|
|
فهرست مطالب
فصل اول : فضایل امام حسین (ع)
1- احترام امام على (ع) به امام حسین (ع)
2- تعلیم وضو
3- مادیات فداى معنویات
4- گذشت امام حسین
5- من از حسین و حسین از من است
6- مصداق نفس مطمئنه
7- سوره امام حسین
8- طول حمل حسین (ع)
9- آیه اى در شأن حضرت سید الشهداء
10- ارزش تربت سید الشهداء
11- اعطاى لقب شهید به امام حسین
بخش اول : دعوت کوفیان
12- امضاى هجده هزار مسلمان
13- علت حرکت امام حسین (ع)
14- دعوت نامه کوفیان
15- پاسخ مثبت به دعوت کوفیان
16- اتمام حجت
17- عوامل متعدد قیام
18- آمادگى اهل کوفه
19- علت دعوت مردم کوفه
20- چند نکته در قیام حسین (ع)
21- کدام یک از دو عامل تقدم داشت
22- علت هجرت امام به سوى کوفه
23- حداکثر اثر دعوت مردم کوفه
24- وظیفه امام
25- پر هیجان ترین سخنان امام
26- علت هجرت به مکه
27- جواب امام به مردم کوفه
بخش دوم : رد بیعت با یزید
28- امضا نکردن بیعتى ننگین
29- عناصر نهضت حسینى
30- جواب نه امام
31- طلب حسین (ع) براى بیعت
32- درخواست بیعت مخفیانه
33- رد بیعت تا آخرین نفس
34- شهید رأی و عقیده
35- عوامل مؤثر در قیام حسین (ع)
36- من تن به بیعت نمى دهم !
37- مرد بیعت و مسلم نبود!
38- استفاده از تبلیغ
بخش سوم : احیاى سنت امر به معروف و نهى از منکر
39- عظمت عامل امر به معروف و نهى از منکر
40- ارزشمندى عامل امر به معروف و نهى از منکر
41- هدف آشکار حسین (ع)
42- مردم دنیا بدانند!
43- ارزش نهضت حسین (ع)
44- عامل اساسى قیام حسین (ع)
45- حسین مرد جهاد و انقلاب
46- جمله پر مفهوم امام حسین
47- روح عزت طلبى حسین (ع)
48- تفسیر علت قیام امام حسین (ع)
49- دیدگاه حسین نسبت به شهادت
50- اوضاع خاص زمان معاویه
51- معناى امر به معروف و نهى از منکر
52- مراتب امر به معروف
53- هدف نهضت در بیان امام
54- آبروى امر به معروف و نهى از منکر
55- نهضتى ذو وجوه و چند بعدى
56- ترفیع درجه حسین (ع)
57- حسین کشته امر به معروف
58- جنبه عملى امر به معروف و نهى از منکر
59- طبقه بندى آمرین به معروف
60- ترفیع درجه اصل امر به معروف و نهى از منکر
61- فدا شدن همه چیز در راه امر به معروف و نهى از منکر
62- ارزش امر به معروف و نهى از منکر
63- ارزش امر به معروف
64- مردن سعادت بار
65- سکوت در مقابل جبار جائر ممنوع !
66- امر به معروف عملى
67- حسین زنده کننده نهضت پیامبر
68- ارزش دادن به عامل امر به معروف
69- آبروى امر به معروف و نهى از منکر
70- زینت دهنده امر به معروف و نهى از منکر
71- تکیه امام به عامل امر به معروف و نهى از منکر
72- استغناى طبع امام حسین (ع)
73- دو شهید مشابه
74- هدف مشترک حسین و اهل بیت
75- تا آخرین نفس امر به معروف و نهى از منکر
76- زیر و رو شدن شام
77- انگیزه حقیقى قیام
78- فلسفه شهادت حسین بن على (ع)
79- شرایط امر به معروف و نهى از منکر
80- یک درجه از امر به معروف و نهى از منکر
81- قداست شهادت
82- آگاهى حسین بر قلوب کوفیان
83- امام حسین در برابر تاریخ
84- وظیفه امام حسین
85- منطق شهید
86- اتصال امام به عالم بالا
87- اراده تشریعى نه اراده تکوینى
88- امام حسین (ع) مهاجر مجاهد
89- هم مجاهد و هم مهاجر
90- علت همراهى اهل بیت
91- قطعى بودن واقعه کربلا
92- بینش قوى حسین (ع)
93- عالى ترین حد تکامل
94- حسن (ع) آن روز این حقیقت را دید!
95- اثر مفید شهادت
96- پاسخ امام حسین (ع) به فرزدق شاعر
97- شجاعت امام حسین
98- دلشان با تو و شمشیرهایشان علیه توست !
99- هدف حسین : اعلاى کلمه حق
100- خطابتى نظیر على
101- مسلم به وظیفه خود عمل نمود اینک نوبت ماست !
102- کشته راه هدف
103- مرگ ننگ نیست
104- عظمت مردم روزگار حسین
105- اطمینان حسین
106- توصیف مرگ
107- نزدیک شدن به وصال الهى
108- لب خندان همگام وصال
109- کمال عالى انسانیت
110- عظمت شخصیت هاى سازنده حادثه عاشورا
111- انواع شخصیت
112- شخصیت حماسى حضرت سید الشهداء
113- حسن (ع) سرود انسانیت است !
114- کلید شخصیت حسین (ع)
115- عظمت شأن امام حسین
116- خاصیت یک شخصیت حماسى
117- روح موفق حسین بن على (ع)
118- همه چیز حول محور حماسه
119- بررسى نهضت حماسى و مقدس
120- شخصیت قوى امام حسین (ع)
121- ایجاد روح حماسه
122- خاصیت روح حماسى
123- احساس شخصیت
124- معناى حماسه
125- زندگى با عار قابل تحمل نیست !
126- نتایج حماسه
127- نتایج یک روح حماسى
128- سوژه بى نظیر در اسلام
129- خاصیت حماسه روحى اجتماعى
130- عظمت روح حضرت سید الشهداء
131- مرد عمل نه زبان
132- آمادگى روح
133- علت بیدارى حر
135- بزرگ منشى امام حسین (ع)
136- عظمت روح امام حسین بن على
137- جریمه یک روح بزرگ
138- قهرمان عظیم حسین (ع)
139- توسعه شخصیت انسانى
140- هر چه روح بزرگ تر، قوى تر است
بخش اول : حسین مظهر کرامت و عزت نفس
141- کرامت نفس سید الشهداء
142- اوج کرامت و عزت نفس
143- روح عزت و بزرگ منشى
144- عزت در مرگ سرخ است
145- حسین مرد بیعت نیست !
146- روح عزت طلبى در حسین (ع)
147- شرافت امام
148- مرگ سرخ به از زندگى ننگین است !
149- یزید و امام حسین (ع)
150- حماسه هایى احساسى
151- پیام شهید
152- شعارهاى زندگى امام
153- مرگ سرخ به از زندگى ننگین است
154- اوج تشنگى روز عاشورا
155- باز هم عزت نفس حسین (ع)
156- من بزرگ شده دامان پاکانم !
157- مرگ بالاتر از زندگى ننگین
158- کلمات آخرین ابا عبدالله (ع)
159- آزاد مرد باشید اگر بى دینید!
بخش دوم : کربلا؛ نمایشگاه ایثار و جوانمردى
160- صحنه آزمایشى عجیب
161- صحنه نمایش اخلاقیات
162- روز سبقت صفات حسینى
163- ظهور صفات اسلامى
164- نمایشى حماسى و عظیم
165- مروت امام
166- تاکتیک تبلیغى مروت و انسانیت
167- رعایت اصول اخلاقى در جنگ
168- ابعاد اخلاقى و حادثه عاشورا
169- نمایشگاه ایثار کربلا
170- فداى جان در راه حسین (ع)
171- نهایت ایثار
172- اصول اجتماعى و برابرى اسلامى
173- دین باید زنده بماند
174- چگونگى آثار جنگ
175- شروع کننده جنگ
176- الهى رضا بقضائک !
177- منطق ایثار
178- مروت آل على
179- اوج رأفت حسینى
180- مظهر فداکارى بسیار عجیب
181- تیر آغاز و پایان جنگ
182- حسین ، اسطوره مروت
183- مادر فداکارى
بخش سوم : حسین (ع)؛ مظهر غیرة الله
184- دو وداع جانگداز
185- غیرت والاى ولایت
186- اوج حمیت حسینى (ع)
187- غیرت الهى در نهاد حسین
188- حسین بر قله شامخ غیرت
189- دلدارى حسین (ع) به اهل خیام
190- غیرت والاى حسین (ع)
191- غیرت حسن اجازه نمى داد
192- آزاد مرد و انسان باشید!
193- غیرت و عزت در آخرین دم
194- آزاد مرد باشید، اگر دین ندارید!
