نام سوره: مرسلات
تعداد آیات: 50
ترتیب نزول: 33
محل نزول: مکه مکرمه
معانی نام سوره: مرسلات جمع مرسل یعنی فرستاده شدگان
نامهای دیگر: عرف (کار خوب و نیکی)
ویژگیهای سوره: این سوره در اسلوب لفظی به سوره الرحمان شباهت دارد که بعداز هر آیه و یا چند آیه نعمتی از نعمتهای خداوند را میشمارد و همچنین بعد از هر یا چند آیه عذابهای الهی را شمارش میکند که میتواند هشدار و کنترلی برای انسانها باشد.
موضوعات مطرح شده: سوگند به عوامل و نیروهای معنوی – تاکید بر وقوع قیامت و نشانه ها – هلاکت و بدبختی برای مجرمان و گناهکاران – خلقت انسان و ماده اولیه آن – مواهب عظیم الهی برای بشر – ترسیم سرنوشت متقابل مجرمین در روز قیامت.
فضیلت قرائت و خواص سوره مرسلات
هفتاد و هفتمین سوره قران کریم است که 50 آیه دارد و در مکه نازل شده است.
از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پرسیدند: یا رسول الله چقدر زود پیر شدید؟ فرمودند: سوره های - هود - - واقعه - - مرسلات - و - نبأ - مرا پیر کرده است.
پاورقی 1. الأمالی شیخ صدوق، ص 304
ایشان در فضیلت این سوره فرمودند: هر کس سوره مرسلات را قرائت نماید نوشته می شود که وی از مشرکان نیست.
پاورقی 2. مجمع البیان، ج 10، ص 227
امام جعفر صادق علیه السلام نیز فرمودند: هر کس سوره مرسلات را بخواند خداوند در روز قیامت بین او و رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم آشنایی ایجاد می کند.
پاورقی 3. ثواب الاعمال، ص 121.
شأن نزول و محتوای سوره مرسلات
معروف این است که این سوره در مکه نازل شده، ولی بعضی تصریح کرده اند به این که آیه ۴۸ (و اذا قیل لهم ارکعوا لا یرکعون) (مدنی) است، هر چند دلیل روشنی برای آن ذکر نکرده اند، و اگر مساله (رکوع) و (نماز) سبب این استنباط شده، درست به نظر نمی رسد، زیرا مدتها مسلمانان در مکه نماز می خواندند و رکوع می کردند. به هر حال بیشترین مطلبی که در این سوره مطرح شده است، مسائل مربوط به قیامت و تهدید و انذار مکذبان و منکران است و از امتیازات این سوره این است که آیه (ویل یومئذ للمکذبین): (وای در آن روز بر تکذیب کنندگان ده بار در آن تکرار شده، و هر بار به دنبال مطلب تازه ای). بعد از ذکر سوگندهائی، از قیامت و حوادث سنگین و سخت رستاخیز خبر می دهد، و به دنبال آن همین آیه را ذکر می کند، و می گوید: (وای بر تکذیب کنندگان در آن روز)! در مرحله بعد سرگذشت غم انگیز اقوام گنهکار پیشین ؛ و در مرحله سوم گوشه ای از ویژگیهای آفرینش انسان ؛ و در مرحله چهارم قسمتی از مواهب الهی در زمین ؛ و در مرحله پنجم قسمتهائی از عذاب تکذیب کنندگان را شرح می دهد. همچنین در هر مرحله اشاره ای به مطلبی بیدارگر و تکان دهنده کرده، و به دنبال آن این آیه را تکرار می کند، و حتی در بخشی از آن به نعمتهای بهشتی که نصیب پرهیزگاران شده اشاره نموده تا انذار را با بشارت بیامیزد و تهدید را با تشویق ؛ و به هر حال این تکرار ، تکرار بعضی از آیات را در سوره الرحمان تداعی می کند، با این تفاوت که در آنجا سخن از نعمتها بود، و در اینجا غالبا از عذابهای مکذبان است. انتخاب نام (مرسلات) برای این سوره به تناسب نخستین آیه این سوره است .
پاورقی . تفسیر نمونه جلد ۲۵ صفحه ۳۹۲
داستان سوره مرسلات
بحث روایتی (روایاتی در ذیل برخی آیات گذشته)
در کتاب خصال از ابن عباس روایت آورده که گفت: روزی جناب ابوبکر به حضور رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم عرضه داشت: یا رسول اللّه محاسنت زود سفید شد؟ فرمود: سوره هود، واقعه، مرسلات، و عم یتسائلون مرا پیر کرد.
و در تفسیر قمی در ذیل جمله (والمرسلات عرفا) گفته: این آیات تابع یکدیگر و مترتب برهم اند.
و در مجمع گفته: بعضی معتقدند که مرسلات ملائکه ای هستند که برای ابلاغ اوامر و نواهی خدای تعالی ارسال شده اند، (نقل از روایت هروی از ابن مسعود و نقل از ابی حمزه ثمالی یکی از اصحاب علی علیه السلام از آن جناب).
و در تفسیر قمی در ذیل جمله (فاذا النجوم طمست) گفته است: یعنی نور ستارگان از بین می رود، و خود آنان فرو می ریزند.
و در همان کتاب در روایت ابی الجارود از امام ابی جعفر علیه السلام آمده که در تفسیر جمله مذکور، فرمود: (طمس نجوم) از بین رفتن روشنی آنها است، و در تفسیر آیه (و اذا السما فرجت) فرمود: یعنی آسمان منشق می شود. (و اذا الرسل اقتت) یعنی رسولان در اوقاتی مختلف مبعوث می شوند.
و در مجمع البیان است که امام صادق علیه السلام در معنای جمله (اقتت) فرمود: یعنی در اوقات مختلف مبعوث شدند.
و در تفسی قمی در ذیل جمله (لای یوم اجلت) فرموده: یعنی تاخیر انداخته شده.
