کتاب «رژیم موقت، مفهوم و پژوهشهای تخصصی» که توسط مرکز مطالعات و پژوهشهای الاتحاد تالیف و منتشر شده، در مباحثی تخصصی به بررسی پدیده فروپاشی رژیم موقت صهیونیستی پرداخت است. این کتاب در فصل اول مفهوم رژیم موقت و اذعان شخصیتهای مختلف بینالمللی و صهیونیستی این موضوع را مورد اشاره قرار داده و در فصلهای بعدی به بررسی ساختارهای امنیتی و تشکیلاتی سرویسهای جاسوسی و نظامی رژیم صهیونیستی پرداخته و در ادامه بحرانهای فراروی اسرائیل که منجر به این فروپاشی میشود را برشمرده است.
بخش پانزدهم
بی تردید تهدیدات و چالشهایی که ساختار رژیم صهیونیستی با آن مواجه است، آسیبها و شکافهای ماهیتی به این رژیم وارد میکند که مهمترین آنها به این شکل است: به هم خوردن توازن قدرت هستهای در منطقه، عدم وجود چشمانداز اطلاعاتی-نظامی برای اسرائیل، از بین رفتن توازن میان مدیریت تهدیدات نظامی و مشکلات امنیتی و اجتماعی و اقتصادی داخلی رژیم صهیونیستی، نیاز اسرائیل به جلب اعتماد سازمانهای پراگماتیک در منطقه.
به هم خوردن توازن قدرت هستهای در منطقه: مرکز مطالعات امنیت داخلی رژیم صهیونیستی در یکی از پژوهشهای خود اشاره کرده که اسرائیل در شرایطی قرار دارد که میداند دیگر نمیتواند سلاح هستهای را در منطقه در انحصار خود داشته باشد و طرفهای دیگری وجود دارند که در آستانه دستیابی به این «سلاح» قرار دارند؛ به ویژه دشمنان اسرائیل.
شاخصها
-«بنی گانتس» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی بارها اعلام کرده که اسرائیل نیاز دارد که یک «دیوار آهنین» مقابل ایران بکشد. اما بنی گانتس در عین حال اعتراف میکند اسرائیل ضعیفتر از آن است که بتواند به تنهایی مقابل ایران بایستد و به این منظور نیاز به حمایت بینالمللی دارد. البته هدف از ایجاد دیوار آهنین در برابر ایران، تلاش برای قدرتنمایی در برابر دشمنان تلآویو است وگرنه امکان پیروزی بر آنها وجود ندارد. این مسئله منجر به کشمکشهای داخلی در میان اسرائیلیها به ویژه مقامات ارشد این رژیم شده و شواهد نشان میدهد که همه آنها از میزان تحولات موجود در معادلات قدرت و خطری که در آینده در انتظار اسرائیل است آگاهند.
- مرکز امنیت داخلی رژیم صهیونیستی بارها توصیه کرده که باید جلوی توسعه نظامهای هستهای متعدد در خاورمیانه گرفته شود و به همین منظور آمریکا باید به کشورهای منطقهای که نگران برنامه هستهای ایران هستند تضمین بدهد که اجازه نخواهد داد ایران توانایی هستهای خود را گسترش داده و تبدیل به یک قدرت هستهای مستقل شود.
اما بعد از اینکه آمریکا به میز مذاکرات درباره برنامه هستهای ایران برگشت و همچنین تحریمهای ایالات متحده نتوانست مانع توسعه برنامه هستهای صلحآمیز ایران گردد، نگرانی رژیم موقت اسرائیل چند برابر شده و جمهوری اسلامی ایران را در صف اولین دشمن خود قرار داد.