بخش اول : شب عاشورا؛ شب دعا و مناجات
195- در خواست یک شب مهلت
196- شب مهلت
197- تجلی گاه عشق بر معبود
198- جایگاه توبه و استغفار
199- آوارى تلاوت قرآن از خیام حسین (ع)
بخش دوم : اقامه نماز خون در ظهر عاشورا
200- نزدیک نماز ظهر عاشورا
201- عظمت نماز آخرین حسین (ع)
202- نماز خوف امام حسین (ع)
203- شادى دل حسین (ع)
204- سجده بر خاک گرم
205- اشهد انک قد اقمت الصلوه
206- جهاد در راه نماز و عبادت
207- ظاهرتر از خدا
208- خوش بود گر محک تجربه آید به میان
بخش سوم : جنبه هاى عرفانى نهضت عاشورا
209- نهضت عرفانى کربلا
210- تسلیم قضاى الهى
211- تجلی گاه عرفانى حسینى
212- محبت الهى حسین (ع)
213- بعد عرفانى حادثه
214- اوج اخلاق و طمأنینه
215- اوج اطمینان حسین
216- جنبه هاى عرفانى کربلا
217- اعلان وفاى یاران در شب عاشورا
218- غربال کردن یاران
219- آخرین غربال
220- لزوم بیعت مجدد
221- تصفیه یاران
222- دو چشم روشنى امام
223- مقام اصحاب و اهل بیت امام حسین (ع)
224- دو مایه دلخوشى
225- شب معراج حسین
226- وفادارى اصحاب حسین (ع)
227- شکر یاران حسین (ع)
228- ستایش از اصحاب
229- مقاومت یاران حسین
230- فضیلت حسین (ع) در روز عاشورا
231- اصحابى وفادار
232- خوشحالى اصحاب ابا عبدالله
233- شکر شهادت در رکاب امام
234- مرگ اختیارى
235- وفادارى فرزندان مسلم
236- ادعاى حقیقى یا دروغین
237- شجاعت عابس بن ابى شبیب شاکرى
238- نیک بختى زهیر بن قین
239- توبه راستین
240- بیدار شدن حر از خواب غفلت
241- قبول شدن توبه حر
242- تفقد حسین (ع) به حر
243- برادرى و برابرى
244- نهادن رخساره بر چهره غلام
245- نظم در اصحاب امام حسین
246- کمال ایمان
247- جنگ ایمان و حریت
248- مکتب عشق
249- دعاى ابا عبدالله
250- خوشدلى حضرت سید الشهداء
251- فضیلت اصحاب حسین
252- اصحاب فداى خاندان
253- انى لا اعلم اصحابا خیرا
بخش اول : فضایل و مصایب حضرت على اکبر
254- حرکت کاروان مرگ
255- اولین شهید خاندان
256- اذن میدان حضرت على اکبر
257- موج یأس و ناامیدى در نگاه حسین
258- استجابت نفرین امام
259- غلبه تشنگى بر حضرت على اکبر
260- شهادت حضرت على اکبر
بخش دوم : مصایب فرزندان امام حسن مجتبى : قاسم و عبدالله بن الحسن (ع)
261- دو پسر امام حسین
262- مرگ شیرین تر از عسل
263- اذن میدان حضرت قاسم
264- من پسر امام حسن (ع) هستم !
265- فریاد یا عماه قاسم
266- فریاد جانکاه حسین (ع)
267- آخرین لحظات قاسم (ع)
268- آخرین وداع خونبار
269- روضه جانسوز حضرت قاسم
270- مرثیه عبدالله بن الحسن
271- شهادت حضرت عبدالله بن الحسن
بخش سوم : فضایل و مصایب حضرت عباس بن على (ع)
272- اجر مصیبت شهادت
273- زندگى با ارزش
274- تحقق آرزوى على در حضرت عباس (ع)
275- حضور در جنگ ها در کنار على (ع)
276- وارث شجاعت على (ع)
277- امان نامه ملعون
278- مواسات حضرت عباس (ع)
279- ایثار حضرت عباس
280- دلخراشى صحنه شهادت برادر
281- دعاى امام صادق (ع) در حق حضرت عباس (ع)
282- مقام حضرت عباس
283- شروط موفقیت یک پیام
284- پیام حسینى
285- منطق عاشورا
286- مهاجمى با منطق شهید
287- ثبت پیام در قلوب اهل ایمان
288- شعار محیى نه مخدر!
289- شعار نشانگر خط مشى
290- دو نوع شعار عاشورا
291- شعارهاى تاریخى در کربلا
292- شعار احیاى اسلام
293- اهمیت شعارهاى ابا عبدالله
294- روح نهضت در شعار حسین
295- شعار افتخار
296- شعارهاى عجیب امام حسین (ع)
297- شعارهاى گوناگون
298- شعارهاى احیا کننده
299- محبت نهایى به حسین بن على (ع)
300- بالا رفتن ارزش
301- شعارهاى احیاگر
302- شعار حسین
303- عزت نفس حسینى (ع)
304- آیا امام حسین (ع) بر صلح اعتراض کرد؟
305- شرایط زمان امام حسن و امام حسین
306- چرا صلح ، چرا جنگ ؟
307- فرق شرائط زمانى دو امام
308- جایگاه صلح و جایگاه جنگ
309- تفاوت دو نوع کشته شدن
310- سه عامل اساسى قیام
311- مقایسه وضعیت امام حسن (ع) با امام حسین (ع)
312- صلح موقت امام حسن
313- مقایسه ناصحیح شرایط دو امام
314- اوج مظلومیت امام حسین
315- مقایسه روش امام حسین با سایر ائمه
316- دستور الهى
317- مقایسه شرایط زمانى دو امام
318- علت سکوت و قیام امامان
319- اوضاع جهان اسلام در زمان دو امام
320- اگر امام صادق نبود...
321- شدیدترین نوع امر به معروف
322- عصر امام حسین (ع)
323- اهمیت زیارت حضرت سید الشهداء
324- تفاوت اصحاب معاویه و ابن زیاد
325- قیام صحنه عاشورا با سایر جنگ ها
326- ارزش یاران حسین (ع)
327- دو برگ سیاه و سفید در حادثه کربلا
328- تقدس امام حسین نسبت به سایر قیامها
329- قیام مقدس حسینى
330- مقایسه قیام
331- چهار مرحله قیام
332- ماهیت نظام حسینى
333- ماهیت هاى گوناگون قیام حسین (ع)
334- ماهیت هاى قیام گوناگون حسینى
335- نهضت انفجارى یا آگاهانه ؟
336- انقلاب اسلامى نه انفجارى
337- دلایل انفجارى نبودن قیام حسین (ع)
338- عظمت نهضت کربلا
339- نگاهى به حادثه کربلا
340- انواع نهضت ها
341- انگیزه بیعت
342- شرایط سه گانه عظمت نهضت
343- عوامل ارزشى نهضت
344- عوامل گوناگون حادثه کربلا
345- ماهیت قیام حسینى
346- نمایشگاه کربلا
347- نمایشگاه آخرتى
348- دو صفحه کربلا
349- رثاء براى نورانى ترین صفحه تاریخ
350- برداشتهاى عاشورا
351- نوع نگرش ها بر عاشورا
352- تجسم اسلام راستین
353- پستى در حق امام حسین (ع)
354- راه نجات امت
355- مکتب مصلح سازى
356- کرسى حسین
357- سه مرحله شهادت
358- مکتب منطق و احساس
359- از بین بردن مکتب نه مقبره !
360- حسین یک مکتب است
361- بنیان گزار مکتب
362- مکتب نمونه حسین (ع)
363- حسین (ع) معلم بشریت
364- درس زندگى همراه عزت
365- درس ظلم ستیزى
366- درس ایجاد حس قهرمانى
367- درس عدالت و آزادى خواهى
368- درس آزادى روح
369- روز درس از عاشورا
370- ظهور هر ساله حسین
371- درس اقامه امر به معروف و نهى از منکر
372- تنفر بشر از زشتى ها
373- نتیجه معرفت به امام
374- فدایى انسانیت
375- حک نام نورانى حسین در دل مؤمنین
376- علت طلب یار و یاور
377- پیوند انسانهاى مؤمن با حسین
378- زنده نگاه داشتن نام و یاد حسین (ع)
379- عاشورا، تندیس اسلام
380- نهضت جاودان تا قیامت
381- نهضت قوى امام حسین (ع)
382- نور خاموش ناشدنى حسین
383- نامى پایدار
384- نهضت عظیم و جاویدان حسین (ع)
385- ریشه حب و بغض
386- یا انسان دوست یا انسانیت دوست
387- بررسى گریه و خنده
388- حسین ، مالک قلوب مؤمنین
389- این است درد انسانیت !
390- هدف از گریه
391- ارزش قطره قطره خون حسین (ع)
392- اشک با ارزش
393- حب راستین به امام حسین (ع)
394- در رثاى قهرمان بگریید!
395- اشک مقدس
396- اشک با ارزش
397- اشک هدف دار امام سجاد (ع)
398- اشک با معرفت
399- حک شدن پیام حسین
400- اعتراض خونین
401- رنگ آمیزى صحنه عاشورا
402- پیام خونین
403- ریسمان خونین
404- تاریخ خونبار
405- اى آسمان ببین و شاهد باش !
406- پاشیدن خون به آسمان
407- رمز جاودانگى
408- این گونه خدا را دیدار مى نمایم !
409- تعمدى در خونین سازى صحنه
410- شکوه خونین امام
411- صحنه ابلاغ
412- انقلاب خونین عاشورا
413- وقایع نگارى خونین
414- الهام بخش نسلهاى دیگر
بخش اول : نقش زنان در طول تاریخ
415- سه گونه نقش زنان
416- نقش غیر مستقیم زن در تاریخ
417- شرایط پیام رسان
418- نقش زن در ساختن تاریخ
419- تاریخ مذکر و مؤنث
420- نقش زنان در روز عاشورا
421- نقش زنان در عاشورا
بخش دوم : کربلا تجلى گاه شخصیت حضرت زینب
الف : حال زینب (ع) در شب عاشورا
422- در دل زینب (س) چه گذشت ؟!
423- شب جانسوز زینب
424- پرستار حضرت سجاد
425- ناگهان بغض زینت ترکید!
426-شخصیت والاى حضرت زینب
ب : عصر عاشورا، نقطه آغاز تجلى زینب
427- صبر حضرت زینب (ع)
428- قافله سالارى حضرت زینب
429- تجلی گاه حضرت زینب
430- زینب در اسارت طاغوت
431- مرثیه سوزناک حضرت زینب
432- تسلیت گویى حضرت زین العابدین
433- آگاهى حضرت زینب از واقعه عاشورا
434- زینب (ع)، نقل حدیث مى کند!
ج : تجلى شخصیت حضرت زینت در اسارت
435- رشد زینب در حادثه کربلا
436- خطبه زینب ، در گرانمایه على (ع)
437- خطبه معروف حضرت زینب
438- قسمت هاى گوناگون خطبه
439- زینب با تریبون دشمن سخن گفت !
