با تصمیم هیئت دولت، وزارت امور خارجه مجاز است نسبت به برقراری مقررات لغو روادید برای ورود اتباع کشور چین به جمهوری اسلامی ایران اقدام نماید.

با تصمیم هیئت دولت، وزارت امور خارجه مجاز است نسبت به برقراری مقررات لغو روادید برای ورود اتباع کشور چین به جمهوری اسلامی ایران اقدام نماید.

هیئت وزیران در جلسه ۲ تیر ۱۳۹۸ به پیشنهاد مشترک وزارت امور خارجه و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و به استناد تبصره (۴۳) قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۴۳ کل کشور با برقراری مقررات لغو روادید برای ورود اتباع کشور چین به جمهوری اسلامی ایران موافقت کرد.

حفظ و به کار گیری تجربه رمز پیروزی است، و دوستی نوعی خویشاوندی به دست آمده است، و به آن کس که به ستوه آمده و توان تحمّل ندارد اعتماد نکن.

قَالَ (علیه السلام):

الْجُودُ حَارِسُ الْأَعْرَاضِ وَ الْحِلْمُ فِدَامُ السَّفِیهِ وَ الْعَفْوُ زَکَاةُ الظَّفَرِ وَ السُّلُوُّ عِوَضُکَ مِمَّنْ غَدَرَ وَ الِاسْتِشَارَةُ عَیْنُ الْهِدَایَةِ وَ قَدْ خَاطَرَ مَنِ اسْتَغْنَی بِرَأْیِهِ وَ الصَّبْرُ یُنَاضِلُ الْحِدْثَانَ وَ الْجَزَعُ مِنْ أَعْوَانِ الزَّمَانِ وَ أَشْرَفُ الْغِنَی تَرْکُ الْمُنَی وَ کَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِیرٍ تَحْتَ هَوَی أَمِیرٍ وَ مِنَ التَّوْفِیقِ حِفْظُ التَّجْرِبَةِ وَ الْمَوَدَّةُ قَرَابَةٌ مُسْتَفَادَةٌ وَ لَا تَأْمَنَنَّ مَلُولًا.

امیرالمومنین امام علی علیه السلام:

بخشندگی، نگاه دارنده آبروست، و شکیبایی دهان بن بی خردان، و عفو زکات پیروزی، و دوری کردن، کیفر خیانتکار و مشورت چشم هدایت است.

و آن کس که با رأی خود احساس بی نیازی کند به کام خطرها افتد، شکیبایی با مصیبت‌های شب و روز پیکار کند و بی تابی، زمان را در نابودی انسان یاری دهد.

و برترین بی نیازی ترک آرزوهاست، و چه بسا عقل که اسیر فرمانروایی هوس است، حفظ و به کار گیری تجربه رمز پیروزی است.

و دوستی نوعی خویشاوندی به دست آمده است، و به آن کس که به ستوه آمده و توان تحمّل ندارد اعتماد نکن.

"نهج البلاغه، حکمت ۲۱۱"

یک وب‌سایت نزدیک به حماس در گزارشی تفصیلی به روند حمایت ایران از گروه‌های مقاومت فلسطینی از ابتدا تا کنون پرداخت و تأکید کرد، رهبران حماس به خوبی می‌دانند رابطه با تهران و حامیان مقاومت «راهبردی» است.

گزارش سایت حماس درباره حمایت ایران از مقاومت فلسطین؛ از آغاز تا کنون از آغاز انقلاب اسلامی ایران، تهران بر اساس موضع مشترک با گروه‌های مقاومت فلسطینی برای نابودی رژیم صهیونیستی، روابط متمایزی با آنها برقرار کرد و «یاسر عرفات» رئیس پیشین تشکیلات خودگردان اولین رهبری بود که پس از پیروزی انقلاب وارد تهران شد.

وبگاه فلسطینی «الرساله» وابسته به حماس در گزارشی تفصیلی به بررسی این رابطه میان ایران و مقاومت فلسطین پرداخت و نوشت: اختلاف جمهوری اسلامی ایران با عرفات باعث نشد که ایران مسیر خود برای حمایت از مقاومت فلسطین را گم کند، تهران از زمان تأسیس جهاد اسلامی در قدس در دهه هشتاد از این جنبش حمایت کرد و همچنین از زمان تأسیس حماس در دهه هشتاد قرن گذشته روابط پیشرفته‌ای با این جنبش برقرار کرد.

این وبگاه افزود: جمهوری اسلامی ایران از زمان آغاز «انتفاضه سنگ» به حمایت از مقاومت فلسطین ادامه داد، در «انتفاضه الاقصی» به آن شدت داد و در ده سال اخیر به اوج خود رساند و با هر دور تنش (میان مقاومت و رژیم صهیونیستی) ایران در ایجاد و تقویت توانایی‌های مقاومت فلسطین سهیم بوده است. علی‌رغم حالت سستی در روابط ایرانی-فلسطینی در برخی برهه‌ها به دلیل دگرگونی‌های سیاسی در منطقه عربی، ایران حمایت نظامی از شاخه‌های نظامی گروه‌های مقاومت را متوقف نکرد و کانال‌های ارتباطی دائمی خود را حفظ کرد؛ ایران امروز تنها کشوری است که علنا از مقاومت فلسطین حمایت نظامی دارد.

کنفرانس حمایت از انتفاضه و ایجاد اردوگاه «مرج الزهور»

درادامه گزارش مذکور آمده، کنفرانس حمایت از انتفاضه که در ایران برگزار می‌شود و بر حمایت دولت و ملت ایران از حقوق ملت فلسطین تأکید دارد «برجسته‌ترین ایستگاه» در ایجاد روابط با مقاومتی بود که در انتفاضه سنگ (۱۹۸۷) نقش داشت و در رأس این موضوع حماس قرار داشت که در کنفرانس اول حمایت از انتفاضه دعوت و از این جنبش خواسته شد نماینده‌ای در تهران تعیین کند تا روابطی محکم میان حماس و ایران برقرار شود.

