کتاب «رژیم موقت، مفهوم و پژوهش‌های تخصصی» که توسط مرکز مطالعات و پژوهشهای الاتحاد تألیف و منتشر شده، در مباحثی تخصصی به بررسی پدیده فروپاشی رژیم موقت صهیونیستی پرداخته است. این کتاب در فصل اول مفهوم رژیم موقت و اذعان شخصیت‌های مختلف بین‌المللی و صهیونیستی به این موضوع را مورد اشاره قرار داده و در فصل‌های بعدی به بررسی ساختارهای امنیتی و تشکیلاتی سرویس‌های جاسوسی و نظامی رژیم صهیونیستی پرداخته و در ادامه بحران‌های فراروی اسرائیل را که منجر به این فروپاشی می‌شود برشمرده است.

بخش چهارم

مجتمع اطلاعاتی اسرائیل

پژوهشگران و تحلیلگران رژیم صهیونیستی همواره عنصر اطلاعات را در مناقشه‌ها و تحلیل‌های خود در نظریه امنیتی رژیم به‌صورت سالیانه مورد ارزیابی و اصلاح قرار داده‌اند. بیشتر این تحلیل‌گران اعتقاد دارند که نظریه امنیتی اسرائیل از موضوعات مهم و اولویت‌دار برای تحلیل جزئیات مربوط به این دو عنصر است، چرا که اسرائیل به‌عنوان میهمان ناخوانده منطقه و جامعه‌ای که مبتنی بر ایدئولوژی تلمودی است، همواره رویکرد توسعه‌طلبانه و برتری نژادی دارد که آن را نیازمند ورود در جنگ‌های دائمی قرار می‌دهد، اما صهیونیست‌ها مأموریت اساسی خود را فعالیت‌های نظامی می‌دانند، البته آنها پیشتر از فعالیت‌های امنیتی غافل بودند و در پژوهش‌ها و تحلیل‌های خود ابعاد امنیتی و اطلاعاتی را تنها در بخشی که مربوط به فعالیت‌های نظامی باشد دنبال می‌کردند و ابعاد دیگر را نادیده گرفته بودند.

پدیده جنگ نرم که طی دهه‌های اخیر در عمق فعالیت‌های جمعی رژیم صهیونیستی وارد شده است به‌عنوان مکمل عرصه جنگی در این رژیم در ابعاد فکری، فرهنگی، اعتقادی، علمی و روحیه مبارزاتی و دفاعی دنبال می‌شود. اسرائیلی‌ها به این ترتیب تلاش دارند پتانسیل‌ها و اموال بسیار زیادی را تحت مالکیت خود بگیرند و در این زمینه فعالیت‌های گسترده‌ای را در عرصه رسانه‌ای و جنگ نرم سایبری دنبال کرده‌اند تا بتوانند هوشمندی و بیداری ملت‌ها را در این عرصه جنگی از بین ببرند.

بر اساس دیدگاه‌های ما تمامی اصلاحات صورت‌گرفته 13گانه بر نظریه امنیت داخلی رژیم صهیونیستی از سال 1948 تا آخرین اصلاحات که در اوایل ژوئن سال 2021 انجام شده‌اند و ده‌ها متفکر و ژنرال و مسئول سابق در سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل در آن نقش داشته‌اند، بر تلاش برای برتری اطلاعاتی اسرائیل اتفاق نظر دارند. اسرائیلی‌ها امنیت را متشکل از سه ضلع می‌دانند که شامل بازدارندگی، هشدار و تعیین تکلیف سریع جنگ‌ها است. آنها اطلاعات را در اولویت دوم به‌عنوان ساختار دوم برای واکنش نسبت به تهدیدات معرفی می‌کنند.

نظریه امنیتی اسرائیل در آخرین اصلاحیه خود که آکادمی واشنگتن اخیراً دو فصل از آن را منتشر کرده است، معتقد است:

* ساختار دوم از واکنش اسرائیل به تهدیدات شامل برتری اطلاعاتی است که می‌تواند هشدار زودهنگام برای از بین بردن انگیزه دشمن به‌صورت پیش‌دستانه جهت آسیب رساندن به اسرائیل را تأمین کند، به این ترتیب اسرائیل زمان کافی برای واکنش مناسب نسبت به تهدید را خواهد داشت و دیگر نیازی به آماده‌باش دائمی و فرسایش منابع وجود ندارد.

* ارتش اسرائیل و مؤسسات امنیتی دیگر باید تصمیم‌سازان اسرائیل را به اطلاعات جاسوسی مشخص در خصوص عوامل تهدید و انگیزه‌های دشمن جهت اتخاذ اقدامات متخاصم تجهیز کنند، این موضوع برای ایجاد زمان کافی جهت تأمین واکنش نظامی مناسب و عملیاتی ضروری است تا اسرائیل بتواند به‌صورت فوری از توانمندی خود در این عرصه استفاده کند یا بازدارندگی به‌صورت طولانی‌مدت ایجاد کند.

بر اساس آنچه گفته شد مشخص می‌شود که نظریه امنیت داخلی رژیم صهیونیستی نقش اساسی به سرویس‌های جاسوسی داده است و آنها را مأمور ارائه هشدار لازم می‌داند و این موضوع نقش اساسی مؤسسات امنیتی در حمایت از توان اسرائیل و نه حضور مستقیم در عرصه‌های نظامی را نشان می‌دهد، به این ترتیب این مؤسسات نقش مبارزاتی در عرصه‌های جنگی ندارند. از سوی دیگر از آنجا که اسرائیل فاقد عمق استراتژیک مناسب است، باید توانمندی‌های امنیتی و جاسوسی خود را در وهله اول به‌عنوان یک کمربند دفاعی به‌کار گیرد.

