یاران امام مهدی(ع) دارای ویژگی هایی هستند که در این مطلب به آن اشاره خواهیم کرد:

بر اساس احادیث، یاران امام مهدی(ع) دارای ویژگی های زیرند:

الف. جوان اند و نه پیر

امام علی(ع) می فرماید:

یاران قائم، جوان اند و پیران، میان آنان نیستند، جز به اندازه سرمه چشم یا نمک در توشه که کمترین اندازه را میان ره توشه دارد.[۱]

ب. قوی دل و نیرومندند

امام باقر(ع) آیه ﴿بندگانی از خود را که سخت جنگاور و نیرومندند، بر شما می گماریم﴾[۲]را تلاوت نمود و سپس فرمود:

قائم و یارانش، همان بندگان سخت جنگاور و نیرومندند.[۳]

ج. عابدان شب و شیران روزند

امام صادق(ع) می فرماید:

گویی قائم و یارانش را در بلندی کوفه (نجف) می بینم که چون کسی که بر سرش پرنده نشسته است [ساکت و خاموش اند]. توشه [و آذوقه]شان تمام شده، لباس هایشان کهنه گشته و اثر سجده بر پیشانی هایشان نقش بسته است. شیران روز و شب زنده داران هستند.[۴]

د. جهادگر در راه خدایند

در تفسیر آیه ۵۴ از سوره مائده آمده است که:

در باره قائم و یارانش است که ﴿در راه خدا جهاد می کنند و از سرزنش هیچ ملامتگری نمی هراسند﴾.[۵]

هـ. فرمان بُردار اویند

امام صادق(ع) می فرماید:

خوشا به حال شیعیان قائم ما که در روزگار غیبتش، منتظر ظهور او و در روزگار ظهورش، فرمان بردار اویند. آنان، اولیای الهی اند که نه بیمی در آنهاست و نه اندوهگین می شوند.[۶]

امام صادق(ع) در حدیثی دیگر، درباره برخی ویژگی های یاران امام مهدی(ع) می فرماید:

او گنجی در طالقان دارد که از طلا و نقره نیست و پرچمی که از زمان در هم پیچیده شدنش، باز نشده است و مردانی که دل هایشان مانند پاره های آهن است. شک در ذات خداوند، با آنان در نمی آمیزد و از سنگ، سخت ترند. اگر بر کوه ها حمله ور شوند، آنها را از میان برمی دارند، با پرچم هایشان آهنگ شهری نمی کنند، جز آن که ویرانش می نمایند، بر اسبانشان مانند عقاب تیزرو هستند و برای تبرّک جویی، دست به زین [اسب ] او می کشند و گرداگرد او را می گیرند تا وی را در جنگ ها با جان خود، حفظ کنند و در آنچه از ایشان می خواهد، کفایتش می کنند.

مردانی [اند] که شب نمی خوابند و در نمازهایشان مانند زنبور، زمزمه [و ناله] می کنند، شب ها بر سر انگشتان پای خود می ایستند و صبح ها بر اسبانشان می نشینند. زنده نگهدارانِ شب و شیران روزند. آنان در اطاعت از او، از کنیز در برابر آقایش فرمان بردارترند،[و] به روشناییِ چراغ اند، گویی که در دل هایشان مشعل افروخته اند. آنان از بیم خدا بیمناک اند، شهادت را در دعایشان می طلبند و آرزو دارند که در راه خدا کشته شوند. شعارشان، «یا لَثارات الحسین» است. هنگامی که حرکت می کنند، هراس از آنها به فاصله یک ماه راه، جلویشان حرکت می کند. به سوی مولایشان با شتاب روان می شوند و خداوند، امام حق را با ایشان یاری می دهد.[۷]،[۸]

پی نوشت ها:

[۱]. الغیبة، نعمانی: ص ۳۱۵ ح ۱۰.

[۲]. اسرا: آیه ۵.

[۳]. تفسیر العیاشی: ج ۲ ص ۲۸۱ ح ۲۱.

[۴]. بحار الأنوار: ج ۵۲ ص ۳۸۶ ح ۲۰۲.

[۵]. تفسیر القمّی: ج ۱ ص ۱۷۰.

[۶]. کمال الدین: ص ۳۵۷ ح ۵۴.

[۷]. بحار الأنوار: ج ۵۲ ص ۳۰۷ ح ۸۲.

[۸]. ر.ک: دانش نامه امام مهدی(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ: ج ۸ ص ۲۶۹ ـ ۲۸۳.

براساس نتایج بدست آمده از تحقیقات مختلف، این موضوع اثبات شده است که مصرف کیوی و میوه‌های تازه، تاثیرات مفید فراوانی بر بهبود عملکرد ریه‌ها خواهد داشت.

سایر خواص بیماری عبارتند از:

به هضم غذا کمک می‌کند

کیوی سرشار از فیبر است. فیبر موجود در کیوی، به هضم بهتر غذا کمک زیادی می‌کند. کیوی همچنین حاوی آنزیم اکتینیدین است که یک ماده مناسب برای هضم پروتئین‌ها به شمار می‌رود. به همین دلیل خواص کیوی برای معده و هضم بهتر غذا را یکی از مهم ترین خواص آن تلقی می‌کنند. زیرا هضم بهتر غذا، از بروز مشکلات گوارشی مختلف نیز جلوگیری خواهد کرد.

 سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند

کیوی به دلیل اینکه سرشار از ویتامین C و انواع مواد مغذی مورد نیاز بدن است، سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. به همین دلیل مصرف کیوی برای جلوگیری از سرماخوردگی و مبارزه با انواع بیماری‌ها نظیر ویروس کرونا یا آنفولانزا، مفید خواهد بود. این موضوع به ویژه برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مانند برخی از افراد بالای ۶۵ سال، بسیار مهم خواهد بود.

 به کنترل فشار خون کمک می‌کند

مصرف کیوی علاوه بر تقویت سیستم ایمنی و کمک به بدن در مبارزه با بیماری‌ها، برای کنترل فشار خون نیز مفید خواهد بود. محققان بر اساس تحقیقات صورت گرفته، دریافتند که مصرف روزانه ۱ الی ۳ عدد کیوی برای افرادی که به فشار خون بالا مبتلا هستند، می‌تواند در کنار مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک، بسیار مفید واقع شود. کنترل فشار خون به جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته‌های قلبی و مغزی کمک می‌کند.

 احتمال لخته شدن خون را کاهش می‌دهد

کیوی علاوه بر اینکه باعث کنترل فشار خون می‌شود، از لخته شدن خون نیز جلوگیری می‌کند. در حقیقت مصرف کیوی سبب رقیق شدن خون می‌شود. کیوی همچنین چربی خون را کاهش می‌دهد. به همین دلیل افرادی که چربی خون یا غلظت خون بالا دارند، می‌توانند مصرف کیوی را در رژیم غذایی خود بگنجانند.

بهبود حس بینایی و سلامت چشم‌هاب

ر اساس تحقیقات انجام شده، کیوی می‌تواند به جلوگیری از تخریب چشم کمک کند. در حقیقت کیوی به دلیل مواد مغذی که دارد، به محافظت از چشم کمک می‌کند. بنابراین مصرف کیوی برای سلامت چشمان شما مفید خواهد بود.

بهبود سلامت قلب

کیوی به دلیل سرشار بودن از مواد مغزی و کمک به کنترل فشار خون، برای بهبود سلامت قلب بسیار مفید است. مصرف کیوی همچنین از بروز سکته‌های قلبی پیشگیری می‌کند. کیوی همچنین باعث کاهش سطح کلسترول بد خون (LDL) می‌شود. و خطر ابتلا به نارسایی قلبی را کاهش می‌دهد.

کمبود وقت و شلوغی زیاد روزهای پایانی سال، الگوی غذایی بسیاری از افراد را تغییر می‌دهد. نداشتن زمان کافی برای پخت غذای خانگی، سهم غذاهای آماده و فست فودها را افزایش می دهد. همین تغییر الگوی غذایی، حتی برای چند هفته هم می‌تواند عوارض زیادی برای شما به همراه داشته باشد.