الرساله افزود: همانگونه که ایجاد اردوگاه «مرج الزهور» در جنوب لبنان برای تبعیدشدگان حماس و جهاد اسلامی (توسط رژیم صهیونیستی) در تقویت روابط میان حماس، ایران و حزب الله نقش داد و دلیل آن نقش مثبت سپاه ایران در ارائه انواع کمک به تبعیدشدگان با هدف تقویت پایداری آنها بود. 

زمینه‌های مختلف حمایت ایران از مقاومت فلسطین

سیاسی

این وبگاه فلسطینی تصریح کرد: ایران از کشورهای محدودی است که به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی را رد کرده و خواستار محو آن از نقشه بین‌المللی است، ایران همچنین راه‌کارهای مسالمت‌آمیز مانند راه‌حل دو دولتی را مردود می‌داند و همه اینها با دیدگاه‌های گروه‌های مقاومت فلسطینی و در رأس آنها حماس، جهاداسلامی، جبهه مردمی و غیره هماهنگ است.

الرساله ادامه داد: وزن منطقه‌ای ایران در منطقه، نقطه قوت فلسطین و مقاومت آن است. ایران از حزب‌الله در لبنان حمایت می‌کند و این جنبش (حزب‌الله) تهدیدی مستمر برای دشمن در جبهه شمالی (مرز با لبنان) است و فعالیت مستمر حزب‌الله در جبهه جولان به مقاومت در غزه نیز کمک می‌کند.

نظامی

در ادامه این گزارش درباره کمک‌های نظامی ایران به مقاومت به موارد زیر اشاره شده است:

اول: ارائه تجهیزات نظامی متنوع  و موشک‌های قدرتمند

دوم: آموزش ده‌ها تن از اعضای مقاومت، انتقال تجربه‌های میدانی و اطلاعاتی و کمک به توسعه ساختار مقاومت و قدرت میدانی آن برای مقابله با دشمن اسرائیلی

سوم: ارائه طرح‌ها برای ارتقای موشک‌ها و تونل‌های مقاومت و حمایت مالی از آن به نحوی که مقاومت توانسته توانایی‌های خود در این زمینه را توسعه دهد

چهارم: کمک به توسعه زیرساخت‌های مقاومت

مالی

الرساله کمک‌های مالی ایران به مقاومت فلسطین را به شرح زیر توضیح داد:

اول: ارائه کمک مالی . دوم: کمک به حمایت مالی از دولت دهم فلسطینی (دولت حماس با نخست‌وزیری اسماعیل هنیه در آن زمان) پس از تحریم بین‌المللی و ادامه این حمایت پس از حوادث سال ۲۰۰۷ (آغاز محاصره غزه). این حمایت را قریب سه سال ادامه داد. سوم: ادامه حمایت مالی از شاخه نظامی گردان‌های القسام شاخه نظامی حماس.

رسانه‌ای

این وبگاه فلسطینی تصریح کرد، ایران در ارائه کمک‌های مالی از سازمان‌های رسانه‌ای تابع مقاومت سهیم بود و در ارتقای بسیاری از کادرهای رسانه‌ای عامل در زمینه رسانه فلسطین کار کرده است. ایران و متحدان آن در منطقه ماشین رسانه‌ای خود را برای ارائه تصویر چهره پرافتخاری از مقاومت فلسطین بسیج کرده‌اند.

اجتماعی

الرساله در ادامه اعلام کرد: ایران در ارائه کمک مالی از ۹ هزار خانواده شهید در فلسطین از زمان انتفاضه الاقصی (۲۰۰۰م) مشارکت کرده است. ایران در زمینه اجتماعی در نوار غزه بویژه در ماه رمضان فعال است و حدود ۲۰ هزار افطاری را به صورت روزانه در این منطقه توزیع می‌کند.

توسعه روابط مقاومت فلسطین و حماس در ایستگاه‌های مختلف

ایستگاه اول: ایجاد روابط متمایز با سازمان آزادیبخش فلسطین «ساف» و در رأس آن یاسر عرفات. اما این موضوع در نتیجه شرایط سیاسی آن زمان مانند جنگ ایران و عراق و تلاش عرفات برای میانجی‌گری در پرونده گروگان‌های سفارت‌ آمریکا در تهران زیاد طول نکشید. (البته باید ذکر کرده که) ایران از آغاز تأسیس جهاد اسلامی در دهه هشتاد قرن گذشته از این جنبش حمایت کرده است.

ایستگاه دوم: انتفاضه سنگ در سال ۱۹۸۷ ایستگاه مهمی در توسعه روابط میان گروه‌های فلسطینی و ایران به شمار می‌رود. با به راه افتادن قطار تسویه فلسطینی-اسرائیلی (مذاکرات سازش) بسیاری از گروه‌های فلسطینی این اقدام ساف را نپذیرفتند و بنابراین روابط آنها و ایران به دلیل وحدت موضع، قوی‌تر شد.

ایستگاه سوم: با آغاز انتفاضه سنگ ایران نخستین پشتیبان نظامی از مقاومت مسلحانه بود، تجربه‌های نظامی، مال و سلاح به فلسطینی‌ها داد و پس از عقب‌نشینی اسرائیل از نوار غزه این موضوع بیشتر شد. ایران و حزب‌الله از تمام گروه‌های مقاومت مسلح حمایت کردند و گروه‌های فسلطینی از قدرتی برخوردار شدند که قادر به ضربه به دشمن بود و این میراث تا امروز ادامه دارد.