تصمیم‌سازان امنیت داخلی رژیم صهیونیستی مفهوم برتری اطلاعاتی را با دو ویژگی اساسی مشخص می‌کنند:

الف: برتری اطلاعاتی بلندمدت: که شامل قدرت سرویس‌های جاسوسی اسرائیل برای ارائه اطلاعات و هشدار زودهنگام در خصوص انتشار نیروها در خارج از مرزهای سرزمین‌های اشغالی است، به‌عنوان مثال این موضوع می‌تواند شامل هشدار اطلاعاتی در خصوص لبنان یا مناطق مختلف در نوار غزه شود، این در حالی است که اسرائیل به‌صورت دائمی حضور نظامی و زمینی در این مناطق ندارد، این موضوع همچنین می‌تواند شامل اطلاع‌رسانی در خصوص توانمندی‌های آتش سنگین دشمن نظیر موشک‌های کوتاه‌برد یا استقرار نیروهای غیررسمی وابسته به سازمان‌های مختلف در چارچوب جنگ چریکی باشد.

ب: برتری اطلاعاتی همراه با حضور نظامی: فعالیت‌های نظامی ارتش اسرائیل در کرانه باختری طی چهار دهه گذشته با توانمندی این رژیم برای ارائه هشدارهای اطلاعاتی زودهنگام همراه بوده است، این توانمندی در نتیجه تلاش دائمی ارتش در این منطقه و فعالیت گسترده ارتش و نیروهای شاباک در چارچوب فعالیت‌های پیشگیرانه دنبال می‌شود.

مؤسسات امنیتی اسرائیل تصمیم‌سازان این رژیم را به هشدارهای اطلاعاتی زودهنگام در خصوص تحولات استراتژیک در داخل سرزمین‌های اشغالی تجهیز می‌کنند. اسرائیل طی سالهای گذشته به‌دنبال افزایش توانمندی‌های اطلاعاتی خود برای مشخص کردن قدرت دشمن و اطلاع از انگیزه‌های آن برآمده است. این تجربه ناشی از اجرای سناریوهای مختلف در خصوص حمله نیروهای متخاصم به شهرها و شهرک‌های صهیونیست‌نشین در فلسطین اشغالی است،
به‌عنوان مثال جنگ جولای 2006 به‌عنوان یکی از نزدیکترین جنگ‌های نامتقارن ابعاد مطالعاتی زیادی برای اسرائیل داشته است و بیشترین نگرانی‌ها را طی چند دهه گذشته برای این رژیم ایجاد کرد. این نگرانی‌ها تنها در نتیجه ظاهر نگران‌کننده این جنگ در خصوص محافظت از شهرک‌نشینان اسرائیلی و ضعف توانمندی اجرایی ارتش و عدم کارآمدی زیرساخت‌های فوق‌العاده و رفتار اشتباه فرماندهان سیاسی نیست، بلکه مجموعه‌ای از عوامل باعث شده است جنگ مذکور تأثیرات فراگیری در جامعه صهیونیستی داشته باشد که بنا بر گزارش کمیته تحقیقات وینوگراد پیش از این مورد توجه قرار نمی‌گرفت.

«کوری اطلاعاتی» اسرائیل یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مهلک اسرائیل در این جنگ بود تا جایی که سردمداران رژیم صهیونیستی به‌سختی می‌توانستند کنش‌ها و واکنش‌های حزب‌الله لبنان و ماهیت اراده مبارزاتی آنها را درک کنند، علاوه بر اینکه هیچ چشم‌اندازی از میزان تسلیحات آنها و غافلگیری احتمالی در خصوص این تجهیزات نداشتند. در همین چارچوب ضعف اطلاعاتی گسترده دشمن باعث شد دو سلاح تأثیرگذار و سرنوشت‌ساز حزب‌الله در جنگ جولای 2006 یعنی موشک‌های کورنت و موشک‌های سطح به دریا از دید اسرائیلی‌ها مخفی بماند؛ مورد اول باعث زمین‌گیر شدن تانک‌های مرکاوای رژیم صهیونیستی شد و موشک دوم نیز کشتی ساعر5 اسرائیل را منهدم و نیروی دریای اسرائیل را از عرصه جنگ خارج کرد.

رژیم صهیونیستی برای توجیه این ضعف اطلاعاتی در فعالیت‌های تبلیغاتی خود طی 15 سال گذشته مدعی شده است که مشکل موجود در نتیجه عدم هماهنگی مزمن بین سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی به وجود آمده است، اما بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که این عامل کمترین تأثیر را در ضعف اطلاعاتی اسرائیل نسبت به حزب‌الله داشته است، آن هم در شرایطی که بیش از 95 درصد فعالیت‌های بخش‌های مختلف اطلاعاتی و امنیتی رژیم صهیونیستی معطوف به بررسی رفتارهای حزب‌الله لبنان است.

آکادمی مطالعات امنیت داخلی دانشگاه تل‌آویو در پژوهشی با عنوان «سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل به کجا می‌روند، تحلیل رویکردها و توصیه‌ها» که در اوایل اکتبر منتشر شد، سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل را مورد هجمه قرار داده و به‌شدت از عملکرد آنها و به‌ویژه عدم هماهنگی بین آنها انتقاد کرده است.