در این میان، مهم‌ترین تغییرات غذایی در روزهای پایانی سال که می‌توانند عاملی برای افزایش کلسترول خون باشند، شامل موارد زیر هستند:

1. گرایش به مصرف غذاهای سرخ‌شده

معمولا غذاهای سرخ‌کردنی جزو غذاهایی هستند که در مدت‌زمان کوتاهی آماده می‌شوند و وقت کمی هم برای پخت‌وپز می‌گیرند. از این‌رو، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که در روزهای شلوغ آخر سال، غذاهای سرخ‌کردنی را جایگزین غذاهای آرام‌پز و سالم‌تر کنند. مصرف غذاهای سرخ‌شده می‌تواند میزان دریافت اسیدهای چرب ترانس و اسیدهای چرب اشباع در بدن را افزایش دهد و مستقیما با افزایش کلسترول خون در ارتباط باشد.

2. افزایش مصرف غذاهای رستورانی

بسیاری از آمارها نشان می‌دهند که تعداد زیادی از افراد جوامع مختلف در روزهای شلوغ کاری، تمایل کمتری به پخت‌وپز دارند و ترجیح می‌دهند که بیشتر از غذاهای رستورانی استفاده کنند.

متاسفانه، روغن مصرفی در بیشتر غذاهای رستورانی از نوع روغن جامد یا هیدروژنه است که سطح بالایی از اسیدهای چرب مضر ترانس را در خود جای داده‌اند. علاوه بر این، بیشتر غذاهای رستورانی حاوی چربی‌های اشباع زیادی هستند و به همین دو دلیل می‌توانند به‌طور ناگهانی و کاملا مستقیم، افزایش کلسترول خون را به همراه داشته باشند.

3. تمایل به مصرف فراورده‌های گوشتی

فراورده‌های گوشتی از دیگر غذاهایی هستند که سریعا برای خوردن آماده می‌شوند و وقت زیادی برای پخت‌وپز نمی‌گیرند. به همین دلیل هم بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که در روزهای پُرکار آخر سال بیشتر از فراورده‌های گوشتی استفاده کنند. اما بهتر است بدانید که تمامی فراورده‌های گوشتی، حتی سالم‌ترین انواع آنها نیز علاوه بر سدیم و افزودنی‌های مختلف، مقادیر قابل توجهی از اسیدهای چرب اشباع را در خود جای داده‌اند.

توجه داشته باشید که هر ورق ژامبون حدود 3 گرم چربی اشباع به بدن شما می‌رساند و این یعنی افزایش مصرف فراورده‌های گوشتی مساوی است با بالا رفتن ناگهانی کلسترول خون. نکته قابل توجه دیگر این است که افزایش کلسترول خون در روزهای پُراسترس پایان سال می‌تواند برای بعضی افراد با افزایش خطر بیماری‌ها یا سکته‌های قلبی همراه باشد.

4. افزایش مصرف شیرینی‌ها

یکی دیگر از عادت‌های غذایی بسیار نادرستی که در روزهای شلوغ، پُرکار و پُراسترس آخر سال، گریبانگیر بسیاری از افراد می‌شود، افزایش تمایل به مصرف انواع شیرینی‌ها، کیک‌ها، کلوچه‌ها، بیسکویت‌ها یا تمامی فراورده‌های حاوی قند و شکر است.

معمولا افرادی که در روزهای پایانی سال برای غذا خوردن فرصت کافی ندارند، سعی می‌کنند که در طول روز خودشان را با مصرف انواع شیرینی‌ها سیر نگه دارند. بهتر است، بدانید که تمامی انواع شیرینی‌ها، علاوه بر داشتن قند و شکر، حاوی اسیدهای چرب اشباع یا در مواردی اسیدهای چرب ترانس هستند. عادت به مصرف شیرینی‌های مختلف در یک دوره زمانی می‌تواند افزایش کلسترول و تری‌گلیسرید خون را به همراه داشته باشد.

افزایش سن می‌تواند به دلیل تغییراتی که در سلول‌های مغز اتفاق می‌افتد، باعث زوال شناختی شود. با این حال، مشخص نیست که چه مقدار از این امر ذاتی یا ناشی از بیماری‌هایی مانند آلزایمر است.

به منظور بهبود متابولیسم انرژی در مغز، گروهی از دانشمندان به بررسی اثر مکمل ویتامین B۳ بر روی بزرگسالان پرداختند.

محققان دریافتند که مکمل «نیکوتین آمید ریبوزید» به یک مولکول دخیل در متابولیسم انرژی در نورون‌ها تبدیل می‌شود.

آنها همچنین کاهش کوچک اما قابل توجهی در سطح پروتئین بتا آمیلوئید در نورون‌ها، به دنبال مصرف این مکمل مشاهده کردند.

از آنجایی که انسان‌ها عمر طولانی‌تری دارند، تعداد افراد مبتلا به زوال عقل در جمعیت نیز در حال افزایش است و سازمان جهانی بهداشت گزارش می‌دهد که در حال حاضر بیش از ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان با زوال عقل زندگی می‌کنند و هر سال نزدیک به ۱۰ میلیون مورد جدید مبتلا به زوال عقل تشخیص داده می‌شود.

با وجود این شیوع بالا، مکانیسم‌ها و عوامل خطرزای زوال عقل به خوبی شناخته نشده است.

درک غالب این است که تصور می‌شود بیماری آلزایمر با وجود توده‌هایی از اشکال خاصی از پروتئینی به نام بتا آمیلوئید بین نورون‌ها یا سلول‌های عصبی در مغز ریشه می‌گیرد. تصور می‌شود که این پروتئین بر توانایی آنها در سیگنال‌دهی تأثیر می‌گذارد و باعث کاهش روند شناختی در افراد مبتلا به این بیماری می‌شود.

یک نظریه این است که کاهش در شناخت مشاهده شده در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر به دلیل اختلال در تولید انرژی و متابولیسم معمول در مغز است.

مطالعه اخیر بررسی می‌کند که آیا ویتامین B می‌تواند به جبران این اختلال کمک کند یا خیر.

دکتر «کریستوفر مارتنز»، سرپرست تیم تحقیق و مدیر مرکز تحقیقات پیری شناختی آمریکا، می‌گوید: «اگر سلول‌های مغزی نتوانند انرژی لازم را برای عملکرد خود تولید کنند، آنها نمی‌توانند سیگنال دهند، و اگر سلول‌های عصبی در مغز نتوانند به طور مؤثر سیگنال دهند، شناخت تحت تأثیر قرار می‌گیرد.»

وی در ادامه می‌افزاید: «یکی از اصلی ترین چالش‌های بیماری آلزایمر، اختلال در متابولیسم انرژی در مغز است که در واقع ممکن است به پیشرفت بیماری منجر شود.»

دکتر مارتنز و تیمش به نقش یک مولکول خاص دخیل در متابولیسم انرژی موسوم به نیکوتین آمید آدنین دینوکلئوتید یا NAD+ پرداختند.

مارتنز می‌گوید: «NAD+ برای ایجاد انرژی برای سلول‌ها ضروری است و شواهد محکمی از مطالعات حیوانی وجود دارد که نشان می‌دهد پیری و اختلال در عملکرد متابولیک منجر به کاهش NAD+ در سلول‌ها می‌شود. از اینرو منطقی است که ذخیره مجدد NAD+ در مغز می‌تواند تأثیر مثبتی بر عملکرد مغز داشته باشد.»

به منظور انجام این کار، به یک گروه از ۱۰ بزرگسال نوعی ویتامین B۳ به نام ریبوزید نیکوتین آمید به عنوان یک مکمل داده شد، زیرا این مولکول پیشرو برای NAD+ است. این بدان معنی است که بدن آن را به NAD تبدیل می‌کند.

گروهی از ۱۲ بزرگسال دیگر دارونما دریافت کردند. هیچ یک از گروه‌ها نمی‌دانستند که آنها مکمل را دریافت می‌کنند یا دارونما.

به منظور اندازه گیری اینکه آیا مصرف ۵۰۰ میلی گرم مکمل دو بار در روز به مدت شش هفته موجب افزایش NAD+ در نورون‌ها شده است، محققان NAD+ را در وزیکول‌های خارج سلولی که در نورون‌ها وجود دارند اندازه گیری کردند.

علاوه بر این یافته، این تیم اکنون داده‌هایی را منتشر کرده است که نشان می‌دهد تغییرات در سطح NAD+ و پیش سازهای آن با تغییر در وجود پروتئین‌ها و مولکول‌های سیگنال دهنده انسولین در ارتباط با التهاب ارتباط دارد، و همچنین تصور می‌شود در ابتلاء به آلزایمر و زوال عقل هم نقش دارد.

