دوران غیبت امام زمان علیه‌السلام از دوران سخت و فتنه‌انگیزی است که مردم به‌ویژه شیعیان و پیروان حضرت هر روز غربال می‌شوند؛[1] بنابراین یکی از راه‌های نجات از این گرداب سنگین، استواری بر ایمان و شناخت امام عصر علیه‌السلام است. امام صادق علیه‌السلام برای تحقق این امر، چهار توصیه دارد:
یک. صلوات همراه با «عَجِّل فَرَجَهم»
صلوات همراه با درخواست ظهور در دیدگاه امام صادق علیه‌السلام از آسان‌ترین راه‌ها برای درک امام زمان علیه‌السلام است؛ ازاین‌رو حضرت فرمود: «هر کس بعد از نماز صبح و نماز ظهر بگويد: «أَللَّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَعَجِّلْ فَرَجَهُمْ»، نمیميرد تا اينکه حضرت مهدی علیه‌السلام را درک کند».[2]
دو. خواندن دعای عهد
امام صادق علیه‌السلام فرمود: «مَنْ دَعَا إِلَى اللَّهِ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً بِهَذَا الْعَهْدِ، كَانَ مِنْ أَنْصَارِ قَائِمِنَا عَلَيْهِ‌السَّلَام، فَإِنْ مَاتَ قَبْلَهُ أَخْرَجَهُ اللَّهُ تَعَالَى مِنْ قَبْرِهِ وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ بِكُلِّ كَلِمَةٍ أَلْفَ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ أَلْفَ سَيِّئَة»؛[3] «هر که چهل صبح دعای عهد را بخواند از یاران قائم ما باشد؛ پس اگر پیش از ظهور آن حضرت از دنیا برود، خدا او را از قبر بیرون آورد [که در خدمت آن حضرت باشد] و حق‌تعالی به هر کلمه آن هزار حسنه به او دهد و هزار گناه از او محو کند».
سه. دعای معرفت
از آنجا که معرفت امام زمان علیه‌السلام از مهمترین شناخت‌هاست،[4] امام صادق علیه‌السلام برای به‌دست آوردن معرفت و شناخت حضرت، مداومت بر دعای زیر را سفارش کردند؛ زیرا معرفت، تنها راه نجات از مرگ جاهلیت است: «اللّهُمَّ عَرِّفْنى نَفْسکَ فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى نَفْسَكَ لَمْ اَعْرِف نَبِيَّكَ اَللّهُمَّ عَرِّفْنى رَسُولَكَ فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى رَسُولَكَ لَمْ اَعْرِفْ حُجَّتَكَ اَللّهُمَّ عَرِّفْنى حُجَّتَكَ فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دينى»؛[5] «خدایا خودت را به من بشناسان؛ زیرا اگر خودت را به من نشناسانی، پیامبرت را نشناخته‌ام. خدایا پیامبرت را به من بشناسان؛ زیرا اگر فرستاده‌ات را به من نشناسانی، حجّتت را نشناخته‌ام. خدایا حجّت خود را به من بشناسان؛ زیرا اگر حجّتت را به من نشناسانی، از دین خود گمراه می‌شوم».
چهار. دعای غریق در دوران سرگردانی
امام صادق علیه‌السلام برای نجات از سرگردانی در دوران غیبت فرمود: «زمانی می‌رسد که امام هدايتگر و نشانه آشکاری نباشد. از حيرت و سرگرداني آن دوره، کسی نجات پيدا نمی‌کند؛ مگر آنکه به خواندن دعای غريق مداومت کند و آن دعا این است: «یا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِکَ»؛[6] «ای خدا! ای بخشنده! ای مهربان! ای تغییر دهنده قلب‌ها! قلب مرا بر دین خودت ثابت گردان».
بنابراین هر انسان منتظری با عمل به این چهار توصیه آسان و پر مغز، می‌تواند زمینه‌های نجات از فتنه‌های دوران غیبت را در خود فراهم کند.
پی‌نوشت:
[1]. طوسی، محمدبن الحسن، الغیبة، دارالمعارف الاسلامیه، 1411ق، چاپ اول، ص340.
[2]. همان، مصباح المتهجد، فقه الشیعه، 1411ق، چاپ اول، ج1، ص368.
[3]. ابن‌مشهدی، محمدبن جعفر، جامعه مدرسین، 1419ق، چاپ اول، المزار الکبیر، ص663.
[4]. حمیری، عبداللهبن جعفر، قرب الاسناد، موسسه آل‌البیت، 1413ق، چاپ اول، ص351.
[5]. کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، دارالکتب الاسلامیه، 1407ق، ج1، ص337.
[6]. ابن بابویه، محمدبن علی، کمال‌الدین، اسلامیه، 1395ق، چاپ دوم، ج۲، ص۳۵۱.