این پژوهش اذعان می‌کند که تغییرات اساسی باید در شکل این سرویس‌ها ایجاد شود تا اسرائیل بتواند در برابر چالش‌های استراتژیک ایستادگی کند. بر اساس این گزارش ساختار سرویس‌های جاسوسی اسرائیل موهوم است و تناسب کافی برای مقابله با چالش‌های امنیتی جدید فراروی اسرائیل را ندارد، چرا که این سرویس‌ها مرکز یا رئیس یا مدیر مشترکی ندارد و غیر از کمیته رؤسای سرویس‌ها هیچ سیستمی به‌صورت مشترک بر آنها اشراف ندارد، کمیته مذکور نیز کمیته‌ای داوطلبانه است که اختیارات و سازماندهی خاصی ندارد، لذا این سرویس‌ها نمی‌توانند برنامه کاری مشترکی را ارائه دهند یا هماهنگی‌های بیشتری در خصوص ایجاد زیرساخت‌های قدرت بین سرویس‌های جاسوسی دنبال کنند و نگاه فراگیری به رصد منابع اطلاعاتی این سرویس‌ها داشته باشند.

تهیه‌کنندگان این پژوهش معتقدند که مشکلات ناشی از عدم همکاری بین سرویس‌های اطلاعاتی و جاسوسی اسرائیل تا حد زیادی به عدم‌وضوح در مشکلات اساسی و ریشه‌ای سیستم امنیت داخلی اسرائیل مرتبط می‌شود.

در همین رابطه روزنامه صهیونیستی هاآرتص در مقاله‌ای به‌قلم یوسی میلمان تحلیلگر مسائل اطلاعاتی و استراتژیک صهیونیست در سالروز جنگ جولای به چالش‌ها و تنش‌های موجود بین سرویس‌های جاسوسی اسرائیل که در لبنان فعالیت می‌کردند، پرداخت و نوشت که این تنش‌ها بین موساد و أمان (شعبه اطلاعات نظامی) و شاباک (سرویس امنیت عمومی اسرائیل) به وقوع پیوسته بود. این تحلیلگر اسرائیلی می‌افزاید که همواره تلاش‌های صورت‌گرفته برای عقد توافقنامه‌ای جهت توزیع اقدامات بین سرویس‌های جاسوسی اسرائیل ناکام مانده و موفق به پایان دادن به تنش میان آنها نشده است.

نویسندگان این گزارش تأکید می‌کنند که یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث شناسایی و بازداشت شبکه‌های جاسوسی اسرائیل در لبنان بین سال‌های 2006 تا 2010 شد، اختلال در مخفی نگه‌داشتن اطلاعات یعنی اختلال در روابط بین مزدوران بود که باعث شد بسیاری از شبکه‌ها به دام نیروهای امنیتی لبنان بیفتند.

جالب اینجاست که بر اساس توزیع کاری که بین سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل صورت گرفته است موساد مزدوران خود را بر اساس یگان تسومیت جذب و گزینش می‌کند و یگان قیساریا مسئولیت اجرای عملیات نظامی را به‌عهده دارد. جذب مزدوران نیز عموماً در «دولت میزبان» صورت می‌گیرد و عناصر جاسوسی همواره برای انجام مأموریت‌های خود در دولت هدف که معمولاً در زمره دشمنان اسرائیل قرار دارند، به سرزمین‌های آنها ارسال می‌شوند.

یگان 504 سرویس جاسوسی امان نیز فعال‌سازی مزدوران را عهده‌دار است. بر اساس توافقی که بین این یگان و موساد به وجود آمده است، یگان 504 مسئول جذب مزدور در مناطق مرزی اسرائیل با سوریه و لبنان و مصر و همچنین داخل مناطق حاکمیتی تشکیلات خودگردان است، اما جذب جاسوس در خارج از مرزهای سرزمین‌های اشغالی به‌عهده موساد قرار دارد.

در اینجا توجه به این نکته ضروری است که گسترش تکنولوژی در دو دهه گذشته باعث شده است جهشی در پروتکل‌ها و ابزارهای جنگ اطلاعاتی مدرن به‌وجود آید که در نتیجه آن نیروی ضعیف‌تر یعنی مقاومت که گرایش بیشتری به‌سمت جنگ نامتقارن دارد، در فعالیت‌های نظامی خود از این تکنولوژی استفاده کند و عدم تقارن گسترده در پتانسیل‌ها و امکانات تکنولوژیک را که به‌نفع اسرائیل در جریان بود کنار بزند و برتری قابل‌توجهی در این عرصه به دست بیاورد.

جنگ اطلاعاتی نامتقارن از مجموعه‌ای از مفاهیم گرفته شده است که می‌توان آن‌ها را در موارد زیر خلاصه کرد؛

ـ عرصه جنگ واقعی برای مبارزه رودررو یا محاصره کردن دشمن وجود ندارد.

ـ سلاح مورد استفاده در عرصه‌های جنگ اطلاعاتی شبیه یکدیگر نیست و به‌کارگیری این سلاح‌ها نیزمشابه هم نیست و بر حسب قدرت اطلاعاتی طرفین با هم متفاوت است.

ـ ارتباطی میان کنش و واکنش موجود در عرصه تنش یا رقابت وجود ندارد و این موضوع بستگی به شرایط حفظ سلاح یا خارج از معادلات و منطق خاص قرار دارد و می‌‌تواند در هر نوعی حادث شود.

ـ سرعت حرکت: با وجود اینکه سرعت حرکت و غافلگیری از روشهای مطلوب در انواع جنگ‌ها به‌شمار می‌رود، اما در شرایط جنگ نامتقارن اطلاعاتی نیاز بیشتری به این دو فاکتور احساس می‌شود، چرا که باید مبتنی بر ابداع و افکاری عجیب و غریب یا بی‌سابقه در طول تاریخ باشد که علم یا معادلات توازن قدرت با تمام دقت خود در محاسباتش به آن راه پیدا نکند.

ـ این نوع جنگ منحصر به روش‌های ثبت‌شده جنگی نیست، بلکه عموماً در نتیجه حوادث تصادفی به وقوع می‌آید که واکنش‌ها یا ابتکارات دشمن آن را رقم می‌زند، در این شرایط وقتی این اتفاقات با دقت بالا مورد بررسی قرار می‌گیرد، پیش‌بینی رفتار توسط طرف مقابل مشکل خواهد بود.