ایستگاه چهارم: طبیعت روابط در ایستگاه‌های سوم و چهارم زیاد اختلاف نداشت جز اینکه در بعد سیاسی، ایران از دولت دهم فلسطین به دلیل محاصره حمایت کرد همانگونه که عملیات مشترک القسام و «الویه الناصر» در ربودن «گلعاد شالیت» به تحولی محوری در طبیعت روابط منجر شد؛ شاید آنچه بسیاری از سیاستمداران و کسانی که این امور را پیگیری می‌کردند، نمی‌دانستند این موضوع بود که عملیات ربایش نظامیان اسرائیلی در جنوب لبنان توسط حزب‌الله با هدف کاهش حملات به غزه در سال ۲۰۰۶ صورت گرفت. در این دوره خطوط امداد سلاح و هماهنگی میان مقاومت فلسطین، ایران و حزب‌الله تقویت شد.

ایستگاه پنجم: این ایستگاه در مقایسه با موارد قبلی، کوتاه‌ترین و کم‌اهمیت‌ترین است. در این دوره در نتیجه برخی تحرک‌های مردمی در تعدادی از کشورهای منطقه (اشاره به اتفاقات سوریه در سال ۲۰۱۱ و سرد شدن روابط حماس با ایران) رفتار ضد انقلاب‌ها و کشورهای (حاشیه) خلیج (فارس) برای از بین بردن توانایی‌های محور مقاومت، شاهد سستی در سطح سیاسی بود اما چیزی نگذشت که این سستی به دلیل وجود دشمن مشترک و دوراندیشی دو طرفه از بین رفت و امور به روند قبلی خود بازگشت.

ایستگاه ششم: جنگ ۲۰۱۴ علیه نوار غزه نقطه عطف توانایی های مقاومت فلسطین و در رأس آنها گردان‌های القسام در مقابله با دشمن بود، مقاومت به خوبی امتحان خود را پس داد و این موضوع باعث شد حامیان مقاومت، سستی سیاسی را پشت سر بگذارند و از مقاومت حمایت نظامی کنند. این مرحله در نتیجه تغییرات در کادر رهبری حماس شاهد بهبود در سطح سیاسی نیز بود؛ سران سیاسی و نظامی حماس و در رأس آنها سران حماس در نوار غزه اعتقاد دارند که روابط با ایران و حامیان مقاومت، راهبردی است و اظهارات «اسماعیل هنیه» رئیس دفتر سیاسی حماس و «یحیی السنوار» رئیس دفتر سیاسی این جنبش در نوار غزه نیز بر همین موضوع تأکید دارد.

امامان معصوم در تفسیر جمله‌‌ «أَتِمُّوا الْحَجَّ» فرمودند: حجِ تمام، حجى است که در آن کلام زشت، گناه و نزاع نباشد و از محرّمات پرهیز شود و انسان توفیق یابد امام زمان خود را ملاقات کند.

آیه 196 سوره بقره به بیان کیفیت حج و عمره می پردازد.

آیه

«وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ وَ لا تَحْلِقُوا رُؤُسَکُمْ حَتَّى یَبْلُغَ الْهَدْیُ مَحِلَّهُ فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَرِیضاً أَوْ بِهِ أَذىً مِنْ رَأْسِهِ فَفِدْیَةٌ مِنْ صِیامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُکٍ فَإِذا أَمِنْتُمْ فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ فَمَنْ لَمْ یَجِدْ فَصِیامُ ثَلاثَةِ أَیَّامٍ فِی الْحَجِّ وَ سَبْعَةٍ إِذا رَجَعْتُمْ تِلْکَ عَشَرَةٌ کامِلَةٌ ذلِکَ لِمَنْ لَمْ یَکُنْ أَهْلُهُ حاضِرِی الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقابِ‌‏‏‏‏‏‏».

ترجمه

و همه اعمال حج و عمره را برای خدا به پایان رسانید، و اگر ترس و منعی پیش آید قربانی کنید به آنچه مقدور و میسر است، و سر متراشید تا آن گاه که قربانی شما به محل ذبح برسد. و هر کس بیمار باشد یا سردرد بر او عارض شود (سر بتراشد و) از آن فدا دهد به روزه داشتن یا صدقه دادن یا کشتن گوسفند، و پس از آنکه ترس و منع بر طرف شود هر کس از عمره تمتّع به حج باز آید هر چه میسر و مقدور است قربانی کند و هر کس به قربانی تمکّن نیافت سه روز در ایام حجّ روزه بدارد و هفت روز هنگام مراجعت، که ده روز تمام شود. این عمل بر آن کس است که اهل شهر مکّه نباشد. (به این احکام عمل کنید) و از نافرمانی خدا پروا کنید و بدانید که عذاب خدا سخت است.

معانی کلمات

حج: در اصل به معنى قصد و در شریعت قصد خانه خدا است براى اعمال به خصوصى.

عمره: عمل به خصوصى است که عن قریب توضیح داده خواهد شد، این لفظ از عماره به معنى آبادى است گویى با عمل عمره، کعبه آباد و دائر مى شود.

احصرتم: حصر به معنى تنگ گرفتن و حبس است، احصار آنست که کسى به وسیله دشمن یا مرض یا غیر آن از اتمام عمل حج یا عمره ممنوع گردد.

هدى: قربانى مخصوص حج و قربانیهاى دیگر را اضحیه گویند.

تحلقوا: حلق به معنى تراشیدن است.

نسک: عبادت. ناسک: عابد. مراد از آن در آیه گوسفند قربانى است (قاموس قرآن).«۱»

نکته ها

در این آیه، کلیّات وگوشه‌اى از احکام حج و عمره آمده است، ولى تفصیل آن در روایات و فتاواى علما مى‌باشد.

