به مناسبت ایام فاطمیه و شهادت دخت مظلومه و مغصوبه پیامبر اکرم (ص)، علل عدم برگزاری مجلس عزاداری فاطمیه در زمان ائمه علیهم السلام با بررسی یک روایت از امام صادق علیه السلام تقدیم شما فرهیختگان می شود.

«عن سُفْیَانَ بْن مُصْعَبٍ الْعَبْدِیِّ ، قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فَقَالَ: قُولُوا لِأُمِّ فَرْوَةَ تَجِی ءُ فَتَسْمَعُ مَا صُنِعَ بِجَدِّهَا. قَالَ: فَجَاءَتْ فَقَعَدَتْ خَلْفَ السِّتْرِ، ثُمَّ قَالَ: أنْشِدْنَا، قَالَ فَقُلْتُ: فَرْوُ جُودِی بِدَمْعِکِ الْمَسْکُوبِ، قَالَ: فَصَاحَتْ وَ صِحْنَ النِّسَاءُ، فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام: الْبَابَ الْبَابَ، فَاجْتَمَعَ أَهْلُ الْمَدِینَةِ عَلَی الْبَابِ، قَالَ: فَبَعَثَ إِلَیْهِمْ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام صَبِیٌّ لَنَا غُشِیَ عَلَیْهِ، فَصِحْنَ النِّسَاءُ»

سفیان بن مصعب عبدی [شاعر اهل بیت]می‌گوید:

به محضر امام صادق علیه السلام شرفیاب شدم.

آن حضرت فرمودند: «به‌ ام‌ّفروه بگویید بیاید و مصائبی را که بر جدش وارد کردند بشنود».

راوی می‌گوید:‌ امّ فروه آمد و پشت پرده نشست.

سپس حضرت به من فرمودند: «برای ما شعر بخوان».

من نیز این شعر راخواندم: «ای‌ ام‌ّفروه اشک‌های جاری خود را هدیه کن و ارزانی بدار».

در این هنگام فریاد گریه ام‌ّفروه بلند شد و تمام بانوان به گریه فریاد کردند.

در این حال امام صادق علیه السلام هشدار دادند: «درب خانه، درب خانه[مراقب درب خانه باشید]».

در اثر این صداها، مردم مدینه بر در خانۀ حضرت اجتماع کرده بودند.

راوی می‌گوید: «امام صادق علیه السلام کسی را به نزد آنان فرستاد تا بگوید:کودکی از ما غش کرد و بانوان برای این امر فریاد بر آوردند».

سه دلیل عمده برای عدم برگزاری مجلس عزاداری فاطمیه در زمان ائمه (ع)

دلیل اول از روایت

در زمان وقوع این روایت، شرایط تقیه به حدی بوده که در شهر مدینه امام صادق علیه السلام و خانواده اش از طرف همسایگان، عابرین کوچه، عابرین خیابان و اغلب مردم مدینه مورد تهدید و خطر بوده اند.

دلیل دوم از روایت

خاندان اهل بیت علیهم السلام در هنگام ذکر مصائب کربلا آنچنان از خود بی خود شده و به گریه و عزاداری می‌پرداخته‌اند که فریاد گریۀ ایشان از درون اتاقها و پشت پرده‌ها به گوش همسایگان و عابرین کوچه می‌رسیده است.

دلیل سوم از روایت

با توجه به این روایت، می‌بینیم چقدر اوضاع نسبت به شیعیان و امام سخت بوده است که حتی برای گریه باید تقیه می‌کردند، حال در چنین شرایطی که تمام پیروان مکتب خلفا از بنی عباس و بنی امیه، همه سنگ خلفای بنی امیه و بنی عباس را به سینه می‌زدند؛ آیا امکان داشت که توسط امام و شیعیان در کوچه های مدینه، دسته عزا راه انداخته شود. وقتی که حتی خانه امام هم زیر نظر دستگاه غاصب خلافت بود، چه برسد به اینکه امام شیعیان را جمع کند و دسته عزا راه بیندازد. امام زمانِ دوران ائمه علیهم السلام حتی در خانه باید با تقیه روضه می‌گرفتند.

منبع: الکافی ج۸ ص ۲۱۶