سید «حسن نصرالله» دبیرکل حزب‌الله لبنان در سخنرانی‌ای که چهارشنبه‌شب هفته گذشته بعد از اعلام نتایج نهایی انتخابات پارلمانی 2022 لبنان انجام داد، به ترسیم چشم‌انداز سیاسی این کشور در مرحله آینده و همچنین نقش مؤثر مقاومت و سلاح آن پرداخت و این‌که دشمنان چگونه تلاش کردند از انتخابات به‌عنوان ایستگاه تبلیغاتی ضد مقاومت استفاده کنند.

جایگاه پایدار حزب‌الله در عرصه سیاسی لبنان

حزب‌الله که از سال 1992 رسماً وارد معادلات سیاسی لبنان شد بعد از جنگ با اشغالگران صهیونیست و اخراج آنها از جنوب لبنان موقعیتی پایدارتر در این کشور و به‌ویژه نزد مردم آن پیدا کرد؛ به‌طوری که حتی توطئه جریان‌های غربگرا در سال 2005 در ماجرای ترور «رفیق حریری» نخست‌وزیر فقید لبنان علیه حزب‌الله و متحدان آن نیز نتوانست به موقعیت مقاومت آسیب بزند. جنگی که رژیم صهیونیستی در جولای 2006 علیه لبنان به‌راه انداخت و طرف‌های داخلی وابسته به آمریکا در لبنان نیز از آن حمایت کردند در چارچوب همین پروژه‌ها برای کنار زدن حزب‌الله بود. این توطئه‌ها در جریان بحران سوریه در سال 2011 نیز تکرار شد و آمریکا و عربستان با مهره‌های خود تلاش کردند از این بحران برای حذف حزب‌الله از میدان سیاسی یا خلع سلاح آن استفاده کنند.

اما این توطئه‌ها علیه مقاومت از سال 2018 و بعد از اینکه ائتلاف حزب‌الله موفق شد با 67 کرسی اکثریت پارلمانی را به دست بیاورد، تشدید شد. سوءاستفاده از اعتراضات مردمی سال 2019، وارد کردن لبنان به یک بحران سیاسی بزرگ، تشدید فشارهای اقتصادی و تعمیق بحران مالی و معیشتی، تلاش برای ایجاد جنگ داخلی در لبنان، تکاپو جهت امتیازگیری برای رژیم صهیونیستی در پرونده ترسیم مرزهای دریایی و کشاندن لبنان به مسیر عادی‌سازی روابط با اشغالگران و... همگی ضمن سناریوهایی بود که وابستگان آمریکا در لبنان ترتیب داده بودند و دروازه اجرای آن را انتخابات پارلمانی لبنان می‌دانستند.

ناکامی دشمنان در تحقق اهداف انتخاباتی علیه مقاومت

این همان مسئله‌ای است که دبیرکل حزب‌الله به آن اشاره و بر ناکامی دشمنان مقاومت در تحقق اهداف انتخاباتی‌ آنها تأکید کرد. نکته‌ای که در سخنان اخیر سید حسن نصرالله قابل توجه بود این است که وی برگزاری انتخابات و نتایج آن را یک دستاورد و پیروزی بزرگ برای مقاومت و شکستی برای دشمنان دانست.

در واکاوی این اظهارات می‌توان ارزیابی کرد که منظور دبیرکل حزب‌الله از این پیروزی در وهله نخست مربوط به شرایطی است که انتخابات در آن برگزار شد. درحالی که از 3 سال گذشته محور آمریکایی ـ سعودی به‌منظور به چالش کشیدن حزب‌الله در پارلمان و عرصه سیاسی، در وهله نخست به‌دنبال برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی بود و در وهله بعدی بعد از پیش‌بینی احتمال بالای پیروزی ائتلاف حزب‌الله، تلاش کرد اصلاً انتخاباتی برگزار نگردد، این انتخابات در موعد مقرر برگزار شد.

از طرف دیگر با وجود هزینه‌های میلیون دلاری عربستان و آمریکا و تلاش برای خرید آرای مردمی، اما نتیجه چیزی نبود که این محور می‌خواست. دبیرکل حزب‌الله به بحث اکثریت پارلمانی و این‌که هیچ‌یک از احزاب نتوانستند به آن دست بیابند نیز اشاره و تأکید کرد که این مسئله می‌تواند در چارچوب منافع لبنان و ملت آن باشد.

مقاومت چگونه پیروز انتخابات شد؟

در تحلیل این بخش از سخنان سیدحسن نصرالله باید اشاره کنیم که هرچند ائتلاف حزب‌الله اکثریت پارلمانی را از دست داد؛ اما درصد آرایی که خود حزب‌الله و جنبش امل به دست آوردند حتی بیشتر از دوره قبل بوده و بیانگر مقبولیت بالای مقاومت نزد مردم لبنان است و ثابت می‌کند که ملت لبنان از عملکرد کلی حزب‌الله و نمایندگان آن رضایت دارند؛ درحالی که این وضعیت در جبهه رقیب کاملاً به‌عکس است.

در واقع علت اینکه ائتلاف حزب‌الله اکثریت پارلمانی را از دست داد، به شرایط متحد مسیحی مقاومت یعنی جریان آزاد ملی برمی‌گردد که اخیراً دچار چالش‌های سیاسی متعددی شده است و اختلاف نظرهایی نیز میان این جریان و جنبش امل وجود داشت، اما در هر صورت میزان کرسی‌های ازدست‌رفته جریان آزاد ملی به‌گونه‌ای نیست که موقعیت سیاسی آن را در تشکیل دولت و انتخاب رئیس جمهور به چالش بکشد.

خلع‌سلاح مقاومت خیال باطل دشمنان است

دبیرکل حزب‌الله در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: اگر دشمنان تصور می‌کنند که ما در دفاع از مقاومت و سلاح آن خسته می‌شویم و تسلیم می‌شویم اینها خیالات باطل است.

منظور از این سخنان، کمپینی بود که دشمنان مقاومت قبل از انتخابات با شعار خلع‌سلاح مقاومت به‌راه انداخته و امیدوار بودند که نتیجه انتخابات پارلمانی بتواند این آرزوی آنها را محقق سازد، اما نتیجه کلی نشان می‌دهد که در مجموع 61 تن از نمایندگان حزب‌الله و متحدانش در این دوره به پارلمان راه یافتند، در حالی که این میزان برای گروهی که طرفدار خلع‌سلاح مقاومت هستند، از 39 نماینده فراتر نمی‌رود، 28 نماینده دیگر نیز بین گروه‌های مستقل و جامعه مدنی تقسیم شده‌اند. مواضع این 28 نفر نشان می‌دهد که اگر قرار باشد به احزاب مخالف و موافق مقاومت بپیوندند، 9 نفر در جبهه مقاومت و 8 نفر در جبهه دشمنان مقاومت قرار می‌گیرند و 11 نفر نیز بی‌طرف می‌مانند، بنابراین در هر صورت دشمنان حزب‌الله و طرفداران خلع‌سلاح آن قادر به کسب وزنه سیاسی لازم برای تحقق اهدافشان نیستند.