«حج» مناسکى است که بنیان‌گذار آن حضرت ابراهیم علیه السلام بوده و در میان عرب از زمان آن حضرت متداول بوده و به فرمان خداوند این برنامه در اسلام نیز امضا شد و تا روز قیامت نیز خواهد بود.

«عمره» به معناى زیارت است و هرکس وارد مکّه شود باید با لباس احرام به زیارت کعبه و طواف آن برود. حج و عمره مثل اذان و اقامه، دو عمل مشابه هستند که اندکى تفاوت دارند.

«هَدى»، نام قربانى حج است.

این آیه، عمره تمتّع را در کنار حج تمتّع آورده است؛ «فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ»، لکن یکى از خلفا به اجتهاد خود آن را منع کرد. البتّه این اجتهاد در برابر فرمان صریح خداوند است.

حکم مسائل اضطرارى، محدود به زمان ضرورت است. ولذا بر خلاف موارد عادّى که در سفر روزه جایز نیست، در این سفر در صورت عدم ذبح قربانى، روزه واجب است و آن هم باید در سه روز هفتم، هشتم و نهم ماه باشد، چرا که روز دهم عید قربان است که روزه‌ى آن حرام است.

امامان معصوم در تفسیر جمله‌‌ «أَتِمُّوا الْحَجَّ» فرمودند: حجِ تمام، حجى است که در آن کلام زشت، گناه و نزاع نباشد و از محرّمات پرهیز شود. «2» و انسان توفیق یابد امام زمان خود را ملاقات کند. «3»

پیام ها

1- وظایف دینى را باید تمام و کمال به انجام رسانید. بعد از شروع اعمال حج، نمى‌توان آن را ناتمام و ناقص گذارد. «أَتِمُّوا»

2- در اعمال حج، قصد قربت و عبادت لازم است. به انگیزه‌ى جهانگردى و سیاحت نمى‌توان حج بجا آورد. «أَتِمُّوا ... لِلَّهِ»

3- احکام اسلام، در مقام سخت‌گیرى بر مردم نیست. تمام نمودن حج وعمره بر کسى که از درون مریض یا از بیرون ترس دارد، واجب نیست. «فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ»

4- مکان در عبادات سهم دارد. «یَبْلُغَ الْهَدْیُ مَحِلَّهُ»

5- بیمارى در مواردى سبب تخفیف در احکام است، نه تعطیل آن. لذا در حج، افراد معذور باید با روزه یا صدقه یا قربانى، وظایف خود را جبران کنند. «فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَرِیضاً أَوْ ... فَفِدْیَةٌ مِنْ صِیامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُکٍ»

6- ملاک وجوب قربانى در حج، در توان بودن آن است. «فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ فَمَنْ لَمْ یَجِدْ فَصِیامُ ثَلاثَةِ أَیَّامٍ ...»

7- قانون عمره و حج تمتّع، وظیفه حجاجى است که ساکن مکّه نباشند، حج ساکنان مکّه نوع دیگرى است. «أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ ... ذلِکَ لِمَنْ لَمْ یَکُنْ أَهْلُهُ حاضِرِی الْمَسْجِدِ الْحَرامِ»

8- توجّه به کیفر الهى، زمینه‌ساز تقواست. «وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ ... وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقابِ»

9- توّجه به تقوا، در انجام فرمان‌هاى الهى مطرح است. «أَتِمُّوا الْحَجَّ ... وَ اتَّقُوا اللَّهَ»

10- اعمال حج، قبل از اسلام به نحو دیگرى بوده است. لذا قرآن بر مراعات این تغییرات تأکید نموده است. «أَنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقابِ»

11- براى کسانى که در احکام حج تغییرى دهند، کیفر شدیدى است. «شَدِیدُ الْعِقابِ». «4»

پانویس

«1». تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی

«2». تفسیر نورالثقلین، ج 1، ص 181 و برهان، ج 1، ص 193.

«3». تفسیر نورالثقلین، ج 3، ص 183.

«4». تفسیر نور(10جلدى)، ج‌1، ص: 310.

نشست اجرایی حج تمتع 98 با حضور تنی چند از شخصیت های کشوری، مدیران ستادی، استانی و دستگاههای همکار در مشهد مقدس برگزار شد.

در این نشست که روز یکشنبه در مشهد مقدس کار خود را آغاز کرده، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، حجت الاسلام والمسلمین سید عبدالفتاح نواب نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت، علی رضا رشیدیان رییس سازمان حج و زیارت و تنی چند از مدیران دستگاههای همکار و ستادی حج 98 سخنرانی کردند.

علامه كاشف الغطاء:
 بايد دانست كه مقصود از تقريب بين مذاهب اسلامي از بين بردن اصل اختلاف ميان آنها نيست بلكه تنها آرزو و مهمترين هدف اين است كه اين اختلاف موجب عداوت و دشمني نگشته و دوري ها و مشاجره ها به برادري و نزديكي تبديل گردد .

سیره اهل بیت(ع) با اهل سنت یکی از شاخص ترین الگو ها برای تحقق وحدت اسلامی است. در این میان، سیره امام صادق(ع)، رئیس مذهب جعفری و استاد بنیان گذاران مذاهب اهل سنت، به واسطه تعامل بیشتر با اهل سنت، اهمیت بیشتری دارد. آن حضرت را می توان بهترین شاخصه تقریب مذاهب اسلامی در شیعه محسوب کرد که به لحاظ ارتباط فکری و فرهنگی کامل و ممتاز خود با نحله های اهل سنت، بسیار مورد تایید و توجه آنان بوده اند.

