با نگاهی به همسایگان اردن از جمله فلسطین، رژیم صهیونیستی، عراق، سوریه و عربستان می‌توان به حساسیت استراتژیک این کشور در منطقه پی برد.

نظام حاکم بر اردن پادشاهی است و همین مساله سبب شده که فعالیت‌های حزبی و سیاسی در این کشور محدود باشد. به عنوان مثال در کشوری با حدود ۷ میلیون نفر جمعیت و وجود اقوام و ادیان مختلف فقط ۵ حزب رسمی مشغول فعالیت هستند که بدین شرح است:

جریان ملی اردن

جریان ملی اردن که هنوز به طور رسمی تبدیل به حزب نشده و فقط صرف یک همپیمانی میان احزاب و شخصیت های بارز سیاسی اردن است که می خواهند نقشه حزبی این کشور را که در اختیار “اخوان المسلمین ” می باشد، تغییر دهند.

رهبری این حزب در شرف تاسیس را سیاستمداران بزرگ و کهنه کار اردن بر عهده دارند و از معروف ترین این شخصیت ها می توان به “فایز طراونه ” نخست وزیر اسبق، “عبدالهادی المجالی ” رئیس کنونی پارلمان و تعدادی از وزرای با نفوذ پیشین اشاره کرد.

ناظران سیاسی اردن معتقدند که به زودی و پس از تشکیل رسمی این حزب تعداد بیشتری از افراد با نفوذ و مشهور به این جریان می پیوندند و مهم ترین رقیب “جبهه عمل اسلامی اردن ” شاخه اخوان المسلمین در انتخابات آینده خواهد بود.

جبهه عمل اسلامی

حزب جبهه عمل اسلامی اردن شاخه اخوان المسلمین در سال ۱۹۴۵ میلادی تاسیس شد وبزگ ترین حزب موجود در کشور اردن می باشد و دارای مجلس شورا، دبیرکل و ساختار بزرگی است که در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۰۷ توانست ۶ کرسی از کرسی های پارلمان این کشور را نیز در اختیار بگیرد.

تعداد نمایندگان این حزب در پارلمان چهاردهم اردن ۲۰۰۳-۲۰۰۷، هفده نماینده بود و به دلیل کاهش شدید نمایندگان راه یافته از این حزب به پارلمان، جنجال سیاسی بزرگی در اردن صورت گرفت و اعضای حزب، دولت و دیگر احزاب را متهم به تقلب در انتخابات وخرید رأی کردند.

جبهه عمل اسلامی اردن بزگ ترین طیف مخالف دولت است که همواره سیاست های ضد صهیونیستی را در دستور کار خود دارد و بزرگ ترین تنش میان این حزب و دولت اردن بر سر پیمان صلح با رژیم صهیونیستی (موسوم به وادی عربه) می باشد.

حزب جبهه عمل اسلامی در میان مردم اردن بیشترین محبوبیت و در میان دولتمردان کمترین محبوبیت را دارد.

حزب کمونیست اردن

این حزب در سال ۱۹۵۵ تاسیس شد و یک سال بعد توانست دو نماینده خود را به پارلمان روانه کند.

در سال ۱۹۷۰ در اثر فشار احزاب کمونیست منطقه بویژه کمونیست های فلسطینی، یک نیروی کمونیست واحد با نام “انصار ” شکل گرفت که متشکل از کمونیست های اردن، سوریه و عراق بود تا بتوانند در مقابل کمونیست های فلسطین که تعدادشان زیاد بود حرفی برای گفتن داشته باشند. اما این گروه مدت زیادی طول نکشید که از هم متلاشی شد و باردیگر حزب کمونیست اردن به طور مستقل به کار خود ادامه داد.

در طی چند دهه فعالیت این حزب، افراد زیادی تحت تاثیر شعارهای موجود جذب آن شدند ولی در سال ۲۰۰۵ میلادی بیشتر اعضای این حزب از جمله جوانان و دانشجویان از عضویت در آن استعفا دادند و اعلام کردند واقعیت موجود در حزب آن چیزی نبود که آنان به دنبالش بودند و بنابراین دیگر مشروعیت لازم را ندارد و تنها راه ممکن، انصراف از ادامه همکاری در آن است.

هرچند در سال ۲۰۰۵ بیشتر اعضای این حزب جدا شدند ولی رهبران آن همچنان به دنبال ادامه راهکاری جهت جذب افراد جدید هستند.

حزب بعث عربی

این حزب در حقیقت نشأت گرفته از اندیشه فکری حزب بعث عربی سوسیالیستی سوریه است.

این حزب در سال ۱۹۹۳ میلادی وبه دنبال اتحاد حزب عربی سوسیالیسم و حزب بعث عراق تشکیل شد ولی هیچگاه نتوانست محبوبیت لازم را در میان سیاستمداران و جوانان یا دانشجویان پیدا کند و سقوط نظام صدام که بزرگ ترین حامی حزب بعث بود ضربه سنگینی بر پیکره این حزب وارد آورد و آن را از درون متلاشی کرد، اکنون حزب بعث اردن فقط نام یک حزب را با خود یدک می کشد.

حزب دموکراسی اردن

نام اصلی این حزب ، حزب چپ مارکسیست اردن است که در سال ۱۹۹۳ تاسیس شد، این حزب در حقیقت امتداد فکری جبهه دموکراسی آزادی بخش فلسطین در اردن می باشد.

برنامه ها وخط فکری این حزب بسیار شبیه به اندیشه مارکسیستی از جمله احقاق حقوق طبقه کارگر و کشاورز، ایجاد اصلاحات اساسی در کشور، مساوات میان زن و مرد، تعمیق دموکراسی بر اساس تعددیت احزاب و جناح ها و… می باشد.

این حزب در طول بیش از ۱۵ سال از فعالیت خود نتوانسته جایگاه مناسبی میان شهروندان اردن پیدا کند وبه نظر می رسد بیشتر اندیشه های آنان بر اساس شعار است و هیچ مبدأ عملی ندارد.

غیر از احزاب مذکور که به طور رسمی در اردن فعالیت دارند، احزابی نیز وجود دارد که بدون مجوز و در سطح اندک که بیشتر آن در خارج از اردن می باشد فعالیت دارند.

از مهم ترین این احزاب می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

حزب ملی اردن، حزب امت، حزب سبز، حزب رسالت، حزب عهد، حزب رفاه اردن، حزب کار، حزب جنبش حقوق شهروندان اردن و چندین حزب دیگر که فعالیت آشکاری ندارند.

به هرحال واقعیت سیاسی اردن ثابت کرده که احزاب در این کشور از جایگاه مهمی برخوردار نیستند و حکومت اردن تمایل چندانی به فعالیت احزاب ندارد و حتی در پاره از اوقات به سرکوب آن ها همت می گمارد.

خبرگزاری فارس