خانواده نخستین و اصلی‌ترین جایگاهی است که زن و مرد با هم‌اندیشی و تفاهم ، مهر و محبت آن‌ را می‌سازند. در منابع اسلامی اعم از آیات و احادیث ائمه‌معصومین (علیهم السلام) خانواده از جایگاه بالا وارزشمندی برخوردار است.

از جمله خسارت‌های مهم پیش‌روی جامعه ناپایداری و سستی در خانواده و نبود آرامش و استحکام است که در صورت فراموشی، آسیب‌های جبران نشدنی بر بدنه‌ی جامعه‌ی اسلامی وارد خواهد کرد.

الگوگرفتن از زندگی حضرت علی(علیه السلام) و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) می‌تواند خیلی از مشکلات موجود در خانواده را رفع کند.

این مقاله با روش توصیفی‌تحلیلی و با استناد به کتب و مقالات معتبر، تدوین شده‌است. هدف از پژوهش، بررسی زوایا و رویکردهای مختلف خانواده و مباحث آن، با توجه به کلام گوهربار حضرت امام علی (علیه السلام) می‌باشد. حال باید دید چه عوامل و راهکارهایی در تحکیم و آرامش خانواده باتوجه به سخنان حضرت علی (علیه السلام) نقش اساسی و مؤثری دارند؟

آن‌چه به عنوان ره‌آوردپژوه از این تحقیق استنباط می‌شود این است که؛ تقسیم کار، ابراز محبت، عدالت و... از جمله خصلت‌های پسندیده تحکیم خانواده در کلام ایشان است. لذا تحقیق پیش‌رو اهتمام دارد رویکردی جدید همراه با مباحث مهمی چون پوشاندن عیوب، داشتن صبر و تحمل، سازش و... را بیان دارد.

واژگان‌کلیدی: امیرالمؤمنین حضرت علی (علیه‌السلام)، خانواده، عوامل تحکیم خانواده.

مقدمه

این بنیان با تعبیر «میثاقاً غلیظاً» [۲]یعنی پیمان محکم و استوار یاد می‌کند. خانواده، درحالی که هسته مرکزی جامعه را تشکیل می‌سازد تأثیر مستقیم بر رویدادهای جامعه دارد. اهمیت معرفی خانواده حضرت علی (علیه السلام) به عنوان الگو، ضرورت تأمل در این خانواده پر از مهربانی را آشکار می‌سازد و از سویی ضرورت بررسی خانواده این امام عزیز که از لحاظ تاریخی در سخت‌ترین زمان دوران سکوت ۲۵ ساله و حکومت ۵ ساله را تجربه کرده و در عین حال نوع سیره هر یک از اعضای این خانواده با مسائل، مشعل فروزانی برای الهام گیری و تمسک جویی بشر است.

شناخت شیوه زندگی حضرت علی وحضرت فاطمه(سلام الله علیها) در تأمین آرامش خانوادگی از آن جهت اهمیت دارد که این خانواده در زمان نزول قرآن، تحت‌نظر و با هدایت رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) و بر اساس زندگی ساده و سخت مسلمانان صدراسلام در مدینه تشکیل شد و همه ی فراز و نشیب های معمول یک خانواده ی نوپا را تجربه و با تکیه بر روش‌های دینی بر مشکلات و سختی ها غلبه کرد. از این رو برای مشتاقان آموزه‌های دینی سرمشقی عملی و مؤثر است.

این موضوع آن‌چنان والاست که به خودی خود موضوعیت دارد. کتاب، کارتحقیقی یا مقاله‌ای دقیقا با این عنوان و یا مشابه آن ثبت نشده و فقط ارتباط جزئی با برخی کتب دارد. کتاب‌هایی چون «اخلاق در خانواده از منظر قرآن و نهج‌البلاغه» نوشته مرجان باوفا، در سال ۱۳۹۷، «کرامت زن: شرحی برخطبه۸۰ نهج البلاغه»، توسط محمدمهدی کافی در سال ۱۳۹۶ تألیف شده‌است، که تنها به گوشه‌ای از مباحث مربوط به خانواده پرداخته اما به نظر می‌رسد این اولین کارتحقیقی است که به بررسی جزئی‌تر خصلت‌های خانواده پایدار در حکمت‌های مولاعلی(علیه‌السلام) می‌پردازد. مقاله‌حاضر به دنبال تأیید همه‌ی مؤلفه‌های سبک زندگی حضرت علی(علیه السلام) و حضرت زهرا (سلام الله علیها) نیست، بلکه به دنبال بیان رفتارهای حضرت علی (علیه السلام) و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در ایجاد آرامش در خانواده به عنوان رهروان واقعی قرآن وپیامبراکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) با توجه به سخنان حضرت علی (علیه السلام)است. در این مجال سعی شده با روش توصیفی‌تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای‌ـ اسنادی، به برخی از این موارد پرداخته شود.

وصف خانواده

خانواده به عنوان یک نظام اجتماعی، شامل گروهی از افراد می‌باشد که از مسیر ازدواج باهم زندگی می‌کنند. رابطه افراد خانواده، رابطه‌ی ژرف و چند وجهی است که دارای تاریخچه و اهداف مشترک است. عمدتاً در این سیستم، افراد توسط خواسته‌ها و دلبستگی‌های عاطفی نیرومند، متقابل با هم‌پیوند دارند. (تبریزی، دیبائیان، کاردانی، جعفری، اسدی، ۱۳۸۵، ص۱۳) برای خانواده از نظر عملکرد و جهان بینی‌های مختلف، تعاریف مختلفی از طرف دانشمندان و متفکران ارائه شده است.

عوامل استحکام خانواده از منظر مولا علی (علیه‌السلام)

خانواده جوهره و زیر بنای جامعه انسانی است. علم الهی بنابر سرشت انسان‌ها به شکلی منظم خلق گشته که برای بالندگی و نیل به آرامش و امنیت خاطر نیازمند تشکیل خانواده است. در رابطه با زندگی امام علی (علیه السلام) و حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) که بهترین اسوه انسان‌ها در همه دوران هستند خانواده جایگاه ویژه‌ای به خود اختصاص داده است. باتوجه به این جایگاه به بیان عوامل استحکام خانواده می‌پردازیم:

۱- همیاری، همراهی و توزیع کار

در یک خانواده متحد، فعال ومیانه‌رو هر کدام از افراد در کارها و برطرف کردن مشکلات با یکدیگر همیاری و همراهی دارند. اصلی‌ترین عامل در استقرار هر کانون انسانی، توزیع کار می‌باشد و در تعیین چگونگی توزیع کار، قبل از هرمطلبی می‌بایست به توانایی‌های تکوینی زن و مرد توجه نمود و چنین دقتی بدون بهره جستن از افق بهتر وحی امکان پذیر نیست.(مصباح‌یزدی، ۱۳۸۸، صص۱۳۲-۱۳۳) از سوی دیگر حضرت علی(علیه السلام) در خانه با حضرت زهرا(سلام الله علیها) همکاری داشتند. کارمنزل را حضرت زهرا(سلام الله علیها) به اختیار خود انتخاب و حضرت علی (علیه سلام) به وی تکلیف نمی‌کند. در عین حال علی (علیه السلام) به جهت آن‌که فشاری بر همسرش نباشد در کارها او را همراهی می‌نمود. (مطهری، ۱۳۸۰، ص۲۹۶)

از عوامل سعادت خانواده تقسیم کار و تعیین حدود و وظایف زن و مرد است؛ «تَقَاضَی عَلِی وَ فَاطِمَةُ (ع) إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (ص) فِی الْخِدْمَةِ فَقَضَی عَلَی فَاطِمَةَ بِخِدْمَةِ مَا دُونَ الْبَابِ وَ قَضَی عَلَی عَلِی (ع) بِمَا خَلْفَهُ قَالَ فَقَالَتْ فَاطِمَةُ (س) فَلَا یعْلَمُ مَا دَاخَلَنِی مِنَ السُّرُورِ إِلَّا اللَّهُ بِإِکفَائِی رَسُولُ اللَّهِ (ص) تَحَمُّلَ رِقَابِ الرِّجَال» (محدث‌نوری، ۱۴۰۸، ج ۱۳، ص۴۸)، امام صادق (علیه السلام) از پدرش امام باقر (علیه السلام) نقل می‌کنند که فرمودند: حضرت علی با حضرت زهرا (علیهاسلام) درباره تقسیم کار از پیامبر پیشنهادی خواستند. ایشان فرمودند: کارها تا دم درب خانه به عهده فاطمه و کارهای پشت درب خانه بر عهده علی باشد. حضرت زهرا فرمودند: از این تصمیمی که پیامبرگرفتند و مرا از سر و کار داشتن با مردها بی‌نیاز نمود به حدی شادمان گشتم که جز خداوند کسی نمی‌داند. (حمیری، ۱۴۱۳ق، ص۵۲)