امام صادق(ع) و اهل سنت

سیره و برخورد امام صادق(ع) با اهل سنت کاملاً برادرانه و صـمیمانه بـوده است. ایشان همۀ مسلمانان را فرزند اسلام و برادر یکدیگر می خواند (حر عاملی، 1414ق، ج15: 109). حضرت در برخورد با عامۀ مسلمان ها، شیعه را به عنوان فرقه ای که قرائتی خاص دارند، جدا نکرد و بحث تبیین اسلام را مـبنای کـار خود قرار داده بودند و همۀ مسلمانان از وجود ایشان استفاده می کردند؛ ازاین رو، امام صادق(ع) غیر از مقام امامت و هدایتی که برای شیعیان داشته، منشأ خیری برای تمام مسلمین بوده است. بسیاری از شـاگردان حـضرت و راویـانی که تعداد آن ها بیش از 4 هـزار تـن ذکـر شده است، جزو اهل سنت بوده اند. خانۀ امام محل رفت وآمد بزرگان اهل سنت بود و ایشان در آن زمان مرجعی برای حل مشکلات آنان به شمار مـی رفت. تـوصیه های فـراوانی از آن حضرت نسبت به برادران اهل سنت وجود دارد که به آنـ ها تـذکراتی داده و روش های نادرستشان را متذکر شده اند.

امام صادق(ع) نه تنها خود تعامل بسیار خوبی با اهل سنت داشتند، بلکه شیعیان را نیز به بـرخورد مـناسب و دوسـتانه با آنان سفارش می کردند؛ چنان که وقتی یکی از یاران امام صـادق(ع) از حضرت می پرسد: «ما شیعیان در معاشرت با اقوام و عشیرۀ خود یا سایر طبقات مردم که در سلک مذهب ما نیستند، چـه وظـیفه ای داریم؟» ایـشان پاسخ می دهند: «به رهبران خود بنگرید که مقتدای شما هستند، و بـا مـردم [منظور غیر شیعیان]، به همان گونه معاشرت کنید که رهبران شما معاشرت می کنند؛ به خدا سوگند که رهـبران شـما از بـیماران مردم عیادت می کنند، جنازه هایشان را تشییع می کنند، در محضر قضاتشان حاضر می شوند و به سـود و ضـرر آن ها [هرچه حق باشد] گواهی می دهند و امانت آنان را نگهداری می کنند و باز پس می دهند.» (همان، ج 12: 6). در روایـت دیـگری امـام می فرماید: «اقْرَأْ عَلی مَنْ تَری أَنَّهُ یُطِیعُنِی مِنْهُمْ وَ یَأْخُذُ بِقَوْلِیَ السَّلَام»؛ به هر کس مواجه شـدی و فـکر کردی از من اطاعت می کند، سلام مرا به او برسان. » سپس، توصیه هایی می کند که بـا اهـل سنت بـهترین رفتار را داشته باشید: «صَلُّوا عَشَائِرَکمْ وَ اشْهَدُوا جَنَائِزَهُمْ وَ عُودُوا مَرْضَاهُمْ وَ أَدُّوا حُقُوقَهُم؛ در میان این ها نماز بـخوانید، در تـشییع جنازه هایشان شرکت کنید، مریض هایشان را عیادت کنید و حقوقشان را ادا کنید.» در انتها می فرماید: «به گونه ای رفتار کـنید کـه وقـتی این افراد شما را با این رفتار پسندیده می بینند، بگویند او شیعه و پیرو امام صادق(ع) است»(هـمان، ج 8: 430 ).

درمـجموع، رفتار امام صادق(ع) در برخورد با گروه های مخالف عقیدتی، از جمله اهل سنت، همراه با احـترام و بـه صورت نصیحت، ارشاد، احتجاج، شرکت در جـلسات مـناظره و ارائۀ پاسخ های مـحترمانه بـه پرسـش های آنان بود.

همنشینی با اهل سنت

امـام صـادق(ع) چنان رفتار پسندیده ای با علمای اهل سنت داشت که این افراد احساس نـمی کردند بـا شخصیتی روبه رو هستند که ریاست مـذهب مخالف آن ها را بر عهده دارد؛تـا جـایی که این افراد مرید و هـمنشین ایـشان می شدند؛ همواره با حضرت بودند و سفرهای بسیاری با حضرت رفتند و در منزل آن امام حـضور مـی یافتند.

عالی ترین شخصیت های محبوب اهل سنت بـخش زیـادی از عـلوم و دانش خود را از مـکتب امـام باقر(ع) و امام صادق(ع) فـرا گـرفته اند و افتخار می کردند که شاگرد پیشوایان معصوم(ع) بوده اند. این بزرگان دین، اهل بیت(ع)، به ویژه امام صادق(ع) را بـه خوبی مـی شناختند و به فضل و علم و منزلت آنان پی بـرده بـودند. ابو زهره، عـالم سـنی، مـی نویسد: «هیچ کدام از علمای اسلام در هـیچ امری اجماع ندارند، این گونه که بر فضل و علم امام صادق(ع) اجماع دارند» (شاکری، 1417ق، ج 9: 125؛ جعفریان: 1391، 399). ابـوحنیفه کـه دو سال در مجالس درس امام صادق(ع) حضور یـافته اسـت، دربـارۀ آن سـال ها مـی گوید: «لَولا السَّنتان لَهَلَکَ النـُعمانُ؛ اگـر آن دو سال نبود، نعمان [ابوحنیفه] هلاک می شد»(الجندی، 1397ق: 252). مالک بن انس نیز که از محضر علمی آن حضرت بهره برده اسـت، دربـارۀ عـظمت و شخصیت علمی و اخلاقی ایشان می گوید: «هیچ چـشمی نـدیده اسـت و هـیچ گـوشی نـشنیده است و بر دل هیچ بشری خطور نکرده است کسی ازجهت فضل و علم و عبادت و ورع برتر از جعفر صادق(ع) بوده باشد » (ابن حجر عسقلانی، 1968م، ج 2: 104). همچنین می گوید:

مدتی به حضور جعفر بن محمد می رسیدم، آن حضرت اهـل مزاح بود. همواره تبسم ملایمی بر لب هایش نمایان بود. در طول مدتی که به خانۀ آن حضرت آمدوشد داشتم، او را ندیدم، جز اینکه در یکی از این سه خصلت و سه حالت به سر می برد: یـا او را در حـال نماز خواندن می دیدم یا در حالت روزه داری یا در حالت قرائت قرآن. من ندیدم که جعفربن محمد بدون وضو و طهارت از رسول خدا حدیثی نقل کند. من ندیدم که آن حضرت سخنی بی فایده و گـزاف بـگوید. او از عالمان زاهدی بود که از خدا خوف داشت. ترس از خدا سراسر وجودش را فراگرفته بود. هرگز نشد که به محضرش شرفیاب شوم، جز اینکه زیـراندازی کـه زیر پای آن حضرت گسترده شده بـود، آن را از زیـر پایش برمی داشت و زیر پای من می گستراند ( قاضی عیاض یحصبی، بی تا، ج 1: 55).

حضور در مراسم عبادی مسلمانان

توصیه های فراوانی از ائمۀ شیعه(ع) دربارۀ حضور پررنگ شیعیان در اجتماعات عبادی مـسلمانان بـه دست ما رسیده که یـکی از جـلوه های بارزِ آن را می توان در تأکید فراوان ائمۀ اطهار(ع) بر حضور شیعیان در نماز جماعت اهل سنت و نماز گزاردن با آن ها دید (مسائلی، 1393: 28 ). روایات این بحث، که شیخ حر عاملی در کتاب وسائل الشیعه آن ها را در یک بـاب مـستقل گردآورده است، تأکیدات شگفتی دارد، به گونه ای که در حدیثی از امام صادق(ع)، ثواب نماز با اهل سنت، معادل ثواب نماز با رسول خدا یا ثواب جهاد در راه خدا است (حر عاملی، 1414ق، ج 8: 299ـ300). اسحاق بن عمار می گوید: «امام صـادق(ع) بـه من فـرمود: ای اسحاق، آیا با مخالفان در مسجد نماز می گزاری؟» گفتم:«آری». امام فرمود: «با آنان نماز بگزار که نمازگزارنده بـا آنان در صف اول مانند شمشیرکشیده در راه خداست» (همان، 301).

آیت اللّه خوئی نیز پس از ذکر تـعدادی ازایـن روایات، بـا بیان اینکه چنین دستورهایی برای رعایت تقیه و خوف از ضرر نبوده است، زیرا اصحاب امام در آن زمان شناخته شـده و مـعروف بودند، می نویسد:

از این روایات استفاده می شود که حکمت مدارا با اهل سنت در نماز جماعت و مـانند آن مـبتنی بر ترس از ضرر نیست، بلکه رعایت مصلحت و اتحاد کلمۀ مسلمین است؛ زیرا در آن روزگار یـاران امام به تشیع معروف بودند، بنابراین، دستور امام به شرکت در نماز آنان، بـه جهت شناخته نشدن اصحاب نـبوده، بـلکه برای مؤدب کردنشان به اخلاق نیکو بوده تا با این رفتار، شیعه با اوصاف زیبا و دور از تعصب و عناد و لجاجت ممتاز شود و متخلق شوند به آنچه شایستۀ شیعه بودن است تا اینکه گـفته شود خدا رحمت کند جعفر را که اصحاب خوبی تربیت کرده است (خوئی، بی تا، ج 4: 316).

منطق علمی به دور از توهین به مقدسات مذهبی

منطق ائمه(ع) منطقی علمی و استدلالی بوده است و چنین منطقی هیچ گاه با توهین و دشـنام مـیانه ندارد. مجموع روایات و سیرۀ عملی امام صادق(ع) نشان می دهد که آن بزرگوار به باورهای اهل سنت حساس بود و به تحریک احساسات آن ها نمی پرداخت. آن حضرت جدال و دشمنی در بیان حق را برای غلبه و پیروزی بـر افـراد نادرست می دانست. بار ها در روایت آمده است که «إِیاکمْ وَ الْخُصُومَةَ فِی الدِّین؛ دشمنی در دین را ر ها کنید!» چون که این روش ها ضرر و زیانشان بیش از منفعتشان است. اگر ما دلسوزانه در این راه گام بـرمی داریم، نـباید فضا را به فضای دشمنی بکشانیم که طرف مقابل احساس کند با او دشمنی داریم. این دید کلی امام صادق(ع) است که بار ها متذکر شده اند. گزارش معروفی است که امام صـادق(ع) بـاخبر شـدند در مسجد، شخصی آشکارا به مـخالفان آن حـضرت دشـنام می دهد. آن حضرت می فرمایند: «مَا لَهُ لَعَنَهُ اللَّهُ یعْرِضُ بِنَا؛ (شیخ صدوق، 1414ق، 107). او را چه شده است، خدا لعنتش کند، با این کار مـتعرض مـا مـی شود.» او با این کار باعث می شود مردم با دیـد مـنفی به امام و مکتب تشیع بنگرند.