440- روح عزت حسین در کالبد زینب (ع)
441- فاسق و فاجر
442- جواب کوبنده زینب (ع)
443- حضرت زینب در مجلس ابن زیاد
444- محبت زینب به امام سجاد (ع)
445- حضرت زینب در شام
446- زینب در مجلس یزید چه کرد؟
447- لال شدن یزید در برابر منطق زینب (ع)
448- نهیب حضرت زینب بر یزید
449- اوج عظمت حضرت زینب
450- کعبه اهل دل
بخش سوم : شیرزنان عرصه عاشورا
451-زن زهیر، مشوق شهادت
452- آیا پدرم لب تشنه شهید شد؟!
453- ناله زنان اهل بیت
454- نقش مادر عبدالله در شهادت
455- زنان در عرصه کربلا
456- کودکى خردسال و امیرى بزرگ
457- مادرى شاهد شهادت شیر خوار
458- شهیدان در مقابل چشم مادر
459- کشتن طفلى بى گناه
460- اولین مدافع حرم رسول الله
461- علاقه امام حسین به حضرت رباب
462- وفادارى حضرت رباب (ع)
463- محبت امام به حضرت سکینه
464- نوحه سرایى حضرت سکینه
بخش چهارم : مرثیه هاى حضرت ام البنین یا شعار علیه دستگاه اموى
465- انتخاب حضرت ام البنین
466- مرا ام البنین دیگر نخوانید
467- حضرت ام البنین ، مبلغ علیه امویان
468- مرثیه جانسوز حضرت ام البنین
469- مرثیه حضرت ام البنین
470- تبلیغات پس از شهادت
471- بیمارى حضرت سجاد
472- شکنجه و زجر اهل بیت
473- امام زین العابدین در مجلس ابن زیاد
474- معرفى و ایجاد انقلاب
475- اگر پیامبر بود چه مى گفت ؟
476- شام ، سرزمین درد اهل بیت
477- تحقیر حکومت یزید
478- اجازه سخنرانى
479- زیرو رو شدن اوضاع
480- حال امام زین العابدین در شام
481- گریه احیاگر امام سجاد (ع)
482- جنبه تبلیغى نهضت حسین (ع)
483- معرفى اسلام
484- ارزش خون شهید
485- منطقى وراى همه منطق ها
486- ژست تبلیغاتى
487- اعتراض امام حسین (ع)
488- تاکتیک هاى عجیب
489- ارزش تبلیغاتى مهاجرت
490- تبلیغى تکان دهنده
491- منطق تاءثر و انقلابى
492- گسترش دادن به واقعه عاشورا
493- داغ ترین سخنان امام
494- مهم ترین عنصر تبلیغ حسینى
495- زیاد کردن نداى تبلیغ
بخش اول : شخصیت پلید یزید بن معاویه
496- تربیت یزید
497- نصایح معاویه به یزید
498- فسق و فجور یزید
499- ذات پلید یزید
500- فاتحه اسلام را باید خواند!
501- ولیعهدى نالایق
502- بناى حکومت یزید
503- کشته شدن امام حسین (ع) با شمشیر جدش
504- اوج تاریکى و ظلمت در بنى امیه
505- علت وقوع نهضت
بخش دوم ، شخصیت پلید عمر بن سعد
507- اسارت دنیوى ابن سعد
508- اعلان فرمان جنگ
509- نامه فرمان به جنگ شدید
510- ریاکارى عمر سعد
511- تعلل عمر سعد
بخش سوم : بررسى شخصیت پلید لشکریان ابن سعد
512- شهادت امام حسین (ع)به دست مسلمان نماها
513- جنگ با عقیده
514- مردم بى اصول و منفعت طلب
515- توطئه هاى شیاطین بنى امیه
516- اعمال دنائت مآبانه لشکر عمر سعد
517- خبث باطنى اصحاب عمر سعد
518- خباثت باطن شمر
519- جانیان تاریخ
520- سپاه جاهل ابن سعد
521- علت جنگ کوفیان
522- جهالت عامل شهادت حسین (ع)
523- شهید فراموشکارى مردم
524- مردمى فراموشکار و فریب خورده
525- جهالت لشکر ابن سعد
526- اغوا و فریب خوردگى لشکر ابن سعد
527- مقدس مآبان خشک دین
بخش اول ، شکست دشمن در برابر منطق حسین (ع)
528- سخن مطهرى در باب مبارزه امام حسین
529- شکست روحى دشمن
530- مغلوب واقعى
531- عجز لشکریان ابن سعد
532- علامات شکست دشمن
533- علامات شکست
534- منطقى وراى همه منطق ها
535- شکست منطق
536- منطق شکست ناپذیر حسینى
537- آیا این علامت شکست نیست ؟!
538- شکست روحى دشمن
بخش دوم : ایجاد نهضت ها و قیام هاى علیه دستگاه اموى
539- آغاز پیدایش نهضت
540- از هم پاشیدن حکومت بنى امیه
541- آگاهى امام به نابودى بنى امیه
542- برخاستن نداى حسین از خانه کفر
543- یزید مى میرد!
544- اعتراض زن یزید
545- آگاهى اهل مدینه
546- قیام خونین اهل مدینه
547- اولین معترض پس از شهادت حسین (ع)
548- قیام کور بینا دل
549- قیام هاى بعد از عاشورا
550- بیدارى کوفیان
551- زنده کننده حماسه اسلامى
552- واژگون شدن کاخ ظلم
553- آغازگر قیام جمعى و مسلحانه
554- اگر حسین قیام نمى کرد؟
555- احیا کننده روح اسلام
556- دیوانگى بسر بن ارطاه
557- نتایج نهضت حسین (ع)
558- غلط ترین طرز تفکرها
559- مقام سید شهیدان
560- زنده شدن دوباره اسلام
561- نهضت هاى ایجاد شده از عاشورا
562- سوژه احیاگر ارزش ها
بخش اول : انواع تحریفات
563- معناى لغوى تحریف
564- انواع و اقسام تحریف
565- تحریف لفظى و تحریف معنوى
566- خطر بزرگ
567- تحریف معنوى
بخش دوم : تحریفات واقعه عاشورا
568- تحریفات مضر در حادثه کربلا
569- شومى محرم به خاطر شهادت امام حسین (ع)
570- شدت تحریفات در واقعه کربلا
571- سر چشمه تحریفات
572- جامعه مات جامعه مرده
573 - تحریف در اربعین
574 - تحریف زمان خروج امام از مدینه
575 - غنى بودن واقعه کربلا
576 - تحریف در مصیبت على اکبر
577 - نذر عجیب لیلا!!!
578 - اوج تحریف
579 - آثار مخرب تحریف
580 - انحراف در هدف حسینى
بخش سوم : تحریف در مساله شفاعت
581 - تصویرى نادرست از شفاعت
582 - دو نوع شفاعت
583 - اعتقاد بر شفاعت
584 - برداشت غلط از مسئله شفاعت
بخش چهارم : وظیفه علماء در قبال تحریفات عاشورا
585 - استفاده معنوى از حادثه عظیم کربلا
586 - مقصر کیست ؟
587 - وظیفه علما
588 - کمى زهر مارى قاطى کن !
589 - تکرار یک حماسه
590 - شعار انقلاب علیه ظالم
591 - حیات جاودان
592 - محبوب قلوب مؤمنان
593 - افضل الشهداء
594 - سروران شهیدان
595 - عظمت شهیدان کربلا
596 - مرثیه اى بسیار جانسوز
597 - احیا و اقامه سنت عاشورا
598 - مکتب انسان ساز
599 - دستور اکید ائمه بر زنده نگهداشتن یاد حسین (ع)
600 - علت زنده نگه داشتن قیام عاشورا
601 - شعار شیعه عاشورا است !
602 - حفظ تاریخ حسین به على
603 - وظیفه احیاى فرهنگ عاشورا
604 - فلسفه اقامه عزاى حسین (ع)
605 - فلسفه تذکر و گریه
606 - پاداش سیدالشهداء در دنیا.
607 - پیوند خطابه در شیعه با حادثه عاشورا
608 - زیارت مستحب است ، اما دروغگویى گناه !
609 - پیوند با شهیدان
610 - شریک نهضت حسینى
611 - کربلا تنها یک روز نیست !
612 - خلوص نیت
613 - محبت حسین در دل اهل ایمان
614 - شادى در شادى اهل بیت
615 - احترام در مراسم عاشورا
616 - پیوند خوردن روح
مقدمه
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :
ان لقتل الحسین علیه السلام حرارة فى قلوب المؤمنین لا تبرد ابدا .
براى شهادت حسین علیه السلام حرارت و گرمایى در دل هاى مؤمنان است که هرگز سرد و خاموش نمى شود.
حسین کیست ؟
این حسین کیست که نهضت او جاویدان گشت ؟
این حسین کیست که پس از گذشت قرنها، مردم از جوشش خون او به جوش مى آیند؟
این حسین کیست که عالمى دیوانه اوست ؟
این حسین کیست که مکتب او سازنده و انسان ساز بود؟
این حسین کیست که نام عظیمش پیوسته بر سر زبانهاست ؟
این حسین کیست که تمامى فضایل اخلاقى در وجود او جمع بود؟
این حسین کیست که کشتى نجات و چراغ هدایت است ؟
این حسین کیست که سرزمین کربلا را تجلی گاه فضایل اخلاقى ، رحمت ، عشق ، معرفت ، تقوا و شهادت قرار داد؟
این حسین کیست که هم وجود مبارکش و هم نهضت عظیمش و هم شهادت جگر سوزش به صورت یک معجزه در طول تاریخ ثبت گردید؟
این حسین کیست که در مقبل ظلم سکوت نکرد؟
این حسین کیست که راه شهادت را برگزید؟
این حسین کیست که در برابر رذایل اخلاقى ایستاد؟
این حسین کیست که قیامش براى احیاى امر به معروف و نهى از منکر بود؟
این حسین کیست که جمله کاینات در مصیبت او گریستند؟
این حسین کیست که گریه بر مصیبت او بیمه کننده انسان است ؟
این حسین کیست که مزار پاکش شفا خانه اهل دل است ؟
این حسین کیست که عشق به او بیمه کننده دنیا و آخرت است ؟
این حسین کیست که در راه احیاى دین ، جان و فرزندش را تقدیم کرد؟
این حسین کیست که جدش پیامبر خدا صلى الله علیه و آله در شأن او فرمود: حسین از من است و من از حسینم .
