Trump’ın sözde barış planı daha ikinci aşamaya geçemeden krize girdi. İsrail’in süren katliamları, rehine cenazeleri krizi ve kapatılan sınır kapıları ateşkesi kâğıt üstünde bıraktı. Tel Aviv ve Washington ise HAMAS’ın işbirlikçilere yönelik operasyonlarını ‘ihlâl’ diye pazarlıyor.

İsrail ordusu pazar günü ateşkesi bir kez daha ihlal ederek Refah kentine İHA’larla saldırdı. Başbakan Binyamin Netanyahu, HAMAS’ın işgal güçlerine ateş açtığını iddia ederek, “sert karşı önlemler alınması” talimatı verdiğini açıkladı. HAMAS, iddia edilen olayla hiçbir ilgisi olmadığını belirtti.

ABD’nin Gazze planı çerçevesinde bölgede görev alacak uluslararası güvenlik gücüne katılımcılar netleşiyor. İsrail basınına göre Azerbaycan, görev gücünde yer almayı kabul etti. Times of Israel’e konuşan Tel Aviv yetkilileri ABD’nin bu taahhüdü Bakü’den özel olarak aldığını ileri sürdü.

Trump planında yer alan uluslararası güç mekanizmasının hayata geçirilebilmesi için müzakerelerin ikinci aşamasının da başarıyla sonuçlanması gerekiyor. Fakat İsrail’in Gazze’den tümüyle geri çekilmesi ve HAMAS’a silahsızlanma dayatması gibi çok sayıda temel mesele çözümsüzlüğünü koruyor.

Bugüne kadar görev gücüne asker katkısında bulunacağını kamuoyuna resmen açıklayan tek ülke Endonezya oldu. Cakarta misyona 20 bin asker göndereceğini beyan etti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da geçen ay BM’de Trump’a Türkiye’nin de Gazze’ye kuvvet gönderebileceğini söylediği aktarılmıştı. Ancak İsrail medyası Tel Aviv ile Ankara arasındaki gergin ilişkiler nedeniyle Türk kuvvetlerinin varlığına İsrail’in izin verip vermeyeceğinin belirsiz olduğunu not düşüyor.

BMGK YETKİSİYLE
İngiliz Guardian’a konuşan diplomatlar, Avrupa ve ABD’nin planlanan konuşlandırmaya BM Barış Gücü olmaksızın BM Güvenlik Konseyi yetkisi verilmesini sağlayacak bir karar taslağı hazırladığını kaydetti.

Güç, ikinci aşamanın başarılı olması halinde Gazze’nin Trump liderliğindeki “Barış Konseyi”nce kontrol edileceği, yönetimin teknokrat Filistinlilere bırakılacağı ve HAMAS’ın silahsızlandırılacağı varsayılan geçiş dönemi için planlandı.

GERÇEK İHLAL SAHTE İHLAL
Geçen hafta ilan edilen sallantılı ateşkes İsrail ihlallerinin gölgesinde sürüyor. Bu süreçte işgal güçleri en az 38 Filistinliyi katletti. Bu tabloya rağmen ABD Dışişleri Bakanlığı cumartesi günü yaptığı açıklamada “HAMAS’ın Gazze halkına yönelik saldırılarla ateşkes ihlal ettiğini gösteren güvenilir raporlar” olduğunu iddia etti.

Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu garantör ülkelere yönelik açıklamada “HAMAS’ın saldırılara devam etmesi halinde Gazze halkını korumak ve ateşkesin bütünlüğünü sürdürmek için önlemler alınacaktır” denildi.

TRUMP’IN KIVRAK DÖNÜŞÜ
Washington’ın “Gazze halkı” diyerek kastettiği İsrail ile işbirliği yapan yerel çeteler. HAMAS bu gruplara yönelik “temizlik operasyonları” başlatmış, Trump da “Onlar çok kötü insanlar, HAMAS’ın onlara ne yaptığı beni ilgilendirmiyor.” demişti. Ancak Tel Aviv’in baskısıyla daha sonra “HAMAS öldürmeye devam ederse içeri girip onları öldürmekten başka çaremiz kalmayacak.” diye yan çizmişti.