شبکه امن مردمی و سیاسی حزب‌الله در لبنان

دبیرکل حزب‌الله همچنین با قدردانی از مردمی که پای صندوق‌های رأی حاضر شدند، گفت: من به این مردم وفادار می‌گویم که شما امنیت و آرامش سیاسی و ملی مطلوب برای مقاومت و سلاح آن را در برابر حملات علنی و واضح دشمن ایجاد کردید و این دستاوردی است که شما آن را محقق کردید.

در ارزیابی این قسمت از اظهارات دبیرکل حزب‌الله باید اشاره کنیم که جدا از محاسبه کرسی‌ها و اکثریت پارلمانی، درصد حضور مردم پای صندوق‌های رأی یک رسوایی دیگر برای محور آمریکایی ـ سعودی و همه مهره‌های دشمن مقاومت بود؛ جایی که 62 درصد از حاضران پای صندوق‌های رأی در جبهه طرفداران مقاومت قرار داشتند. همان‌طور که سید حسن نصرالله گفت: شبکه امن سیاسی و مردمی مقاومت مانع از آن می‌شود که حزب‌الله بخواهد برای دفاع از خودش دست به سلاح ببرد.

همکاری برای نجات لبنان

اما اصلی‌ترین چشم‌اندازی که دبیرکل حزب‌الله برای آینده لبنان بعد از انتخابات ترسیم کرد مربوط به بهبود وضعیت این کشور به‌ویژه در سطح مالی و معیشتی است؛ جایی که اعلام کرد: من فارغ از آنچه در روند مذاکرات به دست می‌آید به همه مردم قول می‌دهم که برای تحقق تمامی وعده‌های خود تلاش خواهیم کرد و بیش از پیش در عرصه حضور خواهیم داشت و در دولت و  مؤسسات داخلی نیز حضور خواهیم داشت و مانند 40 سال گذشته از هیچ تلاشی به‌ویژه در کمک به کسانی که با ما همکاری داشته‌اند، دریغ نخواهیم کرد.

این نشان می‌دهد که حزب‌الله همانند همه دوره‌های حضور خود را در پارلمان به‌دور از جناح‌بندی‌های سیاسی و این‌که اکثریت پارلمانی را در اختیار داشته باشد یا نه، دغدغه‌های مردم و تلاش برای بهبود شرایط زندگی آنها کنار محافظت از حاکمیت و مرزهای لبنان، در اولویت قرار داده است.

نکته مهم دیگری که در سخنان دبیرکل حزب‌الله به چشم می‌خورد، تأکید وی بر دوری از هرگونه مناقشه سیاسی و تأکید بر همکاری همه‌جانبه جهت نجات لبنان بود، این مسئله ثابت می‌کند به‌خلاف اردوگاه مهره‌های غرب و آمریکا و عربستان که صرفاً هدفشان تضعیف و حذف مقاومت است و در این مسیر از به‌راه انداختن جنگ داخلی در لبنان نیز دریغ نمی‌کنند، حزب‌الله سلاح خود و نیز حضور در عرصه سیاسی را دروازه‌ای برای خدمت به منافع ملی و همه مردم لبنان فارغ از هر مؤلفه‌ای می‌داند.

به‌طور کلی این‌که سید حسن نصرالله به پیروزی مقاومت و شکست دشمن اشاره کرد به‌معنای آن است که مخالفان مقاومت نتوانستند به اهداف خود در انتخابات برسند و از کسب کرسی‌هایی که به آنها اجازه بدهد روند تشکیل دولت و انتخاب رئیس جمهور را منحصراً در اختیار بگیرند بازماندند، بنابراین  ائتلاف مقاومت بر انتخاب رئیس جمهور آینده نظارت خواهد داشت و همچنین هر دولتی بخواهد در آینده تشکیل شود قطعاً کابینه مورد نظر محور آمریکایی ـ سعودی نخواهد بود و نمایندگان مقاومت نیز به‌شکل مؤثر در این دولت حضور خواهند داشت.

در واقع نتیجه انتخابات لبنان ثابت کرد که  مقاومت هرگز از ارکان قدرت لبنان کنار گذاشته نمی‌شود و فارغ از داشتن قدرت نظامی بالا برای محافظت از حاکمیت و مرزهای لبنان، یک نماینده سیاسی قدرتمند برای این کشور است و همان‌طور که در هرگونه گزینه نظامی، دشمن آمریکایی ـ صهیونیستی را شکست داده است در نبردهای سیاسی نیز پیروز می‌شود.

متن پیام که امروز در نشست ستاد ملی جمعیت توسط دکتر فروتن دبیر ستاد قرائت شد، به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام به همه‌ی کسانی که دلسوزانه و عاقبت‌اندیشانه به فعالیت در حوزه‌ی جمعیت روی آورده‌اند، و با تشکر از مسئولانی که در مجلس و دولت به چاره‌جوئی برای نجات کشور از آینده‌ی هولناک پیری جمعیت میپردازند، بار دیگر تأکید میکنم که تلاش برای افزایش نسل، و جوان شدن نیروی انسانی کشور و حمایت از خانواده، یکی از ضروری‌ترین فرائض مسئولان و آحاد مردم است. این فریضه درباره‌ی افراد و مراکز اثرگذار و فرهنگ‌ساز، تأکید بیشتر می‌یابد. این یک سیاست حیاتی برای آینده‌ی بلندمدت کشور عزیز ما است. کاوشهای صادقانه‌ی علمی نشان داده است که این سیاست را میتوان با پرهیز از همه‌ی آسیبهای محتمل یا موهوم پیش برد و آینده‌ی کشور را از آن بهره‌مند ساخت.
به دست‌اندکاران این حسنه‌ی ماندگار توصیه میکنم که در کنار تدابیر قانونی و امثال آن، به فرهنگ‌سازی در فضای عمومی و نیز در نظام بهداشتی اهمیت دهند.
توفیقات همگان را از خداوند متعال مسألت میکنم.

سیّدعلی خامنه‌ای

هواپیمای ترابری سبک «سیمرغ» ساخت متخصصان سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع با حضور امیر سرتیپ «محمدرضا آشتیانی» وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح  در شرکت هِسای اصفهان رونمایی شد.