این حسین کیست که خدایش لقب نفس مطمئنه را به او داد.
این حسین کیست که تربتش شفاء است .
این حسین کیست که شهید امر به معروف و نهى از منکر گردید.
این حسین کیست که شهادت را به عالی ترین درجه ارتقاء داد.
این حسین کیست که کلامش قاطع و جذاب و تأثیر گذار است .
این حسین کیست که مرگ با عزت را بر زندگى ذلت بار ترجیح داد.
این حسین کیست که براى همیشه تاریخ ، درس آزادیخواهى و کرامت را به بشر آموخت .
این حسین کیست که گریه بر او چشم و دل را جلا مى بخشد.
این حسین کیست که تاریخ بشر را به خون گلگون ساخت .
این حسین کیست که یکه و تنها در برابر هزار نفر از لشکر دشمن ایستاد و سر تسلیم فرود نیاورد.
این حسین کیست که فرزندانش را در برابر دیدگانش قطعه قطعه کردند؛ امام باز هم تسلیم نشد.
این حسین کیست که در راه دوست ، از همه چیز مال و جان و فرزند گذشت .
این حسین کیست که در برابر، طفل شش ماهه اش را با تیر سه شعبه پرپر نمودند. اما باز هم شاکر و صابر بود.
این حسین کیست که خون او بر شمشیر دشمنان غلبه کرد.
حسین پیشوایى است که تربت و زیارتگاه شریفش ، شفا بخش و جلا دهنده روح و جسم است .
حسین مظهر و نماینده تمام فضایل است که در ظهر عاشورا در برابر همه رذایل ایستاد و نام خود را جاودان و ابدى ساخت .
حسین آزاد مردى است که نامش ، نهضت و مکتبش و خونش زنده و جاوید است .
حسین امامى است که تمامى انبیاء و معصومین علیهم السلام و اولیاء به او عشق مى ورزیدند و بر مصایب او گریستند.
این حسین است که دستگاه پلید بنى امیه پس از شهید کردنش ، فهمید که مرده حسین از زنده اش مزاحم تر است .
بیاییم تا ما نیز در زمره شاگردان مکتب عاشورا قرار گیریم و از حسین علیه السلام درس عزت ، فداکارى ، شجاعت ، غیرت ، آزادیخواهى ، صبر، قیام براى امر به معروف و نهى از منکر، شهادت طلبى و جهاد در راه حق و حقیقت بیاموزیم ، که اگر بتوانیم این فضایل را در خود پرورش دهیم ، آن گاه مى توانیم ادعاى حسینى بودن نماییم .
و به حق که دانشمند و عارف فیلسوف قرن ، استاد مطهرى ، خود، یکى از شیفتگان حسین بود و با تمام وجود شخصیت و ماهیت امام و انگیزه نهضت و قیامش را درک کرده بود و آن را با بیانى جذاب و شیوا و بسیار آموزنده بیان مى نمود، به طورى که هماره جاوید و براى تمامى نسلها نو و تازه جلوه مى کند.
آن چه در این کتاب گرد آمده ، مطالبى است که آن استاد فقید در شأن و عظمت مقام سید شهیدان و نهضت گرانقدر آن حضرت بیان فرموده اند، عزیزان ! بیایید با تفکر ناب و سیره عالى زندگانى استاد آشنا شده ، همو که حیات و مماتى حسینى داشت و از خداوند بخواهیم که زندگى و مرگ ما را نیز حسینى قرار دهد؛ زیرا که هنر یک انسان وارسته در همین مى باشد.
حسین ! اى محبوب قلوب مؤمنان ! عنایتى فرما و محبت خود را بیش از پیش در دل و جان ما، حک نما تا با عشق تو زندگى کنیم و با عشق تو از دنیا برویم . ان شاء الله.اللهم اجعل محیاى محیا محمد و آل محمد و مماتى ممات محمد و آل محمد
عباس عزیزى
حوزه علمیه قم بهار 81فصل اول : فضایل امام حسین (ع)
1- احترام امام على (ع) به امام حسین (ع)
امیرالمؤمنین براى امام حسن و امام حسین که از اولاد زهرا بودند، احترام خاصى قائل بود و احترام پیغمبر و زهرا را در احترام به این ها (مى دانست )(1)
حسنین (امام حسن و امام حسین علیه السلام ) در حالى که هر دو طفل بودند، به پیر مردى که در حال وضو گرفتن بود برخورد مى کنند، متوجه مى شوند که وضوى او باطل است . این دو آقا زاده که به رسم اسلام و رسوم روانشناسى آگاه بودند فورا متوجه شدند که از یک طرف باید پیر مرد را آگاه کنند که وضویش باطل است و از طرف دیگر اگر مستقیما به او بگویند آقا وضوى تو باطل است ، شخصیتش جریحه دار مى شود، ناراحت مى شود، اولین عکس العملى که نشان مى دهد این است که مى گوید: نه خیر:، همین طور درست است ؛ هر چه هم بگویى گوش نمى کند بنابر این جلو رفتند و گفتند: ما هر دو مى خواهیم در حضور شما وضو بگیریم ، ببینید کدام یک از ما بهتر وضو مى گیریم . (معمولا آدم بزرگ درباره بچه مى پذیرد) مى گوید: وضو بگیرید تا میان شما قضاوت کنم .
امام حسن یک وضوى کامل در حضور او گرفت ، بعد هم امام حسین ، تازه پیر مرد متوجه شد که وضوى خودش نادرست بوده ، بعد گفت : وضوى هر دوى شما درست است ، وضوى من خراب بود. این طور از طرف اعتراف مى گیرند. حالا اگر در این جا فورا مى گفتند: پیر مرد! خجالت نمى کشى ؟! با این ریش سفیدت تو هنوز وضو گرفتن را بلد نیستى ؟! مرده شور ترکیبت را ببرد، او از نماز خواندن هم بیزار مى شد.قرآن درباره انصار مى فرماید: و یؤثرون على انفسهم و او کان بهم خصاصة (2) یا درباره امیرالمؤمنین (و حضرت زهرا و حسنین علیه السلام مى فرماید): و یطعمون الطعام على حبه مسکینا و یتیما و اسیرا (3) ایثار، فداکارى ، خود را به نحوى از انحاء فداى نوع کردن و به عبارت دیگر، نوع دوستى ، براى بشر یک ارزشى است که انسان مادیش را فداى این ها مى کند.
مردى به نام عصام بن المصطلق اهل شام ، آمد در مسجد مدینه . مردى را دید با هیبت و جلال .نظرش را جلب کرد گفت : این کیست آن جا نشسته ؟ معلوم مى شود شخصیتى است . یک کسى گفت : حسین بن على بن ابى طالب .
تا شنید حسین پسر على ، گفت : قربة الى الله بروم چند تا فحش آبدار به او بگویم ! آمد و روبه روى حضرت ایستاد و با کمال وقاحت ، تا مى توانست حضرت امیر و خود حضرت را سب کرد و فحش داد که اسلام را شما خراب کردید، شما مردى هستید منافق ، و از این حرفها. امام نگاهى به او کرد، در چهره اش خواند که او یک مرد اغفال شده است . همین که حرفهایش تمام شد فرمود: امن اهل الشام انت ؟ آیا تو اهل شامى ؟
گفت : بله . یک جمله بیشتر نگفت : شنشنه اعرفها من اخزم (مثل است ): مى دانم ، شامى ها این جور هستند. بنابر این شما در شهر ما غریب هستى ، مهمان ما هستى ، بیا برویم منزل مهمان ما باش ، تو را پذیرایى مى کنیم ، اگر آذوقه ات کم باشد آذوقه به تو مى دهیم و... خود این مرد مى گوید: یک مرتبه حالتى به من دست داد، دوست داشتم زمین شکافته بشود به زمین فرو بروم .(4)5- من از حسین و حسین از من است
نشانه های زیادى است از محبت پیغمبر اکرم نسبت به حسین بن على علیه السلام ؛ لهذا فرمود: حسین منى و انا من حسین احب الله من احب حسینا ؛ حسین از من است و من از حسینم ؛ خدا دوست مى دارد هر کسى را که حسین من را دوست بدارد.(5)
امام صادق علیه السلام فرمود: سوره والفجر را در نوافل و فرائض خودتان بخوانید که سوره جدم حسین بن على است .
عرض کردند: به چه مناسبتى سوره جد شماست ؟
فرمود: آن آیات آخر سوره والفجر مصداقش حسین است ، آن جا که مى فرماید: یا ایتها النفس المطمئنة ارجعى الى ربک راضیة مرضیة ، فادخلى فى عبادى وادخلى جنتى . (6)عجیب است ، از آیاتى که راجع به مقام انسان در قرآن آمده است ، که انسان چه حدى دارد... (7) (امام فرمود) که : سوره جد ما امام حسین (سوره والفجر) است . اتفاقا هر کسى که سوره والفجر را بشنود، ابتدا توجهش با آیات اول این سوره جلب مى شود. مخصوصا بعد از پنج آیه کوتاه اول ، باید گفت این سوره ، سوره فرعون و سوره قوم عاد است ؛ زیرا مى گوید: الم تر کیف فعل ربک بعاد * ارم ذات العماد * الذى لم یخلق مثلها فى البلاد * و ثمود الذین جابوا الصخر بالواد * و فرعون ذى الاوتاد الذین طغوا فى البلاد * فاکثروا فیها الفساد * فصب علیهم ربک سوط عذاب .