2- معضل عدم توازن میان مدیریت تهدیدات نظامی و مشکلات امنیتی و اجتماعی و اقتصادی صهیونیستها: طبق گزارش راهبردی رژیم صهیونیستی برای سال 2022، وضعیت استراتژیک اسرائیل به گونهای است که در آن امکانات امنیتی و اقتصادی و تکنولوژی این رژیم قدرت پاسخگویی به چالشهای سیاسی و امنیتی و داخلی که اسرائیلیها با آن مواجهند را ندارد. عمده علت این امر به عدم وجود هیچگونه روش استراتژیک کامل و هماهنگ و دراز مدت برمیگردد. شاخصهای این چالش بزرگ رژیم موقت به شکل زیر است:
-بزرگترین خطر، تهدید داخلی یا تهدید هستهای: طبق گزارش شورای امنیت داخلی رژیم صهیونیستی، اوضاع ملتهب فلسطین و پروژه هستهای ایران دو خطر بزرگ برای موجودیت اسرائیل هستند. اما در عین حال اغلب شهرکنشینان صهیونیست معتقدند که تهدیدات داخلی و بحرانهای اجتماعی اسرائیل از تهدیدات امنیتی نیز خطرناکترند. طبق مطالعات انجام شده در مراکز پژوهشی رژیم موقت، اسرائیل هرگز اقدام جدی و فوری برای مقابله با تهدیدات موجودیتی خارجی انجام نداده و صرفا به سلسله عملیاتهای داخلی اکتفا کرده که نتیجه آن فرسایش عناصر امنیتی این رژیم بوده است.
-عدم توانایی شورای امنیت داخلی اسرائیل برای مدیریت همزمان دو تهدید: شورای امنیت داخلی رژیم صهیونیستی هرگز نتوانسته بین تدابیر نظامی و تدابیر دیپلماتیک و اقتصادی برای حل مشکلات و مقابله با تهدیدات موجودیتی توازن برقرار کند. درواقع شورای امنیت داخلی رژیم صهیونیستی درحالی که نتوانسته مراکز امنیتی این رژیم را تقویت کند همواره متمرکز بر حفظ برتری نظامی نسبی برای اسرائیل در منطقه است.
3-عدم وجود چشمانداز اطلاعاتی-نظامی برای رژیم موقت در دراز مدت
رژیم صهیونیستی از معضل بزرگ شکست اطلاعاتی در اشراف بر امور حساس و حیاتی رنج میبرد. علت این امر به تغییرات سریع در نقشه تهدیدات منطقه برمیگردد و همین سرعت تحولات موجب شده تا نهادهای اطلاعاتی اسرائیل در ارزیابیهای خود دچار اشتباه شود. بر همین اساس چشمانداز درازمدتی برای اصلاح ساختار اطلاعاتی رژیم صهیونیستی در میان این تحولات دیده نمیشود. شاخصهای این چالش رژیم موقت به شکل زیر است:
-ارزیابیهای اطلاعاتی رژیم صهیونیستی نمیتواند تفاوتی میان تهدیدهای راهبردی و تهدیدهای تاکتیکی، تهدیدهای دائمی و تهدیدهای موقت، تهدیدهای موثر یا تهدیدهای کم تاثیر، تهدیدهای نزدیک یا تهدیدهای دور و ... قائل شود. از آن گذشته ناتوانی نهادهای اطلاعاتی رژیم صهیونیستی در ترسیم یک چشمانداز طولانی مدت مربوط به عدم وجود هیچگونه چشمانداز سیاسی برای آینده اسرائیل است. همین مسئله بر ذهنیت نظامی و امنیتی اسرائیلیها نیز تاثیر گذاشته و به تبع آن موجب میگردداین رژیم بتواند یک استراتژی نظامی کوتاه مدت ترسیم کند.