همنشینی رؤسای مذاهب اهل سنت با امام صادق(ع) و شاگردی آنان از مسلمات تاریخی است. اگر امـام صـادق(ع) نـیز همچون بعضی افراد جاهل و لجوج، که در آن زمان نیز کم نـبودند، به خلفای اهل سنت توهین و لعن می کردند، نه تنها نباید هیچ یک از بزرگان اهل سنت در محضر ایشان حضور می یافتند، بلکه آنان نـیز در مـقابل بـه نکوهش آن بزرگوار می پرداختند؛ این درحالی است که فقهای اهل سنت هـمیشه ایـشان را منبع حقیقی علم و فضیلت و تقوا می دانستند، با آنکه خود از محورهای اختلافیِ عقیدتی با ایشان آگاه بـودند. بـی گمان، امـامت مذهب خاصی مثل مذهب شیعۀ امامیه و درعین حال، محبوب و مراد پیشوایان مذاهب دیـگر بـودن، مـدارای عمیق و وسیعی را در رفتار می طلبد تا باعث جذب و جلب نظر مخالفان شود؛ زیرا کوچک ترین برخورد تـند و بـدرفتاری بـاعث تنفر و دوری آنان می شود. ملاقات گسترده و طولانی بزرگان معتزله، مثل عَمْرو بن عُبَید و واصل بن عطاء و حفْص بن سالم با امـام صادق(ع) ازسـویی و نیز بزرگانی چون سفیان ثوری، مالک بن انس، ابوحنیفه، یحیی بن سعید انصاری، ابن جَرِیح، محمد بن اسحاق، شُعْبَة بن حَجّاج، ایـوب سـِجِستانی و... ازسـوی دیگر، همگی بیان کنندۀ رفتار میانه رو و مؤدبانه آن امام همام(ع) است (ر.ک. حسینی، 1383: 506).

نتیجه

امام صـادق(ع) را مـی توان بـهترین شـاخصۀ تـقریب مذاهب اسلامی در شـیعه بـه شمار آورد که به لحاظ ارتباط فکری و فرهنگی کامل و ممتاز خود با نحله های اهل سنت، بسیار مورد تأیید و توجه آنـان بـوده اند. بـسیاری از شاگردان امام صادق(ع) در مدینه از اهل سنت بودند و مـجلس درس ایـشان نـمونۀ بـارزی از جـلوۀ تـقریب مذاهب و رعایت الگوی آزاداندیشی در فضای علمی تمدن اسلامی بود.

درمجموع، رفتار امام صادق(ع) در برخورد با گروه های مخالف عقیدتی، از جمله اهل سنت، همراه با احترام و به صورت نصیحت، ارشاد، احـتجاج، شرکت در جلسات مناظره و ارائه پاسخ های محترمانه به پرسش های آنان بود.

امام صادق(ع) در آن عصر به وحدت مسلمین بیش از همه چیز توجه می کرد و تعامل بسیار مناسبی با برادران اهل سنت داشت. در نتیجه، با این بـرخورد خـوب و با احترام، بزرگان دینی و فقهی اهل سنت نیز همواره توجه ویژه ای به امام(ع) داشته اند و مقام علمی و اخلاقی ایشان را ستوده اند.

الإمامُ الصّادقُ علیه‏ السلام:

أوحی اللّه‏ُ عز و جل إلی داودَ النَّبیِّ علی نبیّنا وآلهِ وعلَیهِ السّلامُ: یا داودُ، إنّ عَبدیَ المؤمنَ إذا أذْنَبَ ذَنبا ثُمّ رَجعَ وتابَ مِن ذلکَ الذَّنبِ واسْتَحیی مِنّی عندَ ذِکْرِهِ غَفَرْتُ لَهُ، وأنسَیْتُهُ الحَفَظَةَ وأبْدَلْتُهُ الحسَنَةَ، ولا اُبالی وأنا أرْحَمُ الرّاحِمینَ.

امام صادق علیه ‏السلام:

خداوند عز و جل به داود پیامبر - که بر پیامبر ما و خاندانش و بر او درود باد - وحی کرد:

ای داود! هرگاه بنده مؤمن من گناهی کند و سپس از آن گناه برگردد و توبه نماید و به هنگام یاد کردن از آن گناه از من شرم کند، او را بیامرزم و آن گناه را از یاد فرشتگان نگهبان اعمال ببرم و آن را به نیکی بدل کنم. و از این کار مرا با کی نیست که من مهربان‌ترین مهربانانم.

"بحارالانوار، ج ۶، صفحه ۲۸- منتخب میزان الحکمه، ص ۹۴"

امام خامنه ای(مدظله العالی):

امروز هر حنجره‌ای که به وحدت دنیای اسلام دعوت کند، حنجره‌ی الهی است، ناطق من اللّه است. هر حنجره‌ای و زبانی که ملتهای مسلمان را، مذاهب اسلامی را، طوایف گوناگون اسلامی را به دشمنی با یکدیگر تحریک کند و عصبیتها را علیه یکدیگر تحریک کند، ناطق من الشیطان است.

امروز اتحاد و اتفاق بین مسلمانان، یک فریضه‌ی فوری است. ببینید از جنگ و اختلاف چه مفاسدی به وجود می‌آید؛ ببینید در دنیای اسلام، تروریسم کور به بهانه‌ی اختلافات مذهبی، چه فجایعی به راه می‌اندازد؛ ببینید با این اختلافاتی که بین ما مسلمانان به وجود آوردند، رژیم صهیونیستی غاصب چه نفس راحتی میکشد.

نشست اقتصادی بحرین به عنوان فاز نخست معامله قرن طی ۲ روز گذشته در بحرین برگزار شد، موضوعی که صرفنظر از اهداف شوم آمریکا و رژیم صهیونیستی می تواند به فرصتی وحدت آفرین برای فلسطین منجر شود.