امیر سرتیپ «محمدرضا آشتیانی» وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در مراسم رونمایی از هواپیمای ترابری سبک «سیمرغ» که با حضور جمعی از معاونین، فرماندهان ارشد، مسئولان سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع برگزار شد، با تقدیر و تشکر از متخصصان صنعت دفاعی در مجموعه سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع طی سخنانی اظهار داشت: تحقق ساخت و بهره برداری از این محصول راهبردی ملی نتیجه وعده و قول ما به ملت شریف ایران اسلامی در حضور نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و رئیس محترم جمهور بوده است و انشاء الله با همت و تلاش مضاعف و در سالی که بنابر بر تدابیر فرماندهی معظم کل قوا با عنوان «تولید، دانش بنیان، اشتغال آفرین» نام گرفته است، شاهد دستاوردهای دیگری در عرصه های مختلف دفاعی و خدمت رسانی به مردم عزیز خواهیم بود.

امیر سرتیپ آشتیانی با تشریح شرایط اقلیمی و جغرافیایی سرزمین ایران و ضرورت اجتناب ناپذیر کشور به دارا بودن هواپیمای ترابری بیان کرد: سرزمین پهناور ایران اسلامی به لحاظ موقعیت جغرافیایی و گستردگی منطقه ای، همواره امکان مواجهه با مخاطرات طبیعی گوناگون از جمله، سیل، آتش سوزی، زلزله و ... را دارد؛ لذا وجود هواپیمای ترابری سبک در کنار بالگرد های امداد رسانی، کمک شایانی در راستای  خدمت رسانی به آحاد مردم، دستگاه ها، سازمان های کشوری و لشکری خواهد کرد. 

وزیر دفاع در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تحولات منطقه و تهدیدات پیش روی جمهوری اسلامی با تأکید بر اهمیت و جایگاه ترابری هوایی برای انجام مأموریت های لجستیکی، حمل بار، حمل نفرات، ارسال تدارکات و پشتیبانی از نیروهای مسلح در میدان های نبرد تصریح کرد: وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به عنوان یک سازمان قدرت ساز، اقتدار آفرین و پشتیبانی کننده از نیروهای مسلح، رسالت بسزایی در افزایش قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی دارد و در این راستا رفع نیازمندی های نیروهای مسلح در عرصه های مختلف رزم زمینی، دریایی، هوایی و جنگ الکترونیک و گلوگاه هایی که تعیین کننده پیروزی در عرصه نبرد های نامتقارن است، به عنوان اولویت اساسی و درجه اول وزارت دفاع با جدیت و شتاب هر چه بیشتر دنبال خواهد شد.

امیر سرتیپ آشتیانی با اشاره به ساختار هواپیمای ترابری سبک «سیمرغ» گفت: این هواپیما باز طراحی و توسعه یافته ی هواپیماهای هم نسل خود است که کاملاً متناسب با نیاز های مورد تقاضای دستگاه های کشوری و لشکری و همچنین لحاظ نمودن شرایط آب و هوایی کشور و مطابق با استانداردها و مقررات بین المللی، ، سیستم پشرانه ی آن، قطعات و پیکره ی آن  به همت جوانان این مرز و بوم در وزارت دفاع و شرکت های دانش بنیان، طراحی، تولید و ساخته شده است.

وی با بیان اینکه ظرفیت تولید این نسل از هواپیما در کشور وجود داشته و در سال های اخیر تمامی تست های زمینی و پروازی و همچنین سیستم پیشرانه ی هواپیمای ترابری سیمرغ به دست متخصصان صنعت هوایی وزارت دفاع در حال بررسی و انجام بوده است افزود: اکنون هواپیمای ترابری سبک«سیمرغ» اگر چه به لحاظ پلتفرم ساختاری مشابه نسل های هم رده ی خود دارد، اما سیستم اویونیک، پیشرانه ی هواپیما، قطعات جدید و قدرت مانور این پرنده، قابل مقایسه با نمونه های مشابه نیست و این محصول نهایی که بدست متخصصان داخلی ساخته و باز طراحی شده است زمینه، بستر و دانشی جدید را برای طراحی و ساخت هواپیماهای پیشرفته تر به وجود آورده است.

وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، سبک بودن، میزان حمل بار، شعاع عملیات پروازی، تناسب با شرایط اقلیمی کشور، توان نشستن و برخاستن در باندهای کوتاه، چابکی و سریع بودن این هواپیما در خدمات رسانی هایی از قبیل آمبولانس هوایی و قابلیت فرود در باندهای خاکی را از ویژگی ها و کاربردهای دیگر هواپیمای ترابری سبک «سیمرغ» برشمرد و افزود: این محصول بومی نماد عینی یک محصول دانش بنیان است که با توسعه خط تولید آن شاهد افزایش توان حرفه ای کشور در صنعت هوایی، قطعه سازی پیشرفته، ساخت و تولید اقلام «های تِک» و در نهایت پیشرفت صنعت هوایی کشور و شرکت های دانش بنیان در عرصه جهانی خواهیم بود.

امیر سرتیپ آشتیانی با بیان اینکه هواپیمای ترابری سبک سیمرغ از هر نظر منافع ملی کشور را تقویت می نماید خاطرنشان ساخت: طراحی و ساخت این هواپیما علاوه بر ارز آوری قابل توجه، پایین آوردن هزینه ها،اشتغال مستقیم و غیر مستقیم،  تحقق اقتصاد مقاومتی در وزارت دفاع ، بلوغ فناورانه و صنعتی و در نهایت انسجام ظرفیت های ملی برای تولید محصولی راهبردی و فناورانه، ورود صنعت هوایی کشور و به ویژه نیروهای مسلح را با باشگاه سازندگان هواپیماهای سنگین و فوق پیشرفته سرعت می بخشد.

ای عبدالعظیم! سلام مرا به دوستدارانم برسان و به آنان بگو: در دلهای خویش برای شیطان راهی نگشایند و آنان را به راستگویی در گفتار و ادای امانت و سکوت پرمعنا و ترک درگیری و جدال در کارهای بیهوده و بی فایده فراخوان و به صله رحم و رفت و آمد با یکدیگر و رابطه گرم و دوستانه با هم دعوت کن؛ چراکه این کار باعث تقرب به خدا و من و دیگر اولیاء اوست.

بنیاد مطالعات اسلامی ابن‌سینا با برپایی روز‌های هنر ایرانی-اسلامی در کتابخانه دولتی روسیه با عنوان «نقطه و خط»، توجه مشتاقان بسیاری را به فرهنگ و هنر اصیل کشورمان جلب کرده است.

پخش فیلم مستند نقطه، که داستان خط و خوشنویسی ایرانی-اسلامی و برگرفته از منبع غنی آیات الهی است، یکی از برنامه‌های دو روزه بنیاد ابن‌سینا در مسکو بود.

این فیلم مستند به کارگردانی امیر، ولی نژاد، تاکنون موفقیت‌های بسیاری در جشنواره‌های بین‌المللی کسب کرده و به همت بنیاد مطالعات اسلامی ابن‌سینا به زبان روسی دوبله شده است.