۲- گستردن محبّت و دوستی

منزلی که فضای آن سرشار از محبت، دوستی، آرامش و احترام باشد، اعضا اعتدال‌گر و با شخصیت رشد یافته‌ای، پرورش می‌یابند. اما منزلی که روح فرزندان را کینه، تغذیه می‌سازد که اساس آن‌ ترس وخشم است، از افراد منحرف به سوی اجتماع روانه می‌شوند.(شریف‌قریشی، ۱۳۷۷، ص۱۲۲) اگر بهتر نظاره کنیم می‌بینیم آن خانه قدیمی که علی و فاطمه (علیها السلام) در آن زندگی‌ می‌کردند فرزندانی چون حسنین (علیهم السلام) را تربیت کردند، در سایه الطاف الهی و عطر پاکدامنی بوده که شمیم آن هنوز انسان‌ را دلباخته خود می‌سازد. پس دوستی هم‌چون آبی است که به گیاهی می‌رسد، اگر نرسد، خشک و اگر بیش از اندازه باشد گیاه از بین می‌رود. (صفایی‌حائری، ۱۳۸۶، ص۶۹ و رهبری، ۱۳۹۴، ص۵۷)

قرآن نسبت به محبت این گونه سفارش می‌کند: «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا»[۳] «آنان که ایمان آورده‌اند و اعمال شایسته انجام داده‌اند خدا بخشایش‌گر برایشان دوستی قرار می‌دهد.» در آیه‌ی دیگر به محبت میان همسران تاکید کرده «وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَة »[۴] «در میان شما با همسرانتان دوستی قرار داد و مهر افکند». (حسینی، ۱۳۹۷ش، شماره ۴۳۵و۴۳۶ و رهبری، ۱۳۹۴، ص۵۷)

۳- نمایان کردن علاقه در خانواده

صمیمیت زندگی به استحکام عشق وعلاقه بر زندگی است و اگر عشق نباشد، زندگی جهنمی و بی روح خواهد شد. اظهار محبّت در خانواده میان زن و مرد و فرزندانشان خانه را به بهشت تبدیل می‌نماید. چه جهنم‌های سوزانی که کمبود محبت و عاطفه فرزندان از جانب والدین است و در حسرت شنیدن عزیزم، تو را دوست دارم و... است و گرفتار کمبود محبّت می‌شوند. (محدثی، ۱۳۸۲ش، صص۲۴۴-۲۴۵)

اگر نمایان کردن علاقه در خانواده به هرعلتی ترک شود، باید خود را آماده رشد علف‌های هرز در کنار گل زندگیشان کنند. (رهبری، ۱۳۹۴، ص۶۲)

ما در سلوک و عمل خانواده حضرت علی(علیه السلام) باتوجه به آن‌چه در تاریخ و احادیث داریم حتی یک مورد نیست که رفتار و برخوردها از محبت و علاقه و آن‌چه مورد رضای الهی است، خارج شده باشد. وجود نازنین حضرت زهرا (سلام الله علیها) به قدری برای حضرت علی (علیه السلام) موجب خرسندی بود که حضرت علی(علیه السلام) در این زمینه فرمودند: «وَ لَقَدْ کُنْتُ أَنْظُرُ إِلَیْهَا فَتَنْکَشِفُ عَنِّی الْهُمُومُ وَ الْأَحْزَان» (مجلسی، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۳۴ و حسینی، ۱۳۹۷ش، شماره ۴۳۵و۴۳۶)؛ «من که به چهره زهرا نگاه می‌کردم، همین نگاه هر گونه اندوه را از من برطرف می‌نمود.

۴- پایبندی به تعهدات اخلاقی و اعتقادی

برای یک زندگی سالم با آسودگی‌خاطر، رعایت تناسب از نظر اهمیت‌های اخلاقی و اعتقادی امری مبرهن است. اکثر افراد با انتخاب لباس خاص با توجه به این آیه «هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُن»[۵] در واقع طرز تفکرخود را بروز می‌دهند و در صورت عدم سنخیت سختی‌های بسیاری را با خود به همراه دارد. مولاعلی(علیه السلام) در همین رابطه می‌فرمایند: «عَلَیْکُمْ بِالصَّفِیقِ مِنَ الثِّیَابِ فَإِنَّهُ مَنْ رَقَّ ثَوْبُهُ رَقَّ دِینُه» (کمره‌ای، ۱۳۷۶ش، ص۱۱۳)، «برشما باد پوشیدن لباس‌های ضخیم، زیرا کسی که جامه‌اش نازک باشد، دینش نازک شود.» از این رو عدم سازگاری بین همسران مانند لباس دائمی است مشکلات روانی و انحرافات اخلاقی و اعتقادی را به دنبال دارد. لذا پیشوایان دینی مبحث کفویت رامطرح نموده‌اند.(حسینی،۱۳۹۷ش، شماره ۴۳۵و۴۳۶ و رهبری، ۱۳۹۴، ص۶۳)

۵- عدالت و منصف بودن در خانواده

دین اسلام بر رعایت انصاف و عدالت، تأکید بسیاری کرده و از هرگونه تبعیض و امتیاز نابجا نسبت به فرزندان به شدّت منع کرده است. همین‌طور از فرق قائل شدن بین دختر و پسر و محبت بیش از حد به پسران که ریشه در جاهلیت دارد، پدر و مادر را آگاهی می‌دهد. امام علی(علیه السلام) فرمودند: «ان النبی«صلی الله علیه و اله» ابصر رجلا له ولدان فقبّل احدهما و ترک الاخر. فقال رسول الله (ص): فهلّا و اسیت بینهما» (محمدی‌ری‌شهری، ۱۳۸۵ش، ح ۳۷۳، ص۲۳۶)، «پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) شخصی را دید که دو فرزند داشت. یکی را بوسید و دیگری را رها کرد. پیامبر فرمود: «چرا میان آنان یکسان عمل نکردی؟!» با توجه به این حدیث شریف، عدالت و انصاف حتی در محبت و بوسیدن باید رعایت گردد تا مانع از حسادت و کینه آن‌ها نسبت به همدیگر شود. (حسینی، ۱۳۹۷ش، شماره ۴۳۵و۴۳۶)

۶- مکالمات دوستانه و صمیمی

در خانواده‌های موفق، بستر لازم برای صحبت‌های شاد فراهم است. نگاه مثبت به مسائل، دادن فرصت اظهارنظر افراد خانواده ومهارت خوب گوش دادن بدون قضاوت و ارزیابی فوری، موجب رشد و احساس هویت وشخصیت خانواده را به دنبال دارد.

متأسفانه با فراگیری فناوری، ارتباط کلامی خانواده به کمترین اندازه نزدیک می‌گردد. به عبارت بهتر خانواده از حالت صمیمی و دوستانه، تبادل افکار و حل مسائل به گذراندن اوقات در زیر یک سقف تبدیل شده است. بنابراین صحبت نمودن با تبسم باعث می‌شود تا شمیم دل‌انگیز دوستی، محیط خانواده را معطرکند. امام متقیان حضرت علی (علیه السلام) می‌فرمایند: «أَجْمِلُوا فِی الْخِطَابِ تَسْمَعُوا جَمِیلَ الْجَوَاب»؛ «زیبا خطاب کنید، تا جواب زیبا بشنوید.» (تمیمی آمدی، ۱۳۶۶ش، ص۴۳۶ و رهبری، ۱۳۹۴، ص۷۴)

۷- فراگیری و افزودن معلومات در خانواده

امیرالمؤمنین(علیه السلام) در قالب توصیه و فراگیری به امام حسن مجتبی (علیه السلام) در نامه۳۱ نهج‌البلاغه که شامل سفارش‌های جذاب و نکات اخلاقی- تربیتی است، به بیان و تصویر درستِ رابطه بین پدر با فرزندان که گل خوشبو خانواده هستند، می‌پردازد. بنابراین به موارد منحصر به فرد که از سوی والدین باید به فرزندان منتقل شود، اجمالاً اشاره می‌کنیم.

