنان بر آن آگاه میشوند»، در واقع علاوهبر حق تعالی و رسول مکرم اسلام (ص)، مؤمنین نیز ناظر افعال انسان هستند و اهل بیت (ع) مصداق بارز آن است. امام صادق(ع) در تفسیر این آیه شریفه و بیان مصداق مومنون میفرمایند: «هُمُ الْأَئِمَّهًْ؛ مراد از مومنون، ائمه (ع) هستند». بنابراین ادب حضور اقتضاء میکند زائر کاملا مراقب اعمال و رفتار خود باشد و بداند در هر قدمی که بر میدارد و هر کلامی که میگوید، امام حسین(ع) و سایر ائمه (ع) او را میبینند.
۱۳. ترک مجادله
«وَ الْخُصُومَهًْ وَ کَثْرَهًْ الْأَیْمَانِ وَ الْجِدَالِ الَّذِی فِیهِ الْأَیْمَان؛ و نیز [پرهیز کنی] از بگو مگو کردن و سوگند فراوان و کشمکشهایی که در آن، سوگند یاد میشود».
بنابراین شایسته است که زائر این آداب را رعایت کند تا مستحقّ بازگشت با آمرزیدگی و رحمت و خشنودی خدا شود.
فلسفه پیادهروی اربعین به سمت کربلا چیست؟
پاسخ : همواره آیین ها و ادیان مختلف با هدف همبستگی میان پیروان و هویت بخشی به جریان اجتماعی خود، ایامی را در سال مشخص کرده و پیروان خویش را ملزم به شرکت در این اجتماعات می کنند.
یکی از پیامدهای اینگونه تجمعات، نمود جهانی و به نوعی تبلیغ آن جریان اجتماعی است که معمولا در جامعه جهانی تاثیر گذار است.
بنا به فرموده امام عسکری(علیه السلام)؛ یکی از نشانه های مومن که در این روایت مقصود شیعه است زیارت سیدالشهدا در روز اربعین می باشد [ بحار الانوار،علامه مجلسی،ج۹۸،ص۳۴۸]
زیارتی که با پای پیاده رفتنِ آن هم «موضوعیت» دارد. چرا که امام صادق( علیه السلام) به یکی از دوستان خود میفرماید: قبر حسین (علیه السلام) را زیارت کن و ترک مکن. پرسیدم: ثواب کسی که آن حضرت را زیارت کند چیست؟ حضرت فرمود: کسی که با پای پیاده به زیارت امام حسین (علیه السلام) برود خداوند به هر قدمی که بر می دارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو می فرماید و یک درجه مرتبه اش را بالا می برد.[ کامل الزیارات،ابن قولویه،ص۱۳۴]
ایشان در جای دیگری می فرمایند: کسی که به قصد زیارت امام حسین (علیه السلام) از منزلش خارج شود اگر پیاده باشد، خداوند بابت هر قدمی که برای زیارت اباعبدالله بر می دارد، یک حسنه می نویسد و یک سیئه از او محو می کند. وقتی که به حرم می رسد، خداوند او را جزء صالحین برگزیده می نویسد.
وقتی مناسک او تمام شد، خداوند نام او را جزء فائزین مینویسد.
وقتی می خواهد بازگردد یک فرشتۀ الهی در مقابل او قرار می گیرد و می گوید: رسول خدا (صل الله علیه واله) به شما سلام میرساند، و پیغام می دهد (مژده می دهد): عملت را از سر بگیر که تمام گناهان گذشتهات بخشیده شده است.
[ کامل الزیارات،ابن قولویه،ص 132 ]
از جهتی جریان پیاده روی برای زیارت سیدالشهدا در روز اربعین سابقه ای تاریخی نیز دارد؛
زیارت کربلا با پای پیاده در زمان «شیخ انصاری»رسم بوده است، اما در برهه ای از زمان به فراموشی سپرده می شود که در نهایت توسط «شیخ میرزا حسین نوری» دوباره احیا می شود.ایشان آخرین بار در سال ۱۳۱۹ هجری با پای پیاده به زیارت حرم أباعبدالله حسین (علیه السلام) رفت.
با اینکه زیارت سیدالشهدا (علیه السلام) در اکثر برهه های تاریخی به سختی انجام می شد و جان زائران در خطر بود، اما با این وجود زائران، عاشقانه خطرات را به جان می خریدند و به پابوسی امام حسین(علیه السلام) در روز اربعین نائل می شدند.
