امام علی علیه السلام در فصاحت و بلاغت گفتار شهره خاص و عام هستند و دشمنان ایشان نیز به این امر اعتراف دارند. کافی است فرازهایی از کتاب شریف "نهج البلاغه" را مطالعه کنیم تا به این اعجاز بی مانند و فوق بشری پی ببریم.
یکی از خطبههای شگفت انگیز آن حضرت به «خطبه بی نقطه» مشهور است. اگر این خطبه را نخواندهاید، مشروح آن - که ظاهرا در جریان یک عقد نکاح جاری شده است- به همراه ترجمه از منظرتان میگذرد:
" الحمدلله اهل الحمد و مأواه و له أؤكد الحمد و احلاه و اسرع الحمد و اسراه و اطهر الحمد و اسماه و اكرم الحمد و أولاه؛ الحمدلله الملك المحمود و المالك الودود، مصور كل مولود و مآل كل مطرود، ساطح المهاد و موطد الاطواد و مرسل الامطار و مسهل الاوطار، عالم الأسرار و مدركها و مدمر الاملاك و مهلكها و مكور الدهور و مكررها و مورد الأمور و مصدرها، عم سماحه و كمل ركامه و همل، و طاوع السؤال و الأمل و أوسع الرمل و ارمل، أحمده حمدا ممدودا و أوحده كما وحه الاواه، و هو الله لا إله للأمم سواه و لا صادع لما عدله و سواه، أرسل محمدا علما للإسلام و إماما للحكام و مسددا للرعاع و معطل احكام ود و سواع، اعلم و علم و حكم و احكم، اصل الاصول و مهد، و اكد الموعود و اوعد، اوصل الله له الإكرام و اودع روحه السلام و رحم آله و اهله الكرام، ما دمع رائل و ملع دائل و طلع هلال و سمع اهلال. إعملوا رعاكم الله أصلح الأعمال و اسلكوا مسالك الحلال و اطرحوا الحرام و دعوه و اسمعوا أمر الله وعوه و صلوا الأرحام و راعوها و عاصوا الأهواء و اردعوها و صاهروا اهل الصلاح و الورع و صارموا رهط اللهو و الطمع و مصاهركم اطهر الأحرار مولدا و أسراهم سؤددا و احلاهم موردا و ها هو امكم و حل حرمكم ممسكا عروسكم المكرمه و ماهرا لها كما مهر رسول الله(ص ) أم سلمه و هو أكرم صهر أودع الأولاد و ملك ما أراد و ماسها مملكه ولأوهم و لأوكس صلاحه و لأوصم، أسال الله لكم احماد وصاله و دوام اسعاده و الهم كلا اصلاح حاله و الاعداد لمآله و معاده و له الحمد السرمد و المدح لرسوله احمد(ص)"
ترجمه:
حمد و ثنا خداوندي را كه اهل حمد بوده و جايگاه آن مختص او ميباشد و برترين و شيرين ترين و سريع ترين و گسترده ترين و پاك ترين و بالاترين و گرامي ترين و سزاوارترين حمدها بر ذات او باد.
سپاس خداوندي را كه پادشاهي است مورد ستايش و مالكي است بسيار مهربان و بامحبت؛ هر مولودي را صورت مي بخشد و هر طرد شده اي را ملجأ و پناهگاه است. گستراننده دشت ها و صحراها و برپا كننده كوه ها و بلندي هاست. فرو فرستنده باران ها و آسان كننده مشكلات و نيازهاست. عالم و دانا به همه اسرار و درهم كوبنده و نابودكننده همه دارایی هاست. روزگاران را به سرانجام رسانده و آنان را مجددا به عرصه وجود مي آورد و مرجع و مصدر همه امور اوست. جود و عطايش همه چيز را در بر گرفته و ابر بخشش او با كمال ريزش، همگان را فرا گرفته است. خواسته ها و اميدهاي بندگان را برآورده نموده و به ريگزاران افزوني و توسعه بخشيده است.
حمد و ستايش مي كنم او را حمد و ستايشي بي انتها و يگانه اش مي شمارم همانگونه كه بنده دعاكننده گريان او را يگانه مي شمارد و اوست خداوندي كه امت ها را خدايي جز او نيست و كسي نيست كه آنچه را كه او برپا و تنظيم كرده، در هم فرو ريزد.
او محمد(ص ) را پرچم هدايت و نشانه اسلام و امام حكمرانان و استواركننده پيشوايان و تعطيل كننده احكام بت هايي چون «ود» و «سواع» قرار داد. او به بندگان خدا حقايق را اعلام نمود و به آنان تعليم داد و در ميان آنان حكم راند و امور را استحكام بخشيد و اصول اساسي را پايه گذاري كرد و آنها را ترويج نمود و بر قيامت تأكيد بسيار داشت و آنان را از آن بيمناك ساخت.
خداوند آن حضرت را از اكرام خويش بهرهمند سازد و به روانش درود فرستد و به آل و اهل بيت بزرگوارش رحمت عنايت فرمايد تا مادامي كه دندان نهاني در دهان مي درخشد و گرگ مي درد و ماه طلوع ميكند و بانگ «لا اله الا الله» به گوش مي رسد.
خداوند شما را حفظ نمايد. بهترين اعمال را انجام دهيد و به راه هايي رويد كه حلال است و راه هاي حرام را ترك گفته و از آن دست برداريد. فرمان خداوند را گوش داده و آن را به خاطر بسپاريد و با اقوام و خويشاوندان پيوند و ارتباط داشته و حقوقشان را مراعات نماييد. با هواها و خواهش هاي نفساني مخالفت نموده و خويشتن را از آنها حفظ كنيد. با اهل درستي و تقوا وصلت و ازدواج نماييد و خود را از قومي كه سرگرم دنيا و طمع دنيوي اند جدا سازيد.
اين كسي كه اكنون داماد شما گشته و با شما پيوند نموده، پاك زاده ترين آزادگان و شريف ترين آنان بوده و از بهترين روش در ميان آنان برخوردار مي باشد. او اينك به سوي شما آمده و به حريم شما وارد گشته در حالي كه عروس بزرگوار شما را گرفته و مهريه او را همان مقدار قرار داده كه رسول خدا آن را براي همسرش «ام سلمه» قرار داده است.
او (رسول خدا) بهترين دامادي بود كه فرزنداني را به وديعه نهاد و آنچه را كه خواست به دست آورد و در مورد همسرش غفلت نورزيد و دچار انديشه نادرست نگشت و در مصلحت او كوتاهي ننمود و بر او عيب و ايراد نگرفت.
از خداوند براي شما بهترين نعمت ها و رحمت هايش را درخواست مي كنم و از او مي خواهم دائما شما را به سعادت رهنمون گرداند و به همگان اصلاح حال و آماده كردن توشه آخرت عنايت فرمايد.
حمد بي پايان خاص ذات اوست و مدح و ثنا ويژه رسول او احمد (صلوات الله علیه) است.
مآخذ:
- سفينه البحار، ج 1، ص 397
- نهج السعاده في مستدرك نهج البلاغه، ج 1، ص 100
- علي(ع ) از ولادت تا شهادت، سيدمحمدكاظم قزويني، ص220
- سيماي نهج البلاغه، محمدمهدي عليقلي، صص 270-