«حمید هادوی» مدیر بنباد مطالعات ابن‌سینا با اشاره به اینکه هنر اسلامی از مفاهیم عمیق الهی و عرفانی سرچشمه می‌گیرد گفت: خط و خوشنویسی، تنها یکی از ابعاد هنر اسلامی به شمار می‌رود و در سال‌های اخیر علاقمندان فراوانی در روسیه پیدا کرده است.

هادوی افزود: یکی از محور‌هایی که بنیاد مطالعات اسلامی به آن توجه دارد، موضوع هنر اسلامی، بعنوان یکی از مظاهر اصلی تمدن اسلامی و دربرگیرنده معنویت و علوم اسلامی است.

وی افزود: علاوه بر پخش فیلم مستند نقطه و سخنرانی استاد قلیچ‌خانی، بعنوان یکی از چهره‌های ماندگار هنر خوشنویسی، در روز دوم نیز به موضوع سوزن‌دوزی و کار با نخ توجه شده و عنوان اصلی برنامه‌های دو روزه «نقطه و خط» است.

«دانیل اوگنیف» عضو دفتر مرکز ادبیات شرقی کتابخانه دولتی روسیه هم گفت: فیلم‌هایی همچون «نقطه» که به زبان روسی دوبله شده‌اند، در آشنایی شهروندان روسی با تاریخ کهن ایرانی - اسلامی، بسبار اثرگذار و جذاب هستند.

اولین عزاداری مسلمانان برای شهادت حضرت حمزه (ع) بود

امروز وهابیت بدون شناخت تاریخ اسلام یا به جهالت عزاداری برای اهل بیت را خارج از دستورات و تکالیف دینی بر شمرده وبر شیعه با پیروی  از استعمار گران خرده می گیرند که چرا بر اهل بیت (ع) وامام حسین عزاداری می نمایند ؛ در حالیکه تمام گزاره های تاریخی ومنابع دست اول خودشان به تواتر و مکرر گزارش نموده اند که حضرت حمزه (ع) اولین کسی است که پیامبر(ص) پس از شهادتش بر او بسیار گریست و زنان انصار و مهاجرین را دستور فرمود تا برای او اقامه عزا و گریه کنند و این اولین عزاداری در اسلام برای عزیز پیامبر(ص) بود. قرآن کریم نیز مسلمانان را دستور می دهد که « لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنه » وهابیت با اختناق وخشونت مسلمانان را از بر پایی عزاداری که دارای آثار معنوی برای مسلمانان است منع می نماید واین خواسته دشمنان اسلام و استعمار گران است که از بزرگان اسلام وقهرمانان یادی نباشد تا جوانان از آنان در راه دفاع از دین الگو نگیرند ؛ حمزه سید الشهدا بهترین الگو برای جوانان است تا در دفاع جانانه از دین مورد الگو گیری باشد ؛

الف ) ویزگی های حضرت حمزه (ع)

بی‌تردید حمزه (ع) یکی از شخصیت‌های بزرگ تاریخ اسلام است. او دارای ویژگی های منحصر به فرد است که برای جوانان این ویژگی ها بهترین سر مشق است ؛ از جمله :  ایثار، جهاد، هجرت و دفاع جانانه‌اش از پیامبر (ص) در مکه وقبل از هجرت ودر مدینه پس از هجرت بی‌بدیل است و از نظر مفسران اسلامی آیاتی در قرآن در شأن آن حضرت نازل شده است؛ از جمله «وَالَّذِینَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللّه، وَالَّذِینَ آوَوا وَنَصَرُوا أُوْلَئِکَ هُمْ الْمُؤْمِنُونَ حَقّا لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ» در شأن او و جمعی دیگر از مخلصان اصحاب پیامبر (ص) است.

1-حمزة از مؤمنان حقیقی

حمزة بن عبدالمطلب را در رأس این مؤمنان حقیقی مشاهده می‌‌کنیم. ایمان آوردن در وضعیت سخت، یاری‌کردن و پناه‌ دادن به رسول خدا (ص) در مقابل دشمنان آنگاه که همه مشرکان و دشمنان علیه او بسیج شده بودند و در آیه شریفه «لاَیَسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قَاتَلَ أُوْلَئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنْ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا»، حمزه در اول این صف از مؤمنان است که قبل از فتح، جان خویش را در طبق اخلاص گذاشت.

حضرت حمزه (ع) با دشمنان به قتال و جهاد پرداخت و به خیل اولین شهدای اسلام پیوست؛ قتال و شهادتی که با مثله و قطعه قطعه شدن اعضای بدنش توأم شد و علف‌های بیابان بر پیکر خونینش کفن شدند. البته آیات متعدد دیگری هست که سیدالشهدا، حمزه مصداق روشن و نمودار بارزی از این آیات است.

2- لقب  سیدالشهدا ء

پیامبر (ص) بخشی از نعمت‌های خدا را که بر این خاندان ارزانی داشته است برشمرد تا بدین جا رسید: دخترم! ما اهل بیتی هستیم که خداوند 6 صفت و ویژگی را بر ما عطا کرده است که بر هیچ یک از گذشتگان و آیندگان عطا نکرده است؛ زیرا پیامبر ما سید انبیا و مرسلین است و آن پدر تو است و وصی ما سید اوصیا است و آن همسر تو است و شهید ما سیدالشهدا است و آن حمزة بن عبدالمطلب عموی پدر تو است. فاطمه (س) گفت: ای فرستاده خدا، آیا او فقط سید شهیدانی است که با وی به شهادت رسیده‌اند؟ پیامبر فرمود: نه، بلکه او سید شهدای اولین و آخرین، به جز انبیا و اوصیا است.

رسول خدا (ص) فرمود: ما فرزندان عبدالمطلب، سروران اهل بهشتیم. رسول الله، حمزه سیدالشهدا، جعفر ذوالجناحین، علی، فاطمه، حسن، حسین و مهدی (عج)، با اینکه پیامبر (ص) بیش از هفت عمو داشت، اما عمویی چون حمزه و ابوطالب نداشت، ابوطالب در دوره حیات خود و با تقدیم فرزندان خود به محضر پیامبر از دین حمایت کرد تا او زنده بود، کسی جرأت اذیت حضرت را نداشت. به همین خاطر سال وفاتش عام الحزن پیامبر بود. حمزه پس از ابوطالب بزرگ‌ترین پشتیبان پیامبر (ص) بود، لذا فرمود: «اَحَبّ اِخوانی اِلَیَّ علّی بن أبیطالب و أحَبّ أعْمامی‌‌ اِلیَّ حَمْزَة»؛ محبوب‌ترین برادرانم علی بن ابیطالب و محبوب‌ترین عموهایم حمزه است.