گفتند: چطور سوره جد شماست ؟
فرمود: آخرش را نگاه کن . البته سوره به فجر و مقام عبادت و عبادتهاى خاص آن شروع شده : والفجر * و لیال عشر * والشفع و الوتر سخن از سپیده دم است ، سخن از شبهاى دهگانه است (که راجع به این که کدام شبهاى دهگانه است (بحث است ؛) بالاخره شبهاى خاص بندگان خداست ) و سخن از شفع و نماز شفع است ، دو رکعت از یازده رکعت تهجد، سخن از وتر و نماز وتر است . واللیل اذا یسر سوگندها به چنین چیزهایى ؛ یعنى طلوع و ابتدا و آغاز این سوره به این آیات است . بعد، این آیات عاد و ثمود و فرعون مى آید، ولى در آخر دوباره سوره به اول خودش بر مى گردد.
گفتند: چگونه این سوره ، سوره جد شما حسین بن على علیه السلام است ؟
فرمود: آن آیه آخرش را ببینید؛ یعنى مصداق ظاهر واضح این آیه او بود (این سخن را فرمود؛) امام حسین در کربلا به این نداى الهى پاسخ مى گفت ؛ یعنى از در و دیوار صداى حقیقت بلند بود: اى حسین ! اى داراى این آرامش و طمأنینه الهى ! چون به مقام طمأنینه الهى رسیده اى دیگر هیچ چیزى تو را تکان نمى دهد هیچ ناراحتى و سختی و مصیبتى ؛ تویى آن کسى که به این مقام رسیده اى که خدا به تو مى گوید: ما تو را پسندیده ایم و تو ما را. تو اکنون در گروه بندگان خاص من وارد شو. حال حسین مى خواهد به گروه کدام بندگان وارد شود؟ معلوم است ، در گروه افراد مثل پیامبر و على و فاطمه ؛ والا در گروه بندگان بود و با یک گروه از بندگان در حال جنگ بود. اما بندگان من ، آن هایى که دیگر بنده هیچ چیزى نیستند وادخلى جنتى . این جا که در این آیه مى فرماید: راضیة مرضیة . این سخن خداست در این آیه ؛ سخن خود ابا عبدالله عین همین سخن است . آخرین سخن ابا عبدالله که از وجود مقدسش شنیدند یعنى مقارن با آخرین مقاومتش ، مقارن با آن لحظه اى که دیگر مقاومتش پایان پذیرفته بود، یعنى لحظه سقوط از مرکب که به روى زمین افتد، این است ؛ این آهنگ از زبان مبارکش شنیده مى شود که فرمود: رضاً بقضائک و تسلیماً لامرک لا معبود سواک یا غیاث المستغیثین .(8)در حدیث است (نفس المهموم ، ص 6، و بحار جلد دهم ، باب 11) که : مدت حمل سید الشهداء علیه السلام شش ماه طول کشید و هیچ کس شش ماهه متولد نشد. (9)
9- آیه اى در شأن حضرت سید الشهداء
و وصینا الانسان بوالدیه احساناً حملته امه کرهاً و وضعه کرهاً و حمله و قصاله ثلاثون شهراً حتى اذا بلغ اشده و بلغ اربعین سنة قال رب اوزعنى ان اشکر نعمتک التى انعمت على و على والدى و ان اعمل صالحا ترضاه و اصلح لى فى ذریتى این تبت الیک و انى من المسلمین ؛ (10) ما انسان را سفارش کردیم به نیکى نسبت به پدر و مادر. مادرش به سختى بار او را کشید و به سختى به زمین نهاد. مدت باردارى تا جدا شدن از شیر خوارگى مجموعا سى ماه بود، تا رسید به سن چهل سالگى و گفت : پروردگارا؟ به من القا کن که نعمت تو را که به من و پدر و مادرم انعام کرده اى شکر گزارى و قدردانى کنم ، و عمل صالحى که موجب رضا و خشنودى تو باشد به جا آورم . پروردگارا! نسل مرا صالح گردان . من به سوى تو باز گشت مى کنم و از کسانى هستم که تسلیم امر تو هستند.
این آیه ، طرز فکر و اندیشه یک نسل صالح را ذکر مى کند. گفته شده که این آیه درباره حضرت سید الشهداء علیه السلام است .(11)بعد از شهادت امام حسین علیه السلام اگر کسى بخواهد از خاک شهید تبرک بجوید از خاک حسین بن على تهیه مى کند.
ما که مى خواهیم نماز بخوانیم ، و از طرفى سجده بر فرش و بر مطلق مأکول و ملبوس را جایز نمى دانیم ، ولى پیشوایان ما به ما گفته اند حالا که باید بر خاک سجده کرد بهتر که آن خاک تربت شهیدان باشد، اگر بتوانید از خاک کربلا براى خود تهیه کنید که بوى شهید مى دهد. یعنى تو که خدا را عبادت مى کنى سر بر روى هر خاکى بگذارى نمازت درست است ، ولى اگر سر بر روى آن خاکى بگذارى که تماس کوچکى ، قرابت کوچکى ، همسایگى کوچکى با شهید دارد و بوى شهید مى دهد اجر و ثواب تو صد برابر مى شود.
امام (صادق علیه السلام ) فرمود: سجده کنید بر تربت جدم حسین بن على ، که نمازى که بر آن تربت مقدس سجده کرده اید، حجاب هاى هفتگانه را پاره مى کند. یعنى ارزش شهید را درک بکن ، خاک تربت او به نماز تو ارزش مى دهد.(12)11- اعطاى لقب شهید به امام حسین
در اصطلاح ، شهید لقب مقدس امام حسین علیه السلام است و ما معمولا ایشان را به عنوان لقب شهید مى خوانیم : الحسین الشهید.(13)
فصل دوم : فلسفه قیام امام حسین (ع)
بخش اول : دعوت کوفیان
12- امضاى هجده هزار مسلمان
کوفه اصلا اردوگاه بوده است ، از اول هم به عنوان یک اردوگاه تأسیس شد. این شهر در زمان خلیفه عمر بن الخطاب ساخته شد، قبلا حیره بود. این شهر را سعد وقاص ساخت . همان مسلمانانى که سرباز بودند، و در واقع همان اردو، در آن جا براى خود خانه ساختند و لهذا از یک نظر قوى ترین شهرهاى عالم بود.
مردم این شهر از امام حسین دعوت مى کنند، نه یک نفر، نه دو نفر، نه هزار نفر، نه پنج هزار نفر و نه ده هزار نفر بلکه حدود هجده هزار نامه مى رسد که بعضى از نامه ها را چند نفر و بعضى دیگر را شاید صد نفر امضا کرده بودند که در مجموع شاید حدود صد هزار نفر به او نامه نوشته اند .
این جا عکس العمل امام چه باید باشد؟ حجت بر او تمام شده است . عکس العمل ، مثبت و ماهیت عملش ، ماهیت تعاون است ، یعنى مسلمانانى قیام کرده اند، امام باید به کمک آن ها بشتابد. این جا دیگر عکس العمل امام ماهیت منفى و تقوا ندارد، ماهیت مثبت دارد. کارى از ناحیه دیگران آغاز شده است ، امام حسین باید به دعوت آن ها پاسخ مثبت بدهد. این جا وظیفه چیست ؟ در آن جا وظیفه نه گفتن بود. از نظر بیعت ، امام حسین فقط باید بگوید: نه ، و خودش را پاک نگهدارد و نیالاید. و لهذا اگر امام حسین پیشنهاد ابن عباس را عمل مى کرد و مى رفت در کوهستانهاى یمن زندگى مى کرد که لشکریان یزید به او دست نمى یافتند، از عهده وظیفه اولش بر آمده بود؛ چون بیعت مى خواستند، نمى خواست بیعت بکند؛ آن ها مى گفتند: بیعت کن ، مى گفت : نه . از نظر تقاضاى بیعت و از نظر احساس تقوا در امام حسین و از نظر این که باید پاسخ منفى بدهد، با رفتن در کوهستانهاى یمن که ابن عباس و دیگران پیشنهاد مى کردند، وظیفه اش را انجام داده بود. اما این جا مسئله ، مسئله دعوت است ؛ یک وظیفه جدید است ، مسلمانها حدود هجده هزار نامه با حدود صد هزار امضاء داده اند. این جا اتمام حجت است .(14)13- علت حرکت امام حسین (ع)
(اهل کوفه ) به امام حسین علیه السلام اعلام مى کنند که شما اگر به کوفه بیایید، ما شما را یارى مى کنیم . این جا امام حسین بر سر دو راهى تاریخ است ، اگر به تقاضاى این ها پاسخ نگوید قطعا در مقابل تاریخ محکوم است و تاریخ آینده قضاوت خواهد کرد که زمینه فوق العاده مساعد بود، ولى امام حسین از این فرصت نتوانست استفاده کند یا نخواست یا ترسید و از این قبیل حرفها. امام حسین براى این که اتمام حجتى با مردمى که چنین دست به سوى او درازکرده اند ، کرده باشد به تقاضاى آن ها پاسخ مى گوید، به تفصیلى که باز شنیده ایم . در این جا این نهضت ماهیت و شکل و بُعد و رنگ دیگرى به خود مى گیرد.(15)14- دعوت نامه کوفیان
معاویه از دنیا مى رود. مردم کوفه اى که در بیست سال قبل از این حادثه ، لا اقل پنج سال على علیه السلام در این شهر زندگى کرده است و هنوز آثار تعلیم و تربیت على به کلى از میان نرفته است (البته خیلى تصفیه شده اند، بسیارى از سران بزرگان و مردان این ها: حجر بن عدى ها، عمرو بن حمق خزاعى ها، رشید هجرى ها، و میثم تمارها را از میان برده اند براى این که این شهر را از اندیشه و فکر على ، از احساسات به نفع على خالى بکنند؛ ولى باز هنوز اثر این تعلیمات هست ) تا معاویه مى میرد، به خود مى آیند، دور همدیگر جمع مى شوند که اکنون از فرصت باید استفاده کرد، نباید گذاشت که فرصت به پسرش یزید برسد، که حسین بن على را داریم ، امام بر حق ما حسین بن على است ، ما الان باید آماده باشیم و او را دعوت کنیم که به کوفه بیاید و او را کمک بدهیم و لا اقل قطبى در این جا در ابتدا به وجود آوریم ، بعد هم خلافت را خلافت اسلامى بکنیم .