ـ این نوع جنگ برخی مواقع از بالاترین سطح ریسک برخوردار است، چرا که شکست در آن نتیجه واحدی را به‌دنبال دارد و ریسک پایین در این جنگ معنایی ندارد. 

- این نوع جنگ معمولاً آمیخته‌ای از رویکردهای روانی است و بیشتر در روش‌های نامتقارن دنبال می‌شود و کسی که این روند را در پیش می‌گیرد از روحیه معنوی بالا میان عناصر خود و تاکتیک پیشرفته در عملیات برخوردار است و بیشترین آمادگی برای ریسک کردن را دارد و رفتاری را انجام می‌دهد که در موازنه‌های طبیعی غیرممکن به‌شمار می‌رود و حتی فکر کردن به آن نیز دیوانگی است. این نوع جنگ نیازمند اراده قوی و سازماندهی جدید و صبر و استقامت است.

سرانجام انتخابات میان دوره‌ای 2022 آمریکا که از مدت‌ها قبل بسیاری چشم انتظار آن بودند، به پایان رسید. انتخاباتی که برخلاف تمام پیش‌بینی‌ها، نتایج آن به هر چیزی شبیه بود غیر از سونامی قرمز! سونامی که جمهوری‌خواهان طی ماه‌های اخیر بارها وعده‌ی آن را داده بودند و دموکرات‌ها روزهای زیادی را با کابوس این اتفاق احتمالی سپری می‌کردند. تا به این لحظه اگرچه نتیجه نهایی انتخابات کنگره مشخص نشده و شانس حفظ اکثریت مجلس سنا توسط دموکرات‌ها وجود دارد، اما حتی اگر جمهوری‌خواهان اکثریت هر دو مجلس را به دست آورند، پیروزی آن‌ها بسیار شکننده و حداقلی خواهد بود. در انتخابات‌های فرمانداری در سراسر آمریکا نیز جمهوری‌خواهان نتوانستند عملکرد خوبی را در ایالت‌های رقابتی همچون پنسیلوانیا و میشیگان نشان دهند و رقابت را به دموکرات‌ها واگذار کردند.

اما انتخابات 2022 آمریکا فارغ از نتایجش، نامش در تاریخ به عنوان یکی از مهمترین انتخابات‌های میان‌دوره‌ای ایالات‌ متحده، به ثبت رسید. انتخاباتی که نقطه عطف بسیاری از تحولات در آمریکاست و پیامدهای مهمی را برای چهره‌های شاخص سیاسی و جریانات مختلف به دنبال خواهد داشت. در این یادداشت به 7 پیام و پیامد مهم این انتخابات میپردازیم:

1.    اولین و مهمترین پیام انتخابات 2022 آمریکا، پایان حیات سیاسی دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا بود. دونالد ترامپ که قصد داشت هفته آینده حضور خود را در انتخابات 2024 آمریکا اعلام کند، حالا حتی به توصیه مشاوران نزدیکش همچون کیلی مک‌انانی، باید از این اقدام خودداری کند.  چرا که بسیاری از نامزدهای مورد حمایت ترامپ همچون مهمت اوز، بلیک مسترز و دونالد بولدوک در انتخابات سنا در ایالت‌های خود شکست خوردند. همچنین کری لیک، نامزد پرحاشیه جمهوری‌خواهان در انتخابات فرمانداری آریزونا نیز که مورد حمایت ترامپ بود و بسیاری او را معاون ترامپ در انتخابات 2024 می‌دانستند، تا به اینجا از نامزد دموکرات‌ها در رقابت عقب است. در جریان انتخابات‌های مجلس نمایندگان نیز بسیاری از نامزدهایی که منکر پیروزی بایدن در انتخابات 2020 بودند و از حمایت رئیس جمهور سابق آمریکا برخوردار بودند، متحمل شکست شدند. یکی از شاخص‌ترین موارد آن‌ها، جان گیبز، نامزد جمهوری‌خواهان در انتخابات منطقه 3 ایالت میشیگان بود که از رقیب دموکرات خود شکست خورد.  به عقیده بسیاری از کارشناسان سیاسی آمریکا، حالا ترامپ بزرگترین بازنده انتخابات 2022 و مقصر اصلی به وقوع نپیوستن سونامی قرمز در ایالات متحده است.  

2.    همانقدر که ترامپ و برخی نامزدهای مورد حمایتش در این انتخابات عملکرد ضعیفی داشتند، ران دسانتیس، فرماندار محافظه‌کار ایالت فلوریدا عملکرد خوبی از خود نشان داد. دسانتیس در این انتخابات توانست با اختلاف 20 درصد مجددا به عنوان فرماندار انتخاب شود و فلوریدا را به عنوان یکی از جدی‌ترین سنگرهای آینده جمهوری‌خواهان، تثبیت کند. این پیروزی همچنین به دسانتیس کمک کرد تا نام خود را به عنوان نامزد اصلی جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست جمهوری 2024 مطرح کند. 

3.    این انتخابات امید تازه‌ای به کانون دموکرات‌ها تزریق کرد. چهره‌های مهم این حزب به خوبی از وضعیت وخیم اقتصادی مردم آمریکا و محبوبیت پایین جو بایدن در افکار عمومی آگاه بودند و پیش‌بینی میکردند که در انتخابات میان‌دوره‌ای، به سختی تنبیه شوند. اما ماجرا به شکل دیگری جلو رفت و حالا آن‌ها به انتخابات ریاست جمهوری آینده نیز امیدوارند. به ویژه چهره‌‌ای چون گرچن ویتمر که توانست مجددا به عنوان فرماندار ایالت میشیگان انتخاب شود و شانس خوبی برای حضور در انتخابات 2024 دارد.