3- «حمزه» محبوب‌ترین نام‌ها

یکی از اصحاب پرسید: یا رسول الله! خداوند فرزندی عنایت کرده نامش را چه بگذارم. فرمود: «سَمِّهِ بأحَبِّ الأسماء اِلیّ حَمْزه»، نام او را که همنام محبوب‌ترین نام‌ها نزد من است بگذار و آن حمزه است. ابن حجر عسقلانی نقل می‌‌کند که رسول خدا (ص) چون در کنار جسد مُثله شده عمویش حمزه نشست، خطاب به وی چنین فرمود: «رَحِمکَ اللّه أی عمّ، لَقَدْ کُنتَ وَصُولاً لِلرَّحِمِ فَعُولاً لِلْخیرات»، ای عمو! خدای رحمت کند تو را که در صله رحم و انجام‌دادن کارهای نیک فعال و کوشا بودی.

4- لقب حمزه در قیامت اسدالله است

در حدیث مفصلی که امیر مؤمنان (ع) از رسول خدا (ص) نقل کرده، آن حضرت، درباره حضرت حمزه (ع) می‌‌فرماید: «اما انّ حمزة عمی یُنَحّی جهنّم مِن مُحِبِّیه» همانا در قیامت عمویم حمزه جهنم را از دوستدارانش دور خواهد کرد. در جنگ احد حمزه به شهادت رسید و این نقطه عطفی برای حیات اسلام بود،‌ زیرا اگر جان‌نثاری حمزه و علی (ع) در این روز نبود، جان پیامبر (ص) در خطر بود. به همین خاطر خداوند نیز درجاتی نظامی به جهادگران خود داده است. امام باقر (ع) در وصف حضرت حمزه (ع) فرمود: او در قیامت با لقب اسدالله نامیده می‌شود.

5- به گواهی استناد معصومان(ع) به مقام حمزه ؛ حمزه یکی از ارکان اسلام است

همه معصومان از حمزه وجایگاه او به مناسبتهایی یاد نموده اند ؛ این خود نشان می دهد که در فرهنگ اسلام حمزه یک نماد مهم است یک نشانه بزرگ ویک پرچم وتابلو راهنما است ؛ یک اسوه وسر مشق است وبا این منزلت است که رسول الله و امام معصوم جانشین او از حمزه یاد نموده وشهادت اورا یاد می کند لذا سزاوار است اینگونه شخصیتها را باز تبیین نمود و فضائل اورا بر شمرد تا جوانان به وجود اینها و شسخصیتشان تاسی نمایند.

1-5.پیامبر (ص) وحمزه

بیشتر معصومین درباره حمزه واستناد به شهادت حمزه وشخصیت حمزه سخن گفته اند ؛ این استناد خود نشان دهنده جایگاه رفیع حمزه در اسلام است ؛  در جنگ خندق چون امیرمؤمنان علی (ع) با عمرو بن عبدود مواجه شد و مبارزه آنان آغاز شد، پیامبر (ص) رو به آسمان کرد و دستانش را بالا گرفت و این دعا را مکرر خواند: «أللّهمّ اِنّکَ اَخَذْتَ مِنّی عُبیدة یومَ بَدر وَ حمزة یَوْمَ اُحُد فَاحْفَظ عَلَیَّ الیومَ علیّا... رَبِّ لاَتَذَرْنِی فَرْدا وَ أَنْتَ خَیْرُالْوَارِثِینَ»، خدایا! پسرعمویم عبیده را در جنگ بدر و عمویم حمزه را در جنگ احد از من گرفتی، پس امروز علی را برایم نگهدار! خدایا! مرا تنها نگذار وَ انْتَ خَیْرالْوارثین. پیامبر (ص) دراین هنگامه سخت در حق عمویش دعا و از خدا برای حمزه طلب ترفیع مرتبه معنوی کرد.

2-5. امام علی(ع) وحمزه

با توجه به اینکه امیرمؤمنان در احقاق حقانیت اهل بیت(ع) همواره در احتجاج‌های خود در مقابل دشمنان به مقام رفیع حمزه مباهات و آن را یادآوری کرده است، چنانکه فرمود : خداوند در میان خاندان ما هفت نفر خلق کرد که در روی زمین مانند آن‌ها را نیافریده است: از ماست خاتم پیامبران ... از ماست عمویم سیدالشهدا و برادرم جعفر که به همراه فرشتگان پرواز می‌‌کند و قائم (عج)، همچنین وقتی در شورای 6 نفره حضور یافت و با برتری جویی آنان مواجه شد، با استناد به مراتب معنوی خود و قرابتش به رسول خدا (ص) فرمود: شما را قسم به پروردگار کیست که عمویش سیدالشهدا باشد. آن‌ها گفتند قسم به خدا تنها تویی.

در بصره پس از جنگ جمل به ابوایوب انصاری گفت: آیا خودم را معرفی کنم، گفت: آری! ای امیرمؤمنان معرفی کن، زیرا تو همیشه شاهد و حاضر بودی و ما غایب. امیرمؤمنان (ع) فرمود: آگاه باشید که افضل خلق بعد از اوصیا، شهدا هستند و افضل همه شهدا حمزة بن عبدالمطلب و جعفر بن ابیطالب است که دارای دو بال رنگین است، در مقام احتجاج در مقابل معاویه نیز از او سؤال کرد که آیا حمزه سید شهیدان عموی تو است یا من؟

3-5. فاطمه(س) وحمزه

حضرت زهرا (س) پس از شهادت حمزه بر سر قبر او در احد حاضر می‌شد، می‌گریست، برای او دعا می‌کرد و قبرش را زیارت می‌کرد، چون می‌دانست چه مرد بزرگ و چه یاور بی‌همتایی را پدرش از دست داده است. نوشته‌اند پس از رحلت پیامبر (ص) نیز به زیارت قبور شهدای احد و عمویش می‌رفته تا بدین وسیله اعلام کند که اگر عمویم حمزه بود من اینگونه تنها نبودم.

4-5. امام حسن وحمزه

شیخ طوسی از امام صادق (ع) از امام باقر (ع) و او از امام سجاد (ع) نقل می‌‌کند که امام حسن مجتبی (ع) در یک محاجه و مناظره با معاویه چنین فرمود: و از کسانی که دعوت رسول خدا را اجابت کردند، عمویش حمزه و پسرعمویش جعفر بود که هر دو به همراه گروهی از اصحاب پیامبر شربت شهادت نوشیدند، اما خداوند از میان همه آنان حمزه را به عنوان «سیدالشهدا» معرفی کرد و برای جعفر دو بال عنایت فرمود که آزادانه در میان فرشتگان پرواز می‌‌کند و این دو امتیاز برای این دو شهید به جهت موقعیت معنوی و قرابت آن‌ها نسبت به رسول خدا (ص) بود و باز رسول خدا (ص) از میان همه شهدا که با حمزه به شهادت رسیده بودند، تنها بر پیکر او هفتاد بار نماز خواند.

