ما هر چه رابطه‌مان را با خداوند محکم‌تر کنیم و فقط رضایت ایشان برای ما مهم باشد گرفتاری‌های دنیا بر ما آسانتر خواهد شد چنان‌که امام هادی علیه السلام فرمودند: «مَن کانَ عَلی بَینة مِن رَبِّهِ هانَتْ عَلیهِ مَصائِبُ الدنیا وَ لوْ قرِضَ وَ نشِرَ/ و هر که بر طریق خدا پرستی، محکم و استوار باشد، مصائب دنیا بر وی سبک آید، اگر چه مقراض (قیچی) شود و ریز ریز گردد.»
همه ما در زندگی خود مشکلات و گرفتاری‌هایی داریم که گاهی اوقات چنان ما را خسته می‌کند که نسبت به دنیا و زندگی بدبین می‌شویم. واقعا دلایل این همه مشکل و گرفتاری‌ها در دنیا چیست؟
دنیا از منظر روایات اهل بیت علیهم السلام
با نگاهی به روایات متوجه خواهیم شد که اهل بیت علیهم السلام دنیا را دار بلا و آزمایش و پلی برای رسیدن به آخرت می‌دانند. این دنیا مقصد و هدف اصلی نیست بلکه راهی است که در صورت استفاده درست از آن، ما را مقصد اصلی مان خواهد رساند. پیامبر اکرم حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم در مورد دنیا فرمودند: «الدُّنْیَا مَزْرَعَةُ الْآخِرَة؛ [۱] دنیا کشتزار آخرت است.» در دنیا هرچه بکاریم در آخرت درو خواهیم کرد به این معنا که نتیجه اعمال خوب یا بد ما در سرای آخرت مشخص خواهد شد. چه خوب است که نامه اعمالمان در آخرت پر از کارهای خوب و ثوابی باشد که در دنیا برای خود ذخیره کرده‌ایم.
امام هادی علیه السلام دنیا را به مانند بازاری تشبیه کردند که بعضی در آن سود می‌کنند و بعضی ضرر می‌بینند، ایشان فرمودند: «أَلدنیا سُوقٌ رَبحَ فیها قَومٌ وَ خَسِرَ آخَرُونَ؛ [۲] دنیا بازاری است که گروهی در آن سود می‌برند و دسته‌ای زیان می‌بینند.» اختیار با خود ما است که در این بازار دنیا، با برادشتن توشه مناسب برای آخرت سود کنیم یا در صورت خالی بودن نامه اعمالمان از کاراهی نیک، جزء زیانکاران باشیم.
دنیایی که ما در آن زندگی می کنیم پر از سختی و بلا و ازمایشات الهی است که متوجه همه ما است چنان‌که امام علی علیه السلام فرمودند: «دَارٌ بِالْبَلَاءِ مَحْفُوفَهٌ؛ [۳] دنیایی که شما در آن زندگی می‌کنید، خانه‌ای پیچیده به سختی‌ها و رنج‌ها است.» مسأله مهم نحوه برخورد با این مشکلات و گرفتاری‌هایی است که در دنیا بر ما عارض می‌شود. در اینجا به دو شیوه برخورد با بلاها و مصیبت‌های دنیا از نگاه امام هادی عالیه السلام اشاره خواهیم داشت.
رابطه استوار با خدواند؛ باعث آرامش در زمان بلاها
ما هر چه رابطه‌مان را با خداوند محکم‌تر کنیم و فقط رضایت ایشان برای ما مهم باشد گرفتاری‌های دنیا بر ما آسانتر خواهد شد چنان‌که امام هادی علیه السلام فرمودند: «مَن کانَ عَلی بَینة مِن رَبِّهِ هانَتْ عَلیهِ مَصائِبُ الدنیا وَ لوْ قرِضَ وَ نشِرَ؛ [۴] و هر که بر طریق خدا پرستی، محکم و استوار باشد، مصائب دنیا بر وی سبک آید، اگر چه مقراض (قیچی) شود و ریز ریز گردد.» اگر رابطه ما با خدای خود قوی و فقط رضایت او مد نظرمان باشد بلاها را نعمتی از جانب خداوند خواهیم دید و دیگر از هیچی ترس نداشتیم و شاید هم به استقبال بلاها می‌رفتیم زیرا باعث ترفیع درجه ما پیش خداوند متعال خواهد شد چنان که امام صادق علیه السلام فرمودند: «لَوْ یَعْلَمُ الْمُؤْمِنُ مَا لَهُ مِنَ الْأَجْرِ فِی الْمَصَائِبِ لَتَمَنَّی أَنَّهُ قُرِّضَ بِالْمَقَارِیضِ؛[۵] اگر مؤمن می دانست که در برابر مصائب چه پاداشی دارد، آرزو می کرد بدنش با قیچی قطعه قطعه شود!»
نیمه پر لیوان را ببینیم
تاثیر مشکلات و گرفتاری‌ها تنها منحصر در جسم آدمی نیست و گاهی بر روح و روان فرد هم اثر خواهد گذاشت و شاید تاثیرات منفی آن بر روان فرد دو چندان باشد. تغییر دید از منفی به مثبت یکی از مهم‌ترین راهکارهای دور کردن افکار منفی است. در مسأله مشکلات و سختی های دنیا هم تغییر نگاه، می‌تواند خیلی به ما کمک کند تا مصائب و دشواری‌ها، ما را از پای در نیاورد، به این صورت که ما دنیا را هدف ندانیم، و گرفتاری‌ها و بلاهای آن را مایه رسیدن‌مان به ثواب و اجر اخروی ببینیم، اگر با این نگاه به دنیا بنگریم دیگر هیچ مشکل و بلایی نمی‌تواند ما را ناامید کند. امام هادی علیه السلام در مورد اجر در برابر بلاها این‌گونه فرمودند: «اِنَّ اللّه َ جَعَلَ الدُّنیا دارَ بَلْوی وَالاْخِرَةَ دارَ عُقْبی وَجَـعَلَ بَـلوَی الدُّنیا لِثَـوابِ الاْخِـرَةِ سَبَبَا وَثَوابَ الاْخِرَةِ مِنْ بَلوَی الدُّنیا عِوَضا؛ [۶] خداوند، دنیا را جای گرفتاری قرار داده و آخــرت را سـرای پـاداش، گرفتاری دنیا را سبب ثواب آخرت قرار داده و ثـواب آخـرت را عـوض گرفتـاری دنـیا.» پس در واقع ما با تغییر نگاه نسبت به بلاها، نیمه پر لیوان را دیده ایم که همان اجر و ثواب اخروی است. این روش خیلی می‌تواند در زمان گرفتاری‌ها و بلاها به ما کمک کند.
پی نوشت:
[۱] عوالی اللآلی، ج ۱، ص ۲۶۷، ح ۶۶.
[۲] تحف العقول، ص ۷۷۴.
[۳] نهج البلاغه، خ ۲۲۶.
[۴] تحف العقول، ص ۴۸۳.
[۵] اصول کافی، ج ۳، ص ۳۵۴.
[۶] تحف العقول، ص ۴۸۳.