4.    یکی از اصلی‌ترین عوامل موفقیت دموکرات‌ها در این انتخابات، حضور بالای جوانان و نسل Z پای صندوق‌های رای بود. آمارهای اولیه نشان می‌دهد بیش از 30 درصد جوانان 18 تا 29 ساله آمریکایی در ایالت‌های رقابتی همچون پنسیلوانیا و میشیگان در انتخابات شرکت کردند که رای اغلب آن‌ها به نامزدهای دموکرات اختصاص داشت. این آمار نشان دهنده دومین مشارکت بالای جوانان آمریکایی در یک انتخابات میان‌دوره‌ای طی چند دهه گذشته است. 

5.    انتخابات 2022 آمریکا نشان داد که هیچ حزب و جریانی نباید مسئله سقط جنین را دست کم بگیرد. به عقیده بسیاری از کارشناسان، مسئله سقط جنین و اقدام دیوان عالی پیرامون لغو حکم رو علیه وید، اصلی‌ترین عامل پیروزی دموکرات‌ها در بسیاری از ایالت‌های رقابتی بود.  موفقیت بزرگ دموکرات‌ها در ایالت میشیگان و دیگر مناطق میدوست آمریکا، به خوبی گواه این ادعاست.

6.    ترقی‌خواهان آمریکا به رهبری برنی سندرز در این انتخابات عملکرد خوبی داشتند. تمام نمایندگان ترقی‌خواه از جمله ایلهان عمر، رشیده طلیب، جمال بومن، الکساندریا کورتز، آیانا پرسلی و کوری بوش توانستند مجدداً به کنگره آمریکا راه پیدا کنند.  همچنین 3 عضو جوان و تازه‌کار نیز به جمع این گروه اضافه شد. گرگ کازار، سامر لی و مکسول فراست نیروهای جدید ترقی‌خواهان در کنگره هستند که راه سختی را برای پیروزی طی کردند. چرا که لابی‌های اسرائیلی همچون آیپک مخارج زیادی را صرف شکست این نامزدها کرده بودند  و حالا ساختار سیاسی آمریکا باید با واقعیت محبوبیت رو به رشد ایده‌های سوسیالیستی در این کشور، کنار بیاید.

7.    آخرین پیام این انتخابات، مخصوص جو بایدن است. تورم 8 درصدی، بنزین 4 دلاری، خروج فضاحت بار از افغانستان و مدیریت نسبتاً ضعیف تنش روسیه و اوکراین تا به اینجا مهمترین نقاط ضعف کارنامه‌ی رئیس جمهور فعلی آمریکا هستند. نقاط ضعفی که میتوانست با شکست کامل حزب دموکرات در این انتخابات، برای بایدن بسیار گران تمام شود. اما بایدن خوب میداند که اگر مشارکت بالای جوانان، حمایت ترامپ از راست‌های افراطی و مسائلی همچون سقط جنین نبودند، امروز او به لطف عملکرد ضعیف دو ساله‌اش، بزرگترین بازنده انتخابات 2022 آمریکا بود. اگرچه که از این پس او برای غلبه بر بحران‌ها، راه دشوارتری نیز پیش رو دارد. چرا که رئیس جمهور ایالات متحده دیگر به راحتی نخواهد توانست طرح‌های مختلف و برنامه‌های اقتصادی‌اش را در مجلس نمایندگانی که اکثریت شکننده آن در دست جمهوری‌خواهان است، به تصویب برساند.

محمدمهدی عباسی، پژوهشگر مسائل آمریکا

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی عصر امروز شنبه در پاسخ به تماس تلفنی «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه از تمایل روسیه برای تقویت همکاری‌های اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران استقبال کرد و گسترش پیوندهای زیرساختی از جمله تقویت و توسعه خطوط مواصلاتی در حوزه اوراسیا را موجب رونق روابط تجاری و همکاری‌های اقتصادی در منطقه دانست.

رئیس جمهور با اشاره به افزایش رفت و آمدهای دیپلماتیک و اقتصادی میان دو کشور، رایزنی‌های سیاسی و اقتصادی را در ارتقای سطح روابط و تقویت همکاری‌های فیمابین حائز اهمیت دانست.

«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه نیز در این مکالمه تلفنی با تاکید بر جایگاه ویژه جغرافیایی ایران، کریدور شمال –جنوب را در کاهش زمان و هزینه‌های حمل بار موثر دانست و گفت: این مسیر ترانزیتی به مسیری جذاب برای اقتصاد و تجارت در جهان تبدیل خواهد شد.

پوتین همچنین با اشاره به سفر هیئت 100 نفره تجاری روسیه به تهران به‌عنوان سفر سومین هیئت بزرگ اقتصادی روسی به ایران خاطرنشان کرد: ایران و روسیه ظرفیت ها و زمینه های فراوانی برای گسترش تعاملات با یکدیگر دارند.

رئیس جمهور روسیه با اشاره به حادثه تروریستی شیراز یک بار دیگر با دولت و ملت ایران ابراز همدردی و تروریسم را در هر شکلی محکوم کرد.

افرادی که مبتلا به دیابت هستند، باید با بررسی و تحت کنترل داشتن سطح قندخون خود، برنامه غذایی دقیقی داشته باشند.

این مواد غذایی شامل:

مصرف ماهی دو بار در هفته، از بیماران مبتلا به دیابت در برابر ابتلا به مشکلات کلیوی محافظت می کند.

مصرف سبزیجاتی که برگ‌های تیره دارند، مانند اسفناج، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را تا ۱۴ درصد کاهش می دهد.

گوجه‌فرنگی سرشار از آنتی اکسیدان است و بهتر است بیماران دیابتی به طور مرتب از آن مصرف کنند.