5-5. امام حسین(ع) وحمزه

جایگاه حضرت حمزه نزد امام حسین (ع) نیز برتر است : آن حضرت در آخرین ساعات روز عاشورا برای اتمام حجت به معرفی خود به سپاه دشمن پرداخت و فرمود: ای مردم! بگویید من چه کسی هستم، سپس به خود آیید و خویشتن را ملامت کنید و ببینید آیا قتل من و شکستن حرمتم برای شما جایز است؟ آیا من فرزند دختر پیامبر شما نیستم؟ آیا من فرزند وصی و پسرعموی پیامبر(ص) شما نیستم؟ مگر من فرزند کسی نیستم که پیش از همه به خدا ایمان آورد و پیش از همه رسالت پیامبر را تصدیق کرد؟ آنگاه فرمود: آیا حمزه سیدالشهدا عموی پدر من نیست؟ آیا جعفر طیار عموی من نیست؟ آیا شما سخن پیامبر را در حق من و برادرم نشنیده‌اید که فرمود: این دو، سروران جوانان بهشت هستند؟

6-5. امام سجاد(ع) و حمزه

نقل شده است که امام سجاد (ع) فرمود: هیچ تعصبی صاحب خود را داخل بهشت نکرد، جز تعصب حمزة بن عبدالمطلب آنگاه که شکمبه شتری به وسیله مشرکین مکه به سر و صورت پیامبر انداخته شد و حمزه برای دفاع از آن حضرت و دفع شر دشمنان، اسلام را پذیرفت و از پیامبر (ص)دفاع جانانه کرد و در غربت دین به یاری اسلام شتافت.

همچنین یکی از خطبه‌های تاریخی، پرشور و انقلابی که امام سجاد (ع) ایراد کرد و در منابع تاریخی ثبت شده است، خطبه‌ای است که آن حضرت پس از حادثه عاشورا و به هنگام اسارت اهل بیت پیامبر (ص) در شام و در مسجد جامع این شهر ایراد کرد؛ جلسه‌ای که انبوه شرکت‌کنندگان در نماز جمعه و از جمله شخص یزید بن معاویه و درباریان وی، در آن شرکت داشتند، در آنجا به معرفی خود پرداخت و فرمود: حمزه سیدالشهدا عموی من است.

حضرت حمزه سیدالشهدا امتیازات فراوانی داشت که مورد توجه همه اهل بیت است، وی علاوه بر ویژگی‌های معنوی ویژگی‌های جسمی بی‌مانند نیز از جمله شجاعت، غیرت، مهارت در تیراندازی و نبرد که همه را در راه خدا به کارگرفت ، امری که کسی از عرب جرأت روبه‌رو شدن با او را نداشت، لذا در جنگ نیز از خفا، غفلت و با حیله و خدعه به نبرد او آمدند و او رابه شهادت رساندند..

7-5.برگزاری ودستور عزا داری برای حمزه توسط رسول الله (ص)

جامعه اسلامی را باید به اهمیت این موضوع آگاه نمود که حمزه شخصیتی است که در راه دین به شهادت رسید و شهادت وفقدان او برای رسول الله وبرای دین بسیار گران وسخت بود با شهادت او پشتوانه بزرگ اسلام از دست رفت که می توانست در راه دین همچنان با شجاعت و صلابت دفاع نماید چنانکه امیر مومنان (ع) بارها در تنگ ناها از حمزه وبرادرش جعفر طیار ، یاد می نمود که اگر حمزه و جعفر بودند اسلام گرفتار این همه بلاها و جنگها و گرفتار دسیسه های استعمار گران نبود ؛ چنانکه  پس از ایمان حمزه به پیامبر (ص) و در آمدن به جرگه دعوت‌شدگان، اسلام قدرتی بزرگ گرفت و بسیاری به جهت ایمان حمزه به سوی اسلام گرویدند. شهادت او نیز برای اسلام گران بود، چون هیبتی داشت که دل دشمن را به ترس و اضطراب می‌انداخت. حمزه کسی است که پیامبر (ص) پس از شهادتش بر او بسیار گریست و زنان انصار و مهاجرین را دستور  فرمود تا برای او اقامه عزا و گریه کنند و این اولین عزاداری در اسلام برای عزیز ترین سرباز اسلام ویار رسول الله (ص) بود. شهادت او فقدانی برای اسلام بود و برای پیامبر(ص) غمی جانکاه بود که هرگز جبران نشد لذا سزاوار است به یاد او به نیت پیروی از رسول الله برای او عزاداری نمایند .

حضرت عبدالعظیم به محضر شريف امام هادي علیه‌السلام شرفياب شد. اصول عقيده خود و آنچه را كه به‌عنوان دين بدان معتقد بود، جهت تصحيح به امام عرض كرد و گفت:

 «مي‏خواهم دينم را به محضر شما عرضه كنم، اگر مورد رضايت شما بود، بر آن استوار باشم» امام با لبخند از پيشنهاد او استقبال كرد و فرمود:

 «اي ابوالقاسم بگو!» عبدالعظیم اعتقادات خود را چنين به امام علیه‌السلام عرض كرد:

 «معتقدم كه خدا بي‏نظير است. چيزي همانند او نيست، از دو حد: از ابطال و تشبيه بيرون است. جسم، صورت، عرض و جوهر نيست، بلكه ایجادکننده اجسام و صورت بخش صورت‌ها و آفريدگار اعراض و جواهر و پروردگار و مالك و پديدآورنده همه‌چیز است.

محمد صلی‌الله علیه و آله بنده و فرستاده او و خاتم پيامبران است. هيچ پيامبري پس از وي تا روز قيامت نيست. شريعت او آخرين شرايع است. پس‌ازآن تا روز قيامت شريعتي نخواهد آمد. معتقدم كه امام و خليفه و ولي امر بعد از پيامبر، امیرالمؤمنین علي بن ابی‌طالب (ع)، سپس حسن و بعد حسين و بعد علي بن حسين و پس از او محمد بن علي، بعد جعفر بن محمد، سپس موسي بن جعفر و بعد از او علي بن موسي و بعد محمد بن علي، سپس تو اي مولاي من.»

امام نگاهي به عبدالعظیم كرد و فرمود:

 «پس از من، پسرم، حسن. حال مردم، پس از وي نسبت به‏ جانشين او چگونه خواهد بود؟» حضرت عبدالعظیم از حجت بعد از حضرت پرسيد و گفت: «وضع آن حضرت چگونه است؟» امام فرمود: «چنان است كه آن امام ديده نمي‏شود و روا نيست نامش را بر زبان آورند. تا این‌که قيام كند و زمين را پر از عدل و داد نمايد، چنان‌که پر از ظلم و جور گشته است.»