Direniş örgütünün işbirlikçilere karşı düzenlediği operasyonlarda bugüne kadar 32 kişinin öldürüldüğü bildirildi. HAMAS’ın aradığı kişiler arasında en meşhur işbirlikçi, Wall Street Journal’da kendisine makale yazdırılan Ebu Şebab da var.

DİRENİŞ KONTROLÜ SAĞLIYOR
HAMAS pazar günü yayımladığı bildiride söz konusu suçlamalara şu yanıtı verdi: “Bu temelsiz iddialar İsrail’in yanıltıcı propagandasıyla tümüyle örtüşüyor. Cinayet, adam kaçırma, yardım kamyonlarının çalınması ve Filistinli sivillere yönelik saldırıları düzenleyen suç çetelerini kuran, silahlandıran ve fonlayan işgal makamlarıdır.”

Jerusalem Post gazetesi HAMAS’ın sahada hızlı bir şekilde organize olması karşısında, cumartesi günü yayınladığı makalede şu yorumda bulundu:

“Başlangıçta örgütün savaş bittikten sonra Gazze’nin kontrolünü hızla geri alıp alamayacağı, daha doğrusu bölgenin kaosa sürüklenip sürüklenmeyeceği belirsizdi. Şu ana kadar yaşananlar HAMAS’ın hâlâ iyi düzeyde örgütlenebildiğinin kanıtıdır.”

CENAZE ÇIKMAZI
Daha ikinci aşamaya geçemeden baş gösteren bir diğer sorun da İsrailli rehinelerin cenazeleri. HAMAS cumartesi gecesi iki cenazeyi daha teslim etti. Tel Aviv hareketin elinde 18 naaşın daha olduğunu iddia ediyor fakat arabulucular dahil İsrail dışında tüm taraflar, arama kurtarma ekipleri ve ağır makineler olmadan cenazelerin çıkarılamayacağını söylüyor. İsrail ise bu amaçla Gazze’ye gelen 81 kişilik AFAD ekibini bölgeye sokmuyor.

SINIRI KAPATTILAR
Tel Aviv bu şartlar altında daha fazla naaşın geri verilmemesini bahane ederek Refah Sınır Kapısı’nın süresiz olarak kapatıldığını duyurdu. Başbakanlık Ofisinden cumartesi akşamı yapılan açıklamada “Yeniden açılması HAMAS’ın rehine cenazelerini geri verme ve üzerinde mutabık kalınan çerçeveyi uygulama konusundaki rolünü yerine getirme derecesine göre değerlendirilecek.” denildi.

VANCE’İN ÇANTASINDA NELER VAR?
Ateşkes kör topal ilerlerken ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ile Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff bugün İsrail’de. Kanal 12’ye göre gündemde dört konu var:

– Rehine naaşlarının iadesi

– Ateşkesin gidişatı

– HAMAS’ın silahsızlandırılması

– Gazze’yi yönetecek alternatif bir otoritenin kurulmasını içeren barış planının ikinci aşamasına geçilmesi konusu

İsrail henüz katılmasa da ikinci aşama görüşmeler arabulucu ülkeler arasında geçen hafta başladı.

Silahsızlanma şartnamesi
HAMAS Siyasi Büro Üyesi Muhammed Nazzal, Reuters’a yaptığı açıklamada, grubun Gazze’de bir süre daha güvenlik kontrolünü sürdürmeyi planladığını söyledi. Hareketin Gazze’nin yeniden inşası için beş yıla kadar sürecek bir ateşkese hazır olduğunu belirten Nazzal, bu sürenin sonrasında ne olacağının Filistinlilere bir devlet “ufku” verilmesine bağlı olduğunu vurguladı.

HAMAS’ın silahlarını bırakıp bırakmayacağı sorusuna ise yetkili “Evet veya hayır diye yanıt veremem. Açıkçası bu projenin niteliğine bağlı. Silahlar kime teslim edilecek?” yanıtını verdi.

Nazzal silahsızlanma konusunun diğer silahlı Filistinli grupları da ilgilendirdiğini, bu nedenle daha geniş bir çerçevede ortak bir noktaya varılması gerektiğini de sözlerine ekledi/aydınlık