-ارزیابیهای اطلاعاتی رژیم صهیونیستی با محیط راهبردی اطراف فلسطین اشغالی طبق یک معیار اصلی صورت میگیرد با عنوان «سطح تهدید فعلی». بر اساس این معیار، اسرائیل (فلسطین اشغالی) در سراسر مرزها توسط چندین ارتش نظامی محاصره و تهدید میشود اما قدرت مقابله با آن را ندارد و همچنین امکان تحرک و مانور گسترده برای مواجهه با این خطر را نمیبیند؛ به ویژه در شرایطی که مجبور باشد در جبهه جنوب با فلسطینیان و در جبهه شمال با حزبالله بجنگد.
- وضعیت راهبردی رژیم صهیونیستی عمدتا مبتنی بر شرطبندیهای این رژیم روی عنصر زمان است. رژیم موقت اسرائیل معتقد است که برتری نظامی آن در مقابل کشورهای عربی منطقه موجب دفع خطرات آینده از این رژیم میشود و همچنین تصور میکند که با گذشت زمان کشورهای منطقه در سطح نظامی و اقتصادی حالت عقبگرد پیدا میکنند. اما تلآویو در عین حال در برابر برنامه هستهای ایران دچار وضعیت هیستریک شده و میداند که در صورت گسترش پروژه هستهای ایران، عملا برتری نظامی اسرائیل در منطقه از بین خواهد رفت.
-با ایجاد اختلال در مفهوم معادله بازدارندگی در منطقه، عدم وجود یک چشمانداز راهبردی برای اسرائیل، ترس از تغییرات سریع و غافلگریهای استراتژیک و در نتیجه شکستهای متوالی ارتش اسرائیل در جنگها، این رژیم از مقابله با توانایی محور مقاومت، ناتوان است. در این شرایط رژیم صهیونیستی تلاش میکند تا از خلال توسعه امکانات ارتش، افزایش هزینههای راهبردی دفاعی تا 4 برابر، افزایش سرمایهگذاری در توسعه تسلیحات نظامی، ایجاد مرزهایی برای دفاع از خود و تشکیل ائتلافهای منطقهای جدید، بتواند تا حدی از انزوای منطقهای خود کاسته و از روابط راهبردی با ایالات متحده محافظت کند.
4-نیاز اسرائیل به تکیه بر نظامهای پراگماتیک در منطقه
رژیم صهیونیستی در تلاش است تا با رژیمهای عربی منطقه از خلال ابزارهای دیپلماسی و اقتصادی و نظامی ارتباط برقرار کند و چهره خود را در میان ملتهای عربی بهبود ببخشد تا به این ترتیب فلسطینیان را برای سازش با تلآویو ترغیب کند و به این ترتیب در منطقه موقعیتی برای خود بیابد. نمونه این تلاشهای رژیم موقت را میتوان در امضای توافقنامههای عادیسازی با چندین کشور عربی دید.
خلاصه و ارزیابیها
با توجه به آنچه که در این مطالعه به آن اشاره شد، تهدیدات موجودیتی خارجی تهدیدات خطرناکی هستند که رژیم موقت از آنها میترسد و سرویسهای اطلاعاتی امنیتی و نظامی برای مقابله با این تهدیدات در تلاش برای تقویت قدرت خود هستند اما اختلالات داخلی در سطح جمعیتی و اقتصادی و نیز سیاسی موجب پراکندگی جامعه داخلی اسرائیل شده و این رژیم را در برابر وضعیتی از تزلزل داخلی قرار داده است.
در این میان پروژه هستهای ایران در صدر اولویتهای خارجی اسرائیل قرار دارد و آن را خطری بزرگ برای خود میداند. در کنار آن خطر عرصه داخلی اسرائیل کمتر از سایر تهدیدات امنیتی رژیم صهیونیستی نیست؛ چرا که عموم شهرکنشینان صهیونیست معتقدند که شرایط داخلی اسرائیل (فلسطین اشغالی) این سرزمین را تبدیل به مکانی ناامن و موقتی برای اسرائیلیها کرده است. به این ترتیب نمادهای فرسایش و تجزیه را میتوان در ساختار کلی رژیم صهیونیستی مشاهده کرد.