حضرت عبدالعظیم گفت:

 «اقرار دارم و معتقدم كه دوستدار ايشان، دوستدار خدا و دشمن ايشان دشمن خداست. طاعت ايشان طاعت خدا و نافرماني ايشان نافرماني از خداست. معتقدم كه معراج پيامبر صلی‌الله علیه و آله حق و سؤال در قبر حق است. بهشت و دوزخ، صراط و ميزان حق است. روز قيامت بدون ترديد خواهد بود. خداوند تمام كساني را كه در دل قبر آرميده‏اند، مبعوث مي‏گرداند.

 معتقدم كه پس از ولايت- يعني ولايت ائمه اهل‌بیت علیهم‌السلام- فرائض واجب عبارت‌اند از: نماز، زكات، روزه، حج، جهاد، امربه‌معروف و نهي از منكر ...»

امام هادي علیه‌السلام ضمن آفرين گفتن و تأييد عقيده او فرمود:

 پس بر همين روش استوار باش! خداوند تو را در دنيا بر اين عقيده استوار و در آخرت ثابت‌قدم و پابرجا بدارد!(1)

پی‌نوشت‌ها:

1. رك: علامه مجلسي، بحارالانوار، موسسه الوفاء، بيروت، ج 3، ص 268؛ باقر شريف قرشي، مترجم محمدرضا عطائي، تحليلي از زندگاني امام هادي علیه‌السلام‏، آستان قدس رضوي‏، 1371 ش‏، ص 280.

پاسخ به این شبهه، در ضمن چند نکته ارائه می‌شود.

1. اراده الهى بر اين تعلّق گرفته كه نظام كلّى حاكم بر جهان، نظام علّى و معلولى و سبب و مسبّبى باشد.[1] يعنى هر معلولى، علّت خاص و هر علّتى، معلول مخصوص داشته باشد كه در اين صورت بسيارى از فعل و انفعالات و حوادث موجود در اين عالم طبيعى در اين نظام قرار مى‌گيرد، مگر در موارد خاصى كه به اذن خداوند به خاطر مصلحت يا مفسده‌اى، امرى خارج از اين چارچوب طبيعى واقع مى‌شود. بیماری‌هایی همچون کرونا نیز که شیوع فراوانی دارد از همين قاعده پيروى مى‌كنند و معلول ویروس آن است و اگر کسی مسائل ایمنی و بهداشتی را رعایت نکند، طبعاً به آن مبتلا خواهد شد؛ از این‌رو هر اقدامی که به پیشگیری از  گسترش آن کمک کند اقدامی عقلانی است.
2. از نظر مبانی محکم و متقن دینی و انبوه تجارب شخصی مؤمنان، جای تردید نیست که ارواح پاک صالحان و اؤلیای الهی (علیهم السلام) واسطه بسیاری از فیض‌ها و خیرهای مادی و معنوی از جانب خداوند متعال است. دعای این انسان‌های وارسته به اجابت نزدیک‌تر و شرافت و نیرومندی روحی آنان در دستگیری از نیازمندان و توسل جویان، بسی بلندتر است. شرف بندگی و صداقت آنان، چنان به خداوند نزدیک‌شان کرده که موهبت واسطه‌گری در فیض الهی به آنان عطا شده است.
3. زیارت و توسل امامان و حرم‌های اؤلیای الهی بیش آن‌که برای رفع مشکلات مادی و برآورده شدن نیازهای دنیایی باشد، برای تقویت انگیزه‌های معنوی و ایمان و دینداری است، اساسا کار ویژه اؤلیای الهی در زمان حیات‌شان‌ راهبری و دستگیری طالبان حقیقت و وصال معبودِ محبوب است؛ نه رفع نیازهای مادی یا شفادادن بیماران! این نگرش که همه دردهای مادی و نیازهای دنیایی صرفا با دعا و توسل به اؤلیای الهی برطرف می‌شود، نگرشی است که توسط خود دین مردود شمرده شده است؛ بنابر این اگر کسانی ادعا کنند که دین و معنویت باید همه مشکلات مادی و معنوی را حل کند، ادعایی باطل است.

نکته قابل دقت و تأمل این است که بدانیم ائمه معصومین (علیهم السلام) به هنگام مریضی به پزشک مراجعه می‌کردند و حضرت معصومه (سلام الله علیها) نیز با بیماری از دنیا رفته است.

4. قرآن کریم و پیشوایان دین خود از پیشگامان توجه به بهداشت و آراستگی بوده‌اند. آیات و روایات فراوان و گزارش‌های بسیار زیادی در لزوم رعایت بهداشت و نیز اهمیت عملی پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) درباره بهداشت در کتاب‌های روایی ما موجود است. «رساله ذهبیه» امام رضا (علیه السلام)، مجموعه بیانات ارزشمند علمی و پزشکی امام است که در آن با شرح خواص غذاها و نوشیدنی‌ها،‌ راه‌کارهای بهزیستی، بهداشت و سلامت را به انسان می‌آموزد و ضمن توجه به تکنیک‌های مقابله با بیماری‌ها و آسیب‌های روحی و روانی،‌ این مسائل را نقد و بررسی نیز می‌کنند. برای نمونه به برخی از احادیث اشاره می‌کنیم:

الف) قالَ أميرُالْمُؤمِنين(عليه السلام): «مَنْ سَرَّهُ اَنْ يَكْثُرَ خَيْرُ بَيْتِهِ فَلْيَتَوَضَّأْ عِنْدَ حُضُورِ طَعامِهِ، يَعْنى غَسَلَ يَدَيْهِ):[2] كسى كـه دوسـت دارد، خير و بركت خانه‌اش زياد شود، هنگام غذا دست‌هاى خود را بشويد.

ب) قالَ أبُوعَبْدِاللّه (عليه السلام): «اِغْسِلُوا أيْدِيَكُمْ قَبْلَ الطَّعامِ وَبَعْدَهُ فَإنَّهُ يَنْفِى الْفَقْرَ وَيَزيدُ فِى الْعُمْرِ»:[3] دست‌هاى خود را قبل از غذا و بعد از آن بشوييد؛ زيـرا اين كار فقر را از بين مى‌بـرد و عمر انسان را زياد مى‌كند.