امام (علیه السلام) می‌فرمایند: «وَ أَنْ أَبْتَدِئَکَ بِتَعْلِیمِ کِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ تَأْوِیلِهِ وَ شَرَائِعِ الْإِسْلَامِ وَ أَحْکَامِهِ وَ حَلَالِهِ وَ حَرَامِه ...» (همان، ج۱، ص۲۱۹)؛ «ابتدا خواستم تو را به آموزش کتاب خدا و بیان آن و مقررات و احکام اسلام و حلال و حرام آن آغاز کنم». از این جهت هر مربی و یا هر پدر مهربانی که واقعاً دلسوز فرزند خود باشد، در گام اول و قبل از آلوده شدن درون، باید حقایق دین را به فرزندش بیاموزد و اگر این مهم را به تأخیر بیندازد، دل جوان به مسائل انحرافی آلوده می‌گردد و اصلاح کردن آن، زحمتی دو چندان می‌خواهد. (مصباح‌یزدی، ۱۳۷۹، ج۱، صص ۱۵۷-۱۵۸ وحسینی، ۱۳۹۷ش، شماره ۴۳۵و۴۳۶)

الف) نکات مهم آموزش و فراگیری در نامه ۳۱ نهج‌البلاغه

اگر مبنای برجسته فرمایش‌های امام علی(علیه السلام) را در مورد آموزش و فراگیری فرزند جوان خویش امام مجتبی (علیه السلام) مورد توجه قراردهیم به این نکات کلی می‌رسیم:

۱- احترام به خویشاندان (وَ أَکْرِمْ عَشِیرَتَک)

۲- بازبودن درب‌های توبه (و فتح لک باب المتاب)

۳- علت تأخیر در استجابت دعا (لِیَکُونَ ذَلِکَ أَعْظَمَ لِأَجْرِ السَّائِل)

۴- موانع و آسیب دوستی (لَا خَیْرَ فِی مُعِینٍ مَهِینٍ وَ لَا فِی صَدِیقٍ ظَنِین)

۵- راه‌های مواجهه با سختی‌ها (فَاحْتَمَلُوا وَعْثَاءَ الطَّرِیقِ وَ فِرَاقَ الصَّدِیق)

۶- تسویف، آسیب موفقیت و غنیمت شمردن فرصت (بَادِرِ الْفُرْصَةَ قَبْلَ أَنْ تَکُونَ غُصَّه)

ب) زیاده‌روی و کوتاهی در آموزش و یادگیری فرزندان

امروزه اکثر خانواده‌ها در مسأله یادگیری فرزندان خویش با اضطراب و زیاده‌روی و یا کوتاهی روبه رو هستند. خانواده‌ها معتقدند هرچه وسایل رفاه فرزندان را بر آورده کنند، فرزندان شایسته و نیکو دارند، اما این تفکر مدّت زیادی دوام ندارد و با چشم خود بیننده سرکشی آن‌ها هستند. لذا با پیروی از فرمایشات نورانی و حکیمانه امام متقیان علی(علیه السلام) عرصه را برای بالندگی ثمره زندگیمان فراهم کنیم.

۸- پرداختن به ظرایف خُلقیات همسر

زن و مرد در محفل گرم خانواده با درک خُلقیات می‌توانند مسیر زندگی را با آرامش پشت سر بگذارند و در این راه دقت به روحیات ظریف زن ازجایگاه خاصی برخوردار است. بنابراین هر عبارت، عمل وحرکت، دربردارنده بار عاطفی و روانی به خصوصی است که تاثیر مثبت و منفی ایجاد می‌کند. از این جهت همسر خانواده دوست دارد در ارتباط با او از محبت و احترام دریغ نشود. شوهر باید به همسرش از این نظر که او امانت الهی است و فردی مستعد کمال، پیشرفت و تحول در زندگی است نگاه کند.حضرت علی(علیه السلام) درشأن حضرت زهرا(سلام الله علیها)و رضایت از او می‌فرمایند: «فَوَ اللَّهِ مَا أَغْضَبْتُهَا وَ لَا أَکْرَهْتُهَا عَلَی أَمْرٍ حَتَّی قَبَضَهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَا أَغْضَبَتْنِی وَ لَا عَصَتْ لِی أَمْرا» (مجلسی، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۳۴)؛ «به خدا سوگند من زهرا را تا هنگامی که خدا او را به سمت خود برد خشمگین نکردم در هیچ کاری موجب ناخرسندی او نشدم، او نیز مرا خشمگین نکرد و هیچ گاه مرا نافرمانی نکرد. (حسینی، ۱۳۹۷ش، شماره ۴۳۵و۴۳۶ و رهبری، ۱۳۹۴، ص۷۸)

یکی دیگر از ظرایف و خُلقیات همسر و همچنین ایجاد عطوفت و مهربانی و جلب قلوب، هدیه دادن است که حضرت امیر(علیه السلام) از این نکته مهم نیز غافل نبودند؛ «الهَدِیةُ تَجلِبُ المَحَبَّةَ» (تمیمی آمدی، ۱۳۶۶ش، ص۳۱۶) هدیه دادن، دوستی را به دنبال می‌آورد.

۹- سازش و سازگار بودن

سازش عبارت است از اینکه زوجین با کم و زیاد بسازند و با دوستی و صمیمیت نقص‌های هم‌دیگر را برطرف کنند. پس برای یک زندگی به دور از نا آرامی و جدال باید از تدقیق معایب و بهانه‌های احتمالی یکدیگر و به رو آوردن آن‌ها خودداری نمایند و نادیده گرفتن عیب و سازش را سرمشق زندگی قرار دهند. همچنین زن و مرد باید مصلحت زندگی خود را بر نفع شخصی ترجیح دهند و از آن بالاتر مصلحت زندگی را به خاطر دخالت دیگران خراب نکنند. امام علی(علیه السلام) در مورد سازگاربودن زن و مرد فرمودند: «الزَّوْجَةُ الْمُوَافِقَةُ إِحْدَی الرَّاحَتَیْن» (همان، ۱۳۶۶ش، ص۴۰۵)؛ «زن سازگار یکی از دو آسایش است.» (رهبری، ۱۳۹۴، ص ۸۰)

۱۰- پرهیز ازدرخواست‌های ناممکن

در این عصر یکی از مشکلات شایع در خانواده این است که امکانات زندگی خودشان را با امکانات زندگی دیگران مقایسه می‌نمایند در نتیجه توقع‌شان بیشتر از توان مالی همسرشان می‌شود و این مسأله باعث احساس سرافکندگی و لذت نبردن از زندگی می‌شود. (حسینی، ۱۳۹۷ش، شماره ۴۳۵و۴۳۶) از این سو ریشه خیلی از مشکلات درخانواده نشأت گرفته از چشم هم چشمی هاست. از جمله ضررهای درخواست‌های ناممکن در محفل خانواده عدم اعتدال مالی است که منجر به قرض، ربا، اقساط با مبالغ زیاد و ناتوانی در پرداخت آن را به خانواده وادار می‌سازد. حضرت علی(علیه السلام) در همین‌باره می‌فرمایند: «کَثْرَة السُّؤَالِ تُورِثُ الْمَلَال» (همان، ص۲۱۲)؛ «درخواست زیاد، ملال به بار می‌آورد.

