در نخستین روز از سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران به سوریه، برنامه جامع همکاری راهبردی و بلندمدت دو کشور و 14 سند دیگر همکاری امضا شد.
مقامات ایران و سوریه روز چهارشنبه این اسناد را در زمینه همکاری‌های تجاری، نفت و انرژی، فنی-مهندسی، مسکن، حمل‌ونقل ریلی و هوایی، مناطق آزاد و بخش خصوصی، ارتباطات و فناوری و زلزله و امدادرسانی و تسهیل امور زیارتی به امضا رساندند.
با وجود اینکه سفر «سیدابراهیم رئیسی» رئیس جمهوری اسلامی ایران به سوریه به دلیل روابط عمیق و پایدار، نقش دو کشور در محور مقاومت و همچنین تحولات کنونی در منطقه، دارای ابعاد مختلف سیاسی و امنیتی است، اما یکی از اهداف مهم این سفر افزایش مناسبات اقتصادی ایران و سوریه است که امضا برنامه جامع همکاری راهبردی و بلندمدت به همراه 14 سند دیگر همکاری در همین چارچوب قابل ارزیابی است
بررسی‌ها نشان می‌دهد برخلاف روابط عمیق امنیتی - سیاسی ایران و سوریه، تعاملات اقتصادی دو کشور تاکنون محدود بوده است؛ به عنوان مثال طی دوسال اخیر، صادرات ایران از حدود 218 میلیون دلار در سال 2021 با افزایش فقط 25 میلیون دلاری به 243 میلیون دلار در سال 2022 رسیده و این در حالی است که برخی کشورهایی که در زمان اوج بحران سوریه روابط خوبی با دولت «بشار اسد» نداشته اند آمار بالاتری در زمینه تجارت با این کشور دارند.
اکنون سوریه از بحران امنیتی خارج شده و آرامش نسبی در این کشور برقرار است، اما تولید و صادرات در این کشور به دلیل ضعف و تخریب زیرساخت ها دچار مشکل جدی است؛ این کشور قصد دارد با مشارکت کشورهای متحد، تولید و صادرات خود را افزایش دهد؛ جمهوری اسلامی ایران نیز که نقشی غیر قابل انکار در شکست تروریست ها و دشمنان در سوریه و کمک به برقراری امنیت در این کشور داشته، توسعه روابط با همسایگان و کشورهای منطقه را در اولویت قرار داده است.
بنابراین فرصت افزایش و توسعه تعاملات اقتصادی ایران و سوریه فراهم است؛ کارشناسان اقتصادی نیز ظرفیت‌های توسعه صادرات ایران به سوریه در حوزه‌های مختلف کالایی غیرنفتی را سالانه حداقل 700 میلیون دلار و خدمات فنی و مهندسی را سالانه 600 میلیون دلار تخمین می زنند.
اما در مسیر ارتقای سطح تبادلات اقتصادی ایران و سوریه چالش‌هایی نیز وجود دارد که مانع افزایش صادرات و همکاری اقتصادی دو کشور شده است؛ مساله حمل و نقل و مشکلات مبادلات پولی و بانکی به دلیل تحت تحریم بودن هر دو کشور، از جمله مواردی است که مناسبات تجاری ایران و سوریه را تحت تاثیر قرار داده است.
بخش هایی از شبکه ریلی سوریه بر اثر درگیری سالهای اخیر این کشور آسیب دیده که نیازمند بازسازی است؛ به همین دلیل موضوع حمل و نقل ریلی میان ایران، عراق و سوریه از طریق راه آهن شلمچه - بصره تا بنادر سوریه و بالعکس و همچنین تاسیس شرکت های حمل و نقل مشترک و راه اندازی خطوط کشتیرانی میان بنادر ایران و سوریه در دستور کار مقامات دو کشور قرار دارد.
گسترش همکاری های اقتصادی ایران و سوریه متضمن منافع دو طرف است
بدیهی است گسترش همکاری های اقتصادی ایران و سوریه متضمن منافع دو طرف و کشورهای همسایه است و اسنادی که همزمان با سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران به سوریه امضا شده است می تواند علاوه بر تعمیق روابط راهبردی دو کشور، در رفع موانع کنونی و آغاز فصلی جدید در تعاملات تجاری و اقتصادی ایران و سوریه ، موثر واقع شود.
«محمد جمشیدی» معاون سیاسی دفتر رییس جمهوری اسلامی ایران در این باره گفته است: "تلاش می شود در قالب این اسناد حضور تجاری و اقتصادی ایران و حضور بخش خصوصی در سوریه تثبیت شود تا ملت ایران بتواند از منافع اقتصادی این پیروزی راهبردی استفاده کند."
نویسنده: حسن عقیقی
