صداقت شاید یکی از کلیدیترین عناصر اخلاقی باشد که در همه مکاتب اخلاقی و سیاسی مورد تاکید و تحسین است. این امر بارها در کلام بزرگان نظام همچون رهبر انقلاب هم متجلی بوده است و ایشان در بیانات اخیرشان در مراسم تنفیذ حکم رئیس جمهور سیزدهم نیز تاکید داشتند:« گفتوگوی صادقانه با مردم هم کمک کننده است. حرف زدن از روی صداقت با مردم با قطع نظر از پیرایههای سیاسی. صادقانه حرف بزنند راهحلها را بگویند، توقعات را ابزار کنند. این یکی از کارهای مهمی است که دولت مردمی بایستی متعهد باشد».
ایشان اما در برهههای مختلف به ضرورت صداقت کارگزاران و مسئولین نظام با مردم تاکید داشته اند.
صداقت سیاسی ـ انتخاباتی با مردم
رهبر انقلاب در جلسه خارج فقهشان در 12 اسفندماه 97 با اشاره به صداقت به عنوان یکی از سجایای اخلاقی میفرمایند: «با مردم هم صادق باشید؛ با مردم با تقلّب و خدعه و فریب و دورویی برخورد نکنید. «صِدقُ النّاس» یعنی صدق عمل با مردم؛ انسان در مواجههی با مردم با صداقت وارد بشود، با کلک و دروغ و فریب و مانند اینها با مردم برخورد نکند. اگر ما در مسائل گوناگون اجتماعیمان، سیاسیمان، انتخاباتمان، و مانند اینها، همین یک مورد را مراعات کنیم، ببینید چقدر دنیا آباد خواهد شد؛ «وَ صِدقُ النّاس».
با جوانان صادق باشید
ایشان دوم اسفندماه 1380 نیز در مصلای رشت و در جمع جوانان و فرهنگیان خطاب به مسئولین تاکید میکنند: « به جای تملّق گفتن از جوانان، با آنها با صراحت و صداقت حرف بزنید؛ مشکلات و امکانات را بگویید؛ بعد هم در خدمت فراهم کردن امکانات و برداشتن مشکلات قرار گیرید. آنگاه خود این جوانان لشکر شما میشوند و به شما کمک خواهند کرد تا مشکلات را برطرف کنید. در روابط انسانی، جوان از هیچ چیز بیشتر از صداقت خوشش نمیآید.
صداقت و مسئولیتپذیری
رهبر انقلاب چهارم شهریور 1381 نیز در دیدار رئیسجمهور و اعضای هیأت دولت وجود «صداقت و مسئولیتپذیری» در مدیران» را ضروری دانسته و بیان داشتند: «هنر یک مدیر این است که مسئولیتپذیری داشته باشد. بر مبنای یک پایه منطقی، کار را انجام دهید و مسئولیتش را هم به گردن بگیرید؛ بگویید این کار را کردم، مسئولیتش هم با من است. از مسئولیت نباید هراس داشت».
کارآمدی غیرصادقانه
رهبر انقلاب همچنین در 22 دیماه سال 85 و در آستانه مجلس خبرگان رهبری حتی کارآمدی غیرصادقانه را بی فایده دانسته و خطاب به مردم بیان داشتند: «عزیزان من! اساس در همه مسئولیتها تدیّن، امانت و صداقت است. اگر آدمهای کارآمد امانت و صداقت نداشته باشند، کارآمدی آنها به نفع مردم تمام نخواهد شد. علاوه بر کارآمدی، انسانها باید متدیّن، امین، صادق، رو راست و دلبسته به اهداف و آرمانهای دینىِ مردم باشند. اینطور افراد را پیدا کنید و به آنها رأی دهید».
کار کرده و نکرده خود را صادقانه به مردم بگویید
حضرت آیتالله خامنهای چهارم شهریورماه ۱۳۸۳ هم در دیدار رئیسجمهور و اعضای هیأت دولت میفرمایند: «دو ستون درست کنید: کارها و خدماتی که انجام دادهاید، کارهایی که انجام ندادهاید، یا ناکام ماندهاید در انجامش؛ اینها را با مردم در میان بگذارید و بدانید که مردم قدر خدمت و قدر تلاش را میدانند. ما باید هم کارهای کردهی خودمان و هم کارهای نکردهی خودمان، یا درست نکردهی خودمان را با صداقت در میان بگذاریم».
ایشان در بخش دیگری از این دیدار نیز تاکید می کنند: «حقیقتاً وقتی ما با مردم مواجه میشویم، میتوانیم اعتماد مردم را با صدق لهجه و بیانِ واقعیتها کاملاً جلب کنیم. نباید تصور کرد که صداقت و عدم صداقت از نظر مردم پوشیده خواهد ماند؛ بالاخره توجه میکنند».
سیاست یعنی صداقت
رهبر انقلاب پنجم مردادماه سال 1381 نیز در جمع اعضای ستاد نماز جمعه با بازتعریف مفهوم سیاست و رابطه ان با صداقت در منظومه گفتمانی انقلاب اسلامی تاکید می کنند: «سعی کند با مسائل سیاسی صادقانه و دردمندانه و از روی دلسوزی برخورد کند. سیاست به معنای پشت هم اندازی و فریب و دروغ گفتن به افکار عمومی مردم، مطلوب اسلام نیست. سیاست یعنی ادارهی درست جامعه؛ این جزو دین است. تقوای سیاسی، یعنی انسان در میدان سیاست، صادقانه عمل کند».
صداقت با مردم از سوی کارگزاران نظام جمهوری اسلامی همواره از موارد مورد تاکید رهبر انقلاب بوده و هست. این مولفه نسبت مستقیمی با اعتماد عمومی دارد به نحوی که شاید ناملایمات سیاسی و اقتصادی و اجتماعی از سوی مردم پذیرش داشته باشد ولی به هیچ وجه هیچ جامعه ای مخصوصا جامعه مذهبی ایران نمیتواند بی صداقتی مسئولین و کارگزاران را برتابد و در در صورت بی صداقتی در وهله اول مقبولت نظام سیاسی پایان یافته و در گام دوم خود آن نظام سیاس از بین می رود.
اکثر صاحبنظران سیاسی و جامعه شناسی، کاهش سرمایه اجتماعی در سالهای گذشته را معلول نه صرفا مشکلات اقتصادی بلکه عدم صداقت مسئولان دولت یازدهم و دوازدهم با مردم می دانند و بر این باورند که اگر مسئولان دولتی با مردم شفاف و روراست باشند، با افزایش اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی، مشارکت مردمی برای عبور از مشکلات فعلی و اجرای برنامه های دولت افزایش خواهد یافت.