کلم بروکلی حاوی مقدار زیادی ویتامین A و C است که خاصیت آنتی اکسیدانی دارند.

در هر ۵۰ گرم آووکادو، ۸۰ کالری انرژی، ۶ گرم چربی سالم و انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی وجود دارند.

با وجود استفاده از با کیفیت‌ترین محصولات پوستی، آسیب‌های پوستی بخصوص خشکی پوست اتفاقی است که هر کسی ممکن است آن را در فصول سرد سال تجربه کند؛ اما چگونه می‌توان جلوی اینگونه آسیب‌های پوستی را گرفت؟

این آسیب‌ها با مصرف برخی مواد غذایی که منجر به هیدراته نگه داشتن بدن می‌شوند، امکان پذیر است. ضمن این که مصرف این گونه غذاها منجر به پدیدار شدن سلول‌های تازه شده و به دنبال آن بافت پوست یکدست خواهد شد.

این اقلام غذایی شامل موارد زیر است:

میگو 

یکی از غذاهای دارای بالاترین سطح روی است و منجر به تعمیر پوست با تولید کلاژن می‌شود. دیگر غذاهای غنی از «روی» عبارتند از گوشت گاو، لوبیا و جوانه گندم.

روغن زیتون

حاوی ویتامین E و چربی‌های اشباع نشده به علاوه اسیدهای چرب امگا ۳ است و یک نیروگاه تغذیه‌ای برای حفظ سلامت پوست محسوب می‌شود. مصرف روغن زیتون پوست را در برابر اگزما و اشعه ماوراء بنفش خورشید نیز محافظت می‌کند.

 خیار

سیلیس، در سبزیجات غنی از آب مانند خیار منجر به افزایش رطوبت و قابلیت ارتجاعی پوست می‌شود. خیار همچنین سرشار از ویتامین‌های آ و ث برای تسکین پوست و مبارزه با آسیب‌های پوستی است.

ماهی

ماهی‌های چرب مانند ماهی آزاد، قزل آلا و ساردین حاوی مقادیر بالای اسیدهای چرب امگا ۳ هستند و مصرف آنها منجر به حفظ رطوبت و تقویت پوست می‌شود. کمبود امگا ۳ در مقابل خشکی پوست را به همراه دارد. اگر مصرف ماهی برایتان امکان پذیر نیست، از دانه‌های بذر کتان و یا گردو برای رساندن امگا ۳ به بدن می‌توانید بهره بگیرید.

آجیل

سرشار از ویتامین E به عنوان آنتی اکسیدانی است که ناجی محصولات مراقبت از پوست محسوب می‌شود. ویتامین E محافظ پوست در برابر آسیب های ناشی از استرس اکسیداتیو است و مانند اسیدهای چرب امگا ۳ منجر به محافظت از پوست در برابر آسیب‌های اشعه UV خورشید نیز می‌شود.

آووکادو

مانند آجیل، آووکادو نیز مقادیر بالای ویتامین E و سایر آنتی اکسیدان‌ها را دارد. این میوه از چربی‌های اشباع نشده غنی است و مصرف آن منجر به حفظ رطوبت پوست می‌شود ضمن این که پیری زودرس پوست را به تاخیر می‌اندازد و فرایند التهاب را در بدن کاهش می‌دهد.

سیب زمینی شیرین

به همراه سایر محصولات غذایی که حاوی ریشه هستند، غنی از بتاکاروتن و ویتامین آ است؛ یکی از مغذی‌ترین مواد برای پیشگیری از خشک شدن پوست است. ویتامین آ به تعمیر آسیب‌ها در سطح بافت و جلوگیری از پیری زودرس پوست کمک می‌کند.

امام صادق علیه‌السّلام:

أرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ کَمَلَ إِیمَانُهُ وَ إِنْ کَانَ مِنْ قَرْنِهِ إِلَی قَدَمِهِ ذُنُوباً لَمْ یَنْقُصْهُ ذَلِکَ وَ هِیَ الصِّدْقُ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَةِ وَ الْحَیَاءُ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ‌

چهار چیز است که در هر که باشد، ایمانش کامل است و اگر از سر تا پایش غرق در گناه باشد، چیزی از ایمان او نکاهد؛

آنها عبارتند از:

راست‌گویی،

امانت‌داری،

حیا

و اخلاق نیکو.

بحارالأنوار، ج ۶۴، ص ۲۹۵

- سؤال

شفاعت کنندگان روز قیامت چه کسانی هستند و چگونه شفاعت می کنند؟

- پاسخ

کلمة شفاعت در لغت به معنای جفت شدن و کنار هم قرار گرفتن دو چیز است.[۱] در اصطلاح کلامی نیز شفاعت به معنای وساطت اولیا و برگزیدگان الهی، برای رساندن بندگان به فیض رحمت و مغفرت الهی و دستگیری و نجات آنان است.[۲]

شهید مطهری می گوید: شفاعت اقسامی دارد که برخی از آنها نادرست و ظالمانه است و در دستگاه الهی وجود ندارد ولی برخی، صحیح و عادلانه است و در دستگاه الهی نیز وجود دارد. نوع نادرست شفاعت که به دلایل عقلی و نقلی مردود شناخته شده این است که گناهکار بتواند وسیله ای برانگیزد و به توسط آن از نفوذ حکم الهی جلوگیری کند، درست همان طوری که در پارتی بازی های اجتماعات منحطّ بشری تحقق دارد. اما شفاعت صحیح که تأیید کنندة قانون و حافظ نظام است و آیات و روایات زیادی از طریق شیعه و سنی وجود آن را اثبات می کند بر دو گونه است: ۱. شفاعت «رهبری» یا شفاعت «عمل». ۲. شفاعت «مغفرت» یا شفاعت «فضل».