ج) عَنْ أبِى الْحَسَنِ الرِّضا (عليه السلام) قالَ: «مَنْ أخَذَ مِنَ الحَّمامِ خَزَفَةً فَحَكَّ بِها جَسَدَهُ فَأصابَهُ الْبَرَصُ فَلايَلُومَنَّ إلاّ نَفْسَهُ، وَ مَنِ إغْتَسَلَ مِنَ الماءِ الذَّى قَدْ اُغْتُسِلَ فيهِ، فأصابَهُ الجُذامُ، فَلايَلُومَنَّ إلاّ نَفْسَهُ»:[4]  كسى‌كه تكه سفالى را ازحماّم بردارد و با آن بدنش را بخاراند و دچار بيمارى پيسى شود، نبايد جزخودش را سرزنش كند و هركس از آبى كـه دیگران درآن شست‌وشو كرده‌اند (مثل آب خزینه‌ها در قدیم و استخرها در حال حاضر)، شست‌وشو كند و دچار مرض جذام شود، جز خودش را سرزنش نكند.

5. البته در کنار رعایت مسائل بهداشتی نباید از دعا و توسل بی‌بهره ماند، امّا این تصور که هر چیزی که مربوط به امامان معصوم (علیهم السلام) است باید به صورت غیرطبیعی و از طریق اموری مانند معجزه پیش رفته و علت‌ها در معلول‌ها تأثیرگذار نباشند، تصور درستی نیست.

نتیجه:

بله امامان از راه معجزه و کرامات شفا می‌دهند، اما این یک استثناء است؛ نه قانون کلی؛ زیرا قانون کلی همان نظام علّى و معلولى و سبب و مسبّبى است که بر جهان هستی حاکم است و فلسفه وجودی امامان نیز تقویت انگیزه‌های معنوی و ایمان است، نه رفع مشکلات مادی و برآورده‌کردن نیازهای دنیایی مردم.

[1].  مطهرى، مرتضی، مجموعه آثار، صدرا، ج 1، ص 126 و 399؛ سبحانى، جعفر، الألهيات، ج 1، ص 34، مركز جهانى علوم اسلامى؛ طباطبايى، سید محمد حسین، اصول فلسفه و روش رئاليسم، پاورقى شهيد مطهرى، ج 3، ص 106.

[2] . حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشيعة، ج‏24، ص: 337، چاپ اول، قم، 1409 ق.

[3] . همان.

[4] . كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي (ط - الإسلامية) ، ج‏6، ص: 503، چاپ چهارم، تهران، 1407 ق.

بهترین زمان برای دعا کردن و شرایط استجابت دعا

دعا یکی از بهترین راه های ارتباط با خدا و برترین عبادت‌ ها در دین اسلام است. خداوند در قرآن درباره دعا کردن می فرماید بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را، برای مورد اجابت قرار گرفتن دعاها شرایطی لازم است که یکی از آنها توجه به وقت دعاست. ائمه و معصومین در احادیثی به بهترین زمان دعا برای اجابت شدن اشاره نموده اند که در ادامه این بخش از نمناک این احادیث را آورده ایم.

امام جعفر صادق (علیه‌السلام) می فرمایند:

عَلَیکُمْ بِالدُّعَاءِ فِی اَدْبَارِ الصَّلَوَاتِ فَإِنَّهُ مُستجابٌ.

بر شما باد بعد از هر نماز دعا کنید. دعا بعد از نمازها مستجاب است. (خصال، ج ٢، ص ٨٥)

پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم می فرمایند:

الدُّعاءُ بَینَ الاَذانِ وَ الاِقامةِ لایردُّ.

دعا بین اذان و اقامه رد نمی‌شود. (آن را غنیمت بشمارید). (مواعظ‌ عددیه، ص ٤)

امام صادق (ع) فرمودند:

یستجاب الدعاء فی اربعه مواطن، فی الوتر و بعد الفجر و بعد الظهر و بعد المغرب؛

دعا در چهار وقت به اجابت می‌رسد:آخر شب قبل از اذان صبح، بعد از اذان صبح، بعد از نماز ظهر و بعد از مغرب. (کلینی، کافی، ج2، ص477.)

حضرت صادق علیه السّلام فرمود:

من تقدم فی الدعاء استجیب له اذا نزل به البلاء و قالت الملائکه صوت معروف ولم یحجب عن السماء و من لم یتقدم فی الدعاء لم یستجب له اذا نزل به البلاء و قالت الملائکه ان ذالصوت لا تعرفُه؛

کسی‌ که قبل از بلا دعا کند هنگام بلا دعایش مستجاب می‌شود و ملائکه گویند صدای این شخص آشناست و دعا به آسمان می‌رود و کسی‌که قبل از بلا دعا نکند هنگام نزول بلا، دعایش مستجاب نمی‌شود و ملائکه گویند صدای این شخص را نمی‌شناسیم. (کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج2، ص472)

امام جعفرصادق علیه السلام می فرمایند:

اِنّ اللهَ تبارکَ وَ تعالی فَرَضَ الصَلوةَ فی اَفضَلِ السّاعاتِ فَعَلَیکُم بِالدُّعاءِ فی أَدبارِ الصَّلوةِ.

خدای تبارک و تعالی نماز را در افضل اوقات شبانه‌روز قرار داده شما (غنیمت بدارید و) خود را ملزم کنید که بعد از هر نماز دعا نمائید. (وسائل، ج ٤، ص ١١٤٨)

امام صادق (ع) فرمود:

سه وقت است که در آن، حجاب و مانعی از جانب خداوند برای استجابت دعا نیست:دعا بعد از نماز واجب، هنگام فرود آمدن باران، ظاهر شدن نشانه‏ ای از نشانه‏ های قدرت پروردگار در زمین که بر خلاف طبیعت و عادت باشد. (شیخ طوسی، الأمالی، ص 280)

نحوه دعا کردن طبق سخن امام صادق (ع)

امام صادق (ع) در مورد نحوه دعا کردن می فرمایند:

مَن کانَت لَهُ الی اللهِ عزَّوَجلَّ حاجةٌ فَلیبدأْ بِالصَّلوةِ عَلی محمدٍ وَ آلهِ ثُمَّ یسأَلُ حاجَتَهُ ثُمَّ یختِمْ بِالصَّلوةِ عَلی مُحَمّدٍ وآلِ مُحَمّدٍ علیهم‌السلام.

هر کس به سوی خدای متعال حاجتی دارد در آغاز بر محمد و آل محمد علیهم‌السلام صلوات بفرستد بعد حاجت خود را بخواهد و با یک صلوات دیگر آن را ختم نماید (تا باعث اجابت گردد). (وسائل، ج ٤، ص ١١٣٧)

امام جعفر صادق (علیه‌السلام) فرمودند:

مَن دَعا وَ لَم یذکُرِ النَّبی(ص) رَفرَفَ الدُّعاءُ عَلی رَأسِهِ فَاِذا ذَکَرالنّبی(ص) رُفعَ الدُّعاءُ.

کسی که دعا کند ولی نام پیغمبر اکرم(ص) را نبرد، دعا بالای سر او (همچون پرنده) بال می‌زند، همین که نام حضرت را بُرد دعا بالا می‌رود. (اصول کافی، ج ٤، ص ٢٤٨)