پس از برگزاری انتخابات در روز دهم اکتبر یکی از مباحث مطرح شده، میزان مشارکت در آن بود.

آماری که کمیساریای عالی مستقل انتخابات این کشور منتشر کرد، نشان‌دهنده مشارکت 41 درصدی در انتخابات این کشور است.

در بیانیه رسمی کمیساریا تعداد آراء مأخوذه 9 میلیون و 77 هزار و 779 معادل 41 درصد نسبت واجدان شرایط اعلام شده است.

نمودار مقایسه آمار مشارکت در انتخابات در 2018 و 2021 به تفکیک استانهای عراق

مقایسه میزان مشارکت در چهار انتخابات قبلی

بررسی مقایسه میزان مشارکت در انتخابات میان چهار دوره از سال 2010 و انتخابات 2021، مشخص می کند که بالاترین میزان مشارکت در سال 2010 بوده است.

آمار مشارکت در 5 انتخابات پارلمانی عراق

کرسی‌های کسب شده در چهار دوره انتخابات

در اولین دور از انتخابات پارلمانی که پس از سقوط رژیم بعث در 15 ژانویه سال 2005 برگزار شد، ائتلاف عراق یکپارچه 128 کرسی، ائتلاف کردستان 53 کرسی و جبهه توافق 44 کرسی را به دست آورد.

در دومین دور از انتخابات که در هفتم مارس 2010 برگزار شد، فهرست العراقیه 91 کرسی، ائتلاف دولت قانون 89 کرسی و ائتلاف ملی عراق 70 کرسی را به خود اختصاص داد.

در سومین انتخابات که در سی ام آوریل 2014 برگزار شد، ائتلاف دولت قانون 92 کرسی، ائتلاف المواطن 30 کرسی و ائتلاف الاحرار 28 کرسی را به دست آوردند.

در چهارمین دور از انتخابات پارلمانی عراق که در 12 ماه مه 2018 برگزار شد، ائتلاف سائرون 54 کرسی،، ائتلاف فتح 48 کرسی و ائتلاف النصر با 42 کرسی به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم را کسب کردند.

فراز و نشیب ائتلافها و جریان‌های سیاسی در انتخابات 2018 و 2021

در ادامه این گزارش به مقایسه کرسی‌هایی که ائتلاف‌ها در انتخابات دهم اکتبر به دست آوردند و مقایسه آن با ادوار قبلی انتخابات پارلمانی عراق می‌پردازیم.

بر اساس نتایج اولیه اعلام شده از سوی کمیساریای عالی مستقل انتخابات، جریان صدر با 73 کرسی، در صدر قرار دارد و به دنبال آن ائتلاف تقدم با 38، ائتلاف دولت قانون با 37، حزب دموکرات کردستان با 32، ائتلاف کردستان با 17، اتحادیه مهینی کردستان با 15، ائتلاف عزم با 15، ائتلاف فتح با 14، جنبش امتداد با 9، الجیل الجدید با 9، اتحاد اسلامی با 4، جنبش بابلیون با 4، تصمیم با 3 کرسی، جریان حکمت با 2  کرسی و ائتلاف النصر با 2 کرسی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

ائتلاف‌هایی که موفق‌تر عمل کردند

ائتلاف تحت رهبری «مقتدی صدر» در دوره گذشته 54 کرسی را به دست آورد و در دوره کنونی یعنی انتخابات روز یکشنبه گذشته دستاورد بزرگی را کسب کرد و 73 کرسی را طبق نتایج اولیه اعلام شده از سوی کمیساریای عالی انتخابات عراق از آن خود کرد.

ائتلاف دولت قانون تحت رهبری «نوری المالکی» در انتخاباتی که سال 2018 برگزار شد، 25 کرسی به دست آورد و در انتخابات 2021 موفقیت خوبی به دست آورد و حائز 37 کرسی طبق نتایج اولیه شده است.

حزب دموکرات کردستان عراق به ریاست «مسعود بارزانی» در انتخابات قبلی 25 کرسی را به دست آورد و در این انتخابات، کرسی‌های بیشتری نسبت به گذشته به دست آورده است. این حزب 32 کرسی را طبق نتایج اولیه کسب کرده است.

الجیل الجدید از احزاب کُرد که در انتخابات قبلی 4 کرسی داشت در انتخابات روز یکشنبه شمار کرسی‌های خود را به 9 کرسی رساند و در میان احزاب کردستانی در جایگاه سوم ایستاد.

اتحاد اسلامی (یکگرتوو) نیز بر اساس نتایج اولیه افزایش کرسی داشته و از 2 کرسی به 4 کرسی رسیده است.