آمریکا قصد دارد با طرح ۵۰ میلیارد دلاری خود موسوم به معامله قرن به زعم خود مهر پایانی بر دهه‌ها منازعه فلسطین و رژیم‌اشغالگر بزند؛ اما از همان نخستین ساعات انتشار، این طرح با مخالفت سخت فلسطینی‌ها روبه‎رو شد. این طرح برای تطمیع مردم و مقام‌های فلسطین شامل ۱۷۹ پروژه زیربنایی و تجاری می‌شود و به موجب آن قرار است مبلغ ۲۸ میلیارد دلار در کرانه باختری و نوار غزه و مبالغ ۱.۹ میلیارد، ۴.۷ میلیارد و ۳.۶ میلیارد دلار به ترتیب برای فلسطینیان ساکن مصر، اردن و لبنان سرمایه‌گذاری شود. آمریکا در این پروژه که اجرایی کردنش ظاهراً میلیاردها دلار هزینه به همراه دارد سهم بسیار اندکی برای خود در نظر گرفته و قرار است بیشتر آن را کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس بپردازند.

منامه پایتخت بحرین روزهای سه شنبه و چهارشنبه شاهد نشست جنجالی بود که به اصطلاح «کنفرانس اقتصادی منامه» به عنوان فاز نخست رونمایی از معامله قرن نامگذاری شد.

از مهمترین غائبان در نشست مذکور، تشکیلات خودگردان و همه گروههای فلسطینی هستند که به طور متحد این نشست را تحریم کرده اند. عراق و لبنان در همبستگی با موضع فلسطینی‌ها این نشست را تحریم کرده اند، اما در عین حال رژیم صهیونیستی در این نشست شرکت کرده است.

ریاست این نشست را جرد کوشنر داماد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برعهده داشت. وی بانی این نشست به نمایندگی از آمریکا است و سیاستمداران و بازرگانان آمریکایی نیز وی را همراهی کردند.

مصر در سطح وزیر دارایی، عربستان با «محمد التویجری» وزیر اقتصاد و برنامه ریزی و امارات با «عبدالطایر» وزیر مشاور در امور مالی و اردن نیز در سطح دبیرکل وزارت دارایی در این نشست شرکت کردند. بحرین و مغرب نیز از دیگر کشورهای عربی حاضر در این کنفرانس بوده است.‌

نشست مذکور با سخنرانی جرد کوشنر داماد و مشاور رئیس جمهوری آمریکا گشایش یافت. وی در این نشست گفت: ما باید واقعیت جدیدی در خاورمیانه را تصور کنیم و طرح‌های زیادی در منطقه انجام می‌دهیم تا این منطقه از قربانی به الگویی به دنیا تبدیل شود. بر این باوریم که امکان افزایش تولید قومی ملت فلسطین و کاهش فقر به میزان ۵۰ درصد را داریم.

وی افزود: کارگاه بحرین معامله قرن نیست بلکه فرصت قرن است. توافق درباره روند اقتصادی شرط ضروری صلح است.

داماد ترامپ اعلام کرد: ترامپ و آمریکا از فلسطینی دست نکشیده‌اند. شکوفایی ملت فلسطین بدون راهکار سیاسی عادلانه نزاع میسر نخواهد شد. موضوعات سیاسی در نشست منامه مورد بحث قرار نخواهد گرفت.

همزمان با آغاز نشست منامه، شماری از کشورها و ملت‌های عربی با برپایی تظاهراتی مخالفت خود را با چنین نشستی اعلام کردند. مناطق مختلف فلسطین، لبنان، تونس و اردن شاهد اعتراضات و خشم مردمی بود.

در حالی که آمریکا هدف نشست را تحقق شکوفایی اقتصادی می‌داند اما واقعیت این نشست نابودی آرمان فلسطین و بر باد رفتن آرزوی تشکیل کشور مستقل فلسطین است.

هدف معامله قرن همانطور که جرد کوشنر می‌گوید مسائل اقتصادی نیست بلکه حقوقی است همچون حق بازگشت آواگان فلسطینی و تشکیل کشور مستقل فلسطین به پایتختی قدس شریف که با سرنوشت ملت فلسطین گره خورده است.

پیش از این بیانیه بالفور و جنگ‌های ۱۹۴۸ و ۱۹۶۷ که نتوانست فلسطینیان را از حق تاریخی خود محروم کند چنین طرح‌هایی همچون معامله قرن نیز به سرانجام نخواهد رسید.

بیش از هر چیز هدف چنین نشست‌هایی ابراز دوستی با آمریکا با اهداف مشترکی همچون ایران هراسی و از سوی دیگر عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی در مقابل دوربین‌های رسانه‌ای است اقدامی که پیش از این چندان علنی نبوده است اما برگزاری چنین نشست‌هایی به اسم حل مناقشه فلسطین و اسرائیل این موضوع را عادی‌تر جلوه می‌دهد.

صرف نظر از اینکه این نشست تا چه حد در راستای سیاست‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی موفقیت آمیز خواهد بود باید گفت که این امر فرصتی مهم را برای ایجاد وحدت میان تمامی گروه‌های فلسطینی فراهم کرده است، فرصتی که طی سال‌های اخیر کمتر وجود داشت چرا که نشست منامه و معامله قرن یکی از موضوعات منحصر بفردی است که هم گروه‌های مقاومت فلسطین همچون جنبش حماس و جهاد اسلامی و… هم تشکیلات خودگردان فلسطین، جنبش فتح و سازمان آزادیبخش فلسطین خواهان تحقق معامله قرن نیستند.

این فرصت وحدت آفرین با همراهی مردم فلسطین و اعتراضات ملت‌های عربی چه بسا به انتفاضه‌ای جدید در فلسطین منجر شود و طبق تجربه انتفاضه‌های پیشین دستاوردهایی را برای فلسطینیان به همراه داشته باشد. تاریخ مناقشات گروه‌های فلسطینی با رژیم صهیونیستی سرتاسر نشان داده است هر زمان که فلسطینیان به گزینه مقاومت نظامی در برابر اسرائیل روی آورده‌اند موفقیت‌های چشمگیری حاصل کرده اند.