این جا یک دعوت است از طرف مردمى که مدعى هستند ما از سر و جان و دل آماده ایم ، درخت هاى ما میوه داده است مقصود از این جمله نه این است که فصل بهار است . بعضى این جور خیال مى کنند که درختها سبز شده و میوه داده است یعنى آقا! الان این جا فصل میوه است ، بیایید این جا مثلا شکم میوه اى بخورید! این مثل است ، مى خواهد بگوید که درختهاى انسانها سر سبزند و این باغ اجتماع آماده است براى این که شما در آن قدم بگذارید. (16)15- پاسخ مثبت به دعوت کوفیان
این جا مى گوییم این نهضت چند ماهیتى است ، براى این است . از نظر عامل بیعت ، امام حسین وظیفه اى ندارد جز زیر بار بیعت نرفتن . اگر به پیشنهاد ابن عباس هم عمل مى کرد و در دامنه کوهها مى رفت ، به این وظیفه اش عمل کرده بود. از نظر انجام این وظیفه ، امام حسین تکلیفش این نبود که یک نفر دیگر را هم با خودش به همکارى دعوت کند. از من بیعت خواسته اند، من نمى کنم ؛ خواسته اند دامن شرافت مرا آلوده کنند، من نمى کنم . از نظر عامل دعوت مردم کوفه ، وظیفه اش این است که به آن ها پاسخ مثبت بدهد چرا که اتمام حجت شده است .(17)16- اتمام حجت
یکى از آقایان سوال کرده است که : این اتمام حجت در مقابل تاریخ ، به چه شکل مى شود: پس مسئله امامت چه مى شود؟ نه ، مسئله امامت به این معنى نیست که امام دیگر تکلیف و وظیفه شرعى نداشته باشد، اتمام حجت درباره اش معنى نداشته باشد. على علیه السلام در خطبه شقشقیه مى فرماید: لو لا حضور الحاضر و قیام الحجة بوجود الناصر و ما اخذ الله على العلماء ان لا یقاروا على کظه ظالم و لا سغب مظلوم لالقیت حبلها على غاربها و لسقیت آخرها بکأس اولها .(18)
راجع به زمان خلافت خودش مى گوید: اگر نبود که مردم حضور پیدا کرده بودند و حضور مردم حجت را بر من تمام کرده بود، و اگر نبود که خدا از علما و دانایان پیمان گرفته است که آن جا که مردم تقسیم مى شوند به سیرانى که پر سیر خورده اند . گرسنگان گرسنه ، علیه این وضع نامطلوب به سود گرسنگان و علیه پرخورها قیام بکنند؛ خلافت را قبول نمى کردم . من از نظر شخص خودم علاقه اى به این کار نداشتم ، ولى این وظائف و مسئولیت ها به عهده من گذاشته شده بود.
امام حسین هم این جور است . اصلا امام که امام است ، الگو است ، پیشواست . ما از عمل امام مى توانیم بفهمیم که وظائف را چگونه باید تشخیص داد و چگونه باید عمل کرد. (19)17- عوامل متعدد قیام
در نهضت حسینى عوامل متعددى دخالت داشته است ، و همین امر سبب شده است که این حادثه با این که از نظر تاریخى و وقایع سطحى ، طول و تفصیل زیادى ندارد، از نظر تفسیرى و از نظر پى بردن به ماهیت این واقعه بزرگ تاریخى ، بسیار بسیار پیچیدگى این داستان است از نظر عناصرى که در به وجود آمدن این حادثه مؤثر بوده اند . ما در این حادثه به مسائل زیادى بر مى خوریم : در یک سخن از بیعت خواستن از امام حسین و امتناع امام از بیعت کردن است . در جاى دیگر دعوت مردم کوفه از امام و پذیرفتن امام این دعوت راست . در جاى دیگر، امام به طور کلى بدون توجه به مسئله بیعت خواستن و امتناع از بیعت و بدون این که اساسا توجهى به این مسئله بکند که مردم کوفه از او بیعت خواسته اند، او را دعوت کرده اند یا نکرده اند، از اوضاع زمان و وضع حکومت وقت ، انتقاد مى کند، شیوع فساد را متذکر مى شود، تغییر ماهیت اسلام را یادآورى مى کند، حلال شدن حرامها و حرام شدن حلالها را بیان مى نماید؛ و آن وقت مى گوید وظیفه یک مرد مسلمان این است که در مقابل چنین حوادثى ساکت نباشد.
در این مقام مى بینیم امام نه سخن از بیعت مى آورد و نه سخن از دعوت . نه سخن از بیعتى که یزید از او مى خواهد، و نه سخن از دعوتى که مردم کوفه از او کرده اند. قضیه از چه قرار است ؟ آیا مسئله ، مسئله ، بیعت بود؟ آیا مساله مساله دعوت بود؟ آیا مساله ، مساله اعتراض و انتقاد و یا شیوع منکرات بود؟ کدام یک از این قضایا بود؟ این مساله را ما بر چه اساس توجیه کنیم ؟ به علاوه چه تفاوت واضح و بیّنى میان عصر امام ، یعنى دوره یزید با دوره هاى قبل بوده ؟ بالخصوص با دوره معاویه که امام حسن علیه السلام با معاویه صلح کرد، ولى امام حسین علیه السلام به هیچ وجه سر صلح با یزید نداشت و چنین صلحى را جایز نمى شمرد.
حقیقت مطلب این است که همه این عوامل ، مؤثر و دخیل بوده است . یعنى همه این عوامل وجود داشته و امام در مقابل همه این عوامل عکس العمل نشان داده است . پاره اى از عکس العملها و عملهاى امام بر اساس امتناع از بیعت است ، پاره اى از تصمیمات امام بر اساس دعوت مردم کوفه است و پاره اى بر اساس مبارزه ، با منکرات و فسادهایى که در آن زمان به هر حال وجود داشته است . همه این عناصر، در حادثه کربلا که مجموعه اى است از عکس العملها و تصمیماتى که از طرف وجود مقدس اباعبدالله علیه السلام اتخاذ شده دخالت داشته است .18- آمادگى اهل کوفه
عواملى که در کار بوده و ممکن است در این امر (نهضت حسینى ) دخالت داشته باشد و یا دخالت داشته است :1- این که امام یگانه شخصیت لایق و منصوص و وارث خلافت و داراى مقام معنوى امامت بود. در این جهت فرقى میان امام و پدرش و برادرش نبود، همچنان که فرقى میان حکومت یزید و معاویه و خلفاى سه گانه نبود.
این جهت به تنهایى وظیفه اى ایجاد نمى کند. اگر مردم اصلحیت را تشخیص دادند و بیعت کردند و در حقیقت با بیعت ، صلاحیت خود را و آمادگى خود را براى قبول زمامدارى این امام اعلام کردند او هم قبول مى کند امام مادامى که مردم آمادگى ندارند از طرفى ، و از طرف دیگر اوضاع و احوال بر طبق مصالح مسلمین مى گردد، به حکم این دو عامل ، وظیفه امام مخالفت نیست بلکه همکارى و همگامى است همچنان که امیرالمؤمنین علیه السلام چنین کرد، در مشورتهاى سیاسى و قضایى شرکت مى کرد و به نماز جماعت حاضر مى شد خودش فرمود: لقد علمتم انى احق الناس بها من غیرى ؛ و والله لاسلمن ما سلمت امورالمسلمین و لم یکن فیها جور الا على خاصه .
در قضیه کربلا این عامل به تنهایى دخالت نداشته است . این عامل را به ضمیمه عامل سوم که دعوت اهل کوفه است باید در نظر بگیریم ؛ چون عامل دعوت مردم ، براى بدست گرفتن حکومت بود نه چیز دیگر، پس این عامل ، عامل جداگانه نیست و باید در ضمن آن عامل ذکر شود.2- از امام بیعت مى خواستند و در این کار رخصتى نبود، یزید نوشت : خذ الحسین بالبیعة اخذا شدیدا لیس فیه رخصة . بیعت ، امضا و قبول و تأیید بود.
3- مردم کوفه پس از امتناع امام از بیعت او را دعوت کردند و آمادگى خود را براى کمک او و به دست گرفتن خلافت و زعامت اعلام کردند، نامه هایى پى در پى آمد، قاصد امام هم آمادگى مردم را تأیید کرد.
4- اصلى است در اسلام به نام امر به معروف و نهى از منکر، مخصوصا در موردى که کار از حدود مسائل جزئى تجاوز کند، حرام و تحریم حلال بشود، بدعت پیدا بشود، حقوق عمومى پایمال شود، ظلم زیاد بشود. امام مکرر به این اصل استناد کرده است . در یک جا فرمود: انى لم اخرج اشرا و لا بطرا ولا مفسدا و لا ظالما، و انما خرجت لطلب الاصلاح فى امة جدى ، ارید ان آمر بالمعروف و انهى عن المنکر و اسیر بسیرة جدى و ابى . و در جایى دیگر فرمود: سمعت جدى رسول الله : من رأی سلطانا جائرا مستحلا لحرم الله ... و در جاى دیگر فرمود: الا ترون ان الحق لا یعمل به ، و ان الباطل لا یتناهى عنه ؟ لیرغب المؤمن فى لقاء الله محقا، انى لا ارى الموت الا سعادة و الحیاة مع الظالمین الا برما .(20)
19- علت دعوت مردم کوفه
این دعوت براى چیست ؟ قطعا براى قبول زمامدارى و به دست آوردن قدرت و مرکز قرار دادن کوفه بود. کوفه سرباز خانه جهان اسلام بود. نامه اى که وجوه رجال اشراف کوفه نوشتند، بسیار محکم و اصولى بود که در یادداشتهاى نهضت حسینى شماره 16 نقل کردیم : اما بعد فالحمد لله الذى قصم عدوک العنید الذى انتزى على هذه الامة فابتزها امرها. و غصبها فیئها، و تأمر علیها بغیر رضا منها، ثم قتل خیارها، و استبقى شرارها، وجعل مال الله دولة بین جبابرتها و اغنیائها، فبعدا له کما بعدت ثمود. انه لیس علینا امام فاقبل لعل الله یجمعنا بک على الحق . اما بعد، سپاس خدایى است که پشت دشمن جبار و گردنکش تو را شکست ، همان دشمنى که بر این امت شورید و زمام حکومتش را ربود و دارائیش را غصب کرد، و بدون رضایتشان بر آن ها فرمانروایى کرد: سپس خوبانشان را کشت ، و اشرارشان را باقى داشت ، و اموال خدا را میان گردنکشان و ثروتمندان دست بدست گردانید. از رحمت دور باشد چنان که قوم ثمود دور شدند، راستى که ما رهبر نداریم ، به سوى ما بشتاب ، امید آن که خداوند ما را به دست شما گرد حق جمع آورد.(21)20- چند نکته در قیام حسین (ع)
در حادثه حسینى نیز قیام کوفه یک حجت تاریخى علیه امام به شمار مى رفت امام لازم بود که حجت خود را بر مردم در مقابل تاریخ تمام کند.
