«عزت»، از ویژگی‌هایی است که در رفتار و گفتار امام حسین علیه‌السلام و دیگر شهدا و حتی اسرای کربلا، به چشم می‌خورد. عزت به معنای شکست‌ناپذیری، صلابت نفس، كرامت روح انسانى و حفظ شخصیت از ذلت و شکست است.[1]
اوج عزتمندی به واقع در جای‌جای کربلا قابل مشاهده است. امام حسین علیه‌السلام در کربلا اوج مصیبت‌ها و سختی‌ها را به جان خرید؛ اما تن به ذلت در برابر دشمن نداد.
ستم پذيرى و تحمّل سلطنت اهل باطل، سكوت در برابر تحریف دین و اطاعت از كافران و فاجران، همه و همه از ذلت نفس و حقارت روح سرچشمه مى‌گيرد که خاندان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از این امور مبرا و پاک هستند. البته ذکر این نکته لازم است که در هر زمانی باید با توجه به آن زمان، به رفتارهای ائمه علیهم‌السلام توجه کرد؛ گاهی سکوت مصلحت است و گاهی قیام.
عزت در مکتب امام حسین علیه‌السلام
امام حسین علیه‌السلام عزتمند است؛ چراکه او بنده‌ی خداوندی است که در قرآن، عزت را صفت برای خودش، پيامبر، ائمه علیهم‌السلام و پیروان راستینشان معرفی کرده است؛ «وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ؛[2] درحالی‌که عزت و اقتدار برای خدا و پیامبر او و مؤمنان است.»
از این‌رو جا دارد به جلوه‌های از عزت در کربلا به‌ویژه در بیان سیدالشهدا علیه‌السلام توجه کنیم:
1 –حضرت در جواب والی مدینه که بیعت با یزید را مطرح کرد، با ذلیلانه شمردن آن و با برشمردن خباثت‌ها و آلودگی‌های یزید، فرمود: «فَمِثْلی لا یُبایِعُ مِثْلَهُ؛[3] کسی همچون من، با شخصی چون او بیعت نمی‌کند!»
2 – امام علیه‌السلام در جایی دیگر با ردّ پیشنهاد تسلیم شدن که دشمن مطرح کرده بود، فرمود: «لا اعْطیکُمْ بِیَدی اعْطاءَ الذَّلیلِ؛[4] همچون ذلیلان دست بیعت با شما نخواهم داد.»
3- عزتمند تا شهادت؛ صبح عاشورا در شروع نبرد، حضرت اوج عزتمندی در برابر دشمنی که اهل هدایت نیست را چنین بیان فرمودند: «به خدا قسم آنچه را از من می‌خواهند (تسلیم شدن) نخواهم پذیرفت تا اینکه خدا را آغشته به خون خویش دیدار کنم.»[5]
4 – شاید اوج ظهور این صفت، در این جمله معروف از امام علیه‌السلام است که ایشان در رد درخواست ابن زیاد جهت تسلیم شدن و بیعت، خطاب به نیروهای ابن سعد فرمود: «أَلا إِنَّ الدَّعِی بْنَ الدَّعِی قَدْ رَکَزَ بَیْنَ اثْنَتَیْنِ بَیْنَ السِّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَیْهاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ؛[6] آگاه باشید که فرومایه‌ای فرزند فرومایه (ابن زیاد)، مرا در بین دوراهی شمشیر و ذلت قرار داده است و هیهات که ما زیر بار ذلت برویم.»
عزتمندی انقلاب اسلامی
آری عزتمند بودن، از ویژگی‌های بارز عاشورائیان است؛ کسانی که سال 57 حماسه‌ای به نام «انقلاب اسلامی» را با تأسی به امام حسین علیه‌السلام رقم زدند، نیز این صفت را سرلوحه کار خود قرار دادند و از آن روز تا امروز، به برکت انقلاب اسلامی، شیعیان و پیروان اهل‌بیت علیهم‌السلام در میان سایر مسلمانان احساس عزت و سربلندی دارند.
امام خمینی رحمه‌الله علیه، سردمداری باعزت و مبارزه‌گری دائم علیه طاغوت بود. امام رحمه‌الله علیه از ابتدای حرکت تا پیروزی انقلاب، در اوج عزت بود. از باب نمونه، او پس از نزدیک به یک سال حبس، در فروردین سال 1343 از زندان شاه آزاد شد. همان روز، روزنامه اطلاعات مقاله‌ای مبنی بر تفاهم روحانیت با شاه در اجرای برنامه «انقلاب سفید» منتشر کرد و به آن عنوان «اتحاد مقدس» داد. امام خمینی رحمه‌الله علیه پس از اطلاع از این مطلب، بلافاصله عزتمندانه چنین فرمود: «اگر روزنامه اطلاعات جبران نکند، با عکس‌العمل شدید ما مواجه خواهد شد، خمینی را اگر دار بزنند، تفاهم نخواهد کرد.»[7]
پی‌نوشت:
[1] مفردات الفاظ قرآن، ص513.
[2] سوره منافقین، آیه8.
[3] مقتل خوارزمی، ص184.
[4] أعيان الشيعة، ج1، ص576.
[5] موسوعه کلمات الامام الحسین، ص432.
[6] اللهوف، ص97.
[7] سخنرانى امام خمینی رحمه الله علیه در 21فروردین1343.
