این سخن، جایگاه اساسى و اصلى امر به معروف و نهى از منکر را نشان مى دهد. امام حسین(علیهالسلام) با این عبارت، مى خواهند نقش محورى امر به معروف و نهى از منکر را نشان دهند؛ به گونه اى که هدف نهایى قیام خویش را تحقق این امر مى دانند. اگر توجهى به جایگاه اصیل امر به معروف و نهى از منکر شود، مقصود حضرت از این سخن روشن تر خواهد شد. اصل «امر به معروف و نهى از منکر» در تمامى ادیان ابراهیمى مطرح و وظیفه تمامى پیامبران، رسولان، ائمه علیهم السلام و مؤمنان مى باشد. این مسأله یک وظیفه شرعى و فقهى صرف نیست؛ بلکه ملاک، معیار و در واقع علت فرستادن رسولان الهى است؛ زیرا عالم مادى، عالم اختلاط خوبى ها و بدى ها، حق و باطل، خوش آیندها و بدآیندها، ظلمت و نور، فضایل و رذایل است و این امور گاهى چنان درهم تنیده مى شوند که شناخت آنها و سپس تأسى و عمل به آن، دشوار
مى گردد. ادیان الهى با شناساندن معروف و منکر و در واقع خوب و بد، حق و باطل، ظلمت و نور، فضایل و رذایل به انسان ها و به دنبال آن دستور به انجام معروف ها و بازداشتن از منکرها، هدایت الهى را به آدمى مى آموزند و او را به صراط مستقیم رهنمون مى شوند.
رسول خدا(صلی الله علیه و آله) درباره اهمیت و جایگاه ویژه امر به معروف و نهى از منکر مى فرماید: «کسى که امر به معروف و نهى از منکر کند، جانشین خدا در روى زمین و جانشین کتاب خدا و جانشین رسول خداست».[ میزان الحکمة، ج 3، ص 80.]
و حضرت على(علیهالسلام) فرموده اند: «قوام شریعت [دین] امر به معروف و نهى از منکر است».[ غرر الحکم، ج 2، ص 400.]
قرآن کریم ویژگى «امر به معروف و نهى از منکر» را در مؤمنان، بر اقامه نماز و دادن زکات و اطاعت از خدا و رسولش مقدم مى دارد.[ نگا: توبه، آیه 7.]
امام باقر(علیهالسلام) نیز در حدیثى مى فرماید: «امر به معروف و نهى از منکر راه پیامبران است. برنامه افراد صالح و شایسته است. واجبى است که سایر واجبات در گرو آن اقامه مى شوند. امنیت راه ها در سایه آن حاصل مى شود. حلیت کسب ها به سبب آن است. در سایه امر به معروف و نهى از منکر است که دشمنان را به رعایت انصاف وادار مى سازد، ... کارها در سایه امر به معروف و نهى از منکر به سامان مى رسد».[ نگا: اصول کافى، ج 5، ح 1، ص 55.]
بنابراین، اصل امر به معروف و نهى از منکر مخصوص امام حسین(علیهالسلام) نیست؛ بلکه وظیفه تمامى پیامبران، رسولان، امامان، صالحان و مؤمنان مى باشد. اما از آنجا که معروف و منکر در زمان سیدالشهداء(علیهالسلام) بشدت مختلط گردیده و از سوى دیگر منکر در تمامى ابعاد، رایج شده بود و معروف در تمام ساحت هایش متروک مانده بود و این وضعیت منجر به خاموشى دین اسلام و فراموشى سنت نبوى و علوى گشته بود؛ اباعبدالله(علیهالسلام)، اعتراض به وضع موجود و احیاى سیره رسول خدا(صلی الله علیه و آله) و دین اسلام و دفاع از آن را تنها در سایه امر به معروف و نهى از منکر محقق مى دانست. به همین دلیل آن حضرت هدف از قیام خویش را اصلاح جامعه به وسیله امر به معروف و نهى از منکر بیان مى کرد: «انى لم اخرج اشرا و لابطرا و لا مفسدا و لا ظالما و انما خرجتُ لطلب الاصلاح فى اُمة جدى(صلی الله علیه و آله) ارید اَن آمر بالمعروف و انهى عن المنکر».[ بحارالانوار، ج 44، باب 37، ح 2.]
مقصود امام حسین(علیهالسلام) از این جمله «من براى امر به معروف و نهى از منکر قیام کردم» چیست؟
منتشر شده در
پرسش ها و پاسخ ها