خانواده‌ها سعی دارند تا راهی برای افزایش درآمد پیدا کنند اما گاهی مسائلی پیش می‌آید که منجر می‌شود درآمد خانوار کَم شود. این درحالی است که معمولاً افراد علت آن را نمی‌دانند. امام علی(علیه السلام) دلیل آن را وجود گناهان معرفی می‌نمایند؛ «... تُوقُوا الذُّنُوبَ فَمَا مِن بَلیةٍ وَلانَقصِ رِزقٍ إِلّا بِذَنب ... قَالَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ وَ مَا أَصَابَکمْ مِنْ مُصِیبَةٍ فَبِمَا کسَبَتْ أَیدِیکمْ وَ یعْفُوا عَنْ کثِیرٍ» (صدوق، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۶۱۶) خود را از گناهان دور کنید زیرا هیچ بلا و هیچ کم شدن رزق و روزی نیست مگر بخاطر گناهان ... خداوند متعال می‌فرماید: هر مصیبتی به شما می‌رسد، به خاطرکارهایی است که کرده‌اید و خدا بسیاری از گناهان را عفو می‌کند. (نهج‌البلاغه، نامه۳۱)

۱۱- دلگرمی و انگیزش

ویژگی دلگرمی و انگیزش در خانواده از اصلی‌ترین رازهای کمال، هم‌افزایی و استحکام آن را در بردارد. بعضی اوقات چنان تحقیر، تنبیه و سرزنش در خانواده حاکم است که جرأت نظر دادن و تلاش را از افراد خانواده می‌ستاند و بعضی اوقات چنان تشویق‌های نابجا وجود دارد که موجب توقعات بیش از اندازه می‌گردد. (رهبری، ۱۳۹۴، ص ۸۴) از این سو مقام تشویق و دلگرمی در خانواده بسیار باارزش است که متاسفانه مورد اهمال قرار می‌گیرد. امام علی(علیه السلام) در عهدنامه‌ای که به مالک اشتر نخعی نوشتند، او را به تعیین ارزش و بها دادن به خوبان صالح فرمان دادند: «لَا یَکُونَنَّ الْمُحْسِنُ وَ الْمُسِی ءُ عِنْدَکَ بِمَنْزِلَةٍ سَوَاءٍ- فَإِنَّ فِی ذَلِکَ تَزْهِیدٌ لِأَهْلِ الْإِحْسَانِ فِی الْإِحْسَانِ- وَ تَدْرِیبٌ لِأَهْلِ الْإِسَاءَةِ» (مجلسی، ۱۴۰۳ق، ج۷۴،ص۲۴۷)؛ «هرگز نیکوکار و بدکار نزد تو یکسان و در یک جایگاه نباشند، چرا که در این کار، بی‌رغبتی نیکوکاران در امر نیکوکاری و ورزیدگی و شوق بدکاران برای بدی است. (حسینی، ۱۳۹۷ش، شماره ۴۳۵و۴۳۶)

۱۲- مهارت گوش سپردن و توجه کردن

برای یک زندگی پیروزمندانه، امر ضروری است که زن و مرد به صحبت‌های همدیگر گوش‌جان بسپارند. در واقع با گوش دادن به حرف یکدیگر، ارزش طرف مقابل در زندگی را می‌رساند. متأسفانه اکثر افراد دوست دارند متکلم وحده باشند و غافل از این امر هستند که گوش سپردن همراه با سکوت به عنوان یک مهارت است. مولای متقیان حضرت علی(علیه السلام) فرمودند: «عَوِّدْ أُذُنَکَ حُسْنَ الِاسْتِمَاعِ وَ لَا تَصْغِ إِلَی مَا لَا یَزِیدُ فِی صَلَاحِکَ اسْتِمَاعُه» (تمیمی‌آمدی، ۱۳۶۶ش، ص۲۱۵)؛ « گوش خود را به شنیدن عادت بده و به سخنانی که بر اصلاح و پاکی تو چیزی نمی‌افزاید گوش فرا مده. (حسینی، ۱۳۹۷ش، شماره ۴۳۵و۴۳۶)

۱۳- جواب مثبت به درخواست‌های جنسی همسر

یکی از نکته‌های اصلی در استحکام و استقرار کانون خانواده اجابت صحیح درخواست‌های جنسی همسران است. شاید دلیل مخفی خیلی از جدایی‌ها، خیانت‌ها و اختلافات ریشه در عدم جواب صحیح به این مورد است. امام علی(علیه السلام) می‌فرمایند: «إِذَا رَأَی أَحَدُکُمُ امْرَأَةً تُعْجِبُهُ فَلْیَأْتِ أَهْلَهُ فَإِنَّ عِنْدَ أَهْلِهِ مِثْلَ مَا رَأَی وَ لَا یَجْعَلَنَّ لِلشَّیْطَانِ إِلَی قَلْبِهِ سَبِیلًا وَ لْیَصْرِفْ بَصَرَهُ عَنْهَا» (مجلسی، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص ۱۱۵)؛ «هرگاه فردی از شما زنی را دید که او را به شگفتی وا داشت، به نزد همسر خود برود؛ چرا که همسر او مثل همین خصوصیات را داراست. پس اجازه نفوذ شیطان را به قلب خود ندهد تا چشم خویش را از آن زن برگرداند. (حسینی، ۱۳۹۷ش، شماره ۴۳۵و۴۳۶)

۱۴- نداشتن بدگمانی و غیرت نابجا نسبت به همسر

به‌ طورمعمول هر صفت و عمل صحیح به اندازه و در جای خود استفاده نشود؛ عکس آن عمل می‌کند. یعنی اصل غیرت که در نهاد مرد از سوی خداوند به امانت گذاشته شده، صفتی اعلی است اما اگر این خصلت دچار نوسان گردد؛ منجر به مخاطره و اختلاف در خانواده می‌شود. (حسینی، ۱۳۹۷ش، شماره ۴۳۵و۴۳۶) از این رو داشتن بدگمانی نابجا نسبت به همسر در رفت و آمدها و تلاش‌های اجتماعی باعث می‌شود تا محفل گرم خانواده به دریاچه یخ تبدیل شود. لذا آزادی‌های مشروع زن پایمال و محبّت از بین رفته و تلخی، جای آن را خواهد گرفت. حضرت می‌فرمایند: «إِیَّاکَ وَ التَّغَایُرَ فِی غَیْرِ مَوْضِعِ الْغَیْرَةِ- فَإِنَّ ذَلِکَ یَدْعُو الصَّحِیحَةَ مِنْهُنَّ إِلَی السُّقْمِ وَ لَکِنْ أَحْکِمْ أَمْرَهُنَّ» (همان، ۱۴۰۳ق، ج ۷۴، ص ۲۱۶)؛ «بپرهیز که غیرت نابجا، زن سالم را به بیماری می‌کشاند و پاکدامن را به بدگمانی. درباره آن محکم کارکن.

۱۵- شکیبایی و تحمل یکدیگر

یکی از بسترها و لوازم داشتن زندگی همراه با آرامش و دوستی، به کارگیری شکیبایی و تحمل درطول زندگی است. (رهبری، ۱۳۹۴، ص۱۰۱) از این‌رو با فهمیدن این نکته که غیر از حضرات معصومین(علیهم السلام) اکثر ما انسان‌ها دچار اشتباه و خبط می‌گردیم، عرصه را برای چشم‌پوشی از اشتباهات احتمالی فراهم می‌کند. همچنین زن و مرد با هم‌اندیشی و سنجش تمام جوانب مسائل، از هر تک‌روی و دیکتاتوری باید دوری کنند. زندگی بدون شکیبایی و تحمل، هم‌چون حبابی در هواست و عامل فهمیدگی زن و مرد در اثر رعایت این نکته است. امام در سفارشی زیبا می‌فرمایند: «الصَّبْرُ أَحْسَنُ خلل [حُلَلِ ] الْإِیمَانِ وَ أَشْرَفُ خَلَائِقِ الْإِنْسَان» (تمیمی‌آمدی؛ ۱۳۶۶ش، ص۲۸۱) «صبر نیکوترین ویژگی ایمان و گران‌بهاترین خوی انسان است.»

نتیجه‌گیری

۱- از نظر دین مبین اسلام کانون خانواده نه بر مردسالاری نه زن سالاری و نه فرزندسالاری حاکم است. بلکه بر مرکز منطق و عدالت در سایه ایثار و محبّت بنا شده است.

۲- معیار خانواده سالم، مطابق ارزش‌ها است نه مسائل زودگذر مانند: ثروت و تجملات.

۳- آن‌چه می‌تواند روشنی‌بخش زندگی در زمان فعلی باشد، تبعیت از زندگی اهل بیت «علیهم السلام» است.

۴- نمونه بی‌مانند و پیدانشدنی برای همه‌ی زمان‌ها جهت آرامش زندگی، طیّ سیر معنوی و ساده‌زیستی همراه با عفّت و عزّت، پیروی از خانواده امام متقیان حضرت علی(علیه السلام) است.

۵- خداوندمتعال به جهت ایجاد آرامش خانواده دوستی را به زوجین هدیه کرده است. اساس روابط و تعاملات افراد خانواده بر مبنای عشق و مهربانی است که منجر به استحکام کانون خانواده خواهد شد.