ائتلافهایی که کمتر از حد انتظار ظاهر شدند

ائتلاف فتح  به رهبری «هادی العامری» در دوره قبلی 47 کرسی را به خود اختصاص داده بود که در این دوره طبق نتایج اولیه انتخابات 14 کرسی را کسب کرده است که کمتر از حد انتظار ظاهر شده است.

جریان حکمت ملی به رهبری «عمار حکیم» در انتخابات قبل 19 کرسی را به خود اختصاص داده بود و طبق نتایج اولیه اعلام شده دو کرسی بیشتر به دست نیاورده است.

ائتلاف النصر به ریاست «حیدر العبادی» در دوره قبلی 42 کرسی را به خود اختصاص داده بود و در این دوره دو کرسی را طبق نتایج اولیه اعلام شده، کسب کرده است که افت قابل ملاحظه داشته است.

اتحادیه میهنی کردستان عراق در دوره قبل 18 کرسی را به دست آورده بود و در این دوره 15 کرسی را بر اساس نتایج اولیه اعلام شده، کسب کرده است.

جنبش کُردی التغییر یا گوران در انتخابات 2018 پنج کرسی را کسب کرده بود و در این دوره نامزدهای جنبش تغییر راه به جایی نبرده اند.

 منابع کُردی اعلام کردند که بر اساس نتایج اولیه، در این دوره هیچ یک از نامزدهای جنبش «گوران» به پارلمان راه نیافته‌اند.

همچنین جماعت عدالت (اسلامی) کُرد که در دوره پیشین 2 کرسی مجلس عراق را در اختیار داشت، در انتخابات روز یکشنبه 1 کرسی، کسب کرده است.

جبهه ترکمن کرکوک در دوره قبلی یعنی سال 2018 سه کرسی را به دست آورده بود و در این دوره 2 کرسی کسب کرده است.

گروه‌هایی که در دوره جدید شکل گرفتند

حزب «تقدم» به ریاست «محمد حلبوسی» در این دوره شکل گرفت و 38 کرسی را طبق نتایج انتخابات کسب کرده است، همچنین، ائتلاف عزم به ریاست «خمیس خنجر» 15 کرسی، ائتلاف کردستان 17 کرسی، جنبش امتداد 9 کرسی و  جنبش بابلیون 4 کرسی را به دست آورده‌اند.

مراحل تشکیل دولت در عراق بعد از انتخابات

طبق قانون اساسی عراق، پانزده روز پس از تأیید نتایج انتخابات عمومی، رئیس جمهور با صدور حکمی خواستار تشکیل جلسه مجلس خواهد شد و جلسه به ریاست مسن‌ترین اعضا برای انتخاب رئیس مجلس و معاونانش تشکیل می‌شود و تمدید آن به بیش از زمان مذکور پانزده روز جایز نیست.

مجلس نمایندگان عراق در نخستین نشست خود، ریاست مجلس و معاون اول و دوم او را با اکثریت مطلق اعضای مجلس از طریق انتخابات مخفیانه مستقیم انتخاب خواهد کرد.

طبق ماده 76 قانون اساسی عراق رئیس جمهوری عراق نامزد فراکسیون اکثریت را مأمور تشکیل کابینه خواهد کرد و این پانزده روز از تاریخ انتخاب رئیس جمهوری خواهد بود.

طبق بند دوم این ماده نخست وزیر مکلف باید که اعضای کابینه خود را ظرف یک ماه از تاریخ مکلف شدن، معرفی کند.

طبق بند سوم ماده 76 قانون اساسی عراق در صورتی که نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه نتواند که کابینه تشکیل دهد، نامزد جدید را مأمور تشکیل کابینه خواهد کرد و مدت زمان آن هم مطابق با بند دوم فوق‌الذکر خواهد بود.

طبق بند چهارم این ماده، نخست وزیر اعضای کابینه خود را برای گرفتن رأی اعتماد به پارلمان معرفی خواهد کرد تا نمایندگان به اعضای کابینه رأی بدهند.

طبق بند پنجم ماده 76 قانون اساسی عراق، اگر رأی اعتماد داده نشود، نامزد دیگری از سوی رئیس جمهوری ظرف 15 روز معرفی خواهد شد.

باید به این نکته توجه داشت که رایزنی‌هایی که بعد از انتخابات برای شکل گیری کتله اکبر(فراکسیون بزرگ) بین ائتلاف های شرکت کننده در انتخابات وجود دارد ، خود به تنهایی پروسه پیچیده ایی است.

 ائتلاف ها باید به چانه زنی سیاسی پرداخته و بر سر مسائل مختلف به تفاهم مشترک برسند و این خود امری زمان بر و دشوار برای طرفین مذاکره کننده است.