در این جا چند مطلب است :
حرکت امام از مکه به کوفه تنها به علت دعوت کوفه نبود، بلکه دلائل قطعى در دست است که امام به هر حال نمى توانست در مکه بماند، و قرائن از این جهت در دست است :اولا امام عمل حج را ناتمام گذاشت . ما مى دانیم که در حج تمتع پس از شروع عمل ، اتمامش واجب است و فقط ضرورت بسیار مهمى نظیر خوف قتل سبب جواز عدم ادامه مى شود. مگر این که فرض کنیم امام از اول ، عمره تمتع به جا نیاورده و از اول قصد عمره مفرده کرد، چون مسلما امام در آن ایام محرم شده بود، و از احرام خارج شد.
ثانیا امام حین خروج از مکه وضع خود را تشبیه مى کند به وضع موسى بن عمران در وقتى که از مصر خارج شد و صحراى سینا را به طرف مشرق طى مى کرد و به طرف فلسطین مى آمد؛ زیرا امام این آیه را مى خواند: فخرج منها خائفا یترقب ، قال رب نجنى من القوم الظالمین * و لما توجه تلقاء مدین قال عسى ربى ان یهدینى سواء السبیل .(22) این موسى بعد از آن که به او اطلاع رسید: ان الملا یأتمرون بک لیقتلوک فاخرج انى لک من الناصحین .(23)
ثانیا خود امام در جواب ابو هره ازدى فرمود: ان بنى امیة قد اخذوا مالى فصبرت ، و شتموا عرضى فصبرت و طلبوا دمى فهربت .(24)
در جواب فرزدق فرمود: لو لم اعجل لاخذت .(25)
شیخ مفید مى گوید: و لم یتمکن من تمام الحج مخافة ان یقبض علیه بمکة فینقذ به الى یزید بن معاویة . (26)(27)21- کدام یک از دو عامل تقدم داشت
از این دو عامل کدام یک بر دیگرى تقدم داشت : آیا اول امام حسین از بیعت امتناع کرد و چون از بیعت امتناع کرد مردم کوفه او را دعوت کردند یا اقل زمانا چنین بود یعنى بعد از آن که بیش از یک ماه از امتناع از بیعت گذشته بود دعوت مردم کوفه رسید؟ یا قضیه بر عکس بود؟ اول مردم کوفه از او دعوت کردند، امام حسین دید خوب حالا که دعوت کرده اند او هم باید جواب مثبت بدهد. بدیهى است مردى که کاندیدا مى شود براى کارى به این بزرگى ، دیگر براى او بیعت کردن معنى ندارد. بیعت نکرد براى این که به تقاضاى مردم کوفه جواب مثبت داده بود! از این دو تا کدام است ؟ به حسب تاریخ مسلما اولى . چرا؟ براى این که همان روز اولى که معاویه مرد، از امام حسین تقاضاى بیعت شد؛ بلکه معاویه قبل از این که بمیرد، آمد به مدینه و مى خواست با هر لمّ و کلکى هست ، در زمان حیات خودش از امام حسین و دو سه نفر دیگر بیعت بگیرد که آن ها به هیچ شکل زیر این بار نرفتند.
مسئله تقاضاى بیعت و امتناع از آن ، تقدم زمانى دارد. خود یزید هم وقتى معاویه مرد، همراه این خبر که به وسیله یک پیک سبک سیر و تندرو فرستاد که در ظرف چند روز با آن شترهاى جمار خودش را به مدینه رساند، نامه اى فرستاد و همان کس که خبر مرگ معاویه را به والى مدینه داد، آن نامه را هم به او نشان داد که : خذ الحسین بالبیعة اخذا شدیدا . از حسین بن على و این دو سه نفر دیگر، به شدت ، هر طور که هست بیعت بگیر. هنوز شاید کوفه خبر نشده بود که معاویه مرده است .
به علاوه تاریخ این طور مى گوید که از امام حسین تقاضاى بیعت کردند، امام حسین امتناع کرد، حاضر نشد، دو سه روز به همین منوال گذشت ، هى مى آمدند، گاهى با زبان نرم و گاهى با خشونت ، تا حضرت اساسا مدینه را رها کرد. در بیست و هفتم رجب امام حسین از مدینه حرکت کرد و دوم سوم شعبان به مکه رسید. دعوت مردم کوفه در پانزدهم رمضان به امام حسین رسید، یعنى بعد از آن که یک ماه و نیم از تقاضاى بیعت و امتناع امام گذشته بود، و بعد از این که بیش از چهل روز بود که امام اساسا در مکه اقامت کرده بود.
بنابراین مسئله این نیست که اول آن ها دعوت کردند، بعد امام جواب مساعد داد و چون جواب مساعد داده بود و از طرف آن ها کاندید شده بود دیگر معنى نداشت که بیعت بکند، یعنى بیعت نکرد چون به کوفى ها جواب مساعد داده بود! خیر، بیعت نکرد قبل از آن که اصلا اسم تقاضاى کوفى ها در میان باشد، و فرمود: من بیعت نمى کنم ولو در همه زمین مأوى و مرجعى براى من باقى نماند. یعنى اگر تمام اقطار روى زمین را بر من ببندند که یک نقطه براى زندگى من وجود نداشته باشد، باز هم بیعت نمى کنم .22- علت هجرت امام به سوى کوفه
آن حضرت بدین منظور به سوى کوفه حرکت کرده است که با پشتیبانى نیروهایى که نماینده وى ، مسلم بن عقیل آماده کرده بود به فریاد مردم ستمدیده برسد و از آن نیروها آتشى بر افروزد و ریشه استبداد سیاه را بسوزاند و کاخ ظلم و ستم را ویران سازد و بر ویرانه هاى حکومت عدالت کش بنى امیه ، حکومتى صددرصد اسلامى و عدالت گستر تأسیس نماید و نقشه فرزند پیغمبر صلى الله علیه و آله این بوده است که قدرت را با قدرت جواب بگوید و کلوخ انداز را با سنگ پاداش بدهد. از این سخنان آتشین حسین بن على علیه السلام روشن مى شود که شرائط پیروزى آن حضرت بر دشمن موجود بوده .(28)23- حداکثر اثر دعوت مردم کوفه
امام در بین راه به سرحد کوفه مى رسد با لشکر حرّ مواجه مى شود. به مردم کوفه مى فرماید: شما مرا دعوت کردید. اگر نمى خواهید بر مى گردم . معنایش این نیست که بر مى گردم و با یزید بیعت مى کنم و از تمام حرفهایى که در باب امر به معروف و نهى از منکر، شیوع فسادها و وظیفه مسلمان در این شرایط گفته ام ، صرف نظر مى کنم ، بیعت کرده و در خانه خود مى نشینم و سکوت مى کنم . خیر، من این حکومت را صالح نمى دانم و براى خود وظیفه اى قائل هستم ، شما مردم کوفه مرا دعوت کردید، گفتید: اى حسین ! تو را در هدفى که دارى یاری مى دهیم ، اگر بیعت نمى کنی ، نکن . تو به عنوان امر به عنوان امر به معروف و نهى از منکر اعتراض دارى ، قیام کرده اى ، ما تو را یارى مى کنیم .
من هم آمده ام سراغ کسانى که به من وعده یارى داده اند .حال مى گویید مردم کوفه به وعده خودشان عمل نمى کنند، بسیار خوب ما هم به کوفه نمى رویم ، بر مى گردیم به جایى که مرکز اصلى خودمان است . به مدینه یا حجاز یا مکه مى رویم تا خدا چه خواهد. به هر حال ما بیعت نمى کنیم ، ولو بر سر بیعت نکردن کشته شویم . پس حداکثر تأثیر این عامل یعنى دعوت مردم کوفه این بوده که امام را از مکه بیرون بکشاند، و ایشان به طرف کوفه بیایند.24- وظیفه امام
از نظر عامل دعوت مردم کوفه ، امام حسین علیه السلام وظیفه دارد به سوى کوفه بیاید تا وقتى که آن ها سر قولشان هستند. از آن ساعتى که آن ها جا زدند، زیر قولشان زدند و شکست خوردند و رفتند، دیگر امام حسین علیه السلام از این نظر وظیفه اى ندارد، وقتى مسئله به دست گرفتن زمام حکومت از ناحیه آن ها منتفى مى شود، امام حسین هم دیگر وظیفه اى ندارد، ولى کار امام حسین که منحصر به این نبوده است . عامل دعوت مردم کوفه یک عامل موقت بود، یعنى عاملى بود که از پانزدهم رمضان آغاز شود؛ مرتب نامه ها متبادل مى شد و این امر ادامه داشت تا وقتى که امام به نزدیکى کوفه یعنى مرزهاى عراق و عربستان سعودى رسیدند.