۶- با تصحیح تفکر و رفتار زوجین نسبت به خانواده و الگوپذیری ازحضرت علی(علیه السلام) و حضرت زهرا(سلام الله علیها) می‌توان به محکم کردن اساس خانواده در جامعه و کاهش آمار طلاق امید داشت. روش‌هایی که علی و فاطمه (علیها السلام) برای ایجاد آرامش در زندگی به کار بردند، کاملاً عملیاتی، دست یافتنی، اجراشدنی و تکرارپذیر است. هرآن‌ها از وجود رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) بهره بردند، ولی هر زن و شوهری می‌تواند با عمل به دستورات قرآن و پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) در راه زندگی حضرت علی وحضرت فاطمه (علیها السلام) قدم بردارد.

۷- بر اساس برداشت از آیات قرآن و سیره زندگانی حضرت علی(علیه السلام) و حضرت زهرا (سلام الله علیها) زن با توجه به خصلت‌های فردی و وظایفی که در استحکام خانواده دارد، سهم بیشتری در فراهم کردن آرامش خانواده نیز دارد. ایجاد و استمرار این امر به همکاری و سعی زن و شوهر نیاز دارد.

۸- تحکیم اساس خانواده و تأمین آرامش آن قبل از آن‌که به تأمین لوازم و امکانات زندگی بستگی داشته باشد، به نوع نگاه و تفکر زوجین به زندگی و رفتار آن‌ها بستگی است.

۹- در تأمین آرامش خانواده، توجه به نقش زن ومرد و جابه جا نشدن آن ضروری است. زن باید به وظایف خود به عنوان همسر و مادر و مرد باید به نقش خود به عنوان شوهر و پدر آگاهی داشته باشد. هر نوع جابه جایی این نقش و وظایف به محیط آرام خانواده خلل وارد می کند.

۱۰- سهم زن در ایجاد آرامش خانواده بیشتر است و این بر محوریت زن در تداوم خانواده دلالت دارد. این امر، گذشت و فداکاری بیشتر زن را خواستار است.

۱۱- کلیدی‌ترین وظایف ذاتی و تکوینی زن در محیط خانواده با ایفای نقش همسری و مادری محقق می‌گردد. سایر وظایف اجتماعی زن اضافه بر آن تلقی می‌شود، به این معنا که فعالیت و نقش اجتماعی زن زمانی پذیرفته است که به رسالت ذاتی و تکوینی خود لطمه‌ای وارد نسازد.

۱۲- نقش الگویی پدر و مادر بیش از گفتار و آموزش در تربیت و هدایت فرزندانشان مؤثر است.

۱۳- با این‌که مدیریت هدایت خانواده و تأمین آسایش خانواده بر عهده‌ی مرد است، از نقش وی در ابراز محبت و مهربانی به همسر و فرزندان و تأمین نیازهای روحی و روانی آن‌ها نباید غفلت شود.

شربت بادرنجبویه حاوی انواع ویتامین‌های A، C، E، گروه ویتامین‌های B مانند B1، B2، B6، کربوهیدرات، کلسیم، سدیم، پتاسیم، آهن، پروتئین، فسفر، روی (زینک)، اسید فولیک و سیتریک، قند مانند گلوکز، ساکاروز و فروکتوز، سیترال، تانِن، فلاونوئیدها و ژرانیول است.

حیدر عظمایی محقق و پژوهشگر طب سنتی درباره مهم‌ترین خواص شربت بادرنجبویه گفت: این شربت تاثیری چشمگیر در بهبود خلق و خوی افراد دارد و برطرف کننده کم‌خونی، عصبانیت و تندخویی در افراد به ویژه دختران جوان است.

وی درباره خواص دیگر شربت بادرنجبویه بیان کرد: بادرنجبویه شربتی نشاط‌ آور است، از این رو اضطراب، استرس و افسردگی را از بین می‌برد، همچنین برای افرادی که هنگام عصبانیت دچار ناراحتی‌های گوارشی و درد معده می‌شوند، بسیار مفید است.

این محقق و پژوهشگر طب سنتی افزود: شربت بادرنجبویه سردردهای ناشی از اعصاب را تسکین می‌دهد و نقشی موثر در بهبود عملکرد مغز، تقویت حافظه و جلوگیری از ابتلا به آلزایمر دارد.

عظمایی تاکید کرد: شربت بادرنجبویه به تقویت دستگاه گوارش به ویژه معده و رفع دل‌پیچه‌های ناشی از نفخ روده‌ها کمک می‌کند، این شربت آرام‌بخش قلب و اعصاب است بنابراین تپش قلب، بی‌خوابی، کابوس و خواب‌های آشفته را برطرف می‌کند.

وی تصریح کرد: شربت تاثیری چشمگیر در تقویت کبد و بهبود آفت دهان و تبخال دارد و در بهبود عملکرد سیستم عصبی به درمان سرگیجه، مالیخولیا، هیستری (برانگیختگی شدید هیجانی که اضطراب را به علائم بیماری مانند ترس تبدیل می‌کند.)، وسواس‌های سوداوی (فکری و عملی)، سکته‌های مغزی، صرع، توهم و وحشت موثر است.

موارد منع مصرف شربت بادرنجبویه

عظمایی درباره موارد منع مصرف شربت بادرنجبویه یادآوری کرد: زنان باردار و شیرده، مبتلایان به ناراحتی پروستات، گلوکوم (آب سیاه چشم) و فشار خون بالا باید از مصرف این شربت خودداری کنند.

مواد لازم برای تهیه 2 لیتر شربت بادرنجبویه

عرق بادرنجبویه یک لیترعرق بیدمشک نیم لیترگیاه بادرنجبویه 50 گرمعسل 500 گرمآب لیموترش تازه به مقدار لازم

طرز تهیه شربت بادرنجبویه

- نخست عرق بادرنجبویه و بیدمشک را با هم مخلوط کنید.- گیاه بادرنجبویه را به مخلوط عرق بادرنجبویه و بیدمشک اضافه کنید و بگذارید 2 ساعت بماند.- مخلوط گیاه بادرنجبویه، عرق بادرنجبویه و بیدمشک را 2 تا سه دقیقه بجوشانید سپس صبر کنید تا ترکیب به دمای متعادل (50 درجه سانتی‌گراد) برسد.- مخلوط جوشیده شده را صاف و عسل را به آن اضافه کنید.- شربت را به خوبی هم بزنید تا قوام بیاید.- شربت را داخل ظرف شیشه‌ای بریزید و در یخچال بگذارید.- برای تهیه یک لیوان از شربت بادرنجبویه، یک تا 2 قاشق غذاخوری از شربت غلیظ را داخل لیوان بریزید سپس به آن 2 تکه یخ و چند قطره آب لیموترش تازه اضافه کنید؛ بقیه لیوان را آب بریزید؛ مواد درون لیوان را به خوبی مخلوط و شربت را میل کنید.

- شربت بادرنجبویه را می‌توان روزانه سه لیوان (2 لیوان در روز و یک لیوان قبل از خواب) مصرف کرد.

ویتامین دی، یکی از بهترین ویتامین های پوست است و ویتامین های C، E و K نیز برای پوست مهم هستند.

 در ادامه قصد داریم به معرفی ویتامین‌های مفید برای پوست قصد بپردازیم.

ویتامین دی

ویتامین دی اغلب زمانی ساخته می شود که نورآفتاب بواسطه پوست جذب شود. وقتی نور آفتاب بواسطه پوست جذب می شود، کلسترول به ویتامین دی تبدیل می شود. سپس ویتامین دی وارد کبد و کلیه ها می شود و به اعضای بدن منتقل می شود که این به سلامت سلول ها کمک می کند. ویتامین دی نقش مهمی در حالت پوست دارد و حتی می تواند پسوریازیس را درمان کند. 