شفاعت رهبری، شفاعتی است که شامل نجات از عذاب و نیل به حسنات و حتی بالا رفتن درجات می باشد. شفاعت مغفرت، شفاعتی است که تأثیر در از بین بردن عذاب و در مغفرت گناهان است و حداکثر ممکن سبب وصول به حسنات و ثواب ها هم بشود، ولی بالا برندة درجة شخص نخواهد بود، و رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ دربارة این قسم از شفاعت فرمود: «من شفاعتم را برای گناهکارانی از امتم که مرتکب گناه کبیره شده اند ذخیره کرده ام، اما نیکوکاران مورد مؤاخذه قرار نمی گیرند.»[۳]

اما اینکه چه کسانی شفاعت می کنند؟ از جمله شفاعت کنندگان پیغمبران می باشند و در اینکه رسول گرامی اسلام دارای مقام شفاعت می باشد تردیدی نیست و اهل سنت و شیعه نیز در آن اتفاق نظر دارند.

در روایتی از امام صادق ـ علیه السّلام ـ آمده است که هیچ یک از انبیاء و رسل شفاعت نمی کنند تا اینکه خدا به آنها اجازه دهد به جز پیغمبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ که خدا قبل از قیامت اجازه شفاعت را به او داده است و شفاعت نخست، برای او و امامان از فرزندان او سپس برای انبیاء است.[۴] به یقین امامان معصوم نیز شفاعت خواهند کرد و روایاتی بر این معنی دلالت دارند که برخی از آنها را ذکر می کنیم:

از امام صادق ـ علیه السّلام ـ درباره آیه شریفه (فمالنا من شافعین و لا صدیق حمیم)[۵] (کافران گویند) پس برای ما نه شفیعانی هست و نه دوستان صمیمی. فرمود: شفیعان ائمه هستند و دوستان از مؤمنین.[۶] و روایات بسیاری درباره شفاعت حضرت فاطمه (س) و فرزندان او غیر از ائمه هدی و مؤمنان حتی بچه های سقط شده آنها نیز وارد شده است.[۷] پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: فقرای از شیعیان علی و خاندان علی را پس از او سبک مشمارید که هر یک از آنان عده ای همچون قبایل ربیعه و مضر را شفاعت می کنند.[۸] از جمله شفیعان علماء و شهدا می باشند.

حضرت امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: چون روز قیامت شود خداوند عالم و عابد را برانگیزد، پس به عالم می گویند بایست و برای مردم شفاعت کن به پاداش اینکه آنان را نیکو تربیت کردی...[۹] از جمله شفیعان، زائران قبر امام حسین ـ علیه السّلام ـ هستند.

امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: ... به زوّار قبر امام حسین ـ علیه السّلام ـ گفته می شود دست هر که را که دوست دارید بگیرید و آنها را به بهشت ببرید...[۱۰] و از جمله شفاعت کنندگان ملائکه می باشند[۱۱] همان طور که قرآن کریم نیز شفاعت می کند.[۱۲] بنابر آنچه گفته شد نامبردگان زیر شفاعت می کنند: پیغمبران، امامان معصوم، حضرت زهرا(س)، ملائکه، شهدا، علماء، مؤمنین، بچه های سقط شده مؤمنان، اولاد حضرت زهرا(س) (غیر از ائمه هدی) و زائران قبر امام حسین ـ علیه السّلام ـ و قرآن کریم.

حال که شفاعت کنندگان معین و بیان شدند اینک به چگونه شفاعت نمودن آنان می پردازیم: اعمال و کردارهایی که انسان در دنیا مرتکب می گردد، در جهان دیگر تجسم و تمثّل پیدا می کنند و حقیقت عینی آنها جلوه گر می شود و علاوه بر این روابط نیز مجسم می گردد؛ روابط معنوی ای که در این جهان بین مردم برقرار است در آن جهان صورت عینی و ملکوتی پیدا می کنند.

زمانی که یک انسان سبب هدایت انسانی دیگر می شود رابطه پیروی و رهبری در میان آنان در رستاخیز به صورت عینی در می آید.

در مورد گمراه ساختن و اغواء هم همین طور است. فرعون که در این جهان، گمراه و پیشوای گمراهان بوده، در آن جهان نیز به صورت قائد و امام آنان مجسم می شود و واسطة قوم خود در رسانیدن به دوزخ و آتش می شود.[۱۳] براساس این معنای شفاعت است که رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ شفیع امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ و حضرت زهرا (س) می باشد و آنها شفیع حسنین ـ علیهما السلام ـ و هر امامی شفیع امام دیگر و شفیع شاگردان و پیروان خویش است؛ سلسله مراتب محفوظ است و روی همین حساب است که حتی علما از کسانی که مورد تعلیم و هدایت ایشان قرار گرفته اند شفاعت می کنند.

یک سلسلة مرتبط و پرانشعابی به وجود می آید که گروه های کوچک به بزرگتر می پیوندند و در رأس سلسله حضرت رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ است و علت اینکه در روایات داریم که امام حسین ـ علیه السّلام ـ از خلق کثیری شفاعت می کند این است که در این جهان، مکتب امام حسین ـ علیه السّلام ـ بیش از هر مکتبی موجب احیاء دین و هدایت مردم شده است.[۱۴]

مرحوم علامه طباطبایی در این باره می نویسد: تأثیر شفاعت کننده در امر شفاعت یک تأثیر گزاف و بی جهت نیست بلکه باید شخص شفاعت کننده به چیزی متوسل شود که مؤثر گردد و شفاعت کننده از خدا نمی خواهد که از مقام مولویت و آقائی خود نسبت به بنده اش صرف نظر کرده یا حکم و قانون مجازات خود را ابطال کند، بلکه می گوید استدعا دارم از این بنده درگذری چه اینکه بزرگ و مهربان و کریمی، نه از عقاب او سودی می بری و نه گذشت از گناه او تو را زیانی می رساند، با این که بنده ای است کوچک و نادان، بیچاره و پریشان، پس از او درگذر؛ یا به واسطه این که منی شفاعت کننده در نزد تو مقام و منزلت دارم و آن ایجاب می کند تقاضای مرا پذیرفته و از خطای او درگذری و او را ببخشی.[۱۵]