بعد که با حر بن یزید ریاحى ملاقات کرد و آن خبرها از جمله خبر قتل مسلم رسید، دیگر موضوع دعوت مردم کوفه منتفى شد و از این نظر امام وظیفه اى نداشت .و لهذا امام وقتى که با مردم کوفه صحبت مى کند و مخاطبش مردم کوفه هستند نه یزید و حکومت وقت ، به آن شیعیان سست عنصر مى گوید: مرا دعوت کردید، من آمدم . نمى خواهید، بر مى گردم. شما مرا دعوت کردید، دعوت شما براى من وظیفه ایجاب کرد، اما حالا که پشیمان شدید، من بر مى گردم . آیا این ، یعنى دیگر بیعت هم مى کنم ؟ ابداً. آن ، عامل و مسئله دیگرى است ؛ چنان که خودش گفت : اگر در تمام روى زمین یک نقطه وجود نداشته باشد که مرا جا بدهد (نه تنها مرا جا ندهید) باز هم بیعت نمى کنم .(29)25- پر هیجان ترین سخنان امام
یکى از اشتباهاتى که نویسنده کتاب شهید جاوید در این جا کرده است ، به نظر من این است که براى عامل دعوت مردم کوفه ، ارزش بیش از حد قائل شده است ، گویى خیال کرده است که عامل اساسى و اصلى ، این است . البته این ها، اجتهاد و استنباط است . خوب ، یک کسى استنباط مى کند، اشتباه مى کند. اشتباه کرده است . غیر از این من چیزى نمى خواهم بگویم . یک اشتباه بوده است . خیر، در میان این عاملها، اتفاقا کوچکترین آن ها از نظر تأثیر، عامل دعوت مردم کوفه است . والا اگر عامل اساسى این مى بود، آن وقتى که به امام خبر رسید که زمینه کوفه دیگر منتفى شد، امام مى بایست دست از آن حرفهاى دیگرش هم بر مى داشت و مى گفت بسیار خوب ، حالا که این طور شد، پس ما بیعت مى کنیم ؛ دیگر دم از امر به معروف و نهى از منکر هم نمى زنیم . اتفاقا قضیه بر عکس است . داغ ترین خطبه هاى امام حسین ، شورانگیزترین و پرهیجان ترین سخنان امام حسین ، بعد از شکست کوفه است . (30)26- علت هجرت به مکه
در سال شصتم هجرت ، معاویه مرد، بعد مردم کوفه از امام حسین دعوت کردند که آن حضرت را به خلافت انتخاب کنند. امام حسین علیه السلام به کوفه آمد، مردم کوفه غدارى و بى وفایى کردند، ایشان را یارى نکردند، امام حسین کشته شد! انسان وقتى این تاریخ ها را مى خواند فکر مى کند امام حسین مردى بود که در خانه خودش راحت نشسته بود، کارى به کار کسى نداشت و درباره هیچ موضوعى هم فکر نمى کرد، تنها چیزى که امام را از جا حرکت داده ، دعوت مردم کوفه بود! در صورتى که امام حسین در آخر ماه رجب که اوایل حکومت یزید بود، براى امتناع از بیعت ، از مدینه خارج مى شود و چون مکه ، حرم امن الهى است ، و در آن جا امنیت بیشترى وجود دارد و مردم مسلمان احترام بیشترى براى آن جا قائل هستند و دستگاه حکومت هم مجبور است نسبت به مکه احترام بیشترى قائل شود، به آن جا مى رود (روزهاى اولى است که معاویه از دنیا رفته و شاید هنوز خبر مردن او به کوفه نرسیده )، نه تنها براى این که آن جا مأمن بهترى است بلکه براى این که مرکز اجتماع بهترى است .27- جواب امام به مردم کوفه
امام در جواب آن ها (مردم کوفه ) ضمن ابلاغى که به نام مسلم صادر مى کند مى نویسد: انى بعثت الیکم اخى و ابن عمى و ثقتى بیتى ... و لعمرى ما الامام الا العمل بالکتاب القائم بالقسط، الدائن بدین الله (31) در این نامه تز امام راجع به حاکم و حکومت مشخص مى شود، و نشان مى دهد عنایت امام را به مسئله رهبرى در درجه اول ، و این که بزرگترین منکر خود یزید است و پُستى که اشغال کرده است .
وضع امام از این جهت عینا وضع پدرش على علیه السلام است بعد از کشته شدم عثمان که آن حضرت اجتماع مردم را بر بیعت ، اتمام حجت بر خود مى داند با این که قلبا مایل نیست از باب این که آینده را مبهم مى داند و فرمود: فانا مستقبلون امرا له وجوه و الوان (32)... و فرمود: لولا حضور الحاضر و قیام الحجة بوجود الناصر لالقیت حبلها على غربها و لسقیت آخرها بکاس اولها. (33)
اتمام حجت به معنى این نیست که حجت خدا عالِم السر و الخفیات بر مردم تمام شود لیهلک من هلک عن بینه و یحیى من حى عن بینه (34) بلکه تمام شدن حجت امام است بر مردم حاضر و آینده ؛ زیرا قطعا اگر امام زیر بار نمى رفت ، مردم آن عصر و عصرهاى آینده آن را به عنوان از دست دادن یک فرصت بسیار مناسب تشخیص مى دادند.(35)بخش دوم : رد بیعت با یزید
28- امضا نکردن بیعتى ننگین
امام حسین علیه السلام در مدینه است . معاویه قبل از مردنش - که مى خواهد جانشینى یزید را براى خود مسلم بکند - مى آید در مدینه مى خواهد از امام بیعت بگیرد یعنى امضا کردن و صحه گذاشتن نه تنها روى خلافت شخص یزید، بلکه همچنین روى سنتى که معاویه پایه گذارى کرده است که خلیفه پیشین خلیفه بعدى را تعیین کند، نه این که خلیفه پیشین برود بعد مردم جانشین خلیفه بعدى را تعیین بکنند، یا اگر شیعه بودند به نصى که از طرف پیغمبر اکرم رسیده است عمل بکنند. نه ، یک امرى که نه شیعه مى گوید و نه سنى : خلیفه اى ، خلیفه دیگر را، پسر خودش را به عنوان ولى عهد مسلمین تعیین بکند.
بنابر این ، این بیعت تنها امضا کردن خلافت آدم ننگینى مانند یزید نیست ، امضا کردن سنتى است که براى اولین بار به وسیله معاویه مى خواست پایه گذارى بشود.
در این جا آن ها از امام حسین بیعت مى خواهند، یعنى از ناحیه آن ها یک تقاضا ابراز شده است ؛ امام حسین عکس العمل نشان مى دهد، عکس العمل منفى . بیعت مى خواهید؟ نمى کنم . در این جا عمل امام حسین ، عمل منفى است ، از سنخ تقواست ، از سنخ این است که هر انسانى در جامعه خودش مواجه مى شود با تقاضاهایى که به شکل هاى مختلف ، بصورت شهوت ، به صورت مقام ، به صورت ترس و ارعاب از او مى شود و باید در مقابل آن ها بگوید: نه ، یعنى تقوا.
آن ها مى گویند: بیعت ، امام حسین مى گوید: نه تهدید مى کنند، مى گوید: حاضرم کشته بشوم و حاضر نیستم بیعت بکنم .
تا این جا این نهضت ، ماهیت عکس العملى آن هم عکس العمل منفى در مقابل نا مشروع دارد و به تعبیر دیگر، ماهیتش ، ماهیت تقواست ، ماهیت قسمت اول لا اله الله یعنى لا اله است ؛ در مقابل تقاضاى نا مشروع ، نه گفتن است (تقوا) . (36)29- عناصر نهضت حسینى
پس از مرگ معاویه ، یزید، بلافاصله نامه اى از شام به حاکم مدینه ولید بن عتبة بن ابى سفیان که از بنى اعمام خودش بود نوشت و در آن ، خبر درگذشت معاویه و نیز این که خودش در جاى پدرش نشسته است را به او رساند. و در نامه جداگانه اى نام چند نفر را نوشت و در رأس آن ها حسین بن على علیه السلام که حتما باید از این ها بیعت بگیرى . امام حسین علیه السلام حاضر به بیعت کردن نشد (که داستانش را شاید مکرر شنیده اید) و پس از چند روزى که در مدینه توقف کرد، در حالى که مى دانست این ها دست بردار نیستند، با اهل بیت و خاندانش به سوى حرم امن الهى بیت الله الحرام در مکه حرکت کرد و به آن جا رفت . یعنى در دهه آخر ماه رجب بود که خبر مرگ معاویه به مدینه رسید از امام حسین علیه السلام تقاضاى بیعت کردند.
شاید در حدود بیست و هفتم ماه رجب بود که امام حسین علیه السلام به طرف مکه حرکت کرد و در سوم ماه شعبان که روز ولادت ایشان هم هست ، وارد مکه شد، و تا هشتم ماه ذى الحجة در مکه اقامت کرد. به هر حال به هیچ وجه حاضر نشد آن تقاضایى را که از او شده بود تمکین کند. این (پاسخ منفى دادن ) یک گفته است ، گفته اى که به این نهضت ماهیت مخصوص مى دهد، و آن ماهیت نفى و عدم تمکین و تسلیم در مقابل تقاضاهاى جابرانه قدرت حاکم زمان است . عنصر دیگرى که در این نهضت دخالت دارد، عنصر امر به معروف و نهى از منکر است که در کلمات خود حسین بن على علیه السلام تصریح قاطع به این مطلب شده است و شواهد و دلایل زیادى دارد. یعنى اگر فرضا از او بیعت هم نمى خواستند باز او سکوت نمى کرد.
عنصر دیگر، عنصر اتمام حجت است . در آن روز اسلام سه مرکز بزرگ و مؤثر داست : مدینه که دارالهجره پیغمبر بود، شام که دارالخلافه بود و کوفه که قبلا دارالخلافه امیرالمؤمنین على علیه السلام بود، و به علاوه شهر جدیدى بود که به وسیله سربازان مسلمین در زمان عمر بن الخطاب ساخته شده بود و آن را سرباز خانه اسلامى مى دانستند و از این جهت با شام برابرى مى کرد. از مردم کوفه ، یعنى از سربازخانه جهان اسلام بعد از این که اطلاع پیدا مى کنند که امام حسین حاضر نشده است با یزید بیعت کند، در حدود هجده هزار نامه مى رسد. نامه ها را به مرکز مى فرستند.(37)
|