ویتامین ث

ویتامین ث به مقدار زیاد در اپیدرمیس (لایه بیرونی پوست) و نیز درمیس (لایه درونی پوست) وجود دارد. خواص آنتی اکسیدانی و نقش ویتامین ث در تولید کلاژن به سلامت پوست کمک می کند و پوست را سالم نگه می دارد. به همین دلیل است که ویتامین ث یکی از ترکیبات مهم و کلیدی در محصولات مراقبت از پوست و محصولات ضدپیری است. مصرف ویتامین ث به صورت خوراکی می تواند اثربخشی ضدآفتاب هایی که روی پوست برای حفاظت از آن در برابر اشعه های مضر ماورابنفش مالیده می شود را تقویت کند. ویتامین ث می تواند آسیب به سلول را کاهش دهد و به ترمیم زخم ها و جراحات بدن کمک کند. ویتامین ث می تواند به مقابله با علایم پیری کمک کند زیرا این ویتامین نقش مهمی در ساختن کلاژن طبیعی در بدن دارد. این ویتامین به ترمیم پوست آسیب دیده کمک کرده و در برخی موارد چروک ها را کمتر می کند

ویتامین E

ویتامین E نیز همانند ویتامین ث یک آنتی اکسیدان است که وظیفه اصلی آن در مراقبت از پوست، حفاظت از پوست در برابر آسیب های ناشی از نورآفتاب است. ویتامین E، اشعه های مضر ماورابنفش آفتاب را وقتی به پوست تابیده می شود، جذب می کند. حفاظت از نور به توانایی بدن برای به حداقل رساندن آسیب های ناشی از اشعه های ماورابنفش آفتاب گفته می شود که این می تواند به جلوگیری از لکه های تیره و چروک ها کمک کند. بدن معمولا ویتامین E را از طریق سبوم (Sebum)-یک ماده روغنی که از طریق منافذ پوستی ترشح می شود-تولید می کند. سبوم، پوست را مرطوب نگه داشته و از خشکی آن جلوگیری می کند. اگر پوست شما خشک است، ویتامین E می تواند نبود سبوم را جبران کند. ویتامین E به درمان التهاب پوست کمک می کند. درحالیکه ویتامین E در بیشتر محصولات مراقبت از پوست موجود است اما مشکل اینجاست که اثرات این ویتامین می تواند با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به حداقل برسد. جذب ویتامین E به مقدار کافی از طریق رژیم غذایی در اولویت قرار دارد. اکثر بزرگسالان لازم است هر روز 15 میلی گرم ویتامین E مصرف کنند.

ویتامین k

ویتامین k در کمک به فرایند انعقاد خون ضروری بوده و به بدن در ترمیم زخم ها و جراحات، ناراحتی ها و جراحات ناشی از جراحی کمک می کند. وظایف اصلی ویتامین k کمک به شرایط پوست از جمله موارد زیر است:

نقاط کشیده شده عروق و رگ های عنکبوتی زخم ها و جراحات نقاط و لکه های تیره حلقه های سیاه دور چشم

ویتامین k در بیشتر کرم های موضعی پوست وجود دارد و می تواند به درمان انواع بیماری های پوستی کمک کند. پزشکان از کرم های حاوی ویتامین k برای بیماران تحت عمل جراحی جهت کمک به کاهش تورم و ناراحتی ها استفاده می کنند. این ویتامین می تواند به سرعت ترمیم پوست شتاب دهد. با این حال مطالعه اثرات ویتامین k بر پوست بسیار کمتر از مطالعه روی ویتامین های ای و ث است. بزرگسالان لازم است هر روز 90 تا 120 میلی گرم ویتامین k مصرف کنند

تاثیرگذارترین گروه میوه برای سرماخوردگی و گلودرد عبارتند از:

کیوی

اگر به دنبال میوه‌ای می‌گردید که در تامین ویتامین C دست پرتقال را از پشت بسته باشد، کیوی را انتخاب کنید. میزان ویتامین C موجود در کیوی، تقریباً دو برابر پرتقال است و به همین دلیل مصرف آن می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود سرماخوردگی‌ها کمک زیادی بکند. علاوه بر ویتامین C، ویتامین E نیز در این میوه فراوان است.

با توجه به این‌که ویتامین‌های C و E، آنتی‌اکسیدان هستند، در کنار تقویت سیستم ایمنی بدن، از بروز مشکلات و بیماری‌ها در بدن نیز جلوگیری می‌کنند. اگر فشارخون دارید، حتما در برنامه روزانه خود از کیوی استفاده کنید. این میوه حتی کالری بالایی هم ندارد و انتخاب خوبی برای کسانی است که رژیم‌‌های لاغری دارند.

زغال‌اخته

زغال‌اخته‌ها سرشار از ویتامین‌های مفید برای سرماخوردگی و گلودرد هستند و در عین حال، به عنوان آنتی‌اکسیدان نیز عمل کرده و از بروز بسیاری از بیماری‌ها در بدن جلوگیری می‌کنند. نگاه به جثه ریزش نکنید! همین زغال‌اخته با این قد و هیکل بسیار سیرکننده است و به شما کمک می‌کند تا سالم بمانید و سالم زندگی کنید.

هندوانه

هندوانه، بر خلاف ظاهر آرام و آبکی‌اش، سرشار از ویتامین‌ها است. شاید مثل همان ضرب‌المثلی که در مورد خربزه وجود دارد (فکر نان کن که خربزه آب است!!)، خیلی‌ها تصور می‌کنند هندوانه فقط آب است اما باید بگوییم که هندوانه، علاوه بر آب، ویتامین‌های زیادی هم دارد.

یکی از مهم‌ترین خواص هندوانه، وجود آنتی‌اکسیدان لیکوپن در آن است که به پیشگیری از بروز بیماری‌های مختلف در بدن کمک کرده و التهاب‌های سیستم تنفسی و آلودگی‌های آن را کاهش می‌دهد. به همین دلیل است که وقتی سرما می‌خورید، با خوردن یک قاچ هندوانه یا نوشیدن یک لیوان آب آن، احساس بهتری هنگام تنفس دارید و گلودردتان بهتر می‌شود.

آناناس

آناناس نیز به‌عنوان یک میوه برای سرماخوردگی، خواص زیادی دارد. یکی از مهم‌ترین خاصیت‌های این میوه گرمسیری و ترد، خواص ضدالتهابی آن است. این خواص باعث می‌شوند تا آناناس، به درمان سرماخوردگی کمک کند. این میوه با تقویت سیستم ایمنی بدن و درعین‌حال کاهش التهابات ناشی از سرماخوردگی، کمک می‌کند تا احساس بهتری داشته باشید و سریع‌تر بهبود پیدا کنید.

توت‌فرنگی

توت‌فرنگی بهترین میوه برای ریه‌های شما است. این میوه، به این دلیل که منبع غنی کربوهیدرات و ویتامین C است، گزینه‌ای مناسب برای کسانی است که سرما خورده‌اند و در ریه‌های خود التهاب دارند.

پرتقال

معروف‌ترین میوه گروه مرکبات، که محبوب دل ما ایرانی‌ها هم هست و پای ثابت میوه‌خوری‌هایمان، پرتقال است. این نارنجی دوست‌داشتنی علاوه بر این‌که خوش‌رو و خوشمزه است، خواص زیادی هم دارد. پرتقال و در حالت کلی مرکبات، سرشار از ویتامین C هستند و به همین دلیل نیز به تقویت سیستم ایمنی بدن شما کمک می‌کنند.

با توجه به این‌که بدن، قابلیت ذخیره‌سازی ویتامین C را در خود ندارد، لازم است به‌صورت روزانه از این میوه خوشمزه استفاده کنید.

اگر حتی اهل آبمیوه هم نباشید، مطمئناً به آب‌پرتقال نه نمی‌گویید. یک ایرانی اصیل، لاکچری‌ترین و سالم‌ترین صبحانه‌اش با یک لیوان آب پرتقال شروع می‌شود. همین یک لیوان آب پرتقال، حدود  124 میلی‌گرم ویتامین C را تأمین می‌کند، که 165 درصد مصرف روزانه ویتامین C برای زنان و حدود 140 درصد نیاز به ویتامین C در مردان است.

البته، اگر گلودرد دارید، سعی کنید مصرف پرتقال را محدود کرده و درعین‌حال، حتماً از پرتقال‌های شیرین استفاده کنید تا باعث تحریک بیشتر گلو، گلودرد و سرفه نشوید.

لیموشیرین

لیموشیرین، دومین میوه برای سرماخوردگی و گلودرد است. لیموشیرین نیز از گروه مرکبات است و می‌تواند با رساندن حجم بالایی از ویتامین C به بدن شما، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و ویروس‌های مزاحم سرماخوردگی را از آن بیرون کند.

البته، لیموشیرین علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، به بهبود تنفس و رفع سرفه هم کمک می‌کند و انتخاب خیلی خوبی برای فصل سرما است.

گریپ‌فروت

گریپ‌فروت، همان‌قدر که از نظر ظاهری شبیه پرتقال است، به لحاظ خواص هم مثل آن عمل می‌کند. سومین میوه از گروه مرکبات، گریپ‌فروت، سرشار از ویتامین C است و انتخاب خوبی برای کسانی است که سرما خورده‌اند، گلودرد دارند یا سرفه می‌کنند.