گفتنی است با توجه به این که شفاعت همان مغفرت الهی است که وقتی به خداوند که منبع و صاحب خیرها و رحمت هاست نسبت داده می شود با نام «مغفرت» خوانده می شود و هنگامی که به وسائط و مجاری رحمت منسوب می گردد نام «شفاعت» به خود می گیرد، واضح می گردد که هر شرطی برای شمول مغفرت هست برای مشمول شفاعت نیز هست.

از نظر عقلی شرط مغفرت چیزی جز قابلیت داشتن شخص برای آن نیست و از نظر متون دینی این اندازه مسلم است که کفر به خدا و شرک مانع مغفرت است. قرآن کریم می فرماید: خدا شرک را نمی آمرزد و آنچه پایین تر از شرک است برای هر کس که بخواهد می بخشد. البته برای نیل به شفاعت شرایط دیگری نیز ذکر شده است و آنچه گفته شد شرط ضروری است.»

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱. معاد در قرآن، ج۵، آیت الله جوادی آملی.

۲. آموزش عقاید آیت الله مصباح یزدی.

۳. انسان از آغاز تا انجام، علامه طباطبایی.

پی نوشت ها:

[۱] . راغب اصفهانی، مفردات، انتشارات مرتضوی، چاپخانه حیدری، چاپ دوم، ص ۲۷۰.

[۲] . سبحانی، جعفر، الهیات، چاپ دوم، قم، نشر مرکز جهانی علوم اسلامی، ج ۴، ص۳۴۴.

[۳] . مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، چاپ پنجم، انتشارات صدرا، ج ۱، ص ۲۴۷.

[۴] . طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان تر جمه موسوی همدانی، ج ۱، ص ۲۳۸.

[۵] . شعرا/ ۱۰۰.

[۶] . موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ترجمة سیدمهدی حائری قزوینی، چاپ نگین، ج ۱، ص ۴۵۳؛ و مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۸، ص۴۲.

[۷] . تفسیر المیزان، همان.

[۸] . مکیال المکارم، همان، ص ۴۵۴، و ‌بحارالانوار، ج ۸، ص ۵۹.

[۹] . همان، بحارالانوار، همان.

[۱۰] . مکیال المکارم، همان، ص ۴۴۴ و ۴۴۵، و بحارالانوار، ج ۱۰۱، ص ۲۷.

[۱۱] . تفسیر المیزان، همان، ص ۲۲۷.

[۱۲] . مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج ۱، ص ۲۵۴.

[۱۳] . همان، ص ۲۵۰.

[۱۴] . مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، ج ۱، ص ۲۵۲.

[۱۵] . طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه مکارم شیرازی، ج ۱، ص ۲۱۰.

مسجد شاه عباس یکی از مشهورترین بناهای معماری نه تنها در شهر گنجه ، بلکه در سراسر آذربایجان محسوب می شود.

قدمت بزرگترین مسجد در گنجه که مسجد شاه عباس نام دارد به قرن 17 برمی گردد. این مسجد توسط شیخ بهاءالدین از نوادگان نظامی گنجوی شاعر و اندیشمند مشهور ، طراحی شده است.

مسجد شاه عباس به شکل یک مکعب از آجر قرمز ساخته شده است و ضخامت دیوارهای آن به سه متر می رسد.
 

این مسجد شامل یک نمازخانه است که توسط یک جدا کننده بزرگ به دو نیمه (برای مردان و زنان) تقسیم شده است و اتاقهای کوچک در مجاور آن قرار دارند.پنجره های مسجد شاه عباس با مشبک های طرح دار تزئین شده اند و زیبایی خاصی به این مسجد بخشیده اند.

این مسجد دارای یک منبر منحصر به فرد است که از انواع مختلف چوب اما بدون حتی یک میخ ساخته شده و با مینیاتورهای زیبا تزئین شده است. این مسجد همچنین گنبدی به قطر 17 متر دارد.

بعدها، حمام چوکیاک در نزدیکی مسجد ساخته شد که به عنوان یکی از بهترین کاروانسراهای آذربایجان شناخته می شود.

شیخ بهاءالدین منجم بزرگی بود و دانش خود را در ساخت مسجد به کار برد:هنگام ظهر سایه ای که بر دیوار غربی می افتاد ناپدید می شد، که این امر زمان نماز ظهر را برای مسلمانان نشان می داد و این شیوه دارای دقت مطلق برای تشخیص اذان ظهر بود.

این مسجد همچنین با داشتن مجرای هوایی پیچیده تنها با یک اجاق کوچک گرم می شد و این سیستم گرمایش تا دهه های اول قرن بیستم کار می کرد.در سال 1776  هم دو مناره به ساختمان مسجد اضافه شد.مقبره جواد خان متعلق به آخرین حاکم خانجه گنجه نیز در قلمرو مسجد وجود دارد.

مسجد شاه عباس برای مدتی طولانی دارای یک مدرسه بود مدرسه و میرزا شفیع واضح، شاعر آذربایجانی در آنجا خطاطی می کرد.

وزارت فرهنگ آذربایجان به تازگی ویدئویی را در مورد مسجد شاه عباس در قالب پروژه «میراث اسلامی خود را بشناسیم» منتشر کرد و چشم اندازی از تاریخچه این مسجد را ارائه داد.