دیدار وزیر کشور با نخست وزیر عراق با محوریت پیادهروی اربعین
مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق بعد از ظهر امروز پنجشنبه میزبان احمد وحیدی وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران و هیأت همراه او بود.
خبرگزاری رسمی عراق (واع) به نقل از دفتر الکاظمی گزارش داد، در این دیدار، روابط دوجانبه بین دو کشور همسایه، راههای تقویت همکاری دوجانبه و حمایت از هماهنگی مشترک در زمینههایی بررسی شد که به سود ملتهای ایران و عراق است.
وحیدی ضمن انتقال سلام سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران به الکاظمی، بر اهمیت تقویت همکاری بین ایران و عراق در همه زمینهها تأکید کرد.
در این نشست همچنین تلاشهای الکاظمی برای مهار بحران سیاسی کنونی عراق از طریق ابتکار عمل «گفتوگوی ملی» بررسی شد تا راهکارهایی پیدا شود که ثبات و امنیت عراق را تضمین کند.
در این دیدار تلاشهای طرف عراقی در زمینه تسهیل ورود زائران ایرانی اربعین، سازماندهی، اقامت و حمایت از آنان بررسی بررسی شد.
در همین ارتباط|، سرلشگر «مهدی الفکیکی» مشاور وزیر کشور عراق و رئیس کمیته اربعین در عراق در پاسخ به سؤالی در خصوص شرایط امنیتی در این کشور گفت که نیروهای نظامی و امنیتی عراقی در تمامی مسیرهای زائران مستقر شدهاند.
الفکیکی در خصوص شرایط گذرگاهها و احتمال بسته شدن آنها به دلیل ازدحام جمعیت نیز گفت که گذرگاهها جز در شرایط هرج و مرج بسته نخواهد شد.
رئیس کمیته اربعین در عراق همچنین به سفر وحیدی به بغداد اشاره کرد و گفت که قرار است ایشان گفتوگوهایی را با مقامات عراقی برای حل برخی مشکلات زوار ایرانی و تسهیل ورود آنها به خاک عراق انجام دهد.
اولیانوف: صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس غیرسازنده خواهد بود
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین درباره نتایج منفی صدور قطعنامه ضد ایرانی در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی هشدار داد.
اولیانوف در توییتی در واکنش به توییت خبرنگار روزنامه «وال استریت ژورنال» که گفته بود در جلسه آینده شورای حکام آژانس اتمی قطعنامهای علیه ایران صادر نخواهد شد، نوشت: چنین قطعنامهای بسیار غیرسازنده خواهد بود. باید پیامدهای بسیار منفی تصویب قطعنامه درباره ایران در نشست ژوئن شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی را به یاد بیاوریم. روسیه قبل از رایگیری درباره آن هشدار داده بود.
خبرنگار روزنامه والاستریتژورنال پیشتر گزارش داد که در جلسه هفته آینده شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی قطعنامهای علیه ایران صادر نخواهد شد. ساعاتی قبلتر، خبرگزاریهای فرانسه و رویترز مدعی شدند آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارشی جدید مدعی شده که نمیتواند صلحآمیز بودن ماهیت برنامه هستهای ایران را تأیید کند.
رافائل گروسی در این گزارش ایران را به عدم تعامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی در خصوص مسائل باقیمانده پادمانی متهم کرده و گفته «بر همین اساس، پیشرفتی در حل این مسائل صورت نگرفته است».
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در سالهای گذشته برخی از ادعاهای مطرحشده از سوی رژیم صهیونیستی درباره برنامه هستهای ایران را مورد توجه قرار داده و تکرار کرده است. تهران این ادعاها را ساختگی دانسته و آنها را رد کرده است. محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ماه پیش تصریح کرد تهران به سوالات مطرحشده از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی پاسخ دقیق داده اما آژانس مبنای گزارشهایش را اطلاعات دریافتی از دشمنان ایران قرار میدهد.
«بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی پنجشنبه (هشتم سپتامبر) در واکنش به گزارش جدید مدیرکل آژانس گفت: برقراری مجدد نظام راستی آزمایی پیشین مستلزم عمل طرفهای برجامی به تعهدات خود است و نباید از ایران انتظار داشته باشند وقتی به تعهداتشان عمل نکرده و تحریمها ادامه دارد، ایران پذیرای نظارتهای فراپادمانی باشد.
«محسن نذیری اصل» سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس در واکنش به گزارش جدید گروسی گفت: سه ادعای پادمانی غیرمهم آژانس مربوط به حدود دو دهه قبل است و ایران تاکنون تعاملات مناسب و سازندهای را با این سازمان و با هدف حل و فصل آنها داشته است.
تاریخچه شکل گیری زیارت و پیاده روی اربعین
یکی از کارهای پر دامنه دشمنان اسلام و ایران شبهه وارد کردن در باورهای مردم است. این روزها اربعین حسینی و راهپیمایی اربعین آماج حملات رسانهای شبکههای معاند فارسی زبان قرار گرفته است.
پیادهرَوی اربعین، یا راهپیمایی اربعین، از آئینهای شیعی است که در روزهای منتهی به ۲۰ صفر (اربعین حسینی) برگزار میشود. این پیادهروی از نقاط مختلف عراق بهطرف کربلا و با هدف زیارت اربعین انجام میشود. بیشتر زائران، از مسیر نجف به کربلا میروند. در طول مسیرهای راهپیمایی، جایگاههایی برای پذیرایی از زائران وجود دارد که موکب خوانده میشود.
در زمان حکومت صدام حسین، محدودیتهایی در اجرای این مراسم اعمال شد، ولی با سقوط حزب بعث در سال ۲۰۰۳ م، این مراسم احیا شد و هرساله علاوه بر شیعیان عراق، شیعیان کشورهای دیگر بهویژه ایران نیز به راهپیمایی اربعین میپیوندند. بنابر گزارشها، علاوه بر شیعیان، گروههایی از اهلسنت، مسیحیان، ایزدیان و دیگر مذاهب نیز در پیادهروی اربعین حضور مییابند.
تاریخچه زیارت با پای پیاده
زیارت با پای پیاده، بزرگداشتی است که از گذشته بوده و اختصاص به زمان خاصی ندارد، همان گونه که نقل شده، حضرت آدم هزار بار به زیارت خانه خدا رفت، در حالی که این مسیر را به وسیله قدمهایش پیمود و این شیوه، اختصاص به دین و فرهنگ خاصی هم ندارد، همان گونه که قیصر، پادشاه روم با خدا پیمان بسته بود که هر گاه در نبرد با امپراتوری ایران پیروز شود، به شکرانه این پیروزی بزرگ، از مقر حکومت خود (قسطنطنیه)، پیاده به زیارت بیت المقدس برود و پس از پیروزی، به نذر خود عمل کرده و پای پیاده رهسپار بیت المقدس شد.
از نقلهای تاریخی این گونه به دست میآید که تشرف به بارگاه ائمه اطهار (ع) با پای پیاده، از زمان حضور ائمه رایج بوده و در نقاط مختلف سرزمین اسلامی صورت گرفته است ؛ ولی در قرنهای گوناگون اسلامی و به مقتضای حکومتهای مختلف، مشکلات بسیاری به خود دیده و همان گونه که زیارت ائمه اطهار (ع) در زمانها و مکانهای مختلف دچار سختیهای فراوان بوده، این سنت نیز دارای فراز و نشیب بوده است .[۱]
حاکمان حکومتهای شیعی مانند حکومت آل بویه و حکومت صفویه، به این سنت حسنه اقدام کرده و سعی در تبلیغ آن بین شیعیان داشتهاند. بنا به نوشته ابن جوزی، جلال الدولة، یکی از نوادگان عضدالدولة، در سال ۴۳۱ ه. ق با فرزندان و جمعی از یاران خود برای زیارت، رهسپار نجف شده و از خندق شهر کوفه تا مشهد امیرالمؤمنین (ع) در نجف را که یک فرسنگ فاصله بود، پیاده و با پای برهنه پیمود. در زمان حکومت صفویه نیز اهتمام بسیاری بر زیارت با پای پیاده صورت گرفته است. شاه عباس صفوی و علمای بزرگ عصر ایشان همچون مرحوم شیخ بهایی، برای رواج فرهنگ زیارت در بین مردم، در سال ۱۰۰۹ ه. ق از اصفهان عزم مشهد کرده و با پای پیاده به زیارت امام علی بن موسی الرضا (ع) رفت. نقلهای دیگر تاریخی نیز شهادت بر این مطلب میدهد .
علما و بزرگان نیز، به تأسی از ائمه اطهار (ع)، اهتمام بسیار زیادی به این سنت حسنه داشتهاند و نقل شده که زیارت کربلا با پای پیاده، تا زمان مرحوم شیخ انصاری (قده) مرسوم بوده و حتی نقل شده است که ایشان طبق نذری که داشته، با پای پیاده به زیارت امام علی بن موسی الرضا (ع) رفتهاند و مرحوم آخوند خراسانی (قده) نیز به همراه اصحابشان با پای پیاده به زیارت کربلا مشرف میشدند. میرزا حسین نوری (قده) اهتمام بسیاری به این امر مهم داشته و هر سال در روز عید قربان به همراه جمعی از زائرین امام حسین (ع) به پیادهروی از نجف تا کربلا اقدام میکردند و این سفر، سه روز به طول میانجامید.
به گفته برخی پژوهشگران، راهپیمایی در روز اربعین از زمان امامان معصوم (ع) در بین شیعیان رایج بوده است. سید محمدعلی قاضی طباطبایی در کتاب تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء، زیارت امام حسین در روز اربعین را سنت و رفتار مداومِ شیعیان از زمان ائمه دانسته که در زمان بنیامیه و بنیعباس نیز به این حرکت پایبند بودهاند. گفته شده است پس از دوره شیخ انصاری این سنت فراموش شده بود و محدث نوری آن را احیا کرد.نویسنده کتاب ادب الطف در گزارشی از مراسم اربعین در کربلا، اجتماع در این مراسم را به اجتماع مسلمانان در مکه تشبیه و به حضور هیئتهای عزاداری در آن اشاره کرده که برخی به ترکی، عربی، فارسی و اردو مرثیه میخواندهاند. ادب الطف در سال ۱۳۸۸ق/۱۹۶۷ م منتشر شده و نویسنده آن، جمیعت راهپیمایان اربعین را بیش از یک میلیون نفر تخمین زده است.
پی نوشت:
۱. نگاهی به تاریخچه پیادهروی اربعین، سید سجاد مرتضوی
امیرعبداللهیان: آمریکا باید از کاربرد ادبیات ابهام در متن فاصله بگیرد
امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان و وانگ ایی عضو شورای دولتی و وزیر امور خارجه چین در تماس تلفنی در خصوص مسائل دوجانبه، منطقهای و بینالمللی و مذاکرات رفع تحریمها گفت و گو و تبادل نظر کردند.
وزیر امور خارجه کشورمان و وانگ ایی با توجه به گفتگوهای اخیر معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه در پکن، آخرین وضعیت اجرای برنامه جامع همکاری های راهبردی را مورد بررسی قرار دادند.
امیرعبداللهیان افزود: ما در رسیدن به توافق خوب، قوی و پایدار همچنان جدی هستیم. اما آمریکا باید از کاربرد ادبیات ابهام در متن فاصله بگیرد تا توافق در کوتاه ترین زمان ممکن به نتیجه برسد.
وزیر امور خارجه چین نیز در این گفتوگوی تلفنی، ضمن ابلاغ سلام رئیس جمهور چین به دکتر رئیسی، علاقمندی پکن در گسترش بیش از پیش روابط تهران و پکن را مورد تاکید قرار داد.
وانگ ایی توسعه روابط دوجانبه را منطبق با منافع دو کشور توصیف و بر اجرایی شدن برنامه جامع همکاریهای دو کشور، فارغ از سمت و سوی تحولات بین المللی تاکید کرد.
وانگ ایی با اشاره به دیدگاه مشترک دو کشور در خصوص بسیاری از موضوعات منطقه ای و بین المللی، از حمایت طرف ایرانی برای مشارکت چین در فرمت آستانه تقدیر و آمادگی کشورش را برای ایفای نقش فعال جهت برقراری ثبات و آرامش در سوریه اعلام کرد.
وانگ ایی با رد یکجانبهگرایی در عرصه بینالمللی و حمایت از درخواست های منطقی ایران در مذاکرات هسته ای، دستیابی به حقوق قانونی را